Τεχνολογία

Στις φυλακές οδηγήθηκε ο 36χρονος ενοικιαστής του Airbnb, στην οδό Ολυμπίου Διαμαντή, στη Θεσσαλονίκη, που θεωρείται ότι ήταν ο τόπος κατασκευής της βόμβας η οποία εξερράγη στα χέρια της 38χρονης γυναίκας που την τοποθέτησε κοντά σε τράπεζα, σκοτώνοντάς την.

Η γυναίκα φέρεται να μετέφερε και να τοποθέτησε τη βόμβα κοντά σε τραπεζικό κατάστημα, όμως η έκρηξη σημειώθηκε πρόωρα, με αποτέλεσμα να χάσει τη ζωή της.

Ο 36χρονος οδηγήθηκε σήμερα στον ανακριτή και μετά την απολογία του αποφασίστηκε η κράτησή του.

googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_m1'); }); googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_m1'); });

Σε βάρος του έχει ασκηθεί ποινική δίωξη για συγκρότηση και ένταξη σε εγκληματική οργάνωση, έκρηξη από την οποία μπορεί να προκύψει κίνδυνος για άνθρωπο, προμήθεια, κατοχή και κατασκευή εκρηκτικών υλών, φθορά ξένης ιδιοκτησίας και κατοχή όπλων.

Κατά την απολογία του, ο κατηγορούμενος φέρεται να αρνήθηκε κάθε εμπλοκή με τη βομβιστική ενέργεια, δηλώνοντας ότι δεν γνώριζε καν το θύμα.

Υποστήριξε πως το μόνο που έκανε ήταν να παραδώσει ένα σακίδιο στο διαμέρισμα που νοίκιαζε, έναντι μικρής χρηματικής αμοιβής, χωρίς να γνωρίζει το περιεχόμενό του.

googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_m2'); }); googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_m2'); }); Βίντεο ντοκουμέντο

Στο νέο βίντεο ντοκουμέντο που εξασφάλισε το MEGA φαίνονται όλα όσα έγιναν στη καρδιά της Θεσσαλονίκης τα ξημερώματα του περασμένου Σαββάτου πριν και μετά την έκρηξη βόμβας έξω από τράπεζα.

googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_middle_2'); });

Οι κινήσεις που έκανε η 38χρονη που την τοποθέτησε και τελικά σκοτώθηκε, όταν ο εκρηκτικός μηχανισμός εξερράγη. Η αγωνία της λίγο πριν θέσει σε εφαρμογή το σχέδιό της, όταν έκανε αέρα στον εαυτό της. Ο τρόπος που προσπάθησε να κρύψει χαρακτηριστικά του προσώπου της και στη συνέχεια το ξεκίνημά της με τη λευκή τσάντα, που περιείχε τη βόμβα. Τη στιγμή που την άφησε έξω από την είσοδο του υποκαταστήματος και τα όσα ακολούθησαν λίγα λεπτά μετά τη φονική έκρηξη με περαστικούς να τρέχουν.

Η Γερμανία ανησυχεί από την εισροή προσφύγων και μεταναστών στη χώρα (κορυφαίο, έμμεσο αποτέλεσμα των προ διμήνου εκλογών), αλλά εμάς εκείνο που μας απασχολεί είναι τι θα κάνει η Γερμανία με τους πρόσφυγες και τους μετανάστες που ήδη βρίσκονται εκεί. Η πρόσφατη απόφαση ενός δικαστηρίου της Λειψίας, που είναι μεν κατώτερο σε σχέση με τα ομοσπονδιακά δικαστήρια, να επιστρέψουν στην Ελλάδα καμιά 25.000 από αυτούς, μας χτύπησε κάτι καμπανάκια, αλλά μετά που το θέμα εξετάστηκε με περισσότερη προσοχή, κρίθηκε ότι ουσιαστικά πρόκειται για μια απόφαση ανεφάρμοστη.

Επειδή μου φάνηκε κάπως περίεργο το όλο θέμα, ζήτησα τη γνώμη του πλέον αρμόδιου, που είναι ο υπουργός Βορίδης, ο οποίος γνωρίζει «γραφή και ανάγνωση» ως (καλός) νομικός που είναι.

«Εν πρώτοις», μου ανέφερε, «το δικαστήριο της Λειψίας έκρινε ότι η Ελλάδα είναι πλέον μια χώρα χωρίς προβλήματα, άρα μπορεί να διασφαλίσει τη διαβίωση αυτών των ανθρώπων επαρκώς. Είπε δηλαδή με την απόφασή του ό,τι ανέφερε πρόσφατα και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, ότι η Ελλάδα είναι πλέον μια κανονική χώρα. Υπάρχει αντίρρηση επ’ αυτού; Δεν υπάρχει».

googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_m1'); }); «Παράνομους δεν δέχομαι»

Τον ρώτησα αν αυτό σημαίνει ότι οι άνθρωποι αυτοί θα επιστρέψουν στη χώρα μας, και εμείς θα τους δεχτούμε, αδιαμαρτύρητα. Μου επισήμανε την ειδοποιό διαφορά:

«Το δικαστήριο της Λειψίας έκρινε υποθέσεις του 2017. Ούτε του ’24, ούτε του ’23. Οι υποθέσεις που κρίθηκαν αφορούσαν πρόσφυγες οι οποίοι είχαν λάβει άσυλο στην Ελλάδα, και ταξίδεψαν στη Γερμανία με νόμιμα χαρτιά που εμείς τους δώσαμε. Αυτοί, δεν είναι παράνομοι. Αυτοί μπορούν να επιστρέψουν εφόσον διαθέτουν τα σχετικά έγγραφα, όποτε θέλουν. Και δεν μας ρωτάει και κανείς, αν τους εξαναγκάσει να επιστρέψουν εδώ απ’ όπου έφυγαν για τη Γερμανία. Μπαίνουν στο αεροπλάνο και έρχονται».

– Μα στη Γερμανία δεν έχουν πάει μόνο αυτοί που τους δόθηκε άσυλο στην Ελλάδα…

googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_m2'); });

«Μπορεί, δεν το ξέρω. Αυτό που γνωρίζω εγώ ως ελληνική κυβέρνηση είναι ότι εκείνοι που δεν μπορούν να έρθουν στην Ελλάδα είναι οι παράνομοι μετανάστες. Αυτοί οι οποίοι υπέβαλαν αίτημα για άσυλο στη Γερμανία, και η αίτησή τους απορρίφθηκε. Αυτοί είναι παράνομοι. Κι εγώ, ως χώρα, παράνομους μετανάστες δεν δέχομαι».

googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_middle_2'); });

– Εχετε ενημερώσει τη γερμανική πλευρά επ’ αυτού; ρώτησα τον κ. Βορίδη.

«Εχουμε καταστήσει γνωστή τη θέση μας, και νομίζω ότι έχει γίνει κατανοητή. Η Ελλάδα δεν δέχεται παράνομους μετανάστες και δεν υποχρεούται από κανένα δίκαιο να εφαρμόσει την απόφαση ενός γερμανικού δικαστηρίου».

Ο κ. Βορίδης πρόσθεσε επίσης ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή επεξεργάζεται ένα σύμφωνο για τη μετανάστευση και το άσυλο, το οποίο υπολογίζεται να παρουσιαστεί εντός του 2026. Ουσιαστικά θα βελτιώνει το Σύμφωνο του Δουβλίνου και θα συμπεριλαμβάνει και έναν ενιαίο, ευρωπαϊκό, μηχανισμό επαναπροώθησης των προσφύγων και των μεταναστών στις χώρες από τις οποίες προέρχονται.

Για να δούμε, τι θα δούμε.

Ανέξοδος πατριωτισμός

Στο μεταξύ επειδή όλο αυτό το θέμα έχει αποτελέσει, όπως διαβάζω και σε σχετικά έντυπα, μια καλή ευκαιρία για την εγχώρια Ακροδεξιά να παίξει το παιχνίδι του ανέξοδου πατριωτισμού, έχω την εξής απορία:

– Αυτοί που θα επιστρέψουν από τη Γερμανία στην Ελλάδα, γιατί είναι κατ’ ανάγκην ένα δυσοίωνο νέο για τη χώρα μας;

googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_middle_3'); });

Οταν ολόκληρη η τουριστική βιομηχανία, η οικοδομική δραστηριότητα και ο πρωτογενής τομέας στενάζουν για να βρουν εργατικά χέρια (μια που τα ελληνόπουλα είναι ταγμένα για μεγάλα πράγματα και δεν δουλεύουν ούτε οικοδομή, ούτε στα χωράφια, ούτε βέβαια σεζόν, εκτός κι αν είναι Μύκονο ή Σαντορίνη), γιατί είναι κακό να επιστρέψουν όχι οι 25.000, αλλά και 125.000 ει δυνατόν, και να ενταχθούν στο εργατικό δυναμικό της χώρας; Ειδικά αυτοί που έχουν πάει Γερμανία, όλο και κάποια εξειδίκευση θα έχουν αποκτήσει.

Η Ελλάδα, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις των αρμοδίων, έχει αυτή τη στιγμή ένα έλλειμμα εργατικών χεριών που φτάνει τις 300.000 άτομα, και δυνητικά λόγω υπερτουρισμού και εκτίναξης της οικοδομικής δραστηριότητας, μπορεί να φτάσει και τις 500.000 άτομα! Πού θα βρεθούν όλοι αυτοί; Από τον ουρανό θα κατέβουν;

Οι υπερπατριώτες και οι λοιποί ψεκασμένοι, οπαδοί των θεωριών ότι θα αλλάξει το… DNA της φυλής (χα!), ας καθίσουν να σκεφτούν τι είναι προτιμότερο. Να λυγίσει η οικονομία της χώρας, κάτι που θα πλήξει πρώτους απ’ όλους αυτούς ή να αποδεχτούν την πραγματικότητα;

Συνέδριο μετά την καμπάνα

Στο κλειστό του Περιστερίου, με… ελεύθερη είσοδο στις εξέδρες του γηπέδου για όσους θέλουν να ακούσουν και να δουν live τον πρόεδρο της καρδιάς μας, Στέφανο Κασσελάκη, διεξάγεται σήμερα (και αύριο) το πρώτο (ιδρυτικό;) συνέδριο του Κινήματος Δημοκρατίας. Ο πρόεδρος που δεν είναι και στα καλύτερά του, μετά τη βαριά καμπάνα που ήχησε στο κεφάλι του προχθές – όσο να πεις 30 μήνες φυλακή έστω και με αναστολή, και 50.000 ευρώ πρόστιμο, δεν είναι και ό,τι καλύτερο μπορεί να σου συμβεί –, θα επιχειρήσει να κάνει ένα καινούργιο ξεκίνημα. Με στόχο να επανέλθει στην κεντρική πολιτική σκηνή, μια και οι τελευταίοι μήνες αποδείχθηκαν καταστροφικοί για το εγχείρημά του.

Πληροφορήθηκα ότι στην εναρκτήρια συνεδρίαση έχει καλέσει εκπροσώπους από όλα τα κόμματα του «δημοκρατικού τόξου», αλλά όχι από τον ΣΥΡΙΖΑ και τη Νέα Αριστερά, που δεν τους θεωρεί (μετά τα όσα έχουν συμβεί μεταξύ τους) «δημοκρατικά» κόμματα. Από το εξωτερικό, περιμένει ένα σημαντικό στέλεχος από το κόμμα του Εμανουέλ Μακρόν, αλλά η πηγή μου δεν ήταν σε θέση να μου αναφέρει αν θα έρθει τελικά εκπρόσωπος του Renew, και κυρίως εφόσον έρθει, ποιος θα είναι.

Σε κάθε περίπτωση καλή επιτυχία να ευχηθούμε στον πρόεδρο στο restart που επιχειρεί, και μην αφήσει να τον πάρει από κάτω η κατάσταση…

Το βλέμμα στους ανεξάρτητους

Σε ό,τι αφορά τα υπόλοιπα του συνεδρίου, το ενδιαφέρον εστιάζεται στο πόσοι άλλοι, εκ των ανεξάρτητων που προέρχονται από τον ΣΥΡΙΖΑ, αλλά απέφυγαν να ενταχθούν στο κόμμα Κασσελάκη, θα παρευρεθούν. Το κόμμα διαθέτει σήμερα έξι βουλευτές (Θεοδώρα Τζάκρη, Αλέξανδρος Αυλωνίτης, Γιώτα Πούλου, Κυριακή Μάλαμα και Ραλλία Χρηστίδου και Μανώλης Χουρδάκης) και το ερώτημα είναι εν προκειμένω αν θα παρευρεθούν ο ναύαρχος Αποστολάκης και ο Γιάννης Σαρακιώτης, οι οποίοι και έχουν αποφύγει έως τώρα να ενταχθούν στο Κίνημα Δημοκρατίας, ουσιαστικά υπονομεύοντας με την απουσία τους και την προσπάθεια του προέδρου Κασσελάκη να συγκροτήσει κοινοβουλευτική ομάδα στη Βουλή. Ερωτηματικό υπάρχει επίσης αν μετάσχουν και άλλοι ανεξάρτητοι προερχόμενοι από τον ΣΥΡΙΖΑ βουλευτές.

Το άλλο ερώτημα, καθαρά lifestyle απόχρωσης, είναι αν και σε τι θα μοιάζει το σημερινό συνέδριο με εκείνο του ΣΥΡΙΖΑ στο Tae Kwon Do, προ έτους, όταν ο Κασσελάκης αποθεωνόταν από τους οπαδούς, οι οποίοι με την ίδια ένταση αποδοκίμαζαν ταυτόχρονα το έως εκείνη την ημέρα «τοτέμ» του κόμματος, Aλ. Τσίπρα. Θα έχει εφέ, φώτα, μουσικές, και είσοδο του προέδρου στο γήπεδο σαν ροκ σταρ; Θα πέσουν μπαλόνια από το ταβάνι; Ή «παίζει» το γνωστό «δει δη χρημάτων και άνευ τούτων, ουδέν»;

Απορίες που έχω κι εγώ, ε;

Με κομμένη την ανάσα εξακολουθεί να παρακολουθεί η κοινή γνώμη, την υπόθεση του θανάτου τριών μελών της ίδιας οικογένειας στο Ελληνικό μέσα σε διάστημα 13 ημερών, που ανέδειξε η Αγγελική Νικολούλη και η εκπομπή «Φως στο Τούνελ».

Την υπόθεση έχει αναλάβει πλέον το Ανθρωποκτονιών καθώς υπάρχουν ενδείξεις εγκληματικής ενέργειας.

Υπενθυμίζεται πως μέσα σε μόλις 13 ημέρες και, κάτω από αδιευκρίνιστες συνθήκες, η μητέρα, η κόρη και ο γιος της ίδιας οικογένειας έχασαν διαδοχικά τη ζωή τους.

googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_m1'); }); googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_m1'); }); Η συμβολή του ελληνοκαναδού φίλου της οικογένειας στο Ελληνικό

Απάντηση σε όσους λένε ότι ότι δεν υπάρχουν οικεία πρόσωπα της οικογένειας στο Ελληνικό, για να υποβάλλουν μηνύσεις ώστε να βρεθούν οι ένοχοι αν και εφόσον υπάρχουν, έδωσε ο ποινικολόγος Θεόδωρος Μαντάς.

Μιλώντας σήμερα στο Mega, o κ. Μαντάς είπε ότι η περίπτωση στο Ελληνικό «είναι ο ορισμός της υποχρέωσης για αυτεπάγγελτη παρέμβαση της εισαγγελικής Αρχής».

«Θα αποτελεί παγκόσμια πρωτοτυπία,  το να δεχθούμε ότι από παθολογικά αίτια χάθηκαν τρεις άνθρωποι μέσα σε λίγες ημέρες από την ίδια οικογένεια», είπε.

googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_m2'); }); googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_m2'); });

Στο σημείο αυτό, παρενέβη ο αστυνομικός αναλυτής Σταύρος Μπαλάσκας, λέγοντας ότι αν δεν είχε εμπλακεί ο ελληνοκαναδός φίλος της οικογένειας, ζητώντας να μάθει τι ακριβώς συνέβη, η υπόθεση δεν θα είχε αποκαλυφθεί.

googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_middle_2'); });

«Εάν δεν υπήρχε ένας από τον Καναδά φίλος να έρθει, θα ήταν το γνωστό, ηλικιωμένος είναι στο νοσοκομείο πέθανε, χωρίς ιατροδικαστή, μια υπογραφή και στο νεκροτομείο», είπε ο κ. Μπαλάσκας.

googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_middle_2'); });

Το χρονικό της υπόθεσης

Το οικογενειακό δράμα ξεκίνησε τη Μεγάλη Τρίτη 15 Απριλίου όταν  έφυγε από τη ζωή η μητέρα, Κατερίνα Σιδηροπούλου, 98 χρόνων. Έξι μέρες αργότερα, η κόρη της, Βαρβάρα Σιδηροπούλου, 78 χρόνων, αφήνει κι εκείνη την τελευταία της πνοή.

Λίγες ημέρες μετά, στις 28 Απριλίου, ολοκληρώθηκε ο κύκλος θανάτου. Ο Μιχάλης Σιδηρόπουλος, 75 χρόνων, πέθανε στο «Ιόνιο Θεραπευτήριο» Κορυδαλλού.

Σε όλες τις περιπτώσεις εκκρεμούν οι απαραίτητες εξετάσεις καθώς λόγω των προβλημάτων υγείας που αντιμετώπιζαν οι γιατροί αρχικά θεώρησαν πως έφυγαν από παθολογικά αίτια και γι΄ αυτό δεν είχε πραγματοποιηθεί η νεκροψία-νεκροτομή.

Αναζήτηση αποδείξεων

Σύμφωνα με τις πληροφορίες, το τμήμα Ανθρωποκτονιών που έχει αναλάβει πλέον την υπόθεση, αναμένεται να μπλοκάρει τις ταφές των τριών ανθρώπων προκειμένου να γίνουν ιατροδικαστικές εξετάσεις.

googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_middle_3'); });

Επιπλέον, ενδέχεται να προχωρήσουν σε άρση απορρήτου τραπεζικών λογαριασμών.

Κανένας συγγενής της οικογένειας δεν έχει βρεθεί.

googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_middle_3'); });

Φίλος του Μιχάλη Σιδηρόπουλου, Ελληνοκαναδός που ταξίδεψε από το Τορόντο για να τον βρει, βρέθηκε μπροστά σε μια ανεξήγητη και συγκλονιστική πραγματικότητα. Όχι μόνο δεν κατάφερε να εντοπίσει τον φίλο του, αλλά πληροφορήθηκε πως και τα τρία μέλη της οικογένειας –ο Μιχάλης, η μητέρα του και η αδερφή του– έφυγαν από τη ζωή σχεδόν ταυτόχρονα, όλοι από την «καρδιά»…

«Ήρθα Πάσχα στην Ελλάδα για να δω τον φίλο μου. Πήγα στο σπίτι του στο Ελληνικό, αλλά δεν απαντούσε κανείς. Οι γείτονες δεν ήξεραν τίποτα. Μόνο ένας από παρακείμενο σπίτι μου είπε ότι πέθανε στις 29 Απριλίου… Αλλά και η μητέρα του και η αδερφή του έφυγαν από τη ζωή σχεδόν ταυτόχρονα! Δεν μπορούσα να το πιστέψω…», είπε ο άντρας που στάθηκε η αφορμή για να ανοίξει η υπόθεση.

Τι ερευνούν οι Αρχές

Ο Σταύρος Μπαλάσκας είπε σήμερα στο Mega ότι «εμπλέκεται μία γυναίκα από την Βουλγαρία, η οποία δεν μπορεί να δικαιολογήσει πώς είχε τα κλειδιά, ήταν τις λανθασμένες ώρες στο λανθασμένο σημείο».

Περιμένουμε την ιατροδικαστική και υπάρχει διαταγή να μην ταφούν οι σοροί ακόμα και θα γίνουν και τοξικολογικές εξετάσεις», πρόσθεσε ο Σταύρος Μπαλάσκας.

Η Βουλγάρα οικιακή βοηθός, που είχε προσληφθεί τον Φεβρουάριο από γραφείο ευρέσεως εργασίας για να φροντίσει την υπερήλικη μητέρα, βρίσκεται πλέον στο επίκεντρο.

Η ίδια επιμένει πως «αγαπούσε και είχε δεθεί» με την οικογένεια, πως για αυτό προσπάθησε να παραλάβει τις σορούς τους και να τους θάψει μαζί αφού ήξερε ότι δεν είχαν συγγενείς.

Μιλώντας στην Αγγελική Νικολούλη υποστήριξε ότι κράτησε τα κλειδιά «για να παραδώσει το σπίτι αν εμφανιστούν συγγενείς και όχι σε κάποιον άγνωστο».

Μαρτυρίες πάντως την φέρουν να προσποιείται τη συγγενή προκειμένου να παραλάβει τις σορούς από τα νοσοκομεία πριν νεκροτομηθούν.

Η Μακρόνησος μοιάζει εγκαταλελειμμένο τοπίο με την Πολιτεία να αρκείται σε χαρακτηρισμούς, αλλά επί της ουσίας να μην κάνει τίποτα άλλο παρά να αποποιείται την αιματοβαμμένη κληρονομιά του ακατοίκητου κολαστηρίου.

Στη σύγχρονη ιστορία η Μακρόνησος ξεκίνησε να λειτουργεί από το 1947, κατά τη διάρκεια του Εμφυλίου.

Η Ελλάδα απέκτησε το δικό της στρατόπεδο «αναμόρφωσης», όπως το έλεγε η πλευρά των βασανιστών με την υποστήριξη του βασιλιά, πανεπιστημιακών, πολιτικών κ.ά. που επισκέπτονταν τη Μακρόνησο και εξήραν το έργο που γινόταν εκεί.

googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_m1'); }); Το 1949 θα χαρακτηρίσει ως το ελληνικό Νταχάου.

Ο τόπος κατοικήθηκε αποκλειστικά από εξόριστους, πολίτες και οπλίτες (μέσα σε σκηνές) με σκοπό τη «μετάνοια» από τις κομμουνιστικές αντιλήψεις. Οι εξόριστοι βίωσαν ένα αδιανόητο σχέδιο προπαγάνδας, ψυχολογικού πολέμου και σωματικού και ψυχικού βασανισμού.

Υπολογίζεται ότι περίπου 120 στρατιώτες και πολίτες πέθαναν κατά τη διάρκεια της κράτησής τους στη Μακρόνησο, ενώ 60 έως 100 χιλιάδες πέρασαν από εκεί.

googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_m2'); });

Ενώ το κολαστήριο της Μακρονήσου έκλεισε οριστικά το 1961, όταν έφυγαν και οι τελευταίοι φύλακες των στρατιωτικών πλέον φυλακών που λειτουργούσαν εκεί, χαρακτηρίστηκε ως ιστορικός τόπος και όλα τα κτίρια πάνω σε αυτόν διατηρητέα, μόλις το 1989, με την υπογραφή της τότε υπουργού Πολιτισμού, Μελίνας Μερκούρη.

Τότε είχε συγκροτηθεί και επιτροπή έρευνας και μελέτης… Πέρασαν σχεδόν 30 χρόνια, μέχρι τον Ιούλιο του 2019, για να κηρυχθεί από το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο ως αρχαιολογικός χώρος ολόκληρη η Μακρόνησος.

googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_middle_2'); });

Ελάχιστες δράσεις που θυμίζουν την ιστορία επιτόπου

Τα τελευταία χρόνια μετρημένες είναι οι δράσεις που έχουν γίνει επιτόπου με σκοπό την υπενθύμιση του ανθρώπινου παραλογισμού.

Το 2003 η ιστορική συναυλία του Μίκη Θεοδωράκη, που επέστρεψε στον τόπο που βρέθηκε εξόριστος για να ανέβει ελεύθερος στη σκηνή. Δέκα χρόνια αργότερα, μπροστά από το κτίριο των αρτοκλιβάνων (από τα ελάχιστα που δεν έχουν καταρρεύσει) χιλιάδες κόσμου παρακολούθησε την παράσταση του Θέμη Μουμουλίδη «Μίκης Θεοδωράκης – Ποιος τη ζωή μου».

Το καλοκαίρι του 2020 με πρωτοβουλία του ΚΚΕ έγινε μεγάλη συναυλία με τραγούδια του Θάνου Μικρούτσικου και τοποθετήθηκε εικαστικό έργο-μνημείο πάνω στο νησί, με αφορμή και τα 100 χρόνια από την ίδρυση το κόμματος, ενώ υπάρχει και το παλαιότερο εμβληματικό εικαστικό με τον άνθρωπο που σηκώνει το χέρι σφίγγοντας τη γροθιά την ώρα που τα πόδια του είναι τυλιγμένα με συρματοπλέγματα.

Στάνες, ετοιμόρροπα κτίρια και αυτοκίνητα εγκαταλελειμμέναgoogletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_middle_3'); });

Τα τελευταία χρόνια το νησί, παρά τους χαρακτηρισμούς που το προστατεύουν – όπως αναφέρει η σελίδα του υπουργείου Πολιτισμού – απλώς ρημάζει.

Εχει αφεθεί στο έλεός του και καμία προσπάθεια αποκατάστασης και ανάδειξης του ιστορικού φορτίου που φέρει δεν είναι εμφανής. Αντιθέτως, είδαμε μαντριά με αυτοσχέδιες περιφράξεις και πεταμένα ψυγεία παγωτών σαν να ήμασταν σε βοσκότοπο.

Υλικά που καμία σχέση δεν έχουν με το τι συνέβη εκεί, παρατημένα μελίσσια, λάστιχα, κτίσματα ετοιμόρροπα… Ακόμα και εγκαταλελειμμένα αυτοκίνητα του ’90 δεν έχουν απομακρυνθεί από τον χώρο.

Το δέος που σου προκαλεί το τοπίο συνυπάρχει με την ντροπιαστική εικόνα για τη χώρα μας και τον τρόπο που αντιμετωπίζει την ιστορία της.

Αντίστοιχοι τόποι ή στρατόπεδα συγκέντρωσης σε όλο τον κόσμο, θα ήταν ήδη επισκέψιμοι μουσειακοί χώροι, οργανωμένα, με ό,τι έχει απομείνει συντηρημένο, έστω στοιχειωδώς.

Η Μακρόνησος, όμως, περνάει τη δική της εξορία. Αυτό που θυμίζει, σε πολλούς – ακόμη και σήμερα – δεν αρέσει. Δεν μπορούν να συμβιβαστούν με τη σκέψη του τι συνέβη σε αυτό το άνυδρο, εκτεθειμένο στον καιρό μέρος που μυρίζει φρύγανα και κραυγές. Ή ακόμα χειρότερα θέλουν να διαγραφεί από τη συλλογική μνήμη.

Ομόφωνα ένοχος για οκτώ πράξεις απόπειρας κατάχρησης εξουσίας σε βαθμό κακουργήματος κρίθηκε χθες από το Πενταμελές Ναυτοδικείο του Πειραιά ο λιμενικός Παναγιώτης Χριστοφορίδης.

Η κατηγορία αφορούσε τις πιέσεις που ασκήθηκαν για την εμπλοκή του Βαγγέλη Μαρινάκη  στην υπόθεση του «Νoor 1», για την οποία ο επιχειρηματίας έχει πλέον αμετακλήτως αθωωθεί, χωρίς καν να κληθεί σε απολογία καθότι δεν υπήρχε οποιοδήποτε στοιχείο εναντίον του.

Η τιμωρία για την εγκληματική του συμπεριφορά εις βάρος του Βαγγέλη Μαρινάκη ήταν η επιβολή ποινής φυλάκισης 3 ετών με τριετή αναστολή, όπως ακριβώς είχε εισηγηθεί στην πρότασή της και η εισαγγελέας της έδρας με την αναγνώριση ελαφρυντικών περιστάσεων.

googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_m1'); });

Η χθεσινή ετυμηγορία ήταν η πρώτη απόφαση εις βάρος ενός προσώπου που, κατά την κατηγορία, φέρεται ότι διαδραμάτισε κομβικό ρόλο στην επιχείρηση στοχοποίησης του επιχειρηματία.

Με την ομόφωνη καταδίκη του κατηγορουμένου κλείνει με τον πλέον επίσημο και θεσμικό τρόπο το «κεφάλαιο» της υπόθεσης που συνδέθηκε με την προσπάθεια στοχοποίησης του Βαγγέλη Μαρινάκη, ο οποίος έχει κριθεί απολύτως αθώος, καθώς κανένα στοιχείο δεν προέκυψε, παρά το γεγονός ότι η δικογραφία έμεινε ανοιχτή για περίπου οκτώ χρόνια, με αποτέλεσμα σε αυτό το διάστημα να καταστρατηγηθεί πολλαπλώς το τεκμήριο της αθωότητάς του.

Στο εδώλιο του Πενταμελούς Ναυτοδικείου κάθισε ο λιμενικός Παναγιώτης Χριστοφορίδης, ο οποίος στη διάρκεια της απολογίας του αρνήθηκε την κακουργηματική πράξη της απόπειρας κατάχρησης εξουσίας που τον έφερε αντιμέτωπο με τη Δικαιοσύνη, ισχυριζόμενος ότι δεν άσκησε πίεση στον κρατούμενο για να εκμαιεύσει επιβαρυντική κατάθεση.

googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_m2'); });

Ωστόσο, χθες η εισαγγελέας της έδρας, σταθμίζοντας και αξιολογώντας το σύνολο των αποδεικτικών στοιχείων, έδειξε πρώτη με την αγόρευσή της τον δρόμο που οδήγησε στην κατάγνωση της ενοχής για τον κατηγορούμενο.

googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_middle_2'); });

Η εισαγγελική λειτουργός, στο πρώτο μέρος της αγόρευσής της, περιέγραψε βήμα προς βήμα το ιστορικό της κρινόμενης υπόθεσης, επισημαίνοντας σε μια αποστροφή της ότι «ο κατηγορούμενος είχε πεδίον δόξης λαμπρόν για να εξιχνιάσει μια υπόθεση και να αποκαλύψει ως “λαβράκι” την εμπλοκή του Βαγγέλη Μαρινάκη και άλλων προσώπων». Σε άλλο σημείο της αγόρευσής της επικαλέστηκε την κατάθεση του κρατουμένου Ευθ. Γιαννουσάκη, ο οποίος εξεταζόμενος και στο δικαστήριο είχε πει ότι δέχθηκε φορτικές πιέσεις και απειλές για να εμπλέξει τον Βαγγέλη Μαρινάκη.

«Ο Χριστοφορίδης γραπώνεται από την εξιχνίαση της υπόθεσης και έχοντας το κατάλληλο υπόβαθρο πολιτικό και νομικό από πίσω και γνωρίζοντας ότι ο κύριος Μαρινάκης δεν εμπλέκεται, επιχειρεί να υποβάλει και να επιβάλει κατάλληλες κατευθύνσεις στον Γιαννουσάκη, ώστε να… στρώσει την υπόθεση και να βοηθήσει στη δίωξη, ενώ ο κρατούμενος επαναλαμβάνει ότι ο Μαρινάκης δεν εμπλέκεται», τόνισε με έμφαση η εισαγγελέας, επισημαίνοντας μάλιστα ότι «η αξιολόγηση έγινε με βάση το πολιτικό υπόβαθρο της εποχής».

googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_middle_3'); });

Οι ευθύνες που δεν ελέγχθηκαν ποτέ

Ιδιαίτερο κεφάλαιο αφιέρωσε στις ευθύνες πολιτικών προσώπων, της διοίκησης του Λιμενικού, εισαγγελέων, επιχειρηματιών και δημοσιογράφων που δεν ελέγχθηκαν ποτέ.

«Η δράση του Χριστοφορίδη δεν είναι μονόπλευρη. Εδρασαν πολιτικά πρόσωπα, η διοίκηση ως… Πόντιος Πιλάτος, εισαγγελείς που κατηύθυναν, αλλά δεν γνώριζαν, επιχειρηματικοί κύκλοι, δημοσιογράφοι που εξυπηρέτησαν κυβερνητικούς ή άλλους σκοπούς. Κανείς δεν έδωσε λόγο για το δικό του κομμάτι ευθύνης. Η ευθύνη εδώ του Χριστοφορίδη κρίνεται μεμονωμένα. Εάν ήθελα να διασκεδάσω τις εντυπώσεις και να χρησιμοποιήσω επιχειρηματικούς όρους, θα έλεγα ότι ξεκίνησε ως επιδίωξη win win και κατέληξε σε lose lose και για τους δύο», κατέληξε η εισαγγελέας ζητώντας την ενοχή του κατηγορουμένου.

«Το πιο βαρύ να ενοχοποιείς έναν αθώο»

Στις αγορεύσεις τους οι δικηγόροι υποστήριξης της κατηγορίας Βασίλης Δημακόπουλος, Τάσος Τριανταφύλλου και Εύα Παναγιώτου απέδειξαν με στοιχεία την ενοχή του λιμενικού.

«Δεν υπάρχει πιο βαρύ πράγμα να ενοχοποιείς έναν αθώο, την αθωότητα του οποίου γνωρίζεις», επισήμανε ο Βασίλης Δημακόπουλος.

«Σκοπός του κατηγορουμένου είναι η ενοχοποίηση του Βαγγέλη Μαρινάκη. Ελάτε στη θέση του και σκεφτείτε τι έχει υποστεί από αυτή τη συμπεριφορά», πρόσθεσε ο Τάσος Τριανταφύλλου.

«Οδήγησε με ευκολία έναν ανυποψίαστο και αθώο άνθρωπο σε δίωξη», ανέφερε και η Εύα Παναγιώτου.

Πλέον και με τη βούλα της Δικαιοσύνης αποδείχθηκε ότι επρόκειτο περί μιας σκευωρίας εις βάρος ενός κορυφαίου επιχειρηματία από πολιτικούς, επιχειρηματικούς και δημοσιογραφικούς κύκλους.

Αθήνα. Η πόλη που επισκέπτονται εκατομμύρια τουρίστες κάθε χρόνο, θέλοντας να ταξιδέψουν πίσω στον χρόνο και να περιηγηθούν την ιστορία χιλιάδων ετών. Που ζει και αναπνέει μέσα από τους αρχαιολογικούς της χώρους, τα θέατρα, τα μουσεία, τα φεστιβάλ και τους ήχους του δρόμου.

Ενας παλμός ζωντανός, που συνδυάζει αρχαίο μεγαλείο και σύγχρονη ενέργεια.

Ομως, αυτή η μαγεία που καθηλώνει τους ταξιδιώτες, αυτή η πόλη-μουσείο και ταυτόχρονα ζωντανός οργανισμός, αρχίζει να λυγίζει κάτω από το βάρος της ίδιας της δημοτικότητάς της. Τα τελευταία χρόνια η Αθήνα δεν απολαμβάνει απλώς την αναγνώριση – την πληρώνει κιόλας. Το φαινόμενο του υπερτουρισμού είναι, άλλωστε, γεγονός. Σύμφωνα με στοιχεία που παρουσιάστηκαν πρόσφατα, ενώ πριν από μία δεκαετία ο αριθμός των ξένων επισκεπτών που υποδέχθηκε η πρωτεύουσα δεν ξεπερνούσε τα 2,5 εκατομμύρια, πέρυσι έφτασε στα 7,9, ενώ φέτος αναμένεται να υπερβεί τα 8 – με την ανοδική τάση να συνεχίζεται.

googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_m1'); }); Το ερώτημα που τίθεται αντικειμενικά και επιτακτικά είναι απλό: Πόσους τουρίστες μπορούν να αντέξουν η Αθήνα, οι υποδομές της και οι πολίτες της;

Είναι γνωστό ότι η ραγδαία ζήτηση για τουριστική στέγαση έχει εκτινάξει τα ενοίκια, κυρίως λόγω της εξάπλωσης των βραχυχρόνιων μισθώσεων τύπου Airbnb. Κατοικίες που άλλοτε φιλοξενούσαν μόνιμους κατοίκους μετατρέπονται πλέον σε τουριστικά διαμερίσματα, εκτοπίζοντας οικογένειες, φοιτητές και εργαζόμενους. Γειτονιές όπως το Μοναστηράκι, η Πλάκα, το Κουκάκι αλλάζουν χαρακτήρα, καθώς η αυθεντικότητα δίνει τη θέση της στην τουριστική εμπορευματοποίηση. Ενδεικτικά, οι καταχωρίσεις βραχυχρόνιας μίσθωσης αυξήθηκαν κατά 29% την πενταετία 2019-24, με πάνω από τους μισούς ιδιοκτήτες να είναι επαγγελματίες.

Η κυβέρνηση έχει αναγνωρίσει τις επιπτώσεις του υπερτουρισμού και έχει ανακοινώσει μέτρα για την αντιμετώπισή του. Παρ’ όλα αυτά, σε μια αγορά όπου οι αποδόσεις από την τουριστική εκμετάλλευση είναι πολλαπλάσιες, είναι αμφίβολο αν τα παραπάνω επαρκούν για να φέρουν πραγματική αλλαγή σε ένα πρόβλημα που έχει αρχίσει να γίνεται ασφυκτικό.

googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_middle_2'); });

googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_m2'); }); Ανεπαρκή μέσα μεταφοράς

Μπορεί η γοητεία των αρχαιολογικών χώρων και της πολιτιστικής ατμόσφαιρας της Αθήνας να είναι δεδομένη, το αστικό και συγκοινωνιακό περιβάλλον της όμως αφήνει αρνητικές εντυπώσεις στους επισκέπτες. Οι τουρίστες συναντούν ένα αποδιοργανωμένο οδικό δίκτυο, με ελλιπείς υποδομές για πεζούς και ποδηλάτες, ανεπαρκή σήμανση και συνεχές κυκλοφοριακό χάος που υπερβαίνει και τα περιβαλλοντικά όρια.

Οπως σημειώνει στα «ΝΕΑ» ο πολιτικός μηχανικός και συγκοινωνιολόγος Σταύρος Κωνσταντινίδης, «οι τουρίστες για να μετακινηθούν χρησιμοποιούν το μετρό, στη μικρή κάλυψη βέβαια που προσφέρει, και μάλλον αποθαρρύνονται από τις λεωφορειακές γραμμές». Επίσης, όπως ο ίδιος μας λέει, «η πεζή περιήγηση στο ιστορικό κέντρο είναι δύσκολη λόγω στενών πεζοδρομίων και παράνομων σταθμεύσεων. Τα τουριστικά λεωφορεία προσπαθούν να καλύψουν το κενό των δημόσιων μεταφορών, αλλά τελικά επιβαρύνουν ακόμη περισσότερο την κυκλοφορία».

googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_middle_3'); });

Γεμίζουν και τα Επείγοντα

Κατά την «υψηλή» τουριστική περίοδο, μεγάλη πίεση δέχονται και τα νοσοκομεία της Αθήνας, τόσο για επείγοντα περιστατικά όσο και για πρωτοβάθμια φροντίδα. Η μεγάλη συγκέντρωση τουριστών στο κέντρο της πόλης οδηγεί συχνά σε υπερφόρτωση των εφημερευόντων νοσοκομείων, με αποτέλεσμα καθυστερήσεις και επιπλέον επιβάρυνση στο ήδη προβληματικό σύστημα Υγείας, στο πλαίσιο του οποίου τα νοσοκομεία της πρωτεύουσας λειτουργούν διαθέτοντας (θεωρητικά) 6.250 κλίνες.

Οπως εξηγεί στα «ΝΕΑ» ο Γιάννης Γαλανόπουλος, μέλος της εκτελεστικής γραμματείας της ΟΕΝΓΕ, «η πληρότητα στα μεγάλα νοσοκομεία της Αττικής πολλές φορές ξεπερνά το 100%». Το δημόσιο σύστημα Υγείας υπολειτουργεί ακόμη και όταν καλείται να εξυπηρετήσει τον μόνιμο πληθυσμό της πρωτεύουσας και καταλαβαίνει κανείς ότι φτάνει στα «κόκκινα» κατά τη διάρκεια της τουριστικής περιόδου.

Αξιοσημείωτο, επίσης, είναι το γεγονός ότι στα δημόσια νοσοκομεία της Αθήνας δεν υπάρχει οργανωμένος μηχανισμός για την εξυπηρέτηση των ξένων επισκεπτών. Πολλοί τουρίστες απευθύνονται στα Τμήματα Επειγόντων Περιστατικών, αλλά η έλλειψη διερμηνέων ή εξειδικευμένου προσωπικού που να μιλά ξένες γλώσσες καθιστά δύσκολη τη σωστή διάγνωση και φροντίδα. Οπως λένε γιατροί από το πεδίο, η λύση έρχεται συχνά «από τύχη» – για παράδειγμα, όπως ανέφερε ο Γαλανόπουλος, «αν υπάρχει κάποιος συνάδελφος που έχει σπουδάσει στο εξωτερικό, όπως στη Ρουμανία ή στην Ιταλία, και μπορεί να κατανοήσει τη γλώσσα ή την προφορά του ασθενούς». Στην πραγματικότητα, πρόκειται για μια προσπάθεια αυτοσχεδιασμού.

Οταν ύδρευση και ηλεκτροδότηση φτάνουν στο «κόκκινο»

Οπως επισημαίνει στα «ΝΕΑ» ο πρόεδρος του ΔΣ της ΕΥΔΑΠ ΑΕ, Γιώργος Στεργίου, «η σημαντική αύξηση των επισκεπτών της Αττικής σε μία μακρά περίοδο μειωμένων εισροών στους ταμιευτήρες νερού και παρατεταμένων καυσώνων δοκιμάζει τις αντοχές του συστήματος υδροδότησης».

Προειδοποιεί δε ότι παρά τα έργα που βρίσκονται σε εξέλιξη, ενδεχομένως να απαιτηθεί η λήψη δραστικών μέτρων, που θα αφορούν και στον τουρισμό.

«Εάν οι υφιστάμενες κλιματολογικές συνθήκες συνεχιστούν, δεν αρκεί μόνο η ευαισθητοποίηση των πολιτών της Αττικής για την ανάσχεση της αυξημένης κατανάλωσης.

Με τη συνδρομή όλων των εμπλεκομένων στον τουρισμό θα πρέπει να εφαρμοστεί πλάνο δράσης για τον περιορισμό της ζήτησης νερού που σχετίζεται και με τους επισκέπτες της».

Υπενθυμίζεται πως στις αρχές Απριλίου, τα αποθέματα στους ταμιευτήρες της ΕΥΔΑΠ (Μόρνος, Εύηνος, Υλίκη, Μαραθώνας) ανέρχονταν σε 651,4 εκατ. κυβικά μέτρα – σχεδόν 30% κάτω από το 2024, κάτι που οφείλεται σε παρατεταμένη ανομβρία και αυξημένη θερινή κατανάλωση, ιδιαίτερα λόγω τουρισμού. Αντίστοιχη πίεση καταγράφεται και στο ηλεκτρικό δίκτυο.

Η εκτεταμένη χρήση κλιματιστικών σε καταλύματα και επιχειρήσεις επιβαρύνει τα φορτία. Οι ειδικοί δεν αποκλείουν, μάλιστα, μπλακάουτ σε συνθήκες παρατεταμένου ή ακραίου καύσωνα, ειδικά αν προκύψουν τεχνικές βλάβες ή πυρκαγιές που μπορεί να προκαλέσουν φθορές στο δίκτυο.

Χάρης Δούκας: «Να υιοθετήσουμε πολιτικές για να μη γίνουμε Βαρκελώνη»

Η Αθήνα καλείται να βρει τη χρυσή τομή: να συνεχίσει να αποτελεί ελκυστικό προορισμό, χωρίς όμως να χάνει την ταυτότητά της. Οπως σημειώνει στα «ΝΕΑ» ο δήμαρχος Χάρης Δούκας, «η Αθήνα έχει ένα δυνατό και ασυναγώνιστο brand name» και πλέον αποτελεί «συνειδητή επιλογή και όχι μία ενδιάμεση στάση για τα ελληνικά νησιά».

Αν και ο δήμαρχος δεν θεωρεί ότι η πόλη αντιμετωπίζει αυτή τη στιγμή γενικευμένο πρόβλημα υπερτουρισμού, παραδέχεται πως «υπάρχουν συγκεκριμένες γειτονιές που είναι υπερκορεσμένες». Γι’ αυτόν τον λόγο, «πρέπει να υιοθετήσουμε πολιτικές, προκειμένου να μη γίνουμε Βαρκελώνη». Σύμφωνα με τα στοιχεία του Δήμου, ο πιο πιεσμένος μήνας είναι ο Σεπτέμβριος, καθώς τότε συμπίπτουν οι υψηλές πληρότητες σε ξενοδοχεία και καταλύματα βραχυχρόνιας μίσθωσης με την επιστροφή των κατοίκων από τις διακοπές.

Οπως αναφέρει ο Δούκας, «στο εμπορικό κέντρο παρατηρείται αύξηση του όγκου απορριμμάτων, της συνολικής κατανάλωσης νερού και ενέργειας, αλλά και υψηλές τιμές ενοικίου». Για την αντιμετώπιση αυτών των προκλήσεων, έχει ήδη συσταθεί ειδική ομάδα από την οποία, εκτός των άλλων, «θα ενταθούν οι έλεγχοι σχετικά με την τήρηση των χρήσεων γης και ειδικότερα των ταρατσών και των ορίων της ηχορύπανσης». Ταυτόχρονα, ο Δήμος παρακολουθεί στενά τη λειτουργία της βραχυχρόνιας μίσθωσης.

Αναζήτηση της ισορροπίας

«Η ισορροπία μπορεί να επιτευχθεί μόνο μέσω του βιώσιμου τουρισμού και των βιώσιμων επενδύσεων», υπογραμμίζει ο ίδιος. Ετσι, ο Δήμος έχει προχωρήσει στη σύσταση του Παρατηρητηρίου Βιώσιμου Τουρισμού, το οποίο «μας βοηθά να συλλέγουμε δεδομένα σε πραγματικό χρόνο, να αναλύουμε κοινωνικές και περιβαλλοντικές επιπτώσεις και να διαμορφώνουμε στρατηγικές πρόβλεψης και διαχείρισης». Στο άμεσο μέλλον δε, «σχεδιάζεται μια καμπάνια ευαισθητοποίησης των επισκεπτών της Αθήνας.

Δώσαμε ραντεβού στο γραφείο του, στην έδρα της πακιστανικής κοινότητας στην Αθήνα. Απόγευμα Μεγάλης Δευτέρας. Για εμένα είχε ξεκινήσει η νηστεία της Μεγάλης Εβδομάδας, για εκείνον είχε μόλις τελειώσει το Ραμαζάνι. Φτάνω στις επτά και πέντε στην οδό Αιόλου, στην Ομόνοια, και χτυπάω το κουδούνι. Μου ανοίγει και ανεβαίνω στον 5ο όροφο. Ο Τζαβέντ Ασλάμ ήθελε – πριν πάμε για φαγητό και συζητήσουμε για τη ζωή του και τον ρόλο του – να μου δείξει τον χώρο όπου εργάζεται. Εκεί όπου υποδέχεται τους συντοπίτες του, το κέντρο συντονισμού της κοινότητας. Με καλωσόρισε χαμογελαστός φορώντας ένα μπλε κουστούμι και ένα μεγάλο χαμόγελο. Λίγο μετά φύγαμε και πήγαμε στη Χονολουλού.

Ο Τζαβέντ Ασλάμ ήρθε από το Πακιστάν στην Ελλάδα πριν από 30 χρόνια. Εχοντας τότε ολοκληρώσει τις σπουδές του στις πολιτικές επιστήμες, αποφάσισε να βρεθεί εδώ για λίγα χρόνια με σκοπό να μετεκπαιδευτεί. Δεν επέστρεψε ποτέ όμως. Σήμερα ζει στα Σεπόλια με τη σύζυγό και την 21 ετών κόρη του. Οπως ο ίδιος μου είπε, εγκαταλείποντας τη χώρα του για την Ελλάδα, είχε αφήσει πίσω την οικογένειά του, με την οποία επανενώθηκε ύστερα από χρόνια, όταν κατάφερε να τους εκδώσει βίζα και να τους φέρει κοντά του.

Εδώ και 20 χρόνια, από το 2005 δηλαδή, διατελεί εκλεγμένος πρόεδρος της πακιστανικής κοινότητας στην Ελλάδα, προασπιζόμενος τα δικαιώματα των συντοπιτών του. Με εντυπωσιάζουν αμέσως τα σχεδόν άριστα ελληνικά του. Παραγγέλνουμε και μπαίνω αμέσως στο θέμα: τον ρωτώ για την ευθύνη του να εκπροσωπεί δεκάδες χιλιάδες ομοεθνείς του σε μια «ξένη» χώρα.

googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_m1'); });

Πρώτα η γλώσσα

«Αυτή τη στιγμή σε όλη την Ελλάδα ζουν περίπου 40.000 Πακιστανοί. Πριν από περίπου 10 χρόνια ο αριθμός ήταν διπλάσιος, όμως λόγω της έξαρσης των φαινομένων ρατσισμού αλλά και της οικονομικής κρίσης αργότερα πολλοί έφυγαν. Πιστέψτε με, όποιος φεύγει και πάει κάπου αλλού στην Ευρώπη, ακόμη κι αν παίρνει λίγα παραπάνω χρήματα, θέλει να γυρίσει στην Ελλάδα. Λόγω του καλού καιρού και της ελληνικής κουλτούρας» λέει, για να προσθέσει: «Ως πρόεδρος, αναλαμβάνω να κατευθύνω τους ανθρώπους που έρχονται εδώ και θέλουν να βιοποριστούν, να ενσωματωθούν, να φτιάξουν τις ζωές τους. Οταν κανείς έρχεται σε ξένη χώρα, στην αρχή όλα είναι δύσκολα. Το πρώτο πράγμα που τους βοηθώ είναι να μάθουν τη γλώσσα. Μπορεί να είναι δύσκολο, αλλά όποιος θέλει υπάρχουν δωρεάν σχολεία, όπως είναι το ανοιχτό σχολείο μεταναστών και το κυριακάτικο σχολείο μεταναστών. Τους προτρέπω να έρχονται στο γραφείο για να συζητούμε στα ελληνικά, ώστε να μαθαίνουν και να συνηθίζουν».

googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_middle_2'); });

Σύμφωνα με τον Τζαβέντ Ασλάμ, «για να ζήσει σωστά και σεβαστικά ένας μετανάστης, χρειάζεται δουλειά και να είναι νόμιμος. Οι συντοπίτες μου, ανάλογα με τη μόρφωσή τους, μπορεί να βρουν διαφορετικές δουλειές. Αυτοί με την ελάχιστη μόρφωση κάνουν αγροτικές δουλειές ή γίνονται εργάτες σε εργοστάσια. Αν κάποιοι είναι απόφοιτοι πανεπιστημίου ή γνωρίζουν υπολογιστές, βρίσκουν και εργασία στο αντικείμενό τους. Τα τελευταία χρόνια υπάρχει έλλειψη σε εργατικό δυναμικό, γι’ αυτό και οι εργοδότες από όλη τη χώρα μάς στέλνουν email, μας παίρνουν τηλέφωνα και μας ζητούν εργάτες. Και εμείς τους στέλνουμε για να πάρουν μεροκάματο».

googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_m2'); });

Τα ορεκτικά καταφθάνουν κι εγώ τον ρωτώ για τα εμπόδια που ανακύπτουν στην προσπάθεια ενός Πακιστανού να ζήσει και, κυρίως, να εργαστεί στην Ελλάδα. Μου απαντά τόσο άμεσα που καταλαβαίνω πως περίμενε τη συγκεκριμένη ερώτηση. «Οι περισσότεροι εργοδότες είναι τυπικοί και σωστοί. Υπάρχουν φορές, ωστόσο, που έχει χρειαστεί να μεσολαβήσω εγώ για την επαφή με την Επιθεώρηση Εργασίας, μια εξαιρετική υπηρεσία. Στο 95% των περιπτώσεων λύνονται τα θέματά μας. Γι’ αυτό είναι πολύ σημαντική η ενημέρωση που παρέχει η κοινότητα στους Πακιστανούς για τα δικαιώματά τους. Εξάλλου, μόνο αν γνωρίζουν τι δικαιούνται μπορούν να το διεκδικήσουν. Ομως σε γενικές γραμμές οι πακιστανοί μετανάστες αισθάνονται ασφάλεια και για αυτό μένουν εδώ. Υπάρχει δικαιοσύνη και οι θεσμοί μάς σέβονται. Μπορεί να υπάρχουν λίγοι δικαστικοί ή αστυνομικοί που μας αντιμετωπίζουν ως “υποδεέστερους”, αλλά είναι η εξαίρεση, όχι ο κανόνας».

googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_middle_3'); });

Δεν θέλω, όμως, να μείνω στην καταγραφή των γεγονότων. Θέλω να μάθω από τον εκλεγμένο πρόεδρο, τον πλέον αρμόδιο δηλαδή, τα αιτήματα των νόμιμων πακιστανών μεταναστών στην Ελλάδα. Ετσι, επιμένω και τον ρωτώ, για να μου απαντήσει: «Ενας μετανάστης ο οποίος βρίσκεται 30 χρόνια στην Ελλάδα δεν έχει δικαίωμα ψήφου. Αυτό είναι άδικο, γιατί δεν του επιτρέπει να ενταχθεί πραγματικά. Θα θέλαμε να μπορούμε να ψηφίσουμε στο κράτος στο οποίο ζούμε όλη μας τη ζωή. Οσον αφορά τη λατρεία του θεού που πιστεύουμε, δεν είχαμε για χρόνια ένα τζαμί ώστε να πάμε να προσευχηθούμε σύμφωνα με τη θρησκεία μας. Σε όλες τις ευρωπαϊκές χώρες υπάρχουν, εδώ όμως όχι, παρότι προβλέπεται από το Σύνταγμα. Ευτυχώς, πριν από πέντε χρόνια φτιάχτηκε ένα μικρό τζαμί στον Ελαιώνα και ευχαριστούμε πολύ το ελληνικό κράτος για αυτό. Χωράει όμως το πολύ 300 άτομα. Στην Ελλάδα υπάρχουν περίπου 500.000 άνθρωποι που πιστεύουν στο Ισλάμ. Εμείς θεωρούμε σωστό να υπάρχει ένα τζαμί ανά 300 με 400 μετανάστες για να έχουν όλοι τη δυνατότητα».

Και συνεχίζει αγγίζοντας ένα θέμα που συζητείται έντονα, προσπαθώντας να δώσει απάντηση: «Πολλοί αναρωτιούνται γιατί βρίσκονται εδώ μόνο οι άνδρες Πακιστανοί. Σύμφωνα με τον νόμο, θα έπρεπε να μπορούμε να φέρουμε εδώ τις οικογένειές μας. Ομως, υπάρχουν πάρα πολλά εμπόδια. Από τους 40.000 μετανάστες μόνο 1.000 περίπου έχουν εδώ τις οικογένειές τους. Και αυτό γίνεται γιατί δεν τους δίνουν βίζα. Γενικότερα, υπάρχουν γραφειοκρατικά ζητήματα. Για παράδειγμα, προκειμένου να ανανεώσει κάποιος ένα διαβατήριο που έληξε μπορεί να περάσουν και 3 χρόνια, γιατί δεν είναι περασμένα τα στοιχεία του στο ενιαίο σύστημα. Υπάρχουν και περιστατικά εκμετάλλευσης και εκβιασμού σε δημόσιες υπηρεσίες. Ζητούν υπέρογκα ποσά από μετανάστες για ανανέωση της άδειας παραμονής. Αν κάποιος δεν πληρώσει, μπορεί να περιμένει ακόμη και 3 χρόνια για να ανανεωθεί η άδειά του. Οφείλουμε, πάντως, να παραδεχτούμε ότι τα περιστατικά αυτά είναι ολοένα και λιγότερα. Αν αυτά βελτιωθούν, τότε θα μπορούμε να πούμε ότι υπάρχουν σεβασμός και δικαιώματα για όλους».

«Ο Ελληνας δεν είναι ρατσιστής»

Ενόσω η συζήτηση προχωρά, συνειδητοποιώ πως έχω απέναντί μου έναν άνθρωπο ο οποίος μου έχει εκφράσει, πάνω από 10 φορές μέσα σε μία ώρα, την αγάπη και την ευγνωμοσύνη του για τη χώρα που τον φιλοξενεί. «Οι πακιστανοί μετανάστες βιώνουν ρατσισμό στην Ελλάδα;» τον ρωτώ ευθέως. «Εγώ πιστεύω ότι ο Ελληνας δεν είναι ρατσιστής, η δημοκρατία εξάλλου γεννήθηκε στην Ελλάδα. Υπήρξε μεγάλη έξαρση του ρατσισμού και του φασισμού από το 2010 μέχρι το 2013. Σήμερα τα πράγματα είναι πολύ καλά. Ελάχιστα είναι τα φαινόμενα. Αν ο εργοδότης είναι ρατσιστής, βεβαίως, τότε ο εργαζόμενος έχει πρόβλημα. Πλέον, υπάρχει το αντιρατσιστικό κίνημα που μας έχει βοηθήσει πάρα πολύ. Αλλά και το αντιρατσιστικό τμήμα στη ΓΑΔΑ και τους ευχαριστούμε».

Οσον αφορά το εκπαιδευτικό σύστημα, τονίζει: «Ούτε στα σχολεία υπάρχει ρατσισμός. Αν σε ένα σχολείο φοιτούν 100 μαθητές, ένας ή δύο μπορεί να εκδηλώσουν ρατσιστική συμπεριφορά. Ομως κι εμείς από την πλευρά μας θέλουμε να ενσωματωθούμε για να ζήσουμε καλά. Το 100% των παιδιών μας φοιτούν στα ελληνικά σχολεία, Δευτέρα έως Παρασκευή. Θέλαμε όμως να γνωρίζουν και τη μητρική τους γλώσσα, να μπορούν να επικοινωνήσουν με τους παππούδες τους. Ο Δήμος της Αθήνας μας παραχώρησε ύστερα από πολύ μεγάλη μάχη το σχολείο 144 και εκεί τα Σαββατοκύριακα τα παιδιά μας διδάσκονται τη μητρική τους γλώσσα».

Ερχομαι στο σήμερα και στην άνοδο της Ακροδεξιάς στην Ευρώπη και όχι μόνο. Τον βρίσκω προβληματισμένο, αλλά ταυτόχρονα αισιόδοξο. «Υπάρχουν κάποια πράγματα που μας φοβίζουν. Οχι μόνο τη δική μας κοινότητα, αλλά όλες τις κοινότητες των μεταναστών. Δέκα χρόνια τώρα που δίνω συνεντεύξεις και μιλάω για όσα μας απασχολούν, αρκετές φορές με έχουν απειλήσει ότι θα με σκοτώσουν, ότι θα είναι η τελευταία μέρα της ζωής μου. Ομως από την εμπειρία μου έχω να σας πω ότι αν φοβηθώ και κλειστώ στο σπίτι μου, τότε εκείνοι έχουν καταφέρει τον σκοπό τους. Το ίδιο συμβουλεύω και όλους τους Πακιστανούς. Οταν βλέπω την επικινδυνότητα να πλησιάζει, δουλεύω πιο πολύ, τρέχω, βοηθάω περισσότερο για να καταφέρω το καλύτερο».

Αν και το γεύμα μας εκτυλίσσεται σε μια εξαιρετικά ανθρώπινη, αν όχι φιλική, συνάντηση, η δημοσιογραφική μου ιδιότητα σχεδόν με «πιέζει» να τον ρωτήσω αν τον καλούν από το ελληνικό κράτος σε κάποια διαβούλευση. Σε μια συζήτηση στην οποία επίσημα να μπορεί να παραθέσει όλα τα ζητήματα που ταλανίζουν την κοινότητα και τόσο εμπεριστατωμένα μου απαρίθμησε. Η απάντηση;  «Δυστυχώς, ως εκλεγμένο πρόεδρο, δεν με καλούν για να παραθέσω τα ζητήματα της κοινότητάς μας. Θα θέλαμε ο εκάστοτε αρμόδιος υπουργός να μας καλεί και να συζητούμε τα αιτήματά μας. Αυτό δυστυχώς δεν συμβαίνει και δεν συμβαίνει γιατί εγώ θα ζητήσω επίμονα λύσεις στα όσα σοβαρά απασχολούν την κοινότητά μας. Δεν θέλουν τον Τζαβέντ Ασλάμ που είναι εκλεγμένος από την κοινότητα, γιατί παρουσιάζω αντικειμενικά τα προβλήματα που ανακύπτουν και ζητώ λύσεις. Μα πώς θα λυθούν αν δεν τα επισημάνω; Εσχατο μέσο να διεκδικήσουμε τα δικαιώματά μας είναι η διαμαρτυρία έξω από το υπουργείο. Τα πράγματα συνήθως αλλάζουν προς το καλύτερο όταν τα ζητήματά μας λαμβάνουν έκταση μέσα από τα ΜΜΕ, γιατί δυστυχώς δεν έχουμε ιδιαίτερη στήριξη ούτε από την πρεσβεία μας».

Χωρίς να προλάβω δε να τον ρωτήσω, μου μιλά για τη διεκδίκηση της ιθαγένειας από το ελληνικό κράτος. «Εγώ δεν ζητάω να πάρω την ιθαγένεια. Θα μπορούσα να το έχω διεκδικήσει. Δεν είναι ότι δεν θέλω. Θέλω πολύ. Ομως δεν θέλω με τον τρόπο που γίνεται τώρα. Θέλω το διαδικαστικό να διορθωθεί. Το κάνω ταπεινά, ως διαμαρτυρία. Ονειρό μας είναι να φτάσουμε σύντομα να λέμε ότι η Ελλάδα είναι η καλύτερη και η πιο φιλόξενη χώρα απέναντι στους μετανάστες».

Εχει πια νυχτώσει. Εκείνος πρέπει να επιστρέψει στην οικογένειά του κι εγώ στο γραφείο για να απομαγνητοφωνήσω τη συζήτησή μας. Η ένθερμη αποχαιρετιστήρια χειραψία του με συγκινεί. Και συνάμα με κάνει να αναθεωρήσω κάποιες αναστολές που είχα όταν μου ανατέθηκε αυτό το «γεύμα»…

Μπορεί κυβερνητικά στελέχη και υπηρεσιακοί παράγοντες να γνώριζαν από τον Νοέμβριο του 2024 ότι είχαν εντοπισθεί τα «χαμένα» βίντεο της εμπορικής αμαξοστοιχίας που δεν έδειχναν – τουλάχιστον εξωτερικά του τρένου – κανένα «παράνομο φορτίο»;

Και ακολούθως εσκεμμένα και για λόγους άγνωστης τακτικής, να άφηναν ανοικτό το σενάριο για την ύπαρξη σε ένα από τα ανοικτά βαγόνια «δεξαμενών ξυλολίου» οι οποίες φέρεται ότι συνδέονταν με τη φονική πυρόσφαιρα που κόστισε τη ζωή σε τουλάχιστον 5-7 θύματα – από τους συνολικά 57 νεκρούς – της σιδηροδρομικής τραγωδίας των Τεμπών;

Το σημαντικό αυτό ερώτημα τίθεται πλέον επιτακτικά έπειτα από νέα κατάθεση – την οποία αποκαλύπτουν «ΤΑ ΝΕΑ» – που έδωσε στις 8 Απριλίου 2025 η 46χρονη υπάλληλος της εταιρείας security που είχε την ευθύνη διαχείρισης των καμερών στο σιδηροδρομικό δίκτυο.

googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_m1'); });

Μία κατάθεση στην οποία ανέφερε για πρώτη φορά, ρητά και κατηγορηματικά, ότι είχε εντοπίσει, καταγράψει και αποθηκεύσει ήδη από τα μέσα Νοεμβρίου 2024 τα τρία πολυσυζητημένα (και από την αρχή των ερευνών περιζήτητα) βίντεο της εμπορικής αμαξοστοιχίας, λίγα λεπτά πριν από τη σύγκρουση με την «Intercity 62», ενώ αυτά παραδόθηκαν στον εφέτη ειδικό ανακριτή Σωτήρη Μπακαΐμη από την εταιρεία security, μέσω του δικηγόρου της Βασίλη Καπερνάρου, μόλις στις αρχές Φεβρουαρίου 2025 – δηλαδή με χρονική διαφορά περίπου 75 ημερών – οπότε και αμέσως δημοσιοποιήθηκαν.

«ΠΑΡΕΔΩΣΑ ΤΟ USB ΣΤΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗ»

Λέει χαρακτηριστικά η υπάλληλος: «Θέλω να διευκρινίσω ότι στα μέσα Νοεμβρίου 2024 δόθηκε εντολή από τη Διοίκηση (σ.σ. της εταιρείας security) να ερευνήσουμε μην τυχόν υπάρχει κάτι που να αφορά την εμπορική αμαξοστοιχία ώστε να μπορέσουμε να βοηθήσουμε τις Αρχές.

googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_m2'); });

Εγινε έλεγχος και βρέθηκαν τα τρία επίμαχα βίντεο (σ.σ. από τις κάμερες σε Ραψάνη και Πλαταμώνα, που κατέγραφαν τη διέλευση της εμπορικής αμαξοστοιχίας πριν από τη σύγκρουση στη θέση Ευαγγελισμός).

googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_middle_2'); });

Επειτα τα μετέφερα σε USB stick και το παρέδωσα στη Διοίκηση». Χωρίς ωστόσο ουδείς να δίνει αυτά τα βίντεο στις δικαστικές Αρχές και να παραμένει άγνωστο ποιοι γνώριζαν από τότε την ύπαρξή τους!

Σημειώνεται ότι οι δικαστικοί λειτουργοί της Λάρισας δεν υπέβαλαν, έπειτα από αυτή την παραδοχή της υπαλλήλου, ερώτημα σε κανένα στέλεχος της συγκεκριμένης εταιρείας για την καθυστερημένη παράδοση του οπτικού υλικού.

Υπογραμμίζεται ότι όταν είχαν παραδοθεί στις Αρχές Φεβρουαρίου 2025 τα τρία βίντεο της εμπορικής αμαξοστοιχίας, είχε κληθεί να καταθέσει και τότε η αρμόδια υπάλληλος, η οποία είπε ότι είχε κρατήσει από τις πρώτες ημέρες μετά την τραγωδία το υλικό από τις κάμερες της Ραψάνης και του Πλαταμώνα όπου καταγραφόταν η διέλευση του εμπορικού τρένου, χωρίς ωστόσο τότε να ερωτηθεί γιατί είχε… ξεχαστεί αυτό το οπτικό υλικό στα ηλεκτρονικά συστήματα της εταιρείας και δεν αναζητήθηκε για δύο χρόνια.

Με δεδομένο μάλιστα ότι η συγκεκριμένη υπάλληλος, που το είχε αποθηκεύσει από τα πρώτα 24ωρα, παρέμενε στο ίδιο πόστο.

googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_middle_3'); });

Η υπάλληλος στην τότε κατάθεσή της, όταν της ζητήθηκε να πει πότε ανακάλυψε το ξεχασμένο οπτικό υλικό, είχε απαντήσει ότι «πριν από λίγες ημέρες (σ.σ. δηλαδή περίπου στα τέλη Ιανουαρίου 2025) δόθηκε εντολή από τη Διοίκηση της εταιρείας να ψάξουμε εκ νέου τους ηλεκτρονικούς υπολογιστές μας, προκειμένου να βρεθεί νέο υλικό για την υπόθεση.

Μέσα στον όγκο του υλικού, εντοπίστηκαν τρία βίντεο της εμπορικής αμαξοστοιχίας από το ΚΕΚ Ραψάνης και τη νότια Σήραγγα Πλαταμώνα.

Για τα βίντεο αυτά ενημερώθηκε η Διοίκηση της εταιρείας και εγώ δεν ασχολήθηκα περαιτέρω. Τα αιτήματα προς τις Αρχές απαντώνται από τη Διοίκηση της εταιρείας και όχι από εμένα».

Τώρα όμως η ίδια υπάλληλος επανέρχεται και αναφέρει με σαφήνεια για «εύρημα του Νοεμβρίου 2024».

Συμπληρώνεται ότι τέτοια ένδειξη, για την ανακάλυψη δηλαδή των βίντεο της εμπορικής αμαξοστοιχίας ήδη από τον Νοέμβριο, είχε αναδειχθεί και από την πρόσφατη έρευνα της Διεύθυνσης Εγκληματολογικών Εργαστηρίων της ΕΛ.ΑΣ., όπου ανάμεσα σε δεκάδες παρατηρήσεις εντοπιζόταν ότι το στικάκι που είχε παραδοθεί στον εφέτη ειδικό ανακριτή από τον δικηγόρο της εταιρείας security, είχε εγγραφές της 21ης Νοεμβρίου 2024, επισήμανση στην οποία δεν είχε εστιασθεί η προσοχή.

Καθώς η νέα κατάθεση με τις κατηγορηματικές αναφορές της υπαλλήλου δημιουργεί νέα δεδομένα, «ΤΑ ΝΕΑ» και το βράδυ της Πέμπτης ρώτησαν κυβερνητικά στελέχη «εάν υπήρχε ενημέρωση του Πρωθυπουργού πριν από τη συνέντευξη του Ιανουαρίου για την ύπαρξη των βίντεο της εμπορικής αμαξοστοιχίας» και έλαβαν εκ νέου την απάντηση ότι «ούτε ο Πρωθυπουργός ούτε και κανείς από την κυβέρνηση γνώριζε οτιδήποτε».

Ο πρόεδρος της Ρωσίας Βλαντιμίρ Πούτιν, κάλεσε την Ουκρανία σε απευθείας συνομιλίες μεταξύ των δύο χωρών, την Πέμπτη 15 Μαΐου στην Κωνσταντινούπολη, εκφράζοντας την πεποίθηση πως εκεί μπορεί να υπάρξει κατάπαυση του πυρός.

Ο πρόεδρος Πούτιν θέλησε να έχει την πρωτοβουλία των κινήσεων απορρίπτοντας την πρόταση ευρωπαϊκών χωρών διάρκειας 30 ημερών και καλώντας την Ουκρανία σε άμεσες, απευθείας, διαπραγματεύσεις.

Αυτό προϋποθέτει η Ουκρανία να προβεί σε εκείνες τις νομικές κινήσεις κατάργησης νόμου που απαγορεύει τις απευθείας διαπραγματεύσεις με τη Ρωσία.

googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_m1'); }); googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_m1'); });

Τι δήλωσε στην αρχή ο πρόεδρος Πούτιν

Ο πρόεδρος της Ρωσίας Βλαντιμίρ Πούτιν ευχαρίστησε τους ηγέτες ξένων χωρών που συμμετείχαν στην παρέλαση και έκανε μια σύντομη αποτίμηση των συναντήσεών του. Στην συνέχεια αναφέρθηκε στον επαγγελματικό του στρατού της Βόρειας Κορέας, την εκπαίδευση, την προετοιμασία τους και την δράση τους στο Κουρσκ.

Ευχαρίστησε τους στρατιώτες της Βόρειας Κορέας για τη συνδρομή τους στην απελευθέρωση του Κουρσκ. Ευχαρίστησε προσωπικά τον ηγέτη της Βόρειας Κορέας Κιμ Γιονγκ Ουν και τις ειδικές δυνάμεις της Βόρειας Κορέας.

googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_m2'); }); googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_m2'); });

Στην συνέχεια ευχαρίστησε τον πρόεδρο της Κίνας Σι Τζινπινγκ, αναφέροντας πως η Κίνα ήταν η τιμώμενη χώρα. Η επίσκεψή του στην Κίνα θα γίνει στα πλαίσια των 80 ετών από τη νίκη της Κίνας επί της Ιαπωνίας. Ο πρόεδρος Πούτιν απηύθυνε την ευχή να βελτιωθούν οι σχέσεις με τις ευρωπαϊκές χώρες.

googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_middle_2'); });

Ο Πούτιν κατηγορεί την Ουκρανία για παραβίασης της κατάπαυση του πυρός

Στην συνέχεια κατηγόρησε την Ουκρανία για το σπάσιμο του μορατόριουμ με επιθέσεις σε ενεργειακούς στόχους. Μια συμφωνία με τον Ντόναλντ Τραμπ. Δήλωσε πως η εταίροι της Δύσης εργάζονται για την επίλυση της σύγκρουσης.

googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_middle_2'); });

Κατηγόρησε την Ουκρανία πως δεν απάντησε καν στην κατάπαυση του πυρός των 3 ημερών για την νίκη επί του ναζισμού. Ανέφερε πως σε αυτές τις 3 ημέρες έγιναν 5 απόπειρες επίθεσης στα σύνορα. Όλες οι επιθέσεις πρόσθεσε πως απωθήθηκαν.

Ο πρόεδρος της Ρωσίας είπε πως στις 9 Μαΐου η Ρωσία ανακήρυξε κατάπαυση του πυρός για τρίτη φορά. Η Ουκρανία είπε πως παραβίασε την εκεχειρία σε κάθε περίπτωση. Παραβίασε την εκεχειρία 5.000 φορές συμπλήρωσε.

«Η Ουκρανία θέλησε να εκφοβίσει ηγέτες χωρών ώστε να μην παρευρεθούν στην Ημέρα της Νίκης. Αυτοί που ήρθαν δεν είναι ηγέτες στην θέση, αλλά από χαρακτήρα, πεποιθήσεις και την θέλησή τους να παλέψουν για τα πιστεύω τους» ανέφερε χαρακτηριστικά. «Δεν σπάσαμε εμείς την κατάπαυση του πυρός του 2022. Η Ουκρανική πλευρά το έπραξε», πρόσθεσε ο Ρώσος πρόεδρος.

googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_middle_3'); });

Ο Πούτιν καλεί την Ουκρανία για απευθείας συνομιλίες στην Κωνσταντινούπολη

Ο Ρώσος πρόεδρος ζήτησε την επαναφορά των συνομιλιών με την Ουκρανία, αυτή τη φορά απευθείας, στις 15 Μαΐου στην Κωνσταντινούπολη. Συγκεκριμένα κάλεσε την Ουκρανία σε συνομιλίες «χωρίς προαπαιτούμενα». «Αύριο», είπε «θα μιλήσουμε ξανά με τον πρόεδρο Ερντογάν. Σας καλώ να του ζητήσετε να φιλοξενήσει τις διαπραγματεύσεις».

googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_middle_3'); });

«Είμαστε έτοιμοι για σοβαρές διαπραγματεύσεις. Είναι πιθανόν να επιτευχθεί μια νέα κατάπαυση του πυρός. Οι προτάσεις μας είναι στο τραπέζι, η απόφαση εναπόκειται στις ουκρανικές αρχές και τους επιμελητές τους. Η Ρωσία είναι έτοιμη για συνομιλίες χωρίς προαπαιτούμενα» επανέλαβε.

«Επιδιώκουμε να επαναλάβουμε τις συνομιλίες που διακόπηκαν… όχι από εμάς»

«Επιδιώκουμε να επαναλάβουμε τις συνομιλίες που διακόπηκαν… όχι από εμάς. Όσοι το θέλουν αυτό πρέπει να το υποστηρίξουν» είπε ο πρόεδρος Πούτιν.

Ο Πούτιν απέρριψε την πρόταση εκεχειρίας 30 ημερών που υποστήριξαν η Ουκρανία και οι δυτικοί σύμμαχοί της, προτείνοντας αντ’ αυτού να διεξαχθούν νέες διαπραγματεύσεις στην Κωνσταντινούπολη. Θα μιλήσει αύριο με τον πρόεδρο Ερντογάν και στοχεύει να ξεκινήσει τις συνομιλίες στην Τουρκία στις 15 Μαΐου.

Ο εκπρόσωπος Τύπου του Κρεμλίνου Ντμίτρι Πεσκόφ έκανε μία και μόνο διευκρίνιση (δεν επιτράπηκαν ερωτήσεις) πως «Οι διαπραγματεύσεις στην Κωνσταντινούπολη θα διεξαχθούν στο κατάλληλο επίπεδο». Υπονοείται σε υψηλό επίπεδο (πιθανώς υπουργών Εξωτερικών).

Θα ανακοινωθεί σύντομα η σύνθεση της ρωσικής αντιπροσωπείας

Το Κρεμλίνο θα ανακοινώσει ποιος θα ηγηθεί της ρωσικής διαπραγματευτικής ομάδας στην Κωνσταντινούπολη για τις συνομιλίες με την Ουκρανία. Μια αντιπροσωπεία της Ρωσικής Ομοσπονδίας θα μεταβεί στην Κωνσταντινούπολη, η σύνθεσή της θα ανακοινωθεί σύντομα, είπε ο Ντμίτρι Πεσκόφ.

«Μια λύση για την εγκαθίδρυση βιώσιμης ειρήνης στην Ουκρανία μπορεί να βρεθεί μόνο μέσω σοβαρών διαπραγματεύσεων» πρόσθεσε.

Το πλαίσιο γύρω από την συνέντευξη τύπου

Συναγερμός σήμανε όταν ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου, Ντμίτρι Πεσκόφ, έκανε λόγο για συνέντευξη Τύπου του Βλάντιμιρ Πούτιν. Μάλιστα ο Ντμίτρι Πεσκόφ, ανακοίνωσε στους δημοσιογράφους πως δεν έχουν προγραμματιστεί ερωτήσεις. Ουσιαστικά πρόκειται για «διάγγελμα Πούτιν» παρουσία δημοσιογράφων.

Κανείς δεν θυμάται τον Βλαντιμίρ Πούτιν να κάνει μεταμεσονύκτιο briefing σε δημοσιογράφους του ρεπορτάζ της Προεδρίας.

Όπως ενημέρωσε χαρακτηριστικά «Στο τέλος αυτών των τεσσάρων εργάσιμων ημερών, θα κάνει μια δήλωση. Αλλά θα το κάνουμε χωρίς ερωτήσεις. Η δήλωσή του θα έχει νόημα» είπε ο Ντμίτρι Πεσκόφ, δημιουργώντας μυστήριο γύρω από το το διάγγελμα.

Απαντώντας σε σχόλιο δημοσιογράφου πως «Ο Πούτιν θέλει να τινάξει στον αέρα την αμερικανική prime time ζώνη», ο εκπρόσωπος Τύπου του Κρεμλίνου δήλωσε πως «ο πρόεδρος Πούτιν δεν θέλει να τινάξει στον αέρα τίποτα».

Ποιους συνάντησε ο πρόεδρος Πούτιν κατά τη διάρκεια των εορτασμών της Ημέρας της Νίκης

Το Σάββατο, ο Ρώσος Πρόεδρος πραγματοποίησε επτά συναντήσεις. Συνομίλησε με εκπροσώπους του Βιετνάμ, της Ζιμπάμπουε, της Παλαιστίνης, της Μπουρκίνα Φάσο, της Αμπχαζίας, της Νότιας Οσετίας και τον διοικητή του Λιβυκού Εθνικού Στρατού.

Από τις 7 Μαΐου, ο Πούτιν έχει επίσης συναντηθεί με τους ηγέτες της Βενεζουέλας, της Κίνας, της Σερβίας, της Σλοβακίας, της Κούβας, της Βραζιλίας, της Αιγύπτου, της Δημοκρατίας του Κονγκό, της Μογγολίας και του Ουζμπεκιστάν.

Πλέον με την τριήμερη κατάπαυση του πυρός να έχει τελειώσει οι υποψίες έπεσαν γύρω από το αίτημα ευρωπαϊκών χωρών για την κατάπαυση του πυρός των 30 ημερών, ώστε να υπάρξουν συνομιλίες μεταξύ των εμπόλεμων μερών.

Από το Παλάτζο Κίτζι της Ρώμης στην καγκελαρία του Βερολίνου και από εκεί στη Νέα Υόρκη μεταβαίνει ο Κυριάκος Μητσοτάκης, σε ένα δεκαήμερο σημαντικών επαφών.

Στις κατ’ ιδίαν συζητήσεις του Πρωθυπουργού με την ιταλίδα ομόλογό του Τζόρτζια Μελόνι (12 Μαΐου) και τον γερμανό καγκελάριο Φρίντριχ Μερτς (13 Μαΐου), δίνονται διαστάσεις οικονομίας, ενέργειας, άμυνας, ωστόσο μένει να αναδειχθούν και τα αγκάθια στο περιβάλλον γεωπολιτικών και γεωοικονομικών αναταράξεων.

Στη γερμανική καγκελαρίαgoogletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_m1'); });

Αφορμή για τις εντατικές συνεννοήσεις Αθήνας – Βερολίνου ώστε να κλειδώσει νέο τετ α τετ Μητσοτάκη – Μερτς, είναι μια εκδήλωση του Economic Council των γερμανών Χριστιανοδημοκρατών στην οποία θα μιλήσουν οι δύο ηγέτες, που ανήκοντας στην ίδια ευρωπαϊκή πολιτική οικογένεια (το ΕΛΚ), έχουν ανοίξει διά ζώσης ευρωπαϊκή και διμερή ατζέντα.

Η Νοτιοανατολική Μεσόγειος ενδιαφέρει την καγκελαρία, και λόγω ενεργειακών πρότζεκτ, και λόγω της εγγύτητας με τις εστίες αναταράξεων στη Μέση Ανατολή, ενώ το Μαξίμου διαπιστώνει ενιαία προσέγγιση σε ζητήματα που το ίδιο ιεραρχεί υψηλά: ο Μερτς εμφανίζεται ως υπέρμαχος μιας αποφασιστικής πολιτικής στους εξοπλισμούς και στην ανταγωνιστικότητα της οικονομίας.

Οι προσδοκίες του Μητσοτάκη είναι να συστηματοποιηθούν απευθείας δίαυλοι – στενότεροι συγκριτικά με την περίοδο του Ολαφ Σολτς –, αν και διπλωματικές πηγές αναγνωρίζουν τις στενές γερμανοτουρκικές σχέσεις σε οικονομία και εξοπλισμούς, όπως και τους διαφορετικούς χειρισμούς στο Μεταναστευτικό εφόσον η Αθήνα λειτουργεί ως χώρα πρώτης υποδοχής και η Γερμανία πιέζει για φρένο στη δευτερογενή μετανάστευση.

googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_middle_2'); });

googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_m2'); }); Στο Παλάτζο Κίτζι

Το Μεταναστευτικό είναι σίγουρα μία από τις προκλήσεις που θα συζητηθεί μεταξύ Μητσοτάκη – Μελόνι, μαζί με άλλα μεγάλα κεφάλαια της επόμενης περιόδου – ανταγωνιστικότητα και ασφάλεια της ΕΕ και η διμερής συνεργασία σε άμυνα και ενέργεια με έμφαση στην ηλεκτρική διασύνδεση και σε πρότζεκτ μεταφοράς και αποθήκευσης άνθρακα.

Οι δύο ηγέτες έχουν σύμπλευση στη μεταναστευτική πολιτική, ενώ έχουν αυξημένο ενδιαφέρον, διεκδικώντας ρόλο, στις εξελίξεις από την Ανατολική Μεσόγειο, μέχρι Λιβύη και Συρία.

Στον απόηχο του πρόσφατου ραντεβού Μελόνι – Ερντογάν δεν περνούν απαρατήρητα ούτε η ανοιχτή γραμμή επικοινωνίας Ρώμης – Αγκυρας (προ μηνών η τουρκική Baykar εξαγόρασε τμήματα της ιταλικής Piaggio Aerospace), ούτε η αναζήτηση εκ μέρους της Τουρκίας δρόμων εισόδου της στην ευρωπαϊκή άμυνα.

Ο Μητσοτάκης αναμένεται να επανέλθει σε προειδοποιήσεις ότι η συνεργασία ΕΕ – τρίτων χωρών πρέπει να υπηρετεί τη στρατηγική αυτονομία της Ευρώπης. Προφανώς το θέμα των σιδηροδρόμων (της Hellenic Train) είναι στην ατζέντα.

googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_middle_3'); });

Το Μαξίμου επιδιώκει τη δέσμευση της εταιρείας ότι θα επενδύσει – έως και 300 εκατ. ευρώ – σε νέα τρένα, ενώ επενδύσεις στο δίκτυο ζητεί και η Ρώμη.

Στην έδρα του ΟΗΕ

Ο Μητσοτάκης θα προεδρεύσει στη συνεδρίαση για την ασφάλεια στη θάλασσα (20 Μαΐου) στην έδρα του ΟΗΕ στη Νέα Υόρκη, παρουσία του Αντόνιο Γκουτέρες, και κατά πληροφορίες θα επιστρέψει αμέσως στην Αθήνα. Η προετοιμασία του για τις ΗΠΑ βγάζει εκτός κάδρου τη συμμετοχή του στη σύνοδο της Ευρωπαϊκής Πολιτικής Κοινότητας στα Τίρανα (16 Μαΐου).

Ενάμιση χρόνο μετά την επίθεση της Χαμάς και με τις εχθροπραξίες στη Γάζα να συνεχίζονται, ο πρεσβευτής του Ισραήλ στην Ελλάδα Νόαμ Κατς μιλά στα «ΝΕΑ Σαββατοκύριακο» για την επικείμενη Τριμερή, το μέλλον της ηλεκτρικής διασύνδεσης Ελλάδας – Κύπρου – Ισραήλ (GSI) και τον βηματισμό της Τουρκίας στην ευρύτερη περιοχή.

Τι πρέπει να περιμένουμε από την Τριμερή Ελλάδας – Κύπρου – Ισραήλ και πότε αναμένεται να συγκληθεί;

Η τριμερής αρχιτεκτονική αντιπροσωπεύει την ισχυρή, ζωτική κατανόηση μεταξύ Ισραήλ, Ελλάδας και Κύπρου ότι η συνεργασία μεταξύ των χωρών μας εξυπηρετεί τα κοινά μας συμφέροντα και το κοινό μας όραμα. Δημιουργεί έναν πυλώνα σταθερότητας σε μια ασταθή περίοδο, λειτουργώντας ως επιταχυντής της συνεργασίας που οδηγεί στην ανάπτυξη. Αυξάνει τη σταθερότητα και την ασφάλεια στη γειτονιά μας. Η επερχόμενη σύνοδος κορυφής δεν θα χρησιμεύσει μόνο ως σημείο συνάντησης για τη συζήτηση διεθνών και περιφερειακών εξελίξεων αλλά και για την ανάπτυξη κοινών δραστηριοτήτων και επιχειρήσεων σε ένα ευρύ φάσμα τομέων, από την ενέργεια έως το περιβάλλον, το εμπόριο και την καλύτερη ασφάλεια. Δεν θα προσδιορίσω ημερομηνία, αλλά πιστεύω ότι θα συμβεί σύντομα.

googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_m1'); }); Ποιες εγγυήσεις ασφαλείας μπορεί να προσφέρει στην Ανατολική Μεσόγειο το σχήμα συνεργασίας Ελλάδας – Κύπρου – Ισραήλ με την προσθήκη των ΗΠΑ;

Το σαφές όραμα της Τριμερούς είναι η προώθηση της ασφάλειας και της ευημερίας στην περιοχή μας. Και οι τρεις εταίροι έχουν έντονο ενδιαφέρον για την ανάπτυξη συνεπούς βιώσιμης συνεργασίας που θα ωφελήσει τις τρεις χώρες και άλλους εταίρους στην περιοχή. Η υποστήριξη των ΗΠΑ ενισχύει τη δύναμη αυτής της εταιρικής σχέσης και θα συμβάλει επίσης στην ενσωμάτωσή της στο όραμα του διαδρόμου IMEC.

Αναφορικά με την επανεκκίνηση των ερευνών για το GSI, πιστεύετε ότι θα ολοκληρωθούν εντός χρονοδιαγράμματος και παρά την προσπάθεια της Αγκυρας να τις εμποδίσει;googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_m2'); });

Δεν θα υπεισέλθω σε χρονοδιαγράμματα, αλλά το Ισραήλ έχει δεσμευτεί για τη διασύνδεση. Μπορεί και πρέπει να υλοποιηθεί. Για εμάς, αποτελεί μέρος της προσπάθειας διαφοροποίησης των ενεργειακών μας πηγών και θα συμβάλει στον μελλοντικό ενεργειακό μας εφοδιασμό, καθώς το Ισραήλ είναι μια νησιωτική χώρα από ενεργειακής άποψης. Στην πρόσφατη συνάντησή του με τον πρόεδρο της Κύπρου Νίκο Χριστοδουλίδη, ο πρωθυπουργός Νετανιάχου εξέφρασε σαφώς την υποστήριξή μας για το ηλεκτρικό καλώδιο. Συμφωνήθηκε ότι το ηλεκτρικό καλώδιο (έργο IMEC) που θα συνδέει τις δύο χώρες θα υπογραφεί φέτος.

googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_middle_2'); });

Πώς αξιολογείτε το επίπεδο της ελληνοϊσραηλινής συνεργασίας και σε ποιους τομείς μπορεί να εμβαθύνει ή να διευρυνθεί μελλοντικά;

Εχουμε μια ισχυρή, στρατηγική φιλία που βασίζεται σε κοινές αξίες και συμφέροντα. Η συνεργασία μας εκτείνεται σε ένα ευρύ φάσμα τομέων, όπως η άμυνα, η ενέργεια, το εμπόριο και ο πολιτισμός. Η πρόσφατη επίσκεψη του Πρωθυπουργού Μητσοτάκη στο Ισραήλ επιβεβαίωσε το βάθος αυτής της σχέσης. Πέρα από τις κυβερνητικές σχέσεις, παρατηρούμε μια σταθερή αύξηση στις επιχειρηματικές και διαπροσωπικές επαφές. Εργαζόμαστε σκληρά για να εμβαθύνουμε αυτές τις συνδέσεις σε κυβερνητικό επίπεδο, με έμφαση στην ενίσχυση της αμοιβαίας προβολής και ευαισθητοποίησης σχετικά με τις τεράστιες ευκαιρίες συνεργασίας. Αυτό περιλαμβάνει την προώθηση ακαδημαϊκών ανταλλαγών, κοινοπραξιών στον τομέα της τεχνολογίας και επιχειρηματικών αντιπροσωπειών. Πρόσφατα, φιλοξενήσαμε σημαντικές ισραηλινές επιχειρηματικές αντιπροσωπείες στην Ελλάδα, με στόχο ειδικά την ανάπτυξη αμοιβαία επωφελών κοινοπραξιών. Το εμπόριο και ο τουρισμός μεταξύ των χωρών μας αναπτύσσονται. Το διμερές εμπόριο έχει πλέον φτάσει τα 1,4 δισεκατομμύρια ευρώ και υπάρχει σημαντικός χώρος για περαιτέρω επέκταση.

googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_middle_3'); });

Πώς αντιλαμβάνεστε τις ρητορικές απειλές της Τουρκίας κατά του Ισραήλ και ανησυχείτε για το τι συμβαίνει στο εσωτερικό της μετά τη σύλληψη Ιμάμογλου;

Πέρα από το ότι είναι φρικτές αυτού του είδους οι δηλώσεις από την Τουρκία, είναι αποσταθεροποιητικές και ρίχνουν λάδι στη φωτιά σε μια πολύ εύφλεκτη περιοχή. Η υποστήριξη της Τουρκίας προς τη Χαμάς και άλλους σουνίτες ριζοσπάστες στην περιοχή μας είναι σίγουρα αποσταθεροποιητική. Ελπίζουμε ότι η Τουρκία θα αλλάξει πορεία και θα παίξει έναν πιο εποικοδομητικό ρόλο. Ανησυχούμε για τις εξελισσόμενες συνθήκες στη Συρία μετά την πτώση του καθεστώτος Ασαντ. Είναι σημαντικό οι μειονότητες στη Συρία να προστατεύονται, όπως φαίνεται από την πρόσφατη σφαγή των Αλεβιτών και τις συνεχιζόμενες επιθέσεις εναντίον των Δρούζων. Το Ισραήλ είναι σε επιφυλακή για να προστατεύσει τους πολίτες του.

Ο πόλεμος στη Γάζα συνεχίζεται. Ποιος είναι ο στόχος και πότε θα τελειώσει;

Βρισκόμαστε ακόμα σε πόλεμο με τη Χαμάς. Θα τελειώσει όταν και οι 59 όμηροί μας θα επιστρέψουν στην πατρίδα τους και όταν οι στρατιωτικές και κυβερνητικές δυνατότητες της Χαμάς θα διαλυθούν. Αυτή είναι μια προϋπόθεση για μελλοντική σταθερότητα. Η Χαμάς είναι μόνο ένας από τους πληρεξούσιους του Ιράν. Μέσω των πληρεξουσίων του, το Ιράν είναι ο κύριος ενορχηστρωτής της αστάθειας στην περιοχή μας.Η φιλοδοξία του καθεστώτος των αγιατολάχ να αποκτήσει στρατιωτικές πυρηνικές δυνατότητες αποτελεί απειλή για την παγκόσμια ειρήνη και ασφάλεια.

Με τον Πάπα Λέοντα ΙΔ΄ να εμφανίζεται στον εξώστη του Αγίου Πέτρου και να δηλώνει πως παραμένει «ιεραπόστολος», η νέα εποχή για το Βατικανό ξεκίνησε δυναμικά. Το 2025 είναι έτος ιωβηλαίου και προσθέτει βαρύτητα στην ατζέντα του νέου ποντίφικα, ο οποίος καλείται να σταθεί στο ύψος ιστορικών προκλήσεων.

Η παγκόσμια κοινότητα αναμένει να δει αν θα ακολουθήσει τη ριζοσπαστική και ταυτόχρονα ταπεινή πορεία του προκατόχου του Φραγκίσκου, ο οποίος αναδείχθηκε σε πολιτική φωνή για τα δικαιώματα των μεταναστών και την ειρήνη, συχνά προκαλώντας έντονες αντιδράσεις.

Ο Λέων ΙΔ΄ καλείται να ισορροπήσει ανάμεσα στις απαιτήσεις μιας Εκκλησίας που διχάζεται σε κοινωνικά και ηθικά ζητήματα, να απαντήσει σε αιτήματα ενίσχυσης της συμμετοχής των γυναικών αλλά και να δώσει σαφείς απαντήσεις στη διαχείριση των χρόνιων σκανδάλων σεξουαλικής κακοποίησης που έχουν πλήξει την αξιοπιστία της Καθολικής Εκκλησίας και να τη θωρακίσει από νέα κρούσματα.

googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_m1'); });

Οι πρώτες του παρεμβάσεις θα σκιαγραφήσουν τον ρόλο του ως πνευματικού ηγέτη, αντανακλώντας αναπόφευκτα τη θέση της Εκκλησίας σε έναν κόσμο που αλλάζει ραγδαία.

Αν και η απόρριψη της πολυτέλειας και ο ηπιότερος τόνος που ο Πάπας Φραγκίσκος ακολουθούσε σε κοινωνικά ζητήματα είχαν επαινεθεί από ορισμένους δυτικούς ηγέτες, παραμένει μια μερίδα της Εκκλησίας που ζητά αυστηρότερη στάση σε συγκεκριμένα θέματα.

Ερωτηθείς για τη συμβολή των τριών γυναικών που διορίστηκαν μέλη του Δικαστηρίου για τους Επισκόπους, ο Πρέβοστ είχε δηλώσει στο Vatican News: «Πιστεύω πως ο διορισμός τους δεν είναι απλώς μια συμβολική κίνηση εκ μέρους του Πάπα για να πει ότι υπάρχουν πλέον και γυναίκες εδώ. Υπάρχει πραγματική, αυθεντική και ουσιαστική συμμετοχή που προσφέρουν στις συνεδριάσεις μας όταν συζητάμε τους φακέλους των υποψηφίων».

googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_m2'); });

Ως νέος Πάπας πλέον πρέπει επίσης να επιλέγει με προσοχή τις παρεμβάσεις του στη διεθνή πολιτική σκηνή. Oπως σχολίαζαν στο Reuters αναλυτές, ο Φραγκίσκος τα τελευταία χρόνια έκανε όλο και περισσότερο παρεμβάσεις με πολιτική διάσταση.

googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_middle_2'); });

Οι συνεχιζόμενες συγκρούσεις σε συνδυασμό με την άνοδο του λαϊκισμού και του αυταρχισμού παγκοσμίως διαμορφώνουν ένα σύνθετο πλαίσιο μέσα στο οποίο ο νέος Πάπας – ως σημαντική προσωπικότητα της παγκόσμιας διπλωματίας – θα κληθεί να δράσει.

Καθοριστικός θα είναι επίσης ο τρόπος με τον οποίο ο Λέων ΙΔ΄ θα χειριστεί τα σκάνδαλα σεξουαλικής κακοποίησης που εδώ και χρόνια ταλανίζουν την Εκκλησία. «Υπάρχουν περιοχές όπου έχει ήδη γίνει καλή δουλειά εδώ και χρόνια και οι κανόνες εφαρμόζονται. Ταυτόχρονα, πιστεύω ότι έχουμε ακόμη πολλά να μάθουμε», έχει δηλώσει στο παρελθόν.

Οπως χαρακτηριστικά αναφέρει η Χάριετ Σέργουντ στην «Guardian», όταν τελειώσουν οι προσευχές και οι πανηγυρισμοί, ο νέος ποντίφικας θα κληθεί να αντιμετωπίσει σημαντικά ζητήματα.

Ενότητα της Εκκλησίας

Η ενίσχυση της ενότητας της Εκκλησίας θεωρείται κρίσιμη από αναλυτές που παρακολουθούν επί χρόνια τα τεκταινόμενα στο εσωτερικό της. Παρατηρητές έχουν κατά καιρούς εκφράσει την ανησυχία τους για το ότι υπάρχει πραγματικός κίνδυνος σχίσματος έπειτα από 20 χρόνια κατά τα οποία οι Πάπες βρίσκονταν στα δύο άκρα του φάσματος: ο παραδοσιακός/συντηρητικός Βενέδικτος ΙΣΤ΄ και ο φιλελεύθερος/προοδευτικός Φραγκίσκος.

googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_middle_3'); });

Ο νέος προκαθήμενος θεωρείται μετριοπαθής. Μένει να αποδειχθεί αν θα καταφέρει να λειτουργήσει ως ενοποιητικός παράγοντας, προσεγγίζοντας τόσο τους παραδοσιακούς όσο και τους προοδευτικούς, οδηγώντας την Εκκλησία μέσα από τα ταραγμένα νερά του 21ου αιώνα, ή θα ταυτιστεί με μία πτέρυγα, αποξενώνοντας την άλλη.

Πολλοί θεωρούν ότι ρόλο – κλειδί μπορεί να παίξει η Καθολική Εκκλησία των ΗΠΑ και η προτεραιότητα μιας επίσκεψης στις ΗΠΑ ενδέχεται να βρίσκεται ψηλά στην ατζέντα του νέου Πάπα.

Διακυβέρνηση και ρόλος των γυναικών

Ο Πάπας Λέων ΙΔ΄ θα πρέπει να λάβει αποφάσεις για την εσωτερική διακυβέρνηση της Εκκλησίας, όπως ο ρυθμός αλλαγών και τα επίπεδα συμμετοχής των λαϊκών και των γυναικών. Θα πρέπει επίσης να κάνει κρίσιμους διορισμούς εντός ολίγων ημερών ώστε να αρχίσει να λειτουργεί η νέα παποσύνη.

Τα τελευταία χρόνια καταγράφηκε μια τάση διορισμού ανθρώπων με προσόντα, επαγγελματιών λαϊκών σε θέσεις στο Βατικανό αντί για κληρικούς. Επί Φραγκίσκου, κάποιες βασικές θέσεις ανατέθηκαν για πρώτη φορά σε γυναίκες, αλλά κάποιοι υποστηρίζουν ότι η διαδικασία αλλαγής θα μπορούσε να είναι ταχύτερη και βαθύτερη.

Οπως επισημαίνει στο «Time» η Ρεμπέκα Σνάιντ, το 2023, ο Φραγκίσκος επέτρεψε για πρώτη φορά στις γυναίκες να ψηφίσουν σε μια σημαντική συνάντηση επισκόπων – μια βαθιά μεταρρύθμιση της οποίας προήδρευσε ο νέος Πάπας Λέων ΙΔ΄. Ομως ο Πάπας θα πρέπει να αντιμετωπίσει ορισμένα ευρύτερα ερωτήματα που άφησε αναπάντητα ο Φραγκίσκος σχετικά με τον ρόλο των γυναικών στην Εκκλησία, συμπεριλαμβανομένης μιας από τις πιο έντονες συζητήσεις που βρίσκονται σε εξέλιξη: εάν πρέπει να επιτρέπεται στις γυναίκες να γίνονται διάκονοι και αν τελικά αυτό είναι ένας δρόμος για να γίνουν ιερείς.

Σεξουαλική ταυτότητα και ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητα

Ο Φραγκίσκος μετατόπισε τη στάση της Εκκλησίας σε ζητήματα σεξουαλικής ταυτότητας καταδικάζοντας τις διακρίσεις κατά των ΛΟΑΤΚ+ ατόμων, συναντώντας τρανς άνδρες και γυναίκες και επιτρέποντας την ευλογία για ομόφυλα ζευγάρια. ΛΟΑΤΚ+ καθολικοί χαιρέτισαν τις πρωτοβουλίες του, αναγνωρίζοντας ωστόσο ότι δεν άλλαξε τη διδασκαλία της Εκκλησίας, ενώ την ίδια ώρα η στάση του προκάλεσε έντονες αντιδράσεις στους κόλπους των παραδοσιακών. Μένει να φανεί αν ο νέος Πάπας είναι λιγότερο συμπεριληπτικός σε σύγκριση με τον Φραγκίσκο. Πάντως, σύμφωνα με τους «New York Times», το 2012 είχε δηλώσει ότι ορισμένες δυτικές αξίες δείχνουν συμπάθεια σε πράγματα που είναι «αντίθετα με το Ευαγγέλιο», αναφερόμενος στον «ομοφυλοφιλικό τρόπο ζωής».

Θα πρέπει επίσης να εξετάσει το ζήτημα της αγαμίας των ιερέων. Ο Φραγκίσκος τελικά απέφυγε να αποφασίσει για το αν θα επιτρέψει έγγαμους ιερείς σε περιοχές όπως ο Αμαζόνιος, όπου υπάρχει έντονη έλλειψη κληρικών.

Το αγκάθι της σεξουαλικής κακοποίησης

Πρόκειται για ένα ζήτημα που σκίασε τα πρώτα χρόνια της παποσύνης του Φραγκίσκου καθώς θεωρήθηκε ότι ήταν αργός στο να αντιληφθεί την έκταση και τη συστημική φύση του προβλήματος, και αρχικά δεν κατανόησε τον πόνο και την οργή των επιζώντων. Στη συνέχεια ο εκλιπών Πάπας προσπάθησε να μεταρρυθμίσει τις πολιτικές της Εκκλησίας, παραδέχθηκε ενώπιον θυμάτων ότι ο ίδιος «ήταν μέρος του προβλήματος» και ζήτησε συγγνώμη για την απόρριψη κατηγοριών συγκάλυψης από καθολικούς επισκόπους.

Η αμφιλεγόμενη ιστορία της καθολικής κοινότητας με τη σεξουαλική κακοποίηση – και οι συντονισμένες προσπάθειές της να καλύψει αυτές τις περιπτώσεις – παραμένει ένα διαρκές ζήτημα και η προσέγγιση του νέου Πάπα θα εξεταστεί εξονυχιστικά. Η προστασία των παιδιών και των ευάλωτων ενηλίκων, ιδίως σε περιοχές όπου η εφαρμογή διαδικασιών προστασίας είναι δύσκολη, αποτελεί καίριο ζήτημα στη «στοίβα υποθέσεων» του Βατικανού.

Οικονομικά του Βατικανού

Υπάρχουν δύο πτυχές για την προσοχή του νέου Πάπα: η γενική εποπτεία και η διαφάνεια, όπου υπήρξε σημαντική πρόοδος επί Φραγκίσκου αλλά παραμένει έργο να γίνει· και τα μη βιώσιμα ελλείμματα στα οικονομικά του Βατικανού, τα οποία επιδεινώθηκαν κατά την παποσύνη του Φραγκίσκου. Το 2022, ο προϋπολογισμός του Βατικανού εμφάνισε έλλειμμα περίπου 94 εκατομμυρίων δολαρίων, ενώ το ταμείο συντάξεων του Βατικανού φέρεται να παρουσίαζε έλλειμμα άνω των 700 εκατομμυρίων.

Ενας ανώτερος καρδινάλιος, ο Αντζελο Μπεκίου, αποσύρθηκε από το Κονκλάβιο λόγω καταδίκης το 2022 για οικονομικά εγκλήματα (έχει ασκήσει έφεση). Ο Φραγκίσκος τον είχε εξαναγκάσει σε παραίτηση έπειτα από καταγγελίες για οικονομική κακοδιαχείριση, αλλά ο Μπεκίου αποσύρθηκε από το Κονκλάβιο μόνο όταν του παρουσιάστηκαν επιστολές του Φραγκίσκου, γραμμένες πριν από τον θάνατό του, στις οποίες ανέφερε ότι δεν έπρεπε να συμμετάσχει στη διαδικασία εκλογής του νέου Πάπα.

Γεωγραφική ποικιλομορφία της καθολικής κοινότητας

Η Καθολική Εκκλησία – και το Κολέγιο των Καρδιναλίων – έχει αποκτήσει μια πολύ διαφορετική μορφή από τότε που ο Φραγκίσκος έγινε Πάπας το 2013. Το Κονκλάβιο του 2025 υπήρξε το πλέον ποικιλόμορφο γεωγραφικά στην Ιστορία, μια κληρονομιά που εν μέρει οφείλεται στον Φραγκίσκο, ο οποίος απέρριπτε την ιδέα ότι η εθνικότητα ή η γεωγραφική καταγωγή πρέπει να καθορίζει ποιος γίνεται Πάπας.

Αν και η Ευρώπη εξακολουθεί να είναι υπερεκπροσωπημένη στο Κολέγιο των Καρδιναλίων, σύμφωνα με το Pew Research Center, η ποικιλομορφία στην ηγεσία αντικατοπτρίζει τη μεταβαλλόμενη και αυξανόμενη επιρροή της Αφρικής και της Ασίας στην Καθολική Εκκλησία.

Αναλυτές υπογραμμίζουν ότι η εκλογή του Πάπα Λέοντα ΙΔ΄ ως του πρώτου Πάπα από τη Βόρεια Αμερική – έπειτα από τον Φραγκίσκο, τον πρώτο Πάπα από τη Λατινική Αμερική – ενισχύει ακόμη περισσότερο αυτή τη διαδικασία παγκοσμιοποίησης. Ο Λέων γεννήθηκε στο Σικάγο, αλλά πέρασε μεγάλο μέρος της ζωής του και της καθολικής διακονίας του στην Ευρώπη και στο Περού. Με δεσμούς στις ΗΠΑ, τη Νότια Αμερική και την Ευρώπη, η επιρροή του Λέοντα εκτείνεται σε πολλαπλά επίπεδα.

Διεθνής διπλωματία

Ο Πάπας έχει σημαντικό ρόλο στη διεθνή σκηνή, ιδιαίτερα για να διασφαλίσει ότι η θρησκεία δεν θα μετατραπεί σε γραμμή ρήξης. Εκ των πραγμάτων θα έρθει αντιμέτωπος με συγκρούσεις στην Ουκρανία, τη Μέση Ανατολή και το Σουδάν, καθώς και με πολιτικά διχαστικά ζητήματα όπως η μετανάστευση, η κλιματική κρίση, η θρησκευτική ελευθερία και τα ανθρώπινα δικαιώματα.

Η Κριστίν Αλεν, γενική διευθύντρια της Καθολικής Υπηρεσίας για την Ανάπτυξη στο Εξωτερικό (Cafod), δήλωσε ότι ο νέος Πάπας είναι «ένας από τους λίγους ανθρώπους στον κόσμο που μπορούν να υπερβούν τα πολιτικά χάσματα και να χρησιμοποιήσουν την ηθική τους επιρροή ώστε να μας βοηθήσουν να ξεπεράσουμε το στενό ατομικό συμφέρον και να συνεργαστούμε για να αντιμετωπίσουμε συλλογικές προκλήσεις».

Ογδόντα χρόνια από τη λήξη του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου στις 8 Μαΐου 1945, επανέρχεται στο μυαλό η σκέψη πως «όσοι δεν θυμούνται το παρελθόν είναι καταδικασμένοι να το επαναλάβουν».

Η έκφραση έχει αποδοθεί σε πολλούς πατεράδες. Στον Μαρξ, τον Τσόρτσιλ (που δεν είχε ποτέ ενδοιασμούς να οικειοποιηθεί μια ωραία φράση…), τον Πρίμο Λέβι και μερικούς άλλους.

Κυκλοφορεί μάλιστα σε διάφορες παραπλήσιες εκδοχές.

googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_m1'); });

Η αυθεντική διατύπωση όμως ανήκει στον ισπανοαμερικανό φιλόσοφο και δοκιμιογράφο Τζορτζ Σανταγιάνα (1863 – 1952). Περιέχεται στο βιβλίο του «The Life of Reason: the Phases of Human Progress», 1905, τόμος 1, σελ. 284.

Είναι έτσι όπως τα λέει ο Σανταγιάνα; Οχι πάντα και όχι νομοτελειακά.

Η Αμερική φαίνεται να επιλέγει σήμερα τον δρόμο που στον Μεσοπόλεμο δεν προκάλεσε μεν (μη λέμε ανοησίες…) τον πόλεμο αλλά σίγουρα δεν ανέκοψε την πορεία προς τη σύγκρουση.

googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_m2'); });

Ηταν ένας συνδυασμός εμπορικού προστατευτισμού μέσω υψηλών δασμών και πολιτικού απομονωτισμού.

Ακόμη και το «America First» του Τραμπ («Πρώτα η Αμερική») είναι η επανάληψη του «America First Committee», με το οποίο οι απομονωτιστές του Μεσοπολέμου (λίγο φιλογερμανοί, κάπως ψιλοφασίστες και αρκετά αντισημίτες…) προσπάθησαν να αποτρέψουν την είσοδο των ΗΠΑ στον πόλεμο στο πλευρό των Συμμάχων (1940 – 1941).

googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_middle_2'); });

Μόνο που τα καραγκιοζιλίκια και οι ακρότητες δεν οδηγούν απαραιτήτως σε πόλεμο. Γι’ αυτό ο Σανταγιάνα μάς προτρέπει να ανακαλούμε τι συνέβη για να καταλάβουμε εκείνο που μπορεί να συμβεί.

Αν γυρίσουμε στον Μεσοπόλεμο θα δούμε ότι ο απομονωτισμός των ΗΠΑ είχε ένα ουσιαστικό αποτέλεσμα. Αφαιρώντας την αμερικανική ισχύ από τη γενική ισορροπία ισχύος αποδυνάμωσε εκ των πραγμάτων τους Συμμάχους του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου προς όφελος των «αναθεωρητικών δυνάμεων».

Αυτό δηλαδή που κινδυνεύει να επαναληφθεί με τον Πούτιν. Η πολιτική του Τραμπ αφαιρεί τις ΗΠΑ από το δυτικό ισοζύγιο ισχύος στο όνομα κάποιας απαγκίστρωσης της Ρωσίας από την Κίνα.

Χωρίς ουσιαστικό λόγο και (έως τώρα) χωρίς πραγματικό αποτέλεσμα.

Σε μία από τις πρόσφατες αερολογίες του ο Πούτιν κατηγόρησε τη Δύση ότι «δεν άκουσε» την προειδοποίηση που της είχε απευθύνει στο Μόναχο, το 2007.

Η Ρωσία, είχε πει τότε ο Πούτιν, «είτε θα είναι ανεξάρτητη και κυρίαρχη, είτε δεν θα υπάρχει καθόλου» (συνέντευξη 4/5).

googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_middle_3'); });

Ωραία το είπε. Μόνο που ουδείς τότε ή αργότερα αμφισβήτησε την ανεξαρτησία και την κυριαρχία της Ρωσίας, ούτε απειλήθηκε από κάποιον. Αντιθέτως είναι η Ρωσία που αμφισβήτησε την ανεξαρτησία και των κυριαρχία των άλλων.

Το 2008 εισέβαλε στη Γεωργία. Το 2014 στην Κριμαία. Και το 2022 στην υπόλοιπη Ουκρανία. Τρεις εισβολές σε 14 χρόνια, όσες κι οι Ολυμπιακοί Αγώνες.

Με άλλα λόγια, ακόμη κι αν ο Τραμπ δεν καταλαβαίνει ιδιαίτερα τι συμβαίνει, θα έπρεπε να έχει αντιληφθεί το προφανές. Οτι η Ρωσία αποτελεί την επιτιθέμενη δύναμη και συνεπώς το ζητούμενο είναι η ανάσχεση και όχι η ενθάρρυνσή της καθ’ οιονδήποτε τρόπο.

Αλλά ενδεχομένως ο πρόεδρος καταλαβαίνει περισσότερα από όσο δείχνει.

Διότι η ταυτόσημη επιδίωξη του Τραμπ και του Πούτιν είναι η επιστροφή σε ένα «διπολικό σύστημα ισχύος» όπου οι δύο «υπερδυνάμεις» θα διευθετούν μεταξύ τους ό,τι προκύψει και οι Κινέζοι ή οι Ευρωπαίοι ας κόψουν τον λαιμό τους.

Υπερδυνάμεις;

«Μπουρκίνα Φάσο με πυρηνικά» αποκαλούσε (καθ’ υπερβολή) τη Ρωσία ο Χένρι Κίσινγκερ αλλά αυτό δεν κατευνάζει την επιθυμία επιστροφής σε ένα διπολικό μοντέλο. Εστω και σε φαντασιακό επίπεδο.

Η Ιστορία λοιπόν αλλά και η παραίνεση του Σανταγιάνα μάς δείχνουν τι μπορεί να συμβεί. Ογδόντα χρόνια μετά τη λήξη του πολέμου, η Ευρώπη απειλείται από μια αρχιτεκτονική, η οποία οικοδομείται ερήμην της και εναντίον της.

Αλλά και κάτι ακόμα. Πέρα από τη φιλοδοξία «υπερδύναμης», ο Πούτιν δεν έχει κρύψει την αναβίωση μιας αντίληψης που βρισκόταν στον πυρήνα της σταλινικής πολιτικής.

Σύμφωνα με την οποία κάθε χώρα γειτονική στη Ρωσία προορίζεται να αποτελεί μια «ζώνη ασφαλείας» που θα δημιουργεί στρατηγικό βάθος ώστε να προστατεύεται η ίδια τη Ρωσία.

Ηταν η βασική επιδίωξη του Στάλιν στα τέλη του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, από την οποία προέκυψε το «ανατολικό μπλοκ». Ο Τσόρτσιλ το είχε καταλάβει πολύ καλά όταν πήγε στην Μόσχα, τον Οκτώβριο 1944, και έκανε «τη συμφωνία των ποσοστών».

Τώρα όμως το «ανατολικό μπλοκ» έχει γίνει «δυτικό».

Πλην Λευκορωσίας και Μολδαβίας, όλες σχεδόν οι χώρες μεταξύ Ουραλίων και Ατλαντικού είναι πλέον μέλη του ΝΑΤΟ ή/και της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Και καμία δεν δείχνει διάθεση να αλλάξει προσανατολισμό διά της ψήφου των πολιτών της.

Ούτως ή άλλως, οι χώρες της Ανατολικής Ευρώπης έχουν σε βάθος αιώνων υποστεί τα πάνδεινα από τους Ρώσους και μετά τους Σοβιετικούς.

Μια αναστροφή των τετελεσμένων λοιπόν μπορεί να επιτευχθεί μόνο με πόλεμο. Κάτι που όπως φάνηκε και στην Ουκρανία δεν είναι καθόλου απίθανο να επιχειρηθεί από τη Μόσχα.

Κι εδώ μας βοηθάει ο Σανταγιάνα. Αν υποθέσουμε ότι η Ρωσία επιθυμεί με κάποιον τρόπο την αναστροφή των τετελεσμένων, είναι βέβαιο ότι το ίδιο επιθυμούν και οι ΗΠΑ και η Ευρώπη;

Και δεν εννοούμε βέβαια τον Τραμπ, τον Βανς ή το υπόλοιπο τσίρκο.

Αλλά το συντεταγμένο σύστημα ισχύος που αποτελεί εδώ και δεκαετίες τον δυτικό κόσμο και στο οποίο προσέφυγαν οι χώρες της Ανατολικής Ευρώπης μετά την κατάλυση της σοβιετικής κυριαρχίας.

Το σενάριο λοιπόν μοιάζει με πόλεμο μετά τον πόλεμο.

Και γι’ αυτό ίσως δεν είναι τόσο απλό να υλοποιηθεί. Αλλά αυτό δεν σημαίνει πως κάποιοι δεν θα το προσπαθήσουν.

Η Κατερίνα Ράιχε ήταν από τους πρώτους που έφτασαν στο ξενοδοχείο Erstel Hotel για το «μικρό συνέδριο» του CDU. Στην παγγερμανική συνδιάσκεψη 150 κορυφαίων στελεχών επρόκειτο να εγκριθεί η προγραμματική συμφωνία με το SPD και να παρουσιαστούν από τον μελλοντικό καγκελάριο Φρίντριχ Μερτς οι επτά υπουργοί του CDU. Mπήκε στην αίθουσα ως επιχειρηματίας και βγήκε ως υπουργός Οικονομίας και Ενέργειας της Γερμανίας.

«Επιτέλους, η Γερμανία θα αποκτήσει ξανά πολιτική για την οικονομία», είπε ο Φρίντριχ Μερτς καλωσορίζοντας την Κατερίνα Ράιχε με μια παρατεταμένη χειραψία. Για την επιλογή της, εξήγησε ο Μερτς, βασικό κριτήριο ήταν πρωτίστως οι ικανότητες της Ράιχε «έπειτα από μία επιτυχημένη περίοδο στην ιδιωτική οικονομία». Η 51χρονη Ράιχε έχει πίσω της μία δεκαετία επιχειρηματικής πορείας. Το 2015, όταν εγκατέλειψε την πολιτική σκηνή, ανέλαβε διευθύνουσα σύμβουλος του Συνδέσμου Δημοτικών Επιχειρήσεων (VKU). Στην οικογένειά της ανήκει εδώ και δεκαετίες η επιχείρηση πλαστικών υλών Hesco στο Λούκενβαλντε, στην πόλη του Βρανδεμβούργου όπου γεννήθηκε, 20 χιλιόμετρα νότια του Βερολίνου.

Η ίδια είναι διπλωματούχος χημικός με σημαντική εμπειρία στον ενεργειακό τομέα από διευθυντικές θέσεις. Από το 2020 είναι πρόεδρος της επιχείρησης Westenergie AG, της μεγαλύτερης θυγατρικής του γερμανικού ενεργειακού κολοσσού Εon. Από το 2020 είναι επίσης πρόεδρος στο Εθνικό Συμβούλιο Υδρογόνου.

googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_m1'); });

Για τον καγκελάριο Μερτς, η επιλογή της Ράιχε αποτυπώνει την ελπίδα ότι η επιτυχημένη μάνατζερ θα ανατάξει τη γερμανική οικονομία, η οποία το 2025 βρίσκεται για τρίτη συνεχή χρονιά σε στασιμότητα. Πρόσφατα, ο απερχόμενος υπουργός Οικονομίας, ο Πράσινος Ρόμπερτ Χάμπεκ, παρουσίασε την εαρινή έκθεση του υπουργείου του, που προβλέπει μηδενική ανάπτυξη του ΑΕΠ της Γερμανίας για το 2025, και μόνο από την επόμενη χρονιά προβλέπεται αναιμική ανάπτυξη, αν προχωρήσουν γρήγορα οι εκταμιεύσεις από το Ειδικό Ταμείο μισού τρισεκατομμυρίου ευρώ για τις δημόσιες επενδύσεις στις υποδομές που ενέκρινε ήδη η απερχόμενη Ομοσπονδιακή Βουλή.

«Η Κατερίνα Ράιχε καλείται να φέρει την αλλαγή. Θα καταφέρει να βγάλει τη Γερμανία από τη στασιμότητα;», τιτλοφορούσε το σχετικό δημοσίευμα η οικονομική εφημερίδα «Χάντελσμπλατ». Η προγραμματική συμφωνία της επόμενης κυβέρνησης Χριστιανικής Ενωσης και Σοσιαλδημοκρατών στοχεύει σε δυναμική ανάπτυξη της γερμανικής οικονομίας «εμφανώς πάνω από 1%». Την υλοποίηση του στόχου αυτού επωμίζεται η Κατερίνα Ράιχε. Θα χρειαστεί για αυτό και την εμπειρία που έχει τόσο στον επιχειρηματικό κόσμο όσο και στην πολιτική σκηνή. Στο κόμμα της, τη συντηρητική Χριστιανοδημοκρατική Ενωση (CDU), φοβούνται ότι οι Σοσιαλδημοκράτες, έχοντας πάρει ήδη τη χαλάρωση του «φρένου χρέους», θα μπλοκάρουν δομικές αλλαγές, π.χ. στο Ασφαλιστικό, ενώ θα αυξάνεται το χρέος της χώρας.

googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_middle_2'); });

Η Κατερίνα Ράιχε δεν φέρνει μόνο επιχειρηματικό αέρα στην πολιτική. Για τον καγκελάριο Μερτς, λύνει ταυτόχρονα ένα διπλό πρόβλημα που είχε στο κόμμα του με τη σύνθεση της κυβέρνησής του: πρώτον, είναι γυναίκα και με την επιλογή της απαντά στην κριτική για την περιορισμένη εκπροσώπηση των γυναικών στη νέα κοινοβουλευτική ομάδα του CDU. Δεύτερον, είναι Ανατολικογερμανίδα από το κρατίδιο του Βρανδεμβούργου και ενισχύει το επιχείρημά του ότι δεν άφησε χωρίς κυβερνητική εκπροσώπηση τους Χριστιανοδημοκράτες των νέων κρατιδίων της Ανατολικής Γερμανίας.

googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_m2'); });

Μολονότι η ίδια δεν αυτοπροσδιορίζεται ως «ανατολικογερμανίδα» πολιτικός, έχει διαγράψει σημαντική πολιτική πορεία από το 1992, όταν σε ηλικία 19 χρονών εντάχθηκε στην οργάνωση νεολαίας του CDU. Από το προεδρείο του CDU Βρανδεμβούργου πέρασε το 2000 στο ομοσπονδιακό προεδρείο του CDU. Στις εκλογές του 2002 ο υποψήφιος καγκελάριος της Χριστιανικής Ενωσης, Εντμουντ Στόιμπερ, τη συμπεριέλαβε στην εκλογική του ομάδα, υπεύθυνη για θέματα γυναικών, νεολαίας, οικογένειας. Για το τελευταίο, βρέθηκε αντιμέτωπη με ενστάσεις και επιθέσεις από συντηρητικούς κύκλους του κόμματός της, επειδή, ανύπαντρη ούσα, περίμενε το δεύτερο παιδί της. Στο μεταξύ παντρεύτηκε, έχει τρία παιδιά, είναι σε διάσταση με τον σύζυγό της και σε σχέση με τον πρώην υπουργό Αμυνας Καρλ Τέοντορ τσου Γκούτενμπαργκ.

googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_middle_3'); });

Από το 1998 μέχρι το 2015 ήταν βουλευτής του Μπούντεσταγκ στις κυβερνήσεις της Ανγκελα Μέρκελ, ανέλαβε το 2009 υφυπουργός Περιβάλλοντος και το 2013 υφυπουργός Συγκοινωνιών και Ψηφιακών Υποδομών μέχρι το 2015 που μεταπήδησε στην οικονομία. Με την επιστροφή της στην πολιτική, η κυβερνητική εμπειρία θα της είναι χρήσιμη στο υπουργείο Οικονομίας και Ενέργειας. Μολονότι μειώθηκαν οι αρμοδιότητες που είχε συγκεντρώσει σ΄ αυτό ο προκάτοχός της Ρόμπερτ Χάμπεκ, μένει η βασική της αποστολή: να δώσει πνοή στην ασθμαίνουσα γερμανική οικονομία.

Ενας από τους πιο πετυχημένους – αν όχι ο πιο πετυχημένος – επενδυτής στην ιστορία, το «Θαύμα της Ομαχα», ο άνθρωπος που αρέσκεται να τρέφεται κυρίως με χάμπουργκερ και αναψυκτικά, ο έκτος πλουσιότερος άνθρωπος στον κόσμο, ο Ουόρεν Μπάφετ, αποφάσισε να παραδώσει τα ηνία της επενδυτικής του εταιρείας Berkshire Hathaway στα 94 χρόνια του.

Κάθε χρόνο οι πιστοί του οπαδοί και επενδυτές της Berkshire Hathaway συνέρρεαν στην Ομαχα της Νεμπράσκα των ΗΠΑ για να παρευρεθούν στη γενική συνέλευση της εταιρείας και να έχουν την ευκαιρία να κάνουν ερωτήσεις και να μιλήσουν με το είδωλό τους. Για αυτό άλλωστε η ετήσια γενική συνέλευση της Berkshire έχει αποκαληθεί το Γούντστοκ του Καπιταλισμού. Ολοι περίμεναν ότι κάποια στιγμή θα αποχωρούσε λόγω ηλικίας, κανείς όμως δεν ήθελε να το παραδεχτεί.

Ηδη από πέρυσι ο ίδιος άρχισε να ετοιμάζει τους επενδυτές και τα στελέχη της εταιρείας για το μέλλον χωρίς αυτόν. Μιλώντας τότε στην ετήσια γενική συνέλευση, ο δισεκατομμυριούχος Μπάφετ με προσωπική περιουσία που το Bloomberg υπολογίζει σήμερα σε 162 δισ. δολάρια, θέλησε να καθησυχάσει τους παρευρισκομένους ότι έχει ήδη ετοιμάσει σχέδιο διαδοχής. Τότε είχε μιλήσει για τον αντιπρόεδρο της εταιρείας, Γκρεγκ Αμπελ. Αυτό είναι το πρόσωπο που από τα τέλη του 2025 θα αναλάβει πλέον τα καθήκοντα του διευθύνοντος συμβούλου, παίρνοντας το χρίσμα από τον ίδιο το Μπάφετ. Ακόμη και ο Αμπελ εξεπλάγη από την παράδοση της εξουσίας σε αυτόν το προηγούμενο Σάββατο στη γενική συνέλευση της Berkshire.

googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_m1'); });

Φαίνεται ότι ο θάνατος του Τσάρλι Μάνγκερ τον Νοέμβριο του 2023, που ήταν το δεξί χέρι του Μπάφετ στην Berkshire, σηματοδότησε το τέλος μιας εποχής. Η εταιρεία εδώ και περίπου πέντε χρόνια ετοιμαζόταν για την επόμενη γενιά στελεχών που θα λαμβάνουν τις επενδυτικές αποφάσεις αντί για τον Μπάφετ και τον Μάνγκερ.

Ο Ουόρεν Μπάφετ ούτε λίγο ούτε πολύ έκανε την επενδυτική του εταιρεία όμιλο – κολοσσό με κεφαλαιοποίηση άνω των 1,16 τρισ. δολαρίων και τον εαυτό του  πολυδισεκατομμυριούχο. Παρέμεινε στη θέση του διευθύνοντος συμβούλου για 60 συναπτά έτη και κατάφερε να προσφέρει αποδόσεις χωρίς προηγούμενο για όσους επένδυσαν στις μετοχές της Berkshire Hathaway. Προσέφερε συνδυασμένη ετήσια άνοδο 20% για τις μετοχές της Berkshire μεταξύ 1965 και 2024, σε σύγκριση με περίπου 10% για τον βασικό χρηματιστηριακό δείκτη S&P 500. Αυτή του η επιτυχία από προσεκτικά επιλεγμένες επενδύσεις σε εταιρείες του έδωσε τη μεγάλη του φήμη.

googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_middle_2'); });

Ο Μπάφετ είχε απορρίψει βραχυπρόθεσμες και αμιγώς κερδοσκοπικές επενδυτικές στρατηγικές και είχε υιοθετήσει στρατηγική αγοράς και διακράτησης μετοχών μέσω μακροπρόθεσμων επενδύσεων, ενώ όταν αγόραζε ποσοστό σε μια εταιρεία έδινε πάντα ιδιαίτερη έμφαση στο ποιόν της διοίκησής της.

googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_m2'); });

Το χαρτοφυλάκιο της Berkshire Hathaway είναι ενδεικτικό του βεληνεκούς των επενδύσεών του, αφού περιλαμβάνει μερικές από τις μεγαλύτερες εταιρείες του κόσμου με βάση την κεφαλαιοποίηση. Πρόκειται μεταξύ άλλων για την Apple, την American Express, την Bank of America, την Coca-Cola, τη Chevron, τη Moody’s, την Occidental Petroleum και την Kraft Heinz.

Η φιλοσοφία του στις επενδύσεις ήταν συγκεκριμένη. «Ενας απλός κανόνας υπαγορεύει τις αγορές μου: Να φοβάσαι όταν οι άλλοι είναι άπληστοι και να είσαι άπληστος όταν οι άλλοι είναι φοβισμένοι», έλεγε.

Με την ανακοίνωση της αποχώρησής του, τα μηνύματα θαυμασμού για ό,τι πέτυχε ήταν πολλά – και από κορυφαία στελέχη μερικών από τις πιο πετυχημένες εταιρείες στον κόσμο. «Δεν υπήρξε ποτέ κάποιος σαν τον Ουόρεν και αμέτρητοι άνθρωποι, συμπεριλαμβανομένου εμού, έχουν εμπνευστεί από τη σοφία του. Ηταν ένα από τα μεγάλα προνόμια της ζωής μου να τον γνωρίζω», είπε για αυτόν ο Τιμ Κουκ, το αφεντικό της Apple, της εταιρείας με τη μεγαλύτερη κεφαλαιοποίηση στον κόσμο.

googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_middle_3'); });

Ο Μπάφετ γεννήθηκε στην Ομαχα της Νεμπράσκα το 1930. Ανέπτυξε ενδιαφέρον για τις επιχειρήσεις και για επενδύσεις από πολύ νέος. Το 1947 σπούδασε στη σχολή Wharton του Πανεπιστημίου της Πενσιλβάνια και στη συνέχεια στο Πανεπιστήμιο της Νεμπράσκα. Αποφοίτησε από το Columbia Business School.

Το 1956 δημιούργησε την εταιρεία Buffett Partnership, η οποία στην πορεία απέκτησε την εταιρεία κατασκευής κλωστοϋφαντουργικών προϊόντων με την ονομασία Berkshire Hathaway. Η εταιρεία είναι όμιλος συμμετοχών με στόχο τις επενδύσεις χαρτοφυλακίου.

Τώρα οι μέτοχοι της Berkshire Hathaway ελπίζουν ότι ο όμιλος που έχτισε σε διάστημα 60 ετών θα διατηρήσει τη μακροπρόθεσμη εστίαση και κουλτούρα του, αλλά ανησυχούν για την απώλεια του οράματος του Μπάφετ. Από εδώ και στο εξής όλοι περιμένουν να δουν την πορεία που θα ακολουθήσει ο επενδυτικός όμιλος, ο οποίος έχει συμμετοχές σε 189 επιχειρήσεις, 264 δισεκατομμύρια δολάρια σε μετοχές και 348 δισεκατομμύρια δολάρια σε μετρητά, αφού ο άνθρωπος που είναι τόσο συνδεδεμένος με αυτόν αποχωρήσει από το προσκήνιο.

Αυτό που πιστεύω πως χαρακτηρίζει τον άγγλο συγγραφέα Τζόναθαν Κόου είναι μια εντελώς ιδιότυπη μείξη λογοτεχνικής γραφής και πολιτικού σχολιασμού. Μια μείξη που την έχουμε συναντήσει και σε προηγούμενα μυθιστορήματά του – ο Κόου είναι ιδιαίτερα αναγνωρίσιμος από το ελληνικό αναγνωστικό κοινό.

Η συγγραφική του ταυτότητα έχει σαφέστατα πάνω της το αποτύπωμα ενός άγγλου συγγραφέα – εννοώ πως ο Κόου καταπιάνεται με εντελώς αγγλικά ζητήματα του χθες και του σήμερα και τα διαχειρίζεται με εντελώς αγγλικό φλέγμα. Και όμως καταφέρνει να επιτυγχάνει μια πλήρη επικοινωνία και με αναγνώστες άλλων χωρών και άλλων τρόπων ανάγνωσης της καθημερινότητάς τους.

Δεν έχω καταφέρει να αποκωδικοποιήσω την τεχνική με την οποία επιτυγχάνεται αυτή η αναγνωστική επαφή και σε τελευταία ανάλυση η μεγαλύτερη απόλαυση ενός αναγνώστη είναι να αφήνεται χωρίς αντιστάσεις στη δυναμική αφήγηση ενός συγγραφέα.

googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_m1'); });

Στο πλέον πρόσφατο βιβλίο του, «Η απόδειξη της αθωότητάς μου», ο Κόου σπάει κάθε κανόνα αφηγηματικής δόμησης και χρησιμοποιεί μια εντελώς δική του κατασκευή για να ολοκληρώσει ένα έργο που, αν και έχει σαφέστατο και συγκεκριμένο πολιτικό σχολιασμό, παράλληλα δανείζεται όρους αφήγησης αστικού αγγλικού αστυνομικού μυθιστορήματος, χρησιμοποιεί τεχνικές ενός campus novel και δεν αποφεύγει τον πειρασμό να αγγίξει το κοσμοπολίτικο commercial fiction.

Πολύ δύσκολο και ίσως εν τέλει ανεφάρμοστο το να περιγράψει κανείς με λίγα λόγια την υπόθεση του έργου.

Ο μυθιστορηματικός χρόνος είναι οι μέρες – επτά εβδομάδες όλες κι όλες – όταν την πρωθυπουργία της Αγγλίας είχε αναλάβει η Λιζ Τρας και γινόταν η κηδεία της βασίλισσας Ελισάβετ. Δύο σημαντικές στιγμές της σύγχρονης αγγλικής ιστορίας καθώς η καθεμία έχει τη δική της σηματοδότηση, που τελικά εκφράζουν τις νέες συνθήκες που θα επικρατήσουν εντός της αγγλικής κοινωνίας.

googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_m2'); });

Αυτές τις συνθήκες με το σαφέστατο συντηρητικό πρόσημο ο Κόου θα τις σχολιάζει περιγράφοντας τη διάλυση του Εθνικού Συστήματος Υγείας και παράλληλα θα τις ερμηνεύει τοποθετώντας την αρχή της μυθιστορηματικής δράσης στη δεκαετία του ’80, τότε που οι πολιτικές Θάτσερ και Ρίγκαν ξεκινούσαν να υλοποιούν τον άκρατο νεοφιλελευθερισμό.

googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_middle_2'); });

Αρκετά τα κεντρικά πρόσωπα του έργου. Αλλα από αυτά ζούνε στην επαρχία έχοντας στην ουσία αφήσει πίσω τους τα όνειρα που είχαν όταν φοιτούσαν σε κολέγιο του Κέιμπριτζ· ένα άλλο παραμένει ενεργό – και γι’ αυτό για κάποιους επικίνδυνο – ως προς τον προοδευτικό πολιτικό σχολιασμό του· κάποια άλλα έχουν καταφέρει να πάρουν σημαντικές θέσεις μέσα στο Συντηρητικό Κόμμα, ένα άλλο απολαμβάνει – αλλά «μετά θάνατον» – τη συγγραφική του αναγνώριση, δυο νέες κοπέλες αναζητούν να σχεδιάσουν ένα δικό τους μέλλον μέσα σε ισοπεδωτικές ως προς την αναγνώριση της ατομικότητας συνθήκες.

Ολοι αυτοί οι χαρακτήρες κινούνται μέσα στις σελίδες του βιβλίου, μετακινούνται χρονικά, παίρνουν κάποιες στιγμές στα χέρια τους τη συνέχεια της αφήγησης και… ναι, ο αναγνώστης τελικά υποκύπτει στα αφηγηματικά τεχνάσματα του Κόου, δεν αναζητεί να ξεκαθαρίσει πού τελειώνει η μυθοπλασία και πού αρχίζουν τα ντοκουμέντα, αποδέχεται άλλοτε να διαβάζει ευφάνταστους διαλόγους, άλλοτε να επισκέπτεται κοσμοπολίτικα μέρη, άλλοτε να προβληματίζεται πάνω στο πώς κάποιοι από τα πριν έχουν σχεδιάσει τις πολιτικές επεμβάσεις τους και άλλοτε να παθιάζεται με καθαρόαιμα και κλασικά μυθιστορηματικά πάθη.

googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_middle_3'); });

Στην ουσία, έχουμε ένα μυθιστόρημα που εμπεριέχει ένα άλλο και που αυτό με τη σειρά του κάποιο τρίτο. Ισως να είναι και ένα παιχνίδι ανάμεσα στον αφηγητή και στον αποδέκτη της αφήγησής του.

Κι όμως, υπάρχει μια ενιαία οντότητα, ένα ολότελα όσο και απροσδόκητα πολιτικό έργο που, αν και δείχνει να αφορά μια συγκεκριμένη χώρα και μια συγκεκριμένη χρονική περίοδο, ο σαρκαστικός σχολιασμός του είναι στραμμένος προς μια επίκαιρη παγκοσμιότητα – την επικράτηση του νεοφιλελεύθερου ατομικισμού.

Ολοκληρώνοντας αυτή την παρουσίαση του μυθιστορήματος «Η απόδειξη της αθωότητάς μου», θα ήθελα να αντιγράψω κάποιες αράδες, από αυτές που δεν υπηρετούν μεν τη μυθιστορηματική πλοκή, αλλά που, αν και κάπως ελαφρώς καλυμμένες από τις μυθιστορηματικές εξελίξεις, τελικά επιβεβαιώνουν το πολιτικό στίγμα του έργου, φωτίζουν τις επισημάνσεις του Κόου με έναν γνήσιο αγγλικό σαρκασμό. Πρόκειται για ένα απόσπασμα ομιλίας μιας εκπροσώπου συντηρητικών απόψεων που: «…η θεωρία της ήταν ότι οι κίνδυνοι της πανδημίας του κορωνοϊού το 2020 είχαν μεγαλοποιηθεί, ότι το λοκντάουν είχε προκαλέσει ένα απαράδεκτο πλήγμα στη βρετανική οικονομία και ότι όλο αυτό θα μπορούσε να είχε αποφευχθεί αν οι άνθρωποι δεν ήταν τόσο ευαίσθητοι με τους θανάτους μερικών χιλιάδων συνταξιούχων που θα είχαν πεθάνει έτσι κι αλλιώς, μερικούς μήνες αργότερα».

Και που η ίδια αυτή ομιλήτρια αμέσως μετά θα συνέχιζε δηλώνοντας πως: «Το πρόβλημα της βρετανικής κοινωνίας, αυτό που πραγματικά την παρέλυε και την κρατούσε πίσω ήταν η “woke” κουλτούρα. Δεν εξήγησε τι ακριβώς ήταν η “wokeness”. Δεν χρειαζότανε άλλωστε, αφού το κοινό της την καταλάβαινε… Οι λέξεις έγιναν υπηρέτες της και μπορούσε να τις χρησιμοποιεί δίνοντάς τους όποια σημασία ήθελε εκείνη. Ετσι τα πάντα ήταν woke. Ή τουλάχιστον, όλα όσα έλεγε και έκανε η βρετανική ελίτ ήταν woke, αν και ούτε αυτή η ελίτ μπορούσε να προσδιοριστεί με ακρίβεια».

Ο Τζόναθαν Κόου αποδεικνύει πως γνωρίζει τον τρόπο να μετατρέπει το συγκεκριμένο εθνικό σε συγκεκριμένο παγκόσμιο. Ή, με άλλα λόγια, ξέρει να χρησιμοποιεί την παγκοσμιοποίηση στη λογοτεχνική σύνθεση.

Αυτή την τεχνική του η μετάφραση της Αλκηστης Τριμπέρη για μία ακόμα φορά τη μετέφερε στη γλώσσα μας με απόλυτη επιτυχία.

Συμπληρώνει περίπου είκοσι χρόνια ενεργού παρουσίας στη γραφή. Κάθε της μυθιστόρημα ανοίγεται σε έναν κόσμο με τις δικές του ορίζουσες, όπου το φανταστικό κυριαρχεί μαζί με τις κοινωνικοπολιτικές ανταύγειες του σήμερα. Είναι σπάνιο για μια συγγραφέα από την Ελλάδα όχι μόνο να επιμένει να γράφει «ειδολογικά», αλλά σχεδόν σε κάθε της προσπάθεια να εμπλουτίζει και να διευρύνει το είδος. Η Μπουραζοπούλου κινείται πέρα από τις τάσεις που ξεπετάγονται ανά καιρούς. Χρησιμοποιεί το όχημα της παρεξηγημένης πεζογραφίας του «fantasy» για να αναστοχαστεί αλληγορικά πάνω στα ερωτήματα της ύπαρξης του σημερινού ανθρώπου και της κοινωνίας. Τη δωδεκαετία 2011-2023 έγραψε τη μυθιστορηματική τριλογία «Ο Δράκος της Πρέσπας», που αποτελείται από τα εξής βιβλία: «Η Κοιλάδα της Λάσπης», «Κεχριμπαρένια Ερημος» και «Η Μνήμη του Πάγου» (όλα από τις εκδόσεις Καστανιώτη). Η συγγραφέας έχει κερδίσει πολλά βραβεία και το τελευταίο ήταν το Κρατικό Βραβείο Μυθιστορήματος για το 2024.

Τι σας ανησυχεί στη δημόσια σφαίρα σήμερα; Η λέξη «κρίση» πλανάται στη χώρα πάνω από μία δεκαετία τώρα. Μπορείτε να δείτε μερικά από τα συστατικά της;

Η κρίση αποκτά μόνιμο χαρακτήρα, θυμίζοντας τον διαρκή πόλεμο εναντίον αόρατων εχθρών στο «1984» του Οργουελ. Ο φόβος ριζώνει και οδηγεί σε εκπτώσεις κάθε είδους: μειωμένες απαιτήσεις, μειωμένες ελευθερίες, μειωμένες προσδοκίες. Ακούμε διαρκώς ότι πρέπει να προετοιμαστούμε για τα χειρότερα, όχι να επιδιώξουμε τα καλύτερα, λες και το δεύτερο είναι πολυτέλεια που θα μας απασχολήσει αφού πετύχουμε το πρώτο. Τέτοια ιεράρχηση προτεραιοτήτων δημιουργεί φαύλο κύκλο, μοιάζει σαν να αναλαμβάνουμε οι ίδιοι να αναπαράγουμε την κρίση. Οτιδήποτε δυναμώνει το πνεύμα μας και ενισχύει την πίστη μας στην ελευθερία, οτιδήποτε τονώνει τον αλληλοσεβασμό και την εμπιστοσύνη στον διπλανό μας, είναι αντίδοτο στην κατάθλιψη και την ηττοπάθεια, αντίσταση στην αγριότητα της απελπισίας. Είναι θύρα εξόδου από τον φαύλο κύκλο.

googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_m1'); });

Πώς αποφασίσατε να γίνετε συγγραφέας και τι σημαίνει για εσάς να υπηρετείς τη λογοτεχνία στην Ελλάδα, ενίοτε με αντίξοες συνθήκες;

Ονειρεύτηκα να γίνω συγγραφέας στην εφηβεία μου, τώρα ονειρεύομαι να γίνω καλή συγγραφέας, κάτι που μόνον ο χρόνος θα δείξει. Οι συνθήκες, κοινωνικές, πολιτικές ή οικονομικές, επηρεάζουν ίσως τη θεματολογία, τη συναισθηματική μου κατάσταση, το εισόδημά μου, αλλά όχι και την ανάγκη να εκφραστώ μέσα από τους δρόμους της τέχνης. Πάντως δεν είναι όλα τα σημάδια των καιρών αποθαρρυντικά. Οι λέσχες ανάγνωσης πληθαίνουν, μολονότι ζούμε στην εποχή της κυριαρχίας των εικόνων, πληθαίνουν οι ιστοσελίδες με θέμα το βιβλίο, όπως και οι διαδικτυακές συζητήσεις για κείμενα. Η λογοτεχνία παύει να θεωρείται μοναχική απόλαυση, γίνεται αφορμή για επικοινωνία και πεδίο ανταλλαγής ιδεών. Τι πιο αισιόδοξο από αυτό;

Από το πρώτο σας μυθιστόρημα, «Το μπουντουάρ του ναδίρ», έχουν αλλάξει οι αναζητήσεις μέσα σας; Τι εξερευνάτε – όσο μπορεί να οριστεί – στη λογοτεχνία σας;

googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_middle_2'); });

googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_m2'); });

Εξερευνώ συνταγές μιας άλλης πραγματικότητας, πρόκειται για σχέδια επί χάρτου, πειράματα σε εργαστήριο αλχημιστή. Η λογοτεχνία του φανταστικού είναι από τη φύση της κοσμοπλαστική, αψηφά τους περιορισμούς του ρεαλισμού, ανέχεται την υπερβολή, γοητεύεται από το θαύμα. Εκείνο που επιδιώκω είναι να εξορθολογίσω το θαύμα, να το φέρω κοντά στο σήμερα, στις σκέψεις και στις ανάγκες μας, ώστε να μας μεταγγίσει τη μαγεία του, χωρίς να θαμπώσει από την αμφίδρομη ανταλλαγή.

Είναι δύσκολο να συμβεί στις μέρες μας τριλογία. Πότε το αποφασίσατε και με ποια κριτήρια;

Ξεκίνησα να τη σχεδιάζω το μακρινό 2012 και ήξερα ότι θα χρειαστώ δώδεκα με δεκαπέντε χρόνια για να την ολοκληρώσω –ριψοκίνδυνη δέσμευση, έχετε δίκιο, τρομακτική και γοητευτική μαζί. Αποφάσισα να το τολμήσω επειδή το απαιτούσε η ανάπτυξη του μύθου. Ισως και ως αντίδραση στην περιρρέουσα αβεβαιότητα, που ευνοεί μόνο βραχύβια πλάνα. Από τις πρώτες σελίδες του πρώτου τόμου ο αναγνώστης προειδοποιείται ότι κρατά στα χέρια του μόνο το ένα τρίτο του συνόλου, όπως και ότι η κατάληξη ανήκει στον ίδιο, όχι στη συγγραφέα. Θα αποδεχθεί μια τέτοια πρόκληση; Η σκέψη ότι δοκιμάζω την υπομονή του και καταχρώμαι την εμπιστοσύνη του με βασάνιζε καθ’ όλη τη διάρκεια της συγγραφής και ορίστε που ο αναγνώστης με κατέπληξε. Ανταμώσαμε στο τέλος της τριλογίας, συνοδοιπόροι και συν-ερμηνευτές, αναγνωρίζοντας ο ένας τη συνεισφορά του άλλου στην επιτυχή έκβαση του ταξιδιού. Αισθάνομαι ευγνωμοσύνη.

googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_middle_3'); });

Οι Πρέσπες είναι σύνορο κι ένας μεγάλος καθρέφτης παράλληλα – για να το πω μεταφορικά –, καθότι λίμνες. Αποτέλεσαν τους άξονες για να δείτε την άλλη πλευρά, αλλά και το μέσα μας; Τι ανακαλύψατε;

Οτι είμαστε καλύτεροι από ό,τι νομίζουμε. Οτι οι γύρω μας είναι επίσης καλύτεροι από ό,τι νομίζουμε. Οτι η αλήθεια δεν είναι αποκλειστικότητα κανενός και ότι η σοφία βρίσκεται στη σύνθεση.

Στα παραμύθια ο δράκος υπερασπίζεται πάντα κάτι πολύτιμο. Εναν θησαυρό, κυριολεκτικά και μεταφορικά. Ο δικός σας ποιος είναι ακόμα και σήμερα;

Αναμφίβολα ο δράκος κάτι μας κρύβει, κάτι δικό μας, κάτι ανεκτίμητο, που δεν θυμόμαστε πότε το χάσαμε. Επειδή είναι μάστορας της ψευδαίσθησης, σκηνοθετεί φαντασμαγορίες τρόμου που μας παραλύουν, αλλά η πηγή της δύναμής του βρίσκεται μέσα μας. Από εκεί θρέφεται και εκεί εδραιώνεται. Ισως όταν διαλυθεί το προπέτασμα καπνού να αντικρίσουμε μόνο το πρόσωπό μας. Οπως και να ‘χει, η κατάληξη της τριλογίας ανήκει στον αναγνώστη.

Στην τριλογία βλέπουμε τη σταδιακή μετάβαση από τον χώρο της βίας στην ανάδυση της λογικής και έπειτα μεταφερόμαστε στον συναισθηματικό κόσμο. Πώς τα συνδέετε όλα αυτά;

Το μυθιστόρημα εξελίσσεται παράλληλα με ένα θεατρικό έργο, το οποίο μας υποδέχεται σε κάθε τόμο. Στο μυθιστόρημα παρακολουθούμε τη δράση των ηρώων και των λαών. Στο θεατρικό παρακολουθούμε έναν αλχημιστή και έναν μαθητή να κατασκευάζουν το ελιξίριο της αυτογνωσίας. Οσο προχωρά το αλχημιστικό έργο, οι ήρωες του μυθιστορήματος ανεβαίνουν επίπεδο αυτογνωσίας. Στον πρώτο τόμο κυριαρχούν τα ένστικτα, η σύγχυση, η ωμή βία. Στον δεύτερο εισάγονται η λογική και η μέθοδος, τους βλέπουμε να καταστρώσουν σχέδια και να αιτιολογούν τις απόψεις τους. Στον τρίτο και τελευταίο τόμο εμφανίζεται το μονοπάτι προς την Εξοδο, ο συλλογικός σκοπός, πέρα από ιδιοτελή συμφέροντα και τυχοδιωκτισμούς, πέρα από πολιτικές και ιδεολογικές περιχαρακώσεις. Εχει ελπίδα εκπλήρωσης;..  Θα μας το πει ο τέταρτος τόμος, που δεν θα γραφτεί από μένα, αφού τέτοιες απαντήσεις δίνει μόνο η ζωή.

Ποια είναι η συγγραφική σας μέθοδος; Ο οραματισμός, το χτίσιμο κόσμων από το μηδέν σχεδόν, τι απαιτεί;

Μεγάλη υπομονή και συνεχείς προσπάθειες. Η έμπνευση δεν έρχεται ακαριαία σαν επιφοίτηση, το έργο δεν μου χαρίζεται εύκολα, θα πρέπει να το ανακαλύψω. Χρειάζεται επίπονο ξαναγράψιμο κάθε ιδέας, για να ξεθάψω μια ενδιαφέρουσα σύλληψη ή μια πρωτότυπη πλοκή κάτω από επάλληλα στρώματα μονότονων και συνηθισμένων ιστοριών, που ξεπηδούν αμέσως και απορρίπτονται. Το όραμα και η λογοτεχνική του απόδοση τέμνονται κάθε τόσο στιγμιαία στη διάρκεια της συγγραφής, μα ποτέ δεν ταυτίζονται πλήρως, γιατί η ιδέα είναι ανεξάντλητη, αλλά το ταλέντο μου πεπερασμένο – ευτυχώς. Ετσι συνεχίζω την προσπάθεια στο επόμενο βιβλίο.

Τα τελευταία αρκετά χρόνια παρακολουθούμε τη μυθοπλασία να γίνεται περισσότερο μαρτυρία ή προέκταση ειδησεογραφικών γεγονότων. Εναλλάσσονται «θεματικές» αλλά λείπει ο μύθος και η δραματουργία, πώς το βλέπετε αυτό;

Δεν είχα αντιληφθεί ότι ισχύει κάτι τέτοιο. Το βρίσκω πάντως λογικό, η επικαιρότητα επιβάλλεται με τέτοια δριμύτητα που δεν αφήνει και πολλά περιθώρια ονειροφαντασίας. Το ζητούμενο στις μέρες μας είναι η αλήθεια, έτσι η δημοσιογραφική ματιά μοιάζει η πιο σίγουρη οδός για την αλήθεια, επειδή εστιάζει στο γεγονός. Παραβλέπουμε βέβαια ότι και αυτή είναι υποκειμενική ή προκατειλημμένη ή υπόκειται σε περιορισμούς. Ο μύθος απασχολείται με τη νομοτέλεια, τη διαχρονικότητα και τις αναλογίες. Κατά τη γνώμη μου είναι πολύ πιο αποκαλυπτικός. Διευρύνει την οπτική, εγείρει την ερμηνευτική μας ικανότητα και έχει λιγότερους πειρασμούς να αντιπαλέψει.

Πώς μπορούμε να εισαγάγουμε τα νέα παιδιά στη λογοτεχνία; Η τεχνητή νοημοσύνη σάς φοβίζει;

Τα νέα παιδιά είναι τόσο αγχωμένα με το μέλλον τους, ή τουλάχιστον οι γονείς τους, που θα πρέπει να έχουν έναν καλό λόγο για να διαβάσουν λογοτεχνία. Η ανάγνωση για λόγους απόλαυσης θεωρείται χάσιμο χρόνου, το όφελος θα πρέπει να είναι ορατό και μετρήσιμο. Δύσκολο λοιπόν να σε πάρουν στα σοβαρά αν τους υποσχεθείς πως στη λογοτεχνία θα βρουν ό,τι ακριβώς τους απασχολεί. Δύσκολο να σε πιστέψουν αν τους περιγράψεις τη συγκίνηση που προκαλεί ο επαναπατρισμός μιας σκέψης. Οι δικές τους σκέψεις κρύβονται στα βιβλία και με την ανάγνωση επαναπατρίζονται. Οι δικές τους οικουμενικές εμπειρίες αποτυπώνονται στη λογοτεχνία και με την ανάγνωση βιώνονται. Το βιβλίο είναι πρωτίστως παιχνίδι, σκανταλιά και περιπέτεια, όχι υποχρέωση και αγγαρεία, μακάρι να είχα τρόπο να το μεταδώσω αυτό στα παιδιά. Τώρα, στη δεύτερη ερώτησή σας, για την τεχνητή νοημοσύνη. Τη θεωρώ ένα εργαλείο που θα αξιοποιηθεί υπερβολικά στο μέλλον, επειδή, όπως κάθε καινούργιο τεχνολογικό επίτευγμα, γεννά την ελπίδα ότι θα λύσει όλα μας τα προβλήματα. Η ανακάλυψη του κινηματογράφου δεν απείλησε το θέατρο, αντιθέτως συνομίλησε καλλιτεχνικά μαζί του, έτσι και η τεχνητή νοημοσύνη δεν πιστεύω ότι θα απειλήσει τη λογοτεχνία. Ισως μάλιστα να την αναβαθμίσει, γιατί θα βοηθήσει να διαχωριστούν καθαρότερα τα έργα καλλιτεχνικής έμπνευσης από τα τυποποιημένα κείμενα μαζικής παραγωγής. Αυτό βέβαια απομένει να αποδειχθεί.

Γιος μιας ρουμάνας πλύστρας και ενός κεφαλονίτη λαθρεμπόρου καπνού, έζησε μια εκ γενετής βασανισμένη ζωή που μπορεί ίσως κανείς να παραβάλει μόνο με τους ταπεινούς και καταφρονεμένους του Ντοστογέφσκι ή με τους ήρωες του Ντίκενς που διαβιούν στο ημίφως του κοινωνικού περιθωρίου. Ο λόγος είναι για τον Ελληνορουμάνο Παναΐτ Ιστράτι, τον «Γκόρκι των Βαλκανίων», τον οποίο επέλεξε να «βιογραφήσει» ο Κώστας Ακρίβος στο τελευταίο του βιβλίο Ονομα πατρός: Δούναβης, που ειδολογικά ισορροπεί μεταξύ ιστορικής και μυθιστορηματικής βιογραφίας, καθώς η ζωή του πλανόβιου συγγραφέα της Κυρά Κυραλίνας θα μπορούσε να ονομαστεί η ίδια μυθιστόρημα.

Η ανέχεια και ο επίμοχθος βιοπορισμός της τρικυμισμένης παιδικής και νεανικής ηλικίας τού Παναΐτ Ιστράτι (λαντζέρης, ασπριτζής, αχθοφόρος, σκαφτιάς, οδηγός τρακτέρ, πλανόδιος φωτογράφος κ.ά.) παραπέμπει στον αρχετυπικό «αλήτη» των έργων του Μαξίμ Γκόρκι και αποτελεί τη συστατική ουσία της πραγματικής και λογοτεχνικής ταυτότητας του «Ανατολίτη παραμυθά». Διάγοντας ο ίδιος ο Παναΐτ Ιστράτι έναν παιδεμένο πλάνητα βίο σε όλες τις συνοικίες της Βραΐλας αλλά και σε διάφορες χώρες (Αίγυπτος, Ελλάδα, Ιταλία, Συρία, Γαλλία, Ελβετία) θα ορίσει τη βιωματική του εμπειρία ως οδοδείκτη της συγγραφικής του διαδρομής. Μπορεί να φοίτησε μόνο μέχρι τα μισά του Δημοτικού αλλά ως μανιώδης αναγνώστης με σπάνια φιλομάθεια έμαθε μόνος του τα γαλλικά, τη γλώσσα στην οποία καταξιώθηκε η λογοτεχνική γραφίδα του. Τον ισόβιο αυτόν πάμφτωχο μέτοικο της Μεσογείου τον συναντούμε να κοιμάται σε φτηνά πανδοχεία και σιδηροδρομικούς σταθμούς, λαθρεπιβάτη σε βαπόρια, παρ’ ολίγον αυτόχειρα, συνεπιβάτη σε εφήμερες φιλίες με ανθρώπους που ζουν μια παράφορα επικίνδυνη ζωή, έγκλειστο σε σανατόριο, μάρτυρα περιστατικών παρακμιακής κοινωνικής συνθήκης σε κακόφημες συνοικίες και σε κρασοπουλειά με μέθυσους μαχαιροβγάλτες. Στα κείμενα του Παναΐτ Ιστράτι είναι ευδιάκριτη η προτεραιότητα να αναδειχθεί με μια de profundis εξομολογητική παρόρμηση το προσωπικό βίωμα, ευθυγραμμισμένο με το καλλιτεχνικό δόγμα για το αδιάσπαστο δίδυμο Ζωής – Τέχνης που επηρέασε σημαντικά στο πρώτο μισό του 20ού αιώνα τόσο την πρωτότυπη λογοτεχνική παραγωγή όσο και τον θεωρητικό και εφαρμοσμένο κριτικό λόγο.

Η ζωή του ανέστιου Παναΐτ Ιστράτι ανασυντίθεται μέσα από το αυτοβιογραφικό υλικό πάνω στο οποίο πατάει εν πολλοίς το πεζογραφικό έργο του, για να τραπεί επαγωγικά, χάρη στον Κώστα Ακρίβο, σε απεικόνιση ενός κόσμου παραδομένου στη φορά των μεγάλων ιστορικών ανακατατάξεων των αρχών του 20ού αιώνα, όπου οι άνθρωποι, άλλοι από τυχοδιωκτισμό, άλλοι από το «σαράκι της αειφυγίας» και άλλοι από ακοίμητη πνευματική ανησυχία, περιπλανώνται στις χώρες που βρέχει η Μεσόγειος με την ελπίδα ότι θα εκπληρώσουν τις προσδοκίες τους για ένα εύτακτο μέλλον. Το πρώτο τέταρτο του 20ού αιώνα επιφυλάσσει στον ρουμάνο συγγραφέα τους κραδασμούς που γνώρισε ο κόσμος από τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο και την Οκτωβριανή Επανάσταση στην οποία πίστεψε συμμεριζόμενος το όραμα για έναν δίκαιο κόσμο που θα φρόντιζε για την κοινωνική αποκατάσταση των «κολασμένων της γης». Ομηρον εξ Ομήρου σαφηνίζειν, θα έλεγε κανείς. Ωστόσο, το νέο βιβλίο του Κώστα Ακρίβου διεμβολίζει πρωτότυπα το πεδίο της ιστορικής βιογραφίας, καθώς στον μακροσκοπικό καμβά της ιστορικής τεκμηρίωσης της εποχής του Ιστράτι, που εστιάζει από τη μια στον αστικό κοσμοπολιτισμό των παραδουνάβιων περιοχών και από την άλλη στην κοινωνική ηθογράφηση της ζωής των προλετάριων σε αγρούς, εργοστάσια, λιμάνια ή σιταποθήκες, ο Ακρίβος βάζει να συγκατοικήσουν περίτεχνα η μυθοπλασία, η βιογράφηση που δεν εκπίπτει σε βιογραφισμό, οι αναφορές σε όρους και νόρμες της λογοτεχνικής θεωρίας και πρακτικής.

googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_m1'); });

Ο Ιστράτι ψυχογραφείται με κριτήρια ασφαλούς εγκυρότητας, αφού η υπαρξιακή ταύτισή του με την αγωνία για το μέλλον του κόσμου εμφανίζεται ως μια μεγάλη χοάνη που μέσα της συμπλέουν το πολυκύμαντο οδοιπορικό του προς την αυτογνωσία, η βασανιστική του έγνοια για την καλλιτεχνική ποιότητα των γραπτών του, καθώς και η επώδυνη πάλη του για τη διαφυγή από το ύπουλο δόκανο της ψυχικής κατάρρευσης. Πασχίζει να ακουμπήσει στη στήριξη ενός ανθρώπου που θα πίστευε στην αξία των γραπτών του και στη δυνατότητά του να εγγραφεί στο «μητρώο» των ευρωπαίων λογοτεχνών. Αγωνιά να βρει ένα κοσμοθεωρητικό μοντέλο σκέψης, μια ιδεολογική σύλληψη του τρόπου της κοινωνικής οργάνωσης που θα κρατήσει ζωντανή την πίστη του στη δυνατότητα του κόσμου να βαδίσει στον δρόμο της κοινωνικής προόδου. Και αυτή η άσβεστη μέριμνα θα πλαισιωθεί από την ευεργετική συνάντηση με τον Ρωσοεβραίο Ζοζουέ Γεουντά, από την επιρροή που άσκησε στην προσωπική και συγγραφική του διαμόρφωση ο μέντοράς του ουμανιστής και υπέρμαχος της ειρήνης Ρομέν Ρολάν, που τον ενεθάρρυνε να γράφει, και από την πνευματική και ιδεολογική του συμπόρευση με τον Νίκο Καζαντζάκη, μια συμπόρευση που απλώνεται σε ικανό αριθμό σελίδων.

googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_middle_2'); });

Η γνωριμία με τον Καζαντζάκη το 1927 στη Ρωσία, στους εορτασμούς για τα δεκάχρονα της Οκτωβριανής Επανάστασης, υπήρξε κρίσιμος παράγοντας για την πνευματική του εξέλιξη. Η επίσκεψη στη Ρωσία συμπίπτει με τη μετοικεσία του Παναΐτ Ιστράτι από τον στριμωγμένο ανέστιο βίο στην οργανωμένη ζωή ενός συγγραφέα που έχει κατακτήσει την αναγνώριση και διακηρύσσει με παρρησία τα σοσιαλιστικά ιδεώδη. Και προχωρεί ακόμη παραπέρα, αφού είναι έτοιμος να εγκαταλείψει την αστική Δύση και να συνεχίσει τη συγγραφική του πορεία στη μητρόπολη του προλεταριακού διεθνισμού, όπου γνωρίζεται με ιερά τέρατα της λογοτεχνίας, όπως τον Γκόρκι και τον Μαγιακόφσκι. Ο θυελλώδης, ωστόσο, ενθουσιασμός για τον θρίαμβο της κοινής προλεταριακής υπόθεσης και τη «δημιουργία του νέου ανθρώπου» θα διαψευστεί στη συνείδηση του Παναΐτ Ιστράτι λόγω της «υπόθεσης Ρουσακώφ» (πεθερού του Βικτόρ Σερζ). Τότε ο Ιστράτι θα υποστεί τις συνέπειες της κριτικής του προς το «αλάθητο» της κομματικής γραφειοκρατίας. Ο ηττημένος αρχικός ενθουσιασμός του συνοψιζόταν σε αυτό που ο ίδιος είχε γράψει στο βιβλίο Προς την άλλη φλόγα: «Νικημένοι είναι όλοι οι άνθρωποι που βρίσκονται προς το τέλος της ζωής τους σε συναισθηματική ασυμφωνία με τους καλύτερους από τους ομοϊδεάτες τους. Είμαι ένας από αυτούς». Πολιτικά απομονωμένος, ο εμιγκρές του επαναστατικού ιδεώδους θα καταγραφεί στην Ιστορία ως «Φίλος των ονειροπόλων και των ηττημένων», έχοντας δεχτεί άδικες επιθέσεις από τους ευρωπαίους ομοτέχνους του.

googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_middle_3'); });

Στη γραφή του συγγραφέα της Κυρά Κυραλίνας η λογοτεχνική κριτική εξήρε την ακατέργαστη λαϊκότροπη γλώσσα, τη γνησιότητα του βιώματος, τον ανθρωπισμό, την εξύμνηση της φιλίας, τη λυρική ονειροπόληση, την απολαυστική πλοκή, την αξιοποίηση της λαϊκής προφορικής παράδοσης των Βαλκανίων. Θεωρώ, ωστόσο, ότι η περίπτωση του Παναΐτ Ιστράτι συνιστά έκτυπο φανέρωμα μιας συγγραφικής συνείδησης που επέδειξε ισόβια συνέπεια στη βιωματική παρακολούθηση του αδιάσπαστου ζεύγους Ζωής – Τέχνης, αρνούμενη «να πνίξει στο λαρύγγι της τα ίδια της τα τραγούδια». Και αυτό το βιοθεωρητικό απόσταγμα της λογοτεχνικής υπόστασης του Παναΐτ Ιστράτι ξεδιπλώνει αισθαντικά και δομημένα ο Κώστας Ακρίβος στο νέο του βιβλίο.

googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_m2'); });

Ο Θεοδόσης Ν. Νικολαΐδης είναι δρ Νεοελληνικής Φιλολογίας στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης

Απόσπασμα «Στο παζάρι της Τιφλίδας»

Το βράδυ οι δύο φίλοι θα αποκοπούν από την υπόλοιπη παρέα και ο Καζαντζάκης θα οδηγήσει τον Ιστράτι σ’ ένα υπόγειο, εκεί όπου θα γευτούν το θεϊκό κρασί της Αρμενίας. Νωρίς το πρωί της άλλης μέρας πηγαίνουν στο παζάρι της Τιφλίδας. Σε μια τσαϊνάγια πίνουν αρωματικό τσάι, ανάβουν ναργιλέδες με περσικό τουμπεκί και πιάνουν ξανά την κουβέντα. Ο κόσμος τούς φαίνεται καλός, η Τιφλίδα παράδεισος, η καρδιά τους αλαφρωμένη από κάθε έγνοια και στενοχώρια. Έξω από την τζαμαρία βλέπουν στο απέναντι βουνό τον ήλιο να ανεβαίνει και την ίδια ώρα τρεις μουσουλμάνοι γονατίζουν πάνω σε μια ψάθα, σηκώνουν τα λιγνά τους μπράτσα στον ουρανό και στρέφουν τα ρυτιδιασμένα πρόσωπα κατά τη Μέκκα.

Κάποια μέρα φτάνουν επιτέλους στη Μαύρη Θάλασσα. Άλλος καιρός εδώ: ηλιόλουστα ακρογιάλια και κύματα που ταξιδεύουν προς τον νότο. Οι υπόλοιποι καλεσμένοι μαζεύουν κοχύλια και κυλιούνται στην άμμο. Ο Ιστράτι αγκαλιάζει σφιχτά τον φίλο, τον αδερφό του. «Θα με πνίξεις!» του φωνάζει ο Καζαντζάκης. «Είσαι διάολος, μωρέ, είσαι διάολος και μ’ αρέσεις!» του αποκρίνεται εκείνος.

Στην επιστροφή, ο συνεχής απομονωτισμός τους παρεξηγείται από τους άλλους συνταξιδιώτες. Λίγο τους νοιάζει, αν και ανάμεσα σ’ αυτή την ετερόκλητη ομάδα βρίσκεται κάποιος που έχει κερδίσιε τη συμπάθειά τους. Δεν είναι άλλος από τον Γερμανό συγγραφέα Άρθουρ Χόλιτσερ. Θα πει για αυτόν ο Ιστράτι: «Εξόν από τον θαυμάσιο συγγραφέα Αρθούρο Χόλιτσερ όταν διασχίσαμε τον Καύκασο, οι υπόλοιποι αποτελούσαν έναν συρφετό μέτριας ποιότητας κερδοσκόπων της περίστασης». Αλλά και ο Καζαντζάκης έχει εντυπωσιαστεί από την προσωπικότητά του: «Ο Χόλιτσερ διηγείται τα ταξίδια του στην Ασία, τη συνάντησή του με το θεατρίνο φλύαρο Ταγκόρ, περιστοιχισμένο από αρώματα και γυναίκες· πώς είδε τον ασκητή και λίγομίλητο Γκάντη κι έπειτα πώς χάρηκε στην Κίνα τον σκοτεινό αναβρασμό της αφυπνιζόμενης κινέζικης μερμηγκιάς». Και ενώ για τον Ιστράτι οι άνθρωποι της Γκεπεσύ θα γράψουν στην έκθεσή τους: «Στο ταξίδι κράτησε πολύ σωστή στάση. Έκανε συζητήσεις με άλλα μέλη της αντιπροσωπείας, υποστηρίζοντας αποφασιστικά το έργο της σοβιετικής εξουσίας και του κόμματος», για τον Χόλιτσερ η κρίση τους ήταν σκληρή, παρόλο που ήξεραν τον σοβαρό ρόλο που θα μπορούσε να διαδραματίσει στον τομέα των πολιτιστικών σχέσεων ΕΣΣΔ – Γερμανία…

Από το ταξίδι στον Καύκασο γυρίζουν ξαναμμένοι μα και προβληματισμένοι. Μπορεί να είδαν καινούργιους τόπους, όμως δεν είδαν εκείνους τους ανθρώπους που θα ‘θελαν να δουν. Παραληρούσε ο κόσμος σε κάθε υποδοχή της αντιπροσωπείας, όμως πού βρίσκονταν οι χωρικοί και η εργατιά, με τους οποίους ήθελαν να συναντηθούν, να ακούσουν αδιαμεσολάβητα τα νέα τους, να τους σφίξουν το χέρι; Παίνρουν τώρα την απόφαση να φύγουν από τη Ρωσία και να πάνε σε άλλες χώρες για να κηρύξουν την πίστη τους στην αγνή ιδέα του μπολσεβικισμού. Ποιος μπορεί να είναι αυτός ο προορισμός; Με ένα στόμα και οι δύο συμφωνούν: η Ελλάδα.

(Από το 4ο κεφάλαιο, όπου περιγράφεται το ταξίδι Ιστράτι και Καζαντζάκη το 1927)

Τι είναι τελικά τα ελληνικά πανεπιστήμια; Φωτεινοί φάροι εκπαίδευσης ή μήπως δημόσιες τουαλέτες όπου ο κάθε περαστικός μπορεί να αφήσει την ακαθαρσία του; Είναι ιδρύματα όπου προετοιμάζουν τους αυριανούς επιστήμονες που θα προχωρήσουν μπροστά τη χώρα ή ξέφραγα αμπέλια, σκουπιδοτενεκέδες, χωματερές ή και στρατόπεδα εκπαίδευσης πολεμιστών;

Γιατί για σιγά. Ελευθερία – ελευθερία, αλλά όχι ασυδοσία, όπου ο καθένας μπορεί να κάνει ό,τι γουστάρει. Να μπει να σπάσει, να καταστρέψει, να απειλήσει, να δείρει, να σακατέψει ανθρώπους επειδή μπορεί και επειδή έτσι του αρέσει!

Βρίσκουν και τα κάνουν αυτοί οι ασύδοτοι μάγκες, που πριν από λίγες μέρες μπήκαν στην Πανεπιστημιούπολη του Ζωγράφου και χτύπησαν την υπάλληλο του κυλικείου επειδή… δεν ήθελε να κολλήσουν αφίσες σε έναν χώρο που μόλις είχε καθαρίσει.

googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_m1'); });

Εχουν γίνει κατά καιρούς απίστευτα πράγματα που ξεπερνούν ακόμα και τη φαντασία του… Στίβεν Σπίλμπεργκ! Πριν από λίγα χρόνια, στην πολυτεχνική σχολή της Ξάνθης, έχτισαν με τούβλα και τσιμέντο την πόρτα του πρύτανη! Εχουν κρατήσει… αιχμαλώτους καθηγητές και πρυτάνεις. Αλλους τους έχουν ξυλοκοπήσει! Πόσες και πόσες φορές δεν είχαμε το φαινόμενο να μπαίνουν εισβολείς και να καταστρέφουν τα πάντα, αμφιθέατρα, υπολογιστές, τα πάντα;

Πριν από μερικές μέρες χτύπησαν βάναυσα υποψήφιο διδάκτορα και τον έστειλαν στο νοσοκομείο με τραύματα στο κεφάλι και το πρόσωπο με όπλο έναν πυροσβεστήρα!

Εχει γίνει φάρσα η φύλαξη των πανεπιστημίων και η πανεπιστημιακή αστυνομία. Το… αμπέλι παραμένει ξέφραγο κι ίσως έγινε ακόμα χειρότερο, παρότι καταργήθηκε το περίφημο άσυλο. Κι υπάρχει μία και μοναδική ερώτηση και μάλιστα απλή: πρέπει να θρηνήσουμε νεκρό για να ληφθούν μέτρα προστασίας; Πρέπει να εμπλακούν η… Χαμάς και οι Χούθι για να γίνει κατανοητό ότι κάποια στιγμή επιτέλους πρέπει να αλλάξουν όλα; Οτι δεν μπορεί να μπαίνουν κουκουλοφόροι, ροπαλοφόροι, εωσφόροι και να σκορπάνε τον πανικό επειδή… έτσι;

googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_middle_2'); });

googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_m2'); });

Ποιος θα τολμούσε σε πανεπιστήμιο του εξωτερικού – για σοβαρά κράτη

μιλάμε – όχι να σπάσει και να δείρει και να τρομοκρατήσει, αλλά ακόμα και να κάνει μια μολυβιά στον τοίχο! Θα τον είχαν τυλίξει σε μια κόλλα χαρτί και θα τον παρέδιδαν στη δικαιοσύνη με συνοπτικές διαδικασίες. Α, και κάτι σοβαρό: με την απολύτως σύμφωνη γνώμη όλων των κομμάτων! Κι αυτό έχει τη σημασία του. Γιατί εδώ μια τέτοια σύμπλευση είναι αδύνατη. Γιατί ακόμα κάποιοι όλους αυτούς τους χαϊδεύουν «γιατί πρέπει να είναι απολύτως ελεύθερη η διακίνηση των ιδεών». Αλήθεια τώρα;

Κι είναι και το άλλο. Εδώ τα πανεπιστήμια, μέσα και έξω, θυμίζουν… μάντρες γηπέδων και μάλιστα μικρών κατηγοριών. Κι ίσως αυτό είναι το λιγότερο μπροστά στα υπόλοιπα.

Τι ελευθερία είναι αυτή ώστε να μπορεί μια δράκα ανθρώπων να διαλύει τα πάντα;

Χιλιάδες φοιτητές, δεκάδες χιλιάδες, δίνουν αγώνα ζωής για να μπουν στο πανεπιστήμιο, με τις οικογένειές τους να φτύνουν αίμα για να τα καταφέρουν. Αλλά αν μια ομάδα κάποιων αποφασίσει ότι η σχολή είναι υπό κατάληψη, δεν μπορούν να κάνουν μάθημα! Χάνονται ολόκληρα εξάμηνα επειδή πολύ απλά δεν γίνονται μαθήματα, άρα δεν μπορούν να γίνουν και εξετάσεις. Και επ’ αυτού έχει παρατηρηθεί το φαινόμενο κάποιοι φοιτητές που περίμεναν να πάρουν πτυχίο για να ξεκινήσουν μεταπτυχιακά στο εξωτερικό, να μην μπορούν να πάνε.

Αυτή είναι η – φρικτή – εικόνα, για την οποία το κράτος διαχρονικά έχει αποτύχει παταγωδώς όχι να λύσει, έστω να βελτιώσει.

Κι όσο δεν λαμβάνονται σοβαρά μέτρα, η κατάσταση θα γίνεται διαρκώς χειρότερη. Μέχρι να θρηνήσουμε κάποιον νεκρό από τις επισκέψεις κουκουλοφόρων – ροπαλοφόρων.

Στα χρόνια του ευρύτερου αναθεωρητισμού που ζούμε έχει ιδιαίτερη σημασία η στάση εναντίον της ουσίας του δημόσιου τομέα που υιοθετούν οι εκφραστές της λεγόμενης ριζοσπαστικής ή νέας Δεξιάς. Με επικεφαλής τον αμερικανό πρόεδρο Ντόναλντ Τραμπ παντού, σε όλο τον κόσμο, τα κόμματα του αναθεωρητισμού εκφράζουν μια έντονη επιθετικότητα κατά της ψυχής του σύγχρονου κράτους, που είναι η δημόσια γραφειοκρατία. Οχι βέβαια με την έννοια των νεοφιλελεύθερων οπαδών του λιγότερου δημόσιου τομέα. Αλλά με την αντίληψη της πολεμικής κατά των όποιων «φωτισμένων ειδικών» που εκφράζουν την καινούργια τάξη των μάνατζερ που διαφεντεύει από κρίσιμες θέσεις τις διάφορες εθνικές και διεθνείς πολιτικές χωρίς να είναι εκλεγμένη και να έχει έτσι λαϊκή νομιμοποίηση.

Ο στόχος, που είναι η αποδόμηση του γενικότερου κρατικού τομέα, επιχειρείται να γίνει μέσα από επιθέσεις κατά των κοινωνικών ελίτ που ελέγχουν τους εξουσιαστικούς μηχανισμούς του κράτους και εμφανίζονται αντίθετες προς τον απλό λαό και τις αξίες και τα συμφέροντά του. Μια εξαιρετική ανάλυση αυτών των τάσεων και επιδιώξεων βρίσκει κανείς στο πρόσφατο βιβλίο των Russell Muirhead και Nancy Rosenblum, «Ungoverning: The Attack on the Administrative State and the Politics if Chaos» (Princeton, 2025). H επιτηδευμένη προσπάθεια να απαξιωθεί και να αποσυντεθεί η δυνατότητα του δημόσιου τομέα να ασκήσει τα καθήκοντά του αποτελεί για κάποιες κυβερνήσεις και κόμματα πολιτικό στόχο και όραμα. Προϋπόθεση για τη λειτουργία της Δημοκρατίας είναι μια κυβέρνηση που να μπορεί να διοικεί. Και για να το πετύχει αυτό εκ των πραγμάτων χρειάζεται έναν γραφειοκρατικό μηχανισμό. Χωρίς αυτόν δεν υπάρχει κυβερνητική δυνατότητα και η ολίσθηση στο χάος είναι αναπόφευκτη. Το «Ungoverning» περιγράφει τις αντιδραστικές κινήσεις που επιδιώκουν ακριβώς την αποσύνθεση του διοικητικού κράτους. Πετυχαίνοντας, δεν καταλήγουν σε εκπλήρωση πολιτικών στόχων αλλά σε αδιέξοδα που προκαλούν πιθανότατα τη βία.

Πολλές δημοκρατικές λειτουργίες που για πολλούς πολίτες θεωρούνταν για γενεές ολόκληρες δεδομένες, όπως οι τακτικές και τίμιες εκλογές, η προστασία της δημόσιας υγείας, κάποιες βασικές κρατικές λειτουργίες στην παιδεία, την καθαριότητα, την αστυνόμευση, την προστασία των ατομικών δικαιωμάτων κ.ά., θα βρεθούν στο κενό και οι κοινωνίες θα κατρακυλήσουν σε ένα επίπεδο πλήρους αδράνειας και χάους. Θύμα ουσιαστικά θα είναι η δημοκρατία που εφόσον δεν αποδίδει θα εγκαταλειφθεί από τους λαούς. Με βάση αυτό το δεδομένο, οι πολίτες οφείλουν να βρίσκονται σε εγρήγορση με στόχο την υπεράσπιση αρχών με τις οποίες έχουν μεγαλώσει και θέλουν να ζουν μαζί τους. Πέρα από κόμματα και ιδεολογικές επιλογές…