Τεχνολογία

Πάνω στον πανικό του κόσμου για τις τρέλες του Ντόναλντ Τραμπ που έκανε όλο τον πλανήτη να τρέχει δοκιμάζοντας σκληρά τις οικονομίες των χωρών με τους περίφημους δασμούς, μια είδηση του μονόστηλου έχει τη δική της σημασία και δεν μπορεί να περάσει απαρατήρητη. Κι ήταν – είναι – ανατριχιαστική, αν σκεφτεί κανείς ότι στη θέση και των δύο θα μπορούσαν δυνητικά να βρεθούν χιλιάδες άνθρωποι σε όλη τη χώρα.

Ενας εβδομηνταπεντάχρονος λοιπόν στην Εύβοια πυροβόλησε τέσσερις φορές και σκότωσε εν ψυχρώ έναν πενηντάχρονο, ο οποίος είχε πάρει το σπίτι ύστερα από πλειστηριασμό. Ο δράστης δολοφόνησε τον νέο ιδιοκτήτη τον οποίο έβλεπε για πρώτη φορά και αμέσως μετά αυτοκτόνησε με το ίδιο όπλο. Του ήταν αδύνατο να δεχτεί ότι τον πετάνε στον δρόμο, κατεδαφίζοντας τους κόπους μιας ολόκληρης ζωής. Επαθε παράκρουση μόλις τον είδε μπροστά του και χωρίς δισταγμό έγινε δολοφόνος και αυτόχειρας. Στην τράπεζα που του είχε πάρει το σπίτι δεν άνοιξε ρουθούνι…

Χρόνια ολόκληρα προσπαθούσε να ξοφλήσει αυτό το σπίτι, δεν τα κατάφερε, το έχασε με μια υπογραφή, χάλασε το μυαλό του και προχώρησε σ’ αυτή την αποτρόπαια πράξη όταν πια μέσα του όλα είχαν τελειώσει. Με το θολωμένο του μυαλό δεν μπόρεσε να σκεφτεί ότι το θύμα δεν είχε στην ουσία την παραμικρή ευθύνη. Ισως και να μην ήξερε τις πραγματικές συνθήκες όταν προχώρησε στην αγορά, ίσως του τα είχαν πει αλλιώς.

googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_m1'); });

Εντελώς τυχαία, όταν είδα τη συγκεκριμένη είδηση μιλούσα με έναν γνωστό μου που επίσης έχει χάσει το σπίτι του σε πλειστηριασμό. Κιτρίνισε, κοκκίνισε, άσπρισε ο άνθρωπος στο άκουσμα του τραγικού συμβάντος. Τα λόγια του θα ταρακουνούσαν πολλούς.

«Δεν τον δικαιολογώ, κάθε άλλο. Ομως τον καταλαβαίνω. Εννοώ καταλαβαίνω την απόγνωσή του, την τρέλα που τον κύκλωσε! Είχε συμβεί και σε μένα! Και τότε πέρασε από το μυαλό μου να μπουκάρω στην τράπεζα κι ούτε ξέρω τι θα μπορούσα να κάνω εκεί μέσα. Ευτυχώς με συγκράτησε η γυναίκα μου κι αποφύγαμε νέο δράμα…».

Είναι δυστυχώς χιλιάδες οι άνθρωποι που αδυνατούν να ανταποκριθούν στις υποχρεώσεις τους και χάνουν τα σπίτια τους, για τα οποία είχαν φτύσει αίμα. Και μέχρι να πάψουν να πληρώνουν λόγω αδυναμίας, πιθανόν είχαν ήδη δώσει πολύ μεγάλα ποσά για τόκους, λεφτά που χάθηκαν στον αέρα.

googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_m2'); });

Πολλά από τα δάνεια για αγορά σπιτιού είναι στραγγαλισμός. Και πολλοί που καταφέρνουν να τα ξεπληρώσουν, έχουν πληρώσει το σπίτι δύο και τρεις φορές πάνω από την αξία του λόγω των επιβαρύνσεων.

Κι από την άλλη, δεν μπορεί να απαγορεύσει κανείς σε κάποιον να αγοράσει ένα σπίτι σε πλειστηριασμό. Πολύ απλά, κυνικά ίσως, με τους νόμους της αγοράς τον συνέφερε και το πήρε. Το πρόβλημα είναι πολύ παλιό, από τότε που οι τράπεζες έδιναν αφειδώς τα δάνεια ακόμα και σε περαστικούς απέξω. Τότε που οι ίδιες οι τράπεζες τηλεφωνούσαν σε κόσμο και τον παρακαλούσαν να του δώσουν δάνειο! Ολοι το θυμάστε. Λύση δεν βρέθηκε. Και η περίφημη προστασία πρώτης κατοικίας δεν λειτούργησε για όλους. Οι τράπεζες και τα «γραφεία χρεών» δεν συγκινούνται, νούμερα κοιτάζουν και μόνο αυτά. Αλλά δεν γίνεται να σκοτώνουν και να σκοτώνονται άνθρωποι κάτω από την ταμπέλα «ανεξόφλητα δάνεια» και «κόκκινα δάνεια». Ούτε βέβαια γίνεται ο όποιος νέος αγοραστής να πηγαίνει στο σπίτι και να ζητάει τα κλειδιά από τον παλιό ιδιοκτήτη.

Ακούει κανείς;

Η Νιούκαστλ ενδιαφέρεται να αποκτήσει το παιδί θαύμα του ελληνικού ποδοσφαίρου, Κωνσταντίνο Καρέτσα από την Γκενκ, καθώς σύμφωνα με δημοσίευμα της «Sun» δίνει 40 εκατομμύρια ευρώ (35 εκατομμύρια λίρες) για να τον αποκτήσει.

Το δημοσίευμα:

googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_m1'); }); googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_m1'); });

Σύμφωνα με την αγγλική εφημερίδα οι «καρακάξες» πρέπει να προλάβουν μεγαθήρια του ευρωπαϊκού ποδοσφαίρου που έχουν βάλει στο στόχαστρό τους τον νεαρό Έλληνα εξτρέμ. Αυτές σύμφωνα με τους Άγγλους είναι η Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ, η Λίβερπουλ και η Μπάγερν Μονάχου.

Ο 17χρονος εξτρέμ που αγωνίζεται στην Γκενκ έχει μπει στα… μπλοκάκια των μεγαλύτερων ευρωπαϊκών συλλόγων και το μέλλον προμηνύεται λαμπρό. Εάν οι πληροφορίες επιβεβαιωθούν και η μεταγραφή αυτή πραγματοποιηθεί, τότε θα είναι η πιο ακριβή πώληση Έλληνα παίκτη στην ιστορία.

Μέχρι στιγμής η πιο ακριβή πώληση είναι του Κώστα Μανωλά στη Ρόμα έναντι 36 εκατομμυρίων ευρώ.

googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_m2'); }); googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_m2'); }); Στο… κόλπο Μπάγερν και Τσέλσι

Δημοσίευμα της «Bild» κάνει λόγο για επαφές του Κωσταντίνου Καρέτσα με την Μπάγερν Μονάχου αλλά και την Τσέλσι, με τις συζητήσεις να έχουν αρχίσει ήδη.

Συγκεκριμένα, ο τεχνικός της Μπάγερν και γνώστης του βελγικού ποδοσφαίρου Βενσάν Κομπανί δεν έχει κρύψει την εκτίμηση του για το ταλέντο του Καρέτσα, ωστόσο όπως αποκαλύπτει ο επικεφαλής του ποδοσφαιρικού τμήματος της Bild, Κρίστιαν Φαλκ, η Τσέλσι είναι η ομάδα που έχει κάνει τις πρώτες επαφές για τον διεθνή μεσοεπιθετικό.

«Στον Βενσάν Κομπανί αρέσει ο Κωνσταντίνος Καρέτσας. Η Μπάγερν τον έχει στη λίστα της, όμως δεν έχει επικοινωνήσει ακόμη με την βελγική πλευρά. Η Τσέλσι ωστόσο, όπως ακούω, βρίσκεται ήδη σε επαφές με την πλευρά του ποδοσφαιριστή», αποκάλυψε ο Γερμανός δημοσιογράφος.

Μια πνευματική διαδρομή, γεμάτη ταπεινότητα, δυσκολίες, ακλόνητη πίστη και ελπίδα, φτάνει στο τέλος της.

Ο Β’ κύκλος της ιστορικής-βιογραφικής σειράς του MEGA «Άγιος Παΐσιος – Από τα Φάρασα στον Ουρανό», που παρουσίασε τη ζωή του Αγίου Παϊσίου, της εμβληματικής φυσιογνωμίας που ενέπνευσε πλήθος κόσμου, από τη στιγμή που αποφάσισε να μονάσει μέχρι την οσιακή του κοίμηση, ολοκληρώνεται απόψε στις 21:50, με τη μετάδοση του τελευταίου επεισοδίου.

Η σειρά συγκίνησε και κατέκτησε τις καρδιές των τηλεθεατών, από την πρώτη κιόλας στιγμή, με τις καθηλωτικές ερμηνείες, το εξαιρετικό σενάριο και τη σκηνοθετική αρτιότητα. Η οσιακή κοίμηση του Γέροντα Παϊσίου, η αγιοκατάταξή του και τα θαύματα που επιτελούνται και μετά τον θάνατό του, είναι το επισφράγισμα της θαυμαστής πορείας του και ο επίλογος της ιστορικής–βιογραφικής σειράς του MEGA.

googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_m1'); }); googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_m1'); }); googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_m2'); }); Όσα θα συμβούν στο τελευταίο επεισόδιο:

Επεισόδιο 12

Στο κελί της Παναγούδας, ο Πατέρας Παΐσιος δέχεται καθημερινά πάρα πολύ κόσμο και με τεράστια υπομονή και αγάπη αγκαλιάζει όλους τους ανθρώπους. Η υγεία του κλονίζεται και υποφέρει από ακατάσχετες αιμορραγίες. Οι εξετάσεις, που ακολουθούν, δείχνουν καρκίνο στο έντερο και ο Πατέρας Παΐσιος οδηγείται σε εγχείρηση και χημειοθεραπείες. Μένει στο μοναστήρι του Αγίου Ιωάννη του Θεολόγου, στη Σουρωτή, όπου η Γερόντισσα μαζί με τις μοναχές της Μονής στέκονται δίπλα του. Εκείνος, αντιμετωπίζει την ασθένειά του με θάρρος και ακλόνητη πίστη και γίνεται ένα φωτεινό παράδειγμα για όλους, όσοι είναι κοντά του. Η αντιμετώπιση της ασθένειάς του και η οσιακή του κοίμηση είναι το επιστέγασμα όλης της πνευματικής του πορείας και άσκησης.

googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_m2'); }); Συντελεστές

Πρωταγωνιστούν: Προκόπης Αγαθοκλέους, Χρήστος Λούλης, Δημήτρης Ξανθόπουλος, Χριστίνα Παυλίδου, Νικήτας Τσακίρογλου, Σμαράγδα Σμυρναίου, Δημήτρης Ήμελλος, Γιώργος Αρμένης, Μαρίνα Καλογήρου, Δρόσος Σκώτης, Γεωργία Κουβαράκη, Δέσποινα Γκάτζιου, Γιάννης Νταλιάνης, Τάσος Παλαντζίδης, Νικόλαος Χανακούλας, Χάρης Χαραλάμπους-Καζέπης, Μάνος Βακούσης, Νικορέστης Χανιωτάκης, Κώστας Νικούλι, Αντώνης Κατσαρής, Μαρία Φιλίππου, Πέτρος Ξεκούκης, Αστέριος Πελτέκης, Γιώργος Μπινιάρης, Θανάσης Ζερίτης, Κωνσταντίνος Πασσάς, Ζαχαρίας Γουέλα, Κωνσταντίνος Ελματζίογλου, Γιάννης Λεάκος, Χρήστος Γεωργαλής

Σενάριο: Γιώργος Τσιάκκας

Σκηνοθεσία: Στάμος Τσάμης

Διεύθυνση φωτογραφίας: Κώστας Τριανταφύλλου

Σκηνογράφος: Μαρία Καραθάνου

Εκτέλεση παραγωγής: FOSS PRODUCTIONS

Παραγωγή: ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΑΓΙΟΣ ΜΑΞΙΜΟΣ Ο ΓΡΑΙΚΟΣ

Πρωτότυπη μουσική: TUOMAS KANTELINEN

«ΑΓΙΟΣ ΠΑΪΣΙΟΣ- ΑΠΟ ΤΑ ΦΑΡΑΣΑ ΣΤΟΝ ΟΥΡΑΝΟ» Β’ ΚΥΚΛΟΣ

ΤΟ ΤΕΛΕΥΤΑΙΟ ΕΠΕΙΣΟΔΙΟ

ΑΠΟΨΕ, ΣΤΙΣ 21:50

Δείτε το τρέιλερ

Υπάρχει ένας τύπος ανθρώπου που δεν ησυχάζει στιγμή. Διατελεί μονίμως σε κατάσταση καχυποψίας. Φαντάζεται ότι όλοι οι άλλοι μηχανορραφούν εναντίον του, επιβουλεύονται τη θέση του, το έχειν του, ακόμα και την ίδια του την ύπαρξη.

Οταν βρίσκεται σε ερωτική σχέση, πλέκει σενάρια πως το ταίρι του ξενοκοιτάει, φλερτάρει, ενδίδει σε πειρασμούς, πέφτει σε ξένα κρεβάτια. Από τη λαχτάρα του να ανακαλύψει την αλήθεια – την οποία ήδη έχει αποφασίσει –, απεμπολεί κάθε διακριτικότητα. Κάθε αξιοπρέπεια. Κάποτε άνοιγε γράμματα. Τώρα σκαλίζει ξένα κινητά, παρακολουθεί τη δραστηριότητα της «άπιστης» στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, σημειώνει ποιος της έβαλε λάικ – πόσω δε μάλλον καρδούλα –, τον θεωρεί αυτομάτως αντεραστή του.

Ως γονιός είναι υπερπροστατευτικός, κέρβερος σωστός. Εχει μικρό παιδί; Τρέμει μην του κρυολογήσει, μη δηλητηριαστεί από κιμάδες εστιατορίων – «δεν ξέρεις τι σαπάκια κρέατα βάζουν!» –, μη χτυπήσει στις κούνιες. Μεγαλώνει το καμάρι του, μπαίνει στην εφηβεία; Το άγχος του χτυπάει κόκκινο. Παλιότερα έτρεμε πως η κόρη του θα έχανε «ό,τι πολυτιμότερο είχε», θα γνώριζε δηλαδή το γλυκό μυστικό της ζωής. Στις μέρες μας οι απειλές έχουν γίνει ασύμμετρες. Τραπ μουσική, ναρκωτικά, παραβατικότητα, εγκληματικότητα… Παρακολούθησε τη σειρά «Adolescence» στο Νέτφλιξ και τον έλουσε κρύος ιδρώτας. Πείστηκε οριστικά πως τα σχολεία είναι εκτροφεία δολοφόνων. Το δικό του βεβαίως το σπλάχνο το βλέπει, στους εφιάλτες του, πάντοτε θύμα. Ποτέ θύτη.

googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_m1'); });

Ως πολίτης ο άνθρωπός μας είναι ακόμα πιο αξιοθρήνητος. Ασπάζεται αβλεπί και την πιο εξωφρενική θεωρία συνωμοσίας. Τη διακινεί φουσκώνοντάς την – ανοίγει τάχα τα μάτια των γύρω του. Ο κόσμος – κατά την αντίληψή του – διαιρείται στους συστημικούς, στους βολεμένους, που τρώνε με χρυσά κουτάλια, αλληλοεξυπηρετούνται, κουκουλώνει ο ένας τις πομπές του άλλου. Και στον απλό, αγαθό, αναμάρτητο λαό, όπου ανήκει και ο ίδιος. Το σύστημα τον τρέμει τον λαό. Εχει υψώσει πανύψηλα τείχη. Για να τα υπερπηδήσεις και να χωθείς στην «απομέσα», πρέπει να απεμπολήσεις την τιμή σου. Να καταντήσεις γενίτσαρος ή πόρνη, που προσφέρει σεξουαλικές υπηρεσίες για να αναρριχηθεί. Το σύστημα ευτυχώς ολοένα σαπίζει. Η οργή θα ξεχειλίσει και θα το γκρεμίσει, ό,τι παλιό θα σαρωθεί. Και θα ανατείλει ένας επίγειος παράδεισος. Ο καιρός εγγύς.

Γιατί τον λέω αξιοθρήνητο; Λαθεύει όταν διαπιστώνει τις τρομερές ανισότητες στη μόρφωση, στην περίθαλψη, στις ευκαιρίες που προσφέρονται; Δεν δικαιούται να αγανακτήσει, να εξεγερθεί, να παλέψει για μια καλύτερη κοινωνία; Δεν δικαιούται απλώς. Υποχρεούται απέναντι σε εκείνους που έρχονται, στις μελλοντικές γενιές. Κανένας αγώνας δεν πάει χαμένος. Και η αιματηρότερη θυσία κάποτε θα καρποφορήσει.

Τείνει απλώς ο άνθρωπός μας, από ενθουσιασμό και αφέλεια, να ακολουθεί τους πλέον ποταπούς δημαγωγούς. Να χάβει αμάσητους τους παιδαριώδεις, εμπρηστικούς ισχυρισμούς τους. Να τους ονομάζει ηγέτες του, να τους αποθεώνει, να επενδύει κάθε του ελπίδα επάνω τους. Δίχως να του περνάει καν απ’ το μυαλό ότι τον κοροϊδεύουν εν ψυχρώ, τον εργαλειοποιούν πρόστυχα προκειμένου να πετύχουν τους δικούς τους στόχους. Στην καλύτερη, υψηλή τηλεθέαση. Στη χειρότερη, ανεξέλεγκτη εξουσία.

googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_middle_2'); });

googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_m2'); });

Το παρακολουθήσαμε σε πλήρη εξέλιξη τους τελευταίους μήνες. Μυριάδες άνθρωποι διαδήλωσαν μαχητικά. Οχι ενάντια στις χρόνιες παθογένειες του κρατικού μηχανισμού, στην αναξιοκρατία, το βόλεμα, τον συνδυασμό οκνηρίας και έπαρσης που επέφερε την τραγωδία στα Τέμπη. Μα υποστηρίζοντας άρρητα αθέμιτα κουκιά μαγειρεμένα. Για βαγόνια-φαντάσματα και μυστικά φορτία και ξυλόλια. Και όταν πλέον απεδείχθη ότι τα παραπάνω σενάρια λειτουργούσαν αποπροσανατολιστικά, συσκότιζαν την αλήθεια, τα πλήθη που είχαν βγει στους δρόμους αντί να νιώσουν εξαπατημένα από τους καθοδηγητές τους, τους παρακολουθούν να τα μασάνε, να τα στρίβουν. Να ποντάρουν στη βραχεία μνήμη της κοινής γνώμης. Οχι απλώς τους ανέχονται μα κι εξακολουθούν να τους χειροκροτούν, με μισή έστω καρδιά. Διότι το δυσκολότερο πράγμα είναι να παραδεχθείς, στον εαυτό σου πρώτα, ότι σε πιάσανε κορόιδο.

Αφρίζει – ξαφρίζει, αφού το αγόρασες, αφού το πίστεψες, θα το φας. Το σαπούνι που σου μοσχοπούλησαν για τυρί. Τους πολιτικάντηδες που το παίζουν αντισυστημικοί.

Το μεσημέρι της 7ης Σεπτεμβρίου του 1999, στις εγκαταστάσεις του Γεωδυναμικού Ινστιτούτου στο Θησείο, ένας νέος ερευνητής ετοιμαζόταν να ξεκινήσει την πρώτη του βάρδια. Δεν είχε προλάβει να καθίσει στην καρέκλα του, ώστε να ενημερωθεί για τα νέα του καθήκοντα, όταν η γη άρχισε να σείεται: Ο μεγάλος σεισμός της Πάρνηθας ταρακουνούσε την Αθήνα. Δυόμισι δεκαετίες αργότερα, ο ερευνητής εκείνος θα γινόταν διευθυντής του Γεωδυναμικού Ινστιτούτου, ο Βασίλης Καραστάθης, που ανέλαβε επισήμως τα καθήκοντά του τον περασμένο Φεβρουάριο. Δεν ήταν μόνο η έναρξη της καριέρας του στο μεγαλύτερο σεισμολογικό ινστιτούτο της χώρας επεισοδιακή αλλά και η έναρξη της θητείας του ως διευθυντή: Με το που ανέλαβε ξέσπασε μια από τις μεγαλύτερες σεισμικές κρίσεις στην Ελλάδα, η σεισμική έξαρση μεταξύ Σαντορίνης και Αμοργού, που προκάλεσε τεράστια ανησυχία στη χώρα και προσέλκυσε τα βλέμματα της διεθνούς επιστημονικής κοινότητας. Πώς να μη νιώθει το Γεωδυναμικό Ινστιτούτο «σαν το δεύτερο σπίτι του», όπως μου λέει, έπειτα από όσα έχει ζήσει εκεί μέσα;

Η συζήτηση δεν θα μπορούσε παρά να ξεκινήσει από εκεί, από τη Σαντορίνη, καθώς η απόσταση του χρόνου ευνοεί να ειπωθούν όλα όσα την ώρα της κρίσης πρέπει να παραλείπονται. «Αυτό που ζήσαμε στη Σαντορίνη ήταν όχι μόνο πρωτόγνωρο για τα ελληνικά δεδομένα, ήταν μια εξαιρετικά σπάνια κρίση σε διεθνές επίπεδο», λέει. «Η ιδιαιτερότητα της συγκεκριμένης ακολουθίας ήταν ο τεράστιος αριθμός ισχυρών σεισμικών δονήσεων με μέγεθος άνω των 4 ρίχτερ. Σκεφτείτε ότι το 2024 σε ολόκληρη την επικράτεια είχαμε 90 σεισμούς μεγαλύτερους του 4 και μέσα σε δέκα μέρες, από τις 2 ως τις 12 Φεβρουαρίου 2025, μόνο μεταξύ Σαντορίνης και Αμοργού είχαμε 213 σεισμούς που ξεπέρασαν το μέγεθος 4 στην κλίμακα Ρίχτερ. Συνολικά μιλάμε για δεκάδες χιλιάδες σεισμούς. Είναι μια κρίση που θα μπορούσε να συγκριθεί με αυτό που συνέβη στο Αφάρ της Αιθιοπίας, πριν από μερικούς μήνες, όπου είχαμε επίσης ένα τεράστιο σμήνος σεισμών, μια παρόμοια μαγματοτεκτονική σμηνοσειρά. Επειδή αυτές οι σμηνοσειρές συχνά κάνουν κύκλους δεν αποκλείεται κάποια στιγμή να μας ξαναθυμηθεί».

Τις μέρες εκείνες το Γεωδυναμικό Ινστιτούτο κλήθηκε να διαχειριστεί μία από τις μεγαλύτερες προκλήσεις στην ιστορία του. «Εκλήθη να αντεπεξέλθει σε μια κρίση που όμοιά της δεν είχε ξαναδεί. Συζητήσαμε την κατάσταση με όλο το προσωπικό και ήταν έτοιμο να βοηθήσει. Εκαναν υπεράνθρωπη προσπάθεια, βάλαμε διπλές και τριπλές βάρδιες για να αναλύουμε τους σεισμούς και αυτό εκ των ενόντων, χωρίς να αυξηθεί το προσωπικό», λέει ο Βασίλης Καραστάθης.

googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_m1'); });

Αξιόπιστα στοιχεία

«Ο ρόλος του Γεωδυναμικού δεν είναι απλώς ερευνητικός, είναι και επιχειρησιακός. Οταν ενημερώνουμε τους πολίτες πρέπει να έχουμε αξιόπιστα στοιχεία και πάντα να λέμε την αλήθεια. Από την πρώτη στιγμή εγώ ο ίδιος επικοινώνησα στον κόσμο ότι αυτή την φορά δεν μπορώ να είμαι καθησυχαστικός. Είπαμε με ειλικρίνεια ότι θα πρέπει να περιμένουμε και κάναμε τις εκτιμήσεις μας τις οποίες καταθέσαμε επισήμως. Επικοινωνήσαμε πρώτοι τον χαρακτήρα της «σμηνοσειράς» που είχε η σεισμική ακολουθία, αναφέροντας μάλιστα το παράδειγμα της Αιθιοπίας. Ακόμα και όταν άρχισε να βελτιώνεται η κατάσταση ήμασταν αυτοί που δώσαμε πρώτοι την αισιόδοξη είδηση».

Συζητώντας με θέα την απελπιστική εικόνα της καμένης Πεντέλης, η ερώτηση έρχεται αναπόδραστα: «Στο Γεωδυναμικό Ινστιτούτο βρίσκεστε καθημερινά σε επαφή με την τρομακτική δύναμη της φύσης. Τελικά η φύση είναι πιο επικίνδυνη ή ο άνθρωπος;» – «Η φύση κάνει τη δουλειά της. Ο άνθρωπος πρέπει να είναι προετοιμασμένος», απαντά. Και ξεδιπλώνει το όραμά του για όσα μπορούν να επιτευχθούν στη χώρα με τη συμβολή του Ινστιτούτου. Συστήματα έγκαιρης προειδοποίησης για επερχόμενο σεισμό, δίκτυα που εντοπίζουν τις περιοχές με τις μεγαλύτερες βλάβες αμέσως μετά την εκδήλωση μιας καταστροφικής δόνησης, οπτικές ίνες που «μετατρέπονται» σε σεισμογράφους, καινοτομίες που εφαρμόζονται στην Ιαπωνία ή στην Αμερική αλλά στην Ελλάδα ακούγονται ως σενάρια επιστημονικής φαντασίας. Και όμως, στο Γεωδυναμικό Ινστιτούτο έχουν ήδη γίνει μετρήσιμα βήματα προς αυτήν την κατεύθυνση, εξηγεί ο Βασίλης Καραστάθης.

googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_middle_2'); });

googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_m2'); });

«Στην Ελλάδα πρέπει να γίνουν κάποιες συγκεκριμένες ενέργειες. Το στοίχημα που έχω βάλει ως διευθυντής του Γεωδυναμικού Ινστιτούτου είναι να εφαρμοστούν οι νέες τεχνολογίες στην αντισεισμική προστασία και να συμβάλω όσο το δυνατόν στην εμπέδωση αυτών των νέων τεχνολογιών. Το πρώτο βήμα είναι ότι παγκοσμίως υπάρχει η τάση για εφαρμογή συστημάτων έγκαιρης προειδοποίησης τα οποία μπορούν μέσω αυτοματοποιημένων εφαρμογών να προλάβουν σημαντικές καταστροφές. Μερικές φορές ο κόσμος, όταν ακούει ότι η προειδοποίηση που μπορούν να δώσουν αυτά τα συστήματα είναι μόλις μερικά δευτερόλεπτα, όπως για παράδειγμα 15 ή 20 δευτερόλεπτα, έχει την άποψη ότι «τι μπορώ να κάνω εγώ μέσα σε μερικά δευτερόλεπτα;» Αυτό είναι λάθος! Τα αυτοματοποιημένα συστήματα μπορούν μέσα σε μερικά δευτερόλεπτα να επιβραδύνουν αμαξοστοιχίες, να σταματήσουν ανελκυστήρες, μπορούν να προλάβουν φωτιές, διαρροές τοξικών αερίων κ.λπ. Εχουμε ήδη ξεκινήσει σε πειραματική λειτουργία στο Γεωδυναμικό Ινστιτούτο ένα τέτοιο σύστημα έγκαιρης προειδοποίησης σεισμού, ένα σύστημα για το οποίο πήραμε τους κώδικες από το Πανεπιστήμιο του Berkley, το αναπτύξαμε και το συμπληρώσαμε. Είναι το σύστημα ARIS που βρίσκεται στον ανατολικό Κορινθιακό και τώρα το έχουμε επεκτείνει σε όλη την Αττική. Με το που γίνεται ο σεισμός, από τα πρώτα κύματα που φτάνουν στους πιο κοντινούς σταθμούς του δικτύου αισθητήρων, εντοπίζουμε άμεσα το επίκεντρο, το μέγεθος αλλά και το πόσο καταστροφική μπορεί να είναι δόνηση στις γύρω περιοχές. Πριν φτάσει το σεισμικό κύμα σε εμάς και μάλιστα το «δεύτερο» σεισμικό κύμα που έρχεται πιο αργά αλλά με πολύ μεγαλύτερη ενέργεια, έχουμε ειδοποιηθεί για το φαινόμενο και λαμβάνουμε τα κατάλληλα μέτρα. Αυτή τη στιγμή το σύστημά μας είναι ώριμο για να περάσει στην εφαρμογή, ώστε να υιοθετηθεί κάποια στιγμή από τις αρμόδιες Αρχές για να λειτουργήσει επιχειρησιακά. Και γιατί όχι τελικά να ενημερώνει απευθείας τον κόσμο, όπως συμβαίνει για παράδειγμα στην Ιαπωνία, όπου ένα ειδικό σήμα φτάνει στην τηλεόραση και στα κινητά τηλέφωνα ενημερώνοντας ότι σε τόσα δευτερόλεπτα αναμένεται σεισμός».

googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_middle_3'); });

Δίκτυο επιταχυνσιογράφων

Εχοντας διευθύνει έναν μεγάλο αριθμό ερευνητικών έργων, 40 έργα στην Ελλάδα και την Ευρώπη, ο διευθυντής του Γεωδυναμικού Ινστιτούτου τονίζει πως βασική του πεποίθηση είναι ότι η έρευνα πρέπει να περνάει στην εφαρμογή και να φτάνει μέχρι τον απλό πολίτη. «Εχουμε κουραστεί να βλέπουμε μελέτες στα συρτάρια. Αυτός που φορολογείται για την έρευνα πρέπει στο τέλος να επωφελείται από αυτήν», λέει ο Βασίλης Καραστάθης καθώς εξηγεί τη δεύτερη τεχνολογία στην οποία επενδύει το Γεωδυναμικό Ινστιτούτο. «Με τη βοήθεια της Περιφέρειας στην Αττική και σε άλλα μεγάλα αστικά κέντρα τοποθετούμε ένα πυκνό δίκτυο επιταχυνσιογράφων – οι οποίοι θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν παράλληλα και σε ένα πιθανό μελλοντικό σύστημα έγκαιρης προειδοποίησης – και οι οποίοι μας δίνουν άμεσα την εικόνα της καταστροφής και των πιθανών βλαβών, δηλαδή το τι επιβάρυνση δέχτηκε μια περιοχή από ένα μεγάλο σεισμό. Ξέρετε τι συμβαίνει; Πολλές φορές σε έναν ισχυρό σεισμό έχουμε καταρρεύσεις κτιρίων σε μία περιοχή και οι ειδοποιήσεις που έρχονται στις αρμόδιες υπηρεσίες Πολιτικής Προστασίας είναι από γειτονικές περιοχές – άρα μέχρι να καταλάβουμε πού είναι πραγματικά το πρόβλημα χάνονται ώρες. Μας ενδιαφέρει να σπεύσουν τα σωστικά συνεργεία όσο το δυνατόν πιο γρήγορα στο σημείο της καταστροφής. Είναι πολύ σημαντικό, λοιπόν, να ξέρουμε σε άμεσο χρόνο ποιες περιοχές έχουν τις μεγαλύτερες πιθανότητες να έχουν καταρρεύσεις και όχι να περιμένουμε στα τηλέφωνα για να το μάθουμε. Σε αυτήν την προσπάθεια έχουμε πολύ μεγάλη συμπαράσταση από τους δημάρχους και ειλικρινά τους ευχαριστώ», προσθέτει ο ίδιος.

«Τρίτος πυλώνας που θέτω ως προτεραιότητα είναι η προσοχή στους παραδοσιακούς οικισμούς. Υπάρχουν στην Πελοπόννησο, στη Θεσσαλία, στην Ηπειρο πολύ όμορφοι παραδοσιακοί οικισμοί οι οποίοι, όμως, δεν ξέρουμε πώς θα αντιδράσουν αν δεχτούν ισχυρό σεισμό. Το δόγμα της αντισεισμικής προστασίας στην Ελλάδα εστιάζει στο να φτιάχνουμε ανθεκτικές νέες κατασκευές. Σε μια χώρα, όμως, που έχουμε τεράστιο ποσοστό γηρασμένων κτιρίων, θα πρέπει να ενδιαφερθούμε και για τις παλαιές κατασκευές, για τα μνημεία αλλά και για τους παραδοσιακούς οικισμούς. Χρειάζονται έλεγχοι ακόμη και κανονισμοί που να διέπουν τις συντηρήσεις αυτών των οικισμών. Τέλος, υπάρχει ένα μεγάλο κομμάτι της χώρας μας που δεν μπορούμε να καλυφθεί με σεισμογράφους: Η θάλασσα. Το Γεωδυναμικό Ινστιτούτο δεν έχει υποθαλάσσιους σεισμογράφους που να λειτουργούν σε πραγματικό χρόνο. Τώρα αγοράζουμε, όμως είναι πολύ δύσκολη η συντήρησή τους. Υπάρχει λύση γι’ αυτό και έχουμε ήδη προχωρήσει. Οι οπτικές ίνες που διατρέχουν όλο το Αιγαίο, το Ιόνιο και το Μυρτώο Πέλαγος θα μπορούσαν εύκολα με τη νέα τεχνολογία να μετατραπούν σε διατάξεις σεισμικών αισθητήρων και να στέλνουν πίσω τα σήματα όπως τα σεισμόμετρα. Εχουμε αρχίζει να το εφαρμόζουμε αυτό και ευτυχώς υπάρχουν ευήκοα ώτα στους τηλεπικοινωνιακούς παρόχους», λέει ο Καραστάθης.

Οταν, πριν από τρία χρόνια, ο ίδιος ως αναπληρωτής διευθυντής του Γεωδυναμικού Ινστιτούτου, είχε εντοπίσει μια παράλειψη στις υποδομές του, την έλλειψη σύγχρονου εξοπλισμού παρακολούθησης σε πραγματικό χρόνο των ηφαιστείων του ελληνικού χώρου, ενέταξε στα προγράμματα υποδομών την προμήθεια βαρυτομέτρων, μαγνητομέτρων, σεισμογράφων και άλλων οργάνων για αυτό τον σκοπό. «Δυστυχώς μας πρόλαβε για μερικούς μόνο μήνες το ηφαίστειο της Σαντορίνης πριν έρθουν αυτά τα όργανα», λέει, «όμως είμαστε σε συνεργασία με πανεπιστημιακά ιδρύματα της χώρας ώστε αυτή η υποδομή να αποτελέσει τη βάση για μια εθνική προσπάθεια, που θα συμβάλει στην πολιτική προστασία αλλά και στην έρευνα. Θα γίνουν διδακτορικά, σύγχρονες μελέτες και ώσμωση μεταξύ των ερευνητικών κέντρων».

Ερευνα και ανάπτυξη

Η έρευνα, άλλωστε, αποτελεί για εκείνον το ζητούμενο. «Η επιστήμη πρέπει να βασίζεται σε δεδομένα πάρα πολύ έγκυρα. Μας έχει καταλάβει όλους τους επιστήμονες μια τάση υπερδημοσίευσης σε βάρος της ποιότητας. Αυτή τη στιγμή έχουν ανοίξει εκδοτικοί οίκοι για να κάνεις εύκολες δημοσιεύσεις χωρίς επαρκή έλεγχο της ορθότητας και της καινοτομίας. Ομως πρέπει να κοιτάμε και το τελικό αποτέλεσμα. Το πόσο προωθεί η έρευνα την καινοτομία και την ανάπτυξη. Οι Ελληνες, ξέρετε, τα πάμε αρκετά καλά σε αριθμούς δημοσιεύσεων αλλά χωρίς αυτό να μεταφράζεται σε τεχνολογική πρόοδο. Χρειάζεται τομή στην ελληνική κοινωνία, πρέπει να κοιτάξουμε κατάματα τη θέση μας, τι παράγουμε και να ξεκινήσουμε να χτίζουμε όχι να ξεγελάμε τους ίδιους μας τους εαυτούς».

Μια έρευνα που θα συνδέεται με τον άνθρωπο. «Επειδή έχω εξειδικευτεί στη διερεύνηση του υπεδάφους με σεισμικά κύματα, έχω γυρίσει την Ελλάδα απ’ άκρη σε άκρη. Εχω κάνει ακόμη και παράτολμα, ακραία πράγματα, στα βουνά με γεωφυσικές διατάξεις με χιλιόμετρα καλωδίων και αναρίθμητους σεισμογράφους, μια κατάσταση μεταξύ κινηματογραφικής περιπέτειας και επιστήμης. Ανθρωποι που έχουν φύγει από δίπλα μου λόγω συνταξιοδότησης διατηρούν μέχρι και τώρα ζωντανές τις μνήμες από όλα αυτά τα ταξίδια και με έχουν ακολουθήσει και μετά σε κάποιες αποστολές. Είναι τόσο δυνατές οι στιγμές που ζούμε μέσα στην έρευνα που ίσως να μην αλλάζουν με τίποτα», λέει ο Βασίλης Καραστάθης.

Φωτιά σε εν κινήσει ΙΧ αυτοκίνητο σημειώθηκε τα ξημερώματα της Κυριακής 13 Απριλίου επί της οδού Αιμιλίου Βεάκη στη Λάρισα.

Από τη φωτιά τραυματίστηκαν σοβαρά, σύμφωνα με την ΕΡΤ, δύο 19χρονοι. Το όχημα που επέβαιναν μαζί με ακόμη δύο φίλους τους, υπό αδιευκρίνιστες συνθήκες προσέκρουσε πιθανότατα σε κράσπεδο και κάδους σε δρόμο, περί τις 03:45.

Ακολούθως προκλήθηκε πυρκαγιά, οι νεαροί βγήκαν έξω από το όχημα, επενέβη η πυροσβεστική, ενώ το πλήρωμα του ΕΚΑΒ διασωλήνωσε στο σημείο τον έναν από τους τραυματίες, κατά την κρατική τηλεόραση.

googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_m1'); }); googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_m1'); });

Στο νοσοκομείο οι γιατροί προχώρησαν σε διασωλήνωση και του δεύτερου σοβαρά τραυματισμένου νεαρού.

Η ενημέρωση της πυροσβεστικής υπηρεσίας:

Κατεσβέσθη #πυρκαγιά σε ΕΙΧ αυτοκίνητο επί της οδού Αιμιλίου Βεάκη στη Λάρισα. Επιχείρησαν 6 #πυροσβέστες με 3 οχήματα.

— Πυροσβεστικό Σώμα (@pyrosvestiki) April 13, 2025

*Φωτογραφία αρχείου

Με τον νεοσύστατο Εθνικό Οργανισμό Διερεύνησης Αεροπορικών και Σιδηροδρομικών Ατυχημάτων και Ασφάλειας Μεταφορών (ΕΟΔΑΣΑΑΜ) να έχει περιέλθει σε ανυποληψία και την κυβέρνηση να βρίσκεται σε… vertigo, ζητούνται πειστικές απαντήσεις για τα αίτια που προκάλεσαν το μεγαλύτερο σιδηροδρομικό δυστύχημα στη χώρα και τους έχοντες την κύρια ευθύνη για τον θάνατο 57 νέων ανθρώπων.

Η Ελλάδα που κάποτε διέθετε έναν Ακριβό Τσολάκη, με ενισχυμένο κύρος στον χώρο των διεθνών διερευνήσεων των αεροπορικών ατυχημάτων, σήμερα εκλιπαρεί άλλες χώρες να τη συνδράμουν στη διερεύνηση του δυστυχήματος των Τεμπών.

Δύο χρόνια μετά την τραγωδία, υπάρχουν μόνο διάσπαρτα «πορίσματα» ιδιωτών πραγματογνωμόνων, ενώ η απόπειρα της επίσημης πολιτείας να ερευνήσει καθυστερημένα το τραγικό δυστύχημα κατέληξε σε φιάσκο χωρίς προηγούμενο.

googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_m1'); });

Οι «αλήθειες» και οι «μύθοι» γύρω από την προσπάθεια του ελληνικού κράτους, μέσω του νεοσύστατου ΕΟΔΑΣΑΑΜ, να συντάξει ένα πόρισμα που θα είναι ακριβές και δεν θα αμφισβητείται, τουλάχιστον από τους περισσότερους, παραπέμπουν σε πρωτοφανείς παλινωδίες, ολιγωρίες και ασυμβίβαστα, που δεν συνάδουν με προηγμένη χώρα.

Αλήθεια: Καθυστέρηση.

Είναι αλήθεια ότι ο ΕΟΔΑΣΑΑΜ θεσμοθετήθηκε, με καθυστέρηση ετών, τον Ιανουάριο του 2023, επί υπουργίας Κώστα Αχ. Καραμανλή και στελεχώθηκε τον Σεπτέμβριο του 2023, από τον Χρήστο Σταϊκούρα, σχεδόν επτά μήνες μετά το δυστύχημα των Τεμπών (28 Φεβρουαρίου 2023). Στο γεγονός αυτό οφείλεται σήμερα, σε μεγάλο βαθμό, η χαώδης κατάσταση σε σχέση με τη διερεύνηση και τα πορίσματα για τη σύγκρουση των δύο τρένων στον θεσσαλικό κάμπο.

googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_m2'); }); Α: Φύλαξη.

Είναι αλήθεια πως εάν υπήρχε ο ΕΟΔΑΣΑΑΜ την ημέρα του δυστυχήματος, θα ήταν αυτός που θα είχε τον πρώτο λόγο στη διερεύνηση των αιτιών και των συνθηκών της τραγωδίας, αποκλείοντας τον χώρο της σύγκρουσης των τρένων και δίνοντας εντολή φύλαξής του για όσο διάστημα απαιτούσαν οι έρευνες από τους εξειδικευμένους επιστήμονες – πραγματογνώμονες, με τη συνδρομή των αρμόδιων κρατικών υπηρεσιών και τη συμμετοχή, ως παρατηρητών, τεχνικών συμβούλων των οικογενειών των θυμάτων.

Α: Χωρίς συντονισμό. googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_middle_2'); });

Είναι αλήθεια ότι το κενό του ΕΟΔΑΣΑΑΜ «αναπληρώθηκε» από την Τροχαία, την Πυροσβεστική Υπηρεσία, αλλά και ιδιώτες πραγματογνώμονες (αδειοδοτημένους και μη) που βρέθηκαν στο πεδίο της τραγωδίας να ενεργούν εκ παραλλήλου, ο καθένας για λογαριασμό του, χωρίς πρωτόκολλα, χωρίς περιορισμούς, χωρίς συντονισμό και αρκετές φορές εν μέσω αντεγκλήσεων. «Ολα αυτά θυμίζουν “νεκροτομή” που διενεργείται μόνο από τους τεχνικούς συμβούλους των οικογενειών, χωρίς την παρουσία του αρμόδιου κρατικού ιατροδικαστή», λένε χαρακτηριστικά έμπειροι ερευνητές ατυχημάτων, καταδεικνύοντας ότι για πρώτη φορά η χώρα αδυνατεί να διερευνήσει με επάρκεια και αξιοπιστία ένα τόσο σοβαρό δυστύχημα.

Μύθος: Με στοιχεία άλλων.

Είναι μύθος ότι ο ΕΟΔΑΣΑΑΜ θα μπορούσε, εκ των υστέρων και χωρίς οι δικοί του ερευνητές να βρεθούν στον τόπο του δυστυχήματος από την πρώτη στιγμή, να εκδώσει πόρισμα με πρωτογενή αποδεικτικά στοιχεία και αντίστοιχη επιστημονική τεκμηρίωση. Οι τρεις πραγματογνώμονες του κρατικού ΕΟΔΑΣΑΑΜ (δύο ξένοι και ένας Ελληνας), με καθυστέρηση ενός χρόνου, οδηγήθηκαν στη σύνταξη του πορίσματός τους, ουσιαστικά βασιζόμενοι σε στοιχεία του δυστυχήματος που συνέλεξαν άλλοι πραγματογνώμονες (ιδιώτες και κρατικές υπηρεσίες), χωρίς ωστόσο να γνωρίζουν ακριβώς τον τρόπο με τον οποίο αυτά αποκτήθηκαν, δηλαδή εάν η «εξόρυξή» τους είχε επιστημονική ορθότητα.

googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_middle_3'); });

Μ: «Εθνική ομάδα».

Είναι μύθος ότι στην Ελλάδα δεν υπήρχαν κατάλληλοι επιστήμονες – πραγματογνώμονες για να ερευνήσουν, έστω και εκ των υστέρων, το σοβαρότερο και μεγαλύτερο σιδηροδρομικό δυστύχημα της χώρας και για τον λόγο αυτό η διοίκηση του ΕΟΔΑΣΑΑΜ προσέφυγε σε ξένους πραγματογνώμονες του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Σιδηροδρόμων (ERA). Η αναζήτηση αρμόδιων εμπειρογνωμόνων – καθηγητών στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο, στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο και στις άλλες πολυτεχνικές σχολές της χώρας (π.χ. Πατρών, Κρήτης κ.λπ.) θα αρκούσε για τη συγκρότηση μιας «εθνικής ομάδας» διερεύνησης του δυστυχήματος. Ομως, κάτι τέτοιο ουδέποτε συνέβη.

Α: Αποστολή ειδικών.

Είναι αλήθεια ότι η διοίκηση του ΕΟΔΑΣΑΑΜ, προτού καταλήξει στη λύση των ειδικών του ERA, με επιστολή της σε 26 χώρες – μέλη της ΕΕ ζήτησε από τις αντίστοιχες Επιτροπές Διερεύνησης Σιδηροδρομικών Ατυχημάτων να αποστείλουν στην Ελλάδα έμπειρους πραγματογνώμονες προκειμένου να συνδράμουν στη διερεύνηση του δυστυχήματος των Τεμπών. Ομως, το σύνολο των χωρών αρνήθηκαν την αποστολή τέτοιων ειδικών, υποδεικνύοντας εμμέσως πλην σαφώς στη διοίκηση του ΕΟΔΑΣΑΑΜ πως η διερεύνηση ενός τέτοιου δυστυχήματος είναι «εσωτερική υπόθεση» της Ελλάδας.

Α: Μέσω συνεντεύξεων.

Είναι αλήθεια ότι την ευθύνη σύνταξης του επίσημου πορίσματος του ΕΟΔΑΣΑΑΜ για τα Τέμπη είχαν τελικά τρεις πολιτικοί μηχανικοί και ένας βιομηχανικός ψυχολόγος (!) και κανένας άλλος «περισσότερο ειδικός» για το συμβάν, όπως π.χ. χημικός μηχανικός, μηχανολόγος, ηλεκτρολόγος υψηλής τάσης, πυροτεχνουργός, πεπειραμένα στελέχη της Πυροσβεστικής. Συγκεκριμένα, τη διερεύνηση του δυστυχήματος μέσω συνεντεύξεων (!) και όχι επί του πεδίου, καθώς ο ΕΟΔΑΣΑΑΜ συγκροτήθηκε καθυστερημένα, έκαναν τα μέλη της Ομάδας Διερεύνησης του Οργανισμού, Μπαρτ Ακού, βέλγος πολιτικός μηχανικός, Φαμπρίτσιο Καρπινέλι, ιταλός βιομηχανικός ψυχολόγος, και Κωνσταντίνος Καπετανίδης, πολιτικός μηχανικός, με αναπληρωματικό μέλος τον Αστέριο Αλεξάνδρου, επίσης πολιτικό μηχανικό!

Α: Πιστοποιητικό ασφαλείας.

Είναι αλήθεια ότι οι δύο πρώτοι ανήκουν στο δυναμικό του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Σιδηροδρόμων (ERA), με τον Μπαρτ Ακού μάλιστα να είναι ο υπεύθυνος ασφαλείας και «νούμερο 2» του ERA (κατά την περίοδο της διερεύνησης) και να είναι αυτός που υπέγραψε το πιστοποιητικό ασφαλείας της πρώην ΤΡΑΙΝΟΣΕ (νυν Hellenic Train), όταν αγοράστηκε από τους Ιταλούς.

Μάλιστα, η σχετική υπογραφή από πλευράς Ακού βασίστηκε σε στοιχεία και τις θετικές εισηγήσεις που είχαν αποσταλεί στον ERA από την ελληνική Ρυθμιστική Αρχή Σιδηροδρόμων (ΡΑΣ) και τον νομικό της εκπρόσωπο Χρήστο Παπαδημητρίου, προτού… μετακομίσει στον ΕΟΔΑΣΑΑΜ. Και μόνο εξ αυτού του λόγου, δηλαδή της εμπλοκής του στην πιστοποίηση ασφαλείας της Hellenic Train, όπως λένε έγκριτοι νομικοί, ο Μπαρτ Ακού δεν θα έπρεπε να συμμετέχει στη διερεύνηση του δυστυχήματος των Τεμπών.

Α: Ασυμβίβαστα – κωλύματα.

Είναι αλήθεια ότι, σύμφωνα με τον κανονισμό λειτουργίας του ΕΟΔΑΣΑΑΜ, υπάρχουν ασυμβίβαστα – κωλύματα σε σχέση και με τη συμμετοχή τρίτων πραγματογνωμόνων στη διερεύνηση του δυστυχήματος των Τεμπών.

Σημειώνεται ότι ο Ακού του ERA (πολιτικός μηχανικός γαρ), φτάνοντας στην Ελλάδα, αναζήτησε κάποιον τεχνικό σύμβουλο με ειδικότητα μηχανολόγου – μηχανικού, προκειμένου να συνδράμει το έργο της διερεύνησης του δυστυχήματος των Τεμπών, προσφεύγοντας (κατόπιν υποδείξεων) στην ομάδα των πραγματογνωμόνων της ΕΔΑΠΟ (Επιτροπή Διερεύνησης Ανεξάρτητων Πραγματογνωμόνων Οικογενειών), στην οποία μετέχει και ο Κώστας Λακαφώσης.

Α: Ανεξάρτητοι.

Είναι αλήθεια ότι ο Χρήστος Παπαδημητρίου, παραιτηθείς πρόεδρος του σιδηροδρομικού τομέα του ΕΟΔΑΣΑΑΜ, όπως προκύπτει από τα πρακτικά των συνεδριάσεων του ΔΣ του Οργανισμού, διατηρούσε σοβαρές επιφυλάξεις για τη χρησιμοποίηση της ΕΔΑΠΟ από την Ομάδα Διερεύνησης του δυστυχήματος και συγκεκριμένα για τον υπολογισμό της πυρόσφαιρας, υποστηρίζοντας ότι υπήρχαν «ζητήματα αντικειμενικότητας».

Αλλωστε, ο κανονισμός λειτουργίας του ΕΟΔΑΣΑΑΜ και η διεθνής πρακτική προβλέπουν σαφώς ότι για τη χρησιμοποίηση τρίτων πραγματογνωμόνων απαιτείται να μην υπάρχουν «αντικρουόμενα συμφέροντα» ή γεγονότα που μπορεί «να δικαιολογήσουν δυσπιστία ως προς την αντικειμενικότητα και αμεροληψία προσώπων που συμμετέχουν στη διερεύνηση ατυχήματος ή συμβάντος» (τα μέλη της ΕΔΑΠΟ, των οποίων οι διαπιστώσεις περιλήφθηκαν στο πόρισμα του ΕΟΔΑΣΑΑΜ, είναι ταυτόχρονα και πραγματογνώμονες οικογενειών των θυμάτων).

Α: Οι αμφισβητήσεις.

Είναι αλήθεια ότι και οι προσομοιώσεις της ομάδας της ΕΔΑΠΟ σε σχέση με το ζήτημα της πυρόσφαιρας αμφισβητήθηκαν εντόνως όχι μόνο από μέλη της διοίκησης του ΕΟΔΑΣΑΑΜ, αλλά κυρίως από τα Πανεπιστήμια της Γάνδης και της Πίζας, όπου ΕΔΑΠΟ και Λακαφώσης προσέφυγαν για την πιστοποίησή τους. Οι ερευνητές του Πανεπιστημίου της Γάνδης εμφανίζονται να αντιδρούν σφόδρα για όσα περιλήφθηκαν από τον Μπαρτ Ακού και την Ομάδα Διερεύνησης στο πόρισμα του ΕΟΔΑΣΑΑΜ, γεγονός που αναγκάζει τώρα το υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών να απευθυνθεί – κατόπιν εορτής και αφού ο Παπαδημητρίου έχει ήδη παραιτηθεί – στην πρυτανεία του πανεπιστημιακού ιδρύματος, προκειμένου να έχει την επίσημη θέση της επί του ελληνικού πορίσματος. Αντίστοιχη στάση κράτησε και το Πανεπιστήμιο της Πίζας.

Α: Περιλήψεις.

Είναι αλήθεια ότι τα πλήρη και αναλυτικά πρακτικά των προσομοιώσεων της ΕΔΑΠΟ (τρία συνολικά) σε σχέση με την πυρόσφαιρα δεν έχουν κατατεθεί ακόμα στον ΕΟΔΑΣΑΑΜ ούτε και στον αρμόδιο ανακριτή Σωτήρη Μπακαΐμη, που τα έχει ζητήσει από τον περασμένο Φεβρουάριο. Κατατέθηκαν μόνο περιλήψεις τους.

Α: Διαφωνίες.

Είναι αλήθεια ότι στο εσωτερικό του ΕΟΔΑΣΑΑΜ υπήρξαν έντονες διαφωνίες και για τον χρόνο δημοσιοποίησης του πορίσματος, με το «δίδυμο» των Ακού και Καρπινέλι του ERA να επιμένει να ανακοινωθεί στις 27 Φεβρουαρίου 2025, παρότι το κεφάλαιο της «πυρόσφαιρας» παρέμενε ανοιχτό και με μη επαρκή (έως εξαιρετικά αδύναμη) τεκμηρίωση. Ετσι, στο πόρισμα τελικά περιλήφθηκε η πιθανολόγηση της ύπαρξης άγνωστου εύφλεκτου υλικού στο εμπορικό τρένο, το οποίο προκάλεσε την πυρόσφαιρα.

Μ: Παράταση.

Είναι μύθος ότι το πόρισμα έπρεπε να κατατεθεί ακριβώς έναν χρόνο μετά τη λήψη της σχετικής εντολής από το υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών για τη διερεύνηση του δυστυχήματος, όπως υποστήριξε ο Ακού. Θα μπορούσε να ζητηθεί παράταση για την έκδοση του πορίσματος λόγω της αναμονής κρίσιμων στοιχείων.

Υπάρχουν κάποιες στιγμές που λέμε ότι η επιστήμη σηκώνει τα χέρια, έφτασε στα όριά της. Ομως στην περίπτωση που ακολουθεί, η επιστήμη δεν σηκώνει απλώς τα χέρια. Πέφτει και νεκρή όπως ο στρατιώτης στην αντιπολεμική αφίσα με το WHY. Στα social media εκτελούν πειράματα προκειμένου να διαπιστώσουν αν τα έλαια σιλικόνης προκαλούν πυρόσφαιρα. Παίρνουν ένα μπουκάλι με λάδι σιλικόνης, ρίχνουν λίγο από το περιεχόμενο πάνω σε ανθεκτική επιφάνεια και το θερμαίνουν με καμινέτο. «Μας δουλεύουν ψιλό γαζί», αποφαίνεται, στο σχετικό βίντεο, ενεργός συμπολίτης μας που είπε να πάρει την αλήθεια στα χέρια του. Το λάδι σιλικόνης δεν προκαλεί πυρόσφαιρα. Εδώ η επιστήμη τελειώνει. Το μόνο που απομένει είναι να βγουν οι Ακαδημίες του πλανήτη και με κοινή δήλωση να ανακοινώσουν αναστολή λειτουργίας μέχρι νεωτέρας. Εννοείται ότι το πείραμα δεν εκτελείται σε συνθήκες εργαστηρίου, αλλά σε περιβάλλον καφενείου. Αλλωστε για να επέλθει ανάφλεξη, η ουσία πρέπει αν έρθει σε αέρια μορφή, ενώ στα πειράματα που εκτελούνται στα social η θερμότητα διοχετεύεται στην επιφάνεια εργασίας. «Ετσι σας είπαν να λέτε», σχολιάζει έτερος συμπολίτης κάτω από τη σχετική παρατήρηση. Σωστά. Διότι, σου λέει, στην Ελλάδα ακόμα και οι νόμοι της Φυσικής ερμηνεύονται κατά πώς συμφέρει τους κυβερνώντες. Και κάπως έτσι, βλέπεις την τοξικότητα, με την οποία μας μπόλιασε η κρίση, να συναντάται με την αμορφωσιά, την αφέλεια και τον σκοταδισμό, δημιουργώντας μία πυρόσφαιρα ανίκητης βλακείας που σε κάνει να αναρωτιέσαι αν είναι αργά για να μεταναστεύσεις.

Μέσα στον ζόφο της τραγωδίας των Τεμπών, υπάρχει κάτι αληθινά θαυμαστό. Είναι η ικανότητά μας να καλύπτουμε τα πάντα με μία επίστρωση γελοιότητας. Λες και θέλουμε να αφηγηθούμε, στις επόμενες γενιές, τα δράματά μας με χιουμοριστικό τρόπο. Προσπαθήστε να κάνετε ένα πείραμα με τον εαυτό σας. Μεταφερθείτε στο μέλλον, ας πούμε στο 2060. Ετσι όπως είστε αποστασιοποιημένοι από τα γεγονότα, δοκιμάστε να διηγηθείτε την ιστορία σε ανθρώπους που σήμερα είναι αγέννητοι. Το επιχείρησα. Πήγα μέχρι το 2060 και άκουσα τον εαυτό μου να λέει ότι μεγαλύτερο δράμα έπειτα από την ίδια την τραγωδία ήταν η ομαδική μας καταβύθιση στη θάλασσα της γελοιότητας.

Η τραγωδία των Τεμπών εδράζεται σε δύο πυλώνες. Ο ένας αφορά το ίδιο το γεγονός και όσα οδήγησαν σε αυτό. Ας τον αφήσουμε ανέγγιχτο για σήμερα. Ο άλλος αφορά την πολιτική και επικοινωνιακή διαχείριση. Και εδώ, να με συγχωρείτε, φταίνε όλοι όσοι αρθρώνουν δημόσιο και θεσμικό λόγο. Με πρώτη την κυβέρνηση. Βλέπεις πώς διαχειρίστηκαν το θέμα και λες ότι οι άνθρωποι είναι είτε σατανάδες, είτε ερασιτέχνες της κακιάς ώρας. Οπως είπε και ο Ευάγγελος Βενιζέλος, το πρώτο λάθος τους ήταν ότι υιοθέτησαν συμπεριφορά διαδίκου και τοποθετήθηκαν απέναντι στους συγγενείς. Τι έπρεπε να κάνουν; Το αυτονόητο. Να ακολουθήσουν τα διεθνή πρωτόκολλα και να συστήσουν μία ανεξάρτητη επιτροπή διερεύνησης με τη συμμετοχή ξένων ειδικών. Ομως μπάζωσαν τον χώρο, για επικοινωνιακούς λόγους, επιτρέποντας να ανθίσουν στο χώμα θεωρίες συνωμοσίας. Παραλλήλως κάλυψαν τον Καραμανλή με τόσο ωμό και κυνικό τρόπο που σε κάνει να απορείς για το μέγεθος της ενσυναίσθησης που διαθέτουν. Το δε φιάσκο με τον Οργανισμό του σοβιετικού αρκτικόλεξου, είναι μυθικό, λες και το έφτιαξαν οι Monty Python.

googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_m1'); });

Η αντιπολίτευση συμπεριφέρθηκε ως αυτό που είναι: ελληνική. Καλλιέργησαν θεωρίες συνωμοσίας. Από εξαφανισμένα βαγόνια και δεξαμενές, μέχρι courier ολιγαρχών και μυστικά στρατιωτικά όπλα. Διότι έτσι συμβαίνει πάντα. Οταν σπέρνονται πτώματα, κάποιοι βγαίνουν για να θερίσουν ψήφους. Και έτσι βρεθήκαμε σε μία συνθήκη που, αν την παρατηρήσεις από μακριά, είναι τόσο σουρεαλιστική, όσο και γελοία. Σαν να έδωσες στον Αριστοφάνη την ευκαιρία να πειράξει ένα κείμενο του Αισχύλου. Ε, είναι λογικό, όταν φτάνεις σε αυτό το σημείο, να δεις και online πειράματα με έλαια σιλικόνης. Χημεία και τέρατα, που έλεγε και ο μακαρίτης ο Τζίμης Πανούσης. Μέσα από τα σπλάχνα μιας τραγωδίας ξεπήδησε ένα τσίρκο. Μόνο εμείς μπορούσαμε να πετύχουμε κάτι τέτοιο.

Αυτά τα σύμβολα, συχνά με την μορφή ζώων, όχι μόνο βοηθούσαν στην κατανόηση της χριστιανικής πίστης αλλά εκπαιδεύαν έναν αναλφάβητο πληθυσμό μέσω της εικόνας και της αλληγορίας.

Ανάμεσα στα πιο γνωστά και χρησιμοποιούμενα σύμβολα είναι ο πελεκάνος και ο φοίνικας.

Τα bestiaries, μεσαιωνικά εικονογραφημένα κείμενα, συνδύαζαν φυσικές περιγραφές ζώων με αλληγορικές ερμηνείες, προσφέροντας σημαντικά διδάγματα για την πίστη. Τα ζώα απεικονίζονταν με συγκεκριμένες ηθικές αξίες, επισημαίνοντας χριστιανικές έννοιες όπως η θυσία, η ανάσταση και η αιώνια ζωή.

googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_m1'); });

Ο πελεκάνος και ο φοίνικας, δύο από τα πιο χαρακτηριστικά αυτά ζώα, ενσωμάτωσαν θεολογικές αλήθειες με τρόπο που μπορούσαν να κατανοήσουν όλοι.

Ο Πελεκάνος: Σύμβολο Θυσίας και Ανάστασης

Ο πελεκάνος (Pelecanus onocrotalus) είναι ένα από τα πιο αρχαία χριστιανικά σύμβολα.

googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_m2'); });

Ο θρύλος λέει ότι ο πελεκάνος, όταν τα μικρά του κινδύνευαν, τα σκότωνε με το ράμφος του, για να τους προσφέρει το αίμα του και να τα αναστήσει μετά από τρεις ημέρες. Αυτός ο μύθος συνδέθηκε με τη θυσία του Χριστού, ο οποίος προσέφερε το σώμα και το αίμα του για την σωτηρία των πιστών.

Η σύνδεση αυτή έχει αναδειχθεί και σε διάφορα θεολογικά κείμενα, όπως στις ερμηνείες του Αγίου Αυγουστίνου και του Αγίου Ισίδωρου της Σεβίλλης, οι οποίοι συνέδεσαν τη θυσία του πελεκάνου με την προσφορά του Χριστού στην Ευχαριστία.

Η εικόνα του πελεκάνου, με το αίμα του που αναστήνει τα μικρά του, έγινε σύμβολο για τη θυσία και τη λύτρωση, καταδεικνύοντας τη βαθιά πίστη των ανθρώπων στην απολύτρωση μέσω του σώματος και του αίματος του Χριστού.

Ο Φοίνικας: Σύμβολο της Ανάστασης και της Αιώνιας Ζωής

Ο φοίνικας ήταν επίσης ένα σημαντικό σύμβολο της μεσαιωνικής χριστιανικής τέχνης, που αντιπροσώπευε την ανάσταση και τη νίκη του Χριστού επί του θανάτου.

Σύμφωνα με τον μύθο, ο φοίνικας αναγεννιόταν από τις στάχτες του μετά τον θάνατό του, μία πράξη που παραλληλίστηκε με την ανάσταση του Χριστού.

googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_middle_2'); });

Στο βιβλίο του Ιώβ από την Αγία Γραφή, ο Ιώβ αναφέρει ότι «σαν τον φοίνικα θα πολλαπλασιάσω τις ημέρες μου», γεγονός που ερμηνεύθηκε ως προφητεία της αιώνιας ζωής και της αναγέννησης μέσω της πίστης.

Η εικόνα του φοίνικα ως σύμβολο της αιώνιας ζωής εκφράστηκε μέσω των έντονων χρωμάτων του, ιδιαίτερα του κόκκινου και του χρυσού, που υποδήλωναν το φωτεινό και εξαγνιστικό φως της θείας ανάστασης.

Στη μεσαιωνική εικονογραφία, ο φοίνικας εμφανίζεται συχνά να περιβάλλεται από φλόγες, αναπαριστώντας την αναγέννηση μέσα από το πυρ, σε μια παραπομπή στη θεϊκή δύναμη που υπερνικά τον θάνατο.

Μεσαιωνικά Κτηνολόγια και Εικονογραφία

Ο φοίνικας και ο πελεκάνος ενσωματώθηκαν σε μεσαιωνικά bestiaries, όπως το Aberdeen Bestiary και το Physiologus της Βέρνης.

Στην εικονογραφία αυτών των κειμένων, ο πελεκάνος απεικονίζεται να προσφέρει το αίμα του για να σώσει τα μικρά του, ενώ ο φοίνικας συμβολίζει την αναγέννηση και την αθανασία. Η καλλιτεχνική αναπαράσταση αυτών των ζώων δεν ήταν απλώς διακοσμητική, αλλά και παιδαγωγική, ενισχύοντας τη χριστιανική διδασκαλία μέσω των συμβολισμών τους.

Ο Πελεκάνος και ο Φοίνικας στην Ευχαριστιακή Τέχνη

Αυτά τα σύμβολα της θυσίας και της ανάστασης εμφανίζονται σε πλήθος θρησκευτικών έργων τέχνης, όπως ψηφιδωτά και ευχαριστιακά αντικείμενα.

Στην εκκλησία του Θείου Σωτήρος στη Σεβίλλη και την εκκλησία Cartuja de Miraflores στο Μπούργκος, τα έργα αυτά ενσωματώνουν τον πελεκάνο και τον φοίνικα, ενισχύοντας τη σύνδεση μεταξύ αυτών των ζώων και της Θείας Ευχαριστίας.

Ειδικότερα, η παρουσία του πελεκάνου σε βωμούς και σταυρούς υπογραμμίζει την προσφορά του Χριστού, ενώ ο φοίνικας σε βιτρό και γλυπτά συμβολίζει την αιώνια ζωή που υπόσχεται η ανάσταση.

 Η Αιώνια Σύνδεση των Ζώων με τη Χριστιανική Πίστη

Με την πάροδο των αιώνων, οι συμβολισμοί του πελεκάνου και του φοίνικα υπήρξαν πολύ περισσότερο από απλές εικόνες ζώων.

Γεννήθηκαν και καλλιεργήθηκαν ως σύμβολα της θυσίας, της λύτρωσης, και της ανάστασης, που αποτελούν κεντρικά θέματα της χριστιανικής διδασκαλίας.

Η εικονογραφία τους και η παρουσία τους σε ιερές τέχνες συνεχίζουν να επιβεβαιώνουν τη θεολογική τους σημασία, προσφέροντας στους πιστούς μια βιωματική και οραματική κατανόηση της πίστης και της Θείας Παρουσίας.

Πλήθος κόσμου από τον χώρο των γραμμάτων, των τεχνών, της πολιτικής, της Εκκλησίας και του επιχειρείν συγκεντρώθηκε πριν από λίγες ημέρες στην κύρια αίθουσα του Μουσείου Μπενάκη, επί της οδού Κουμπάρη, για να παρακολουθήσει την ιδιαίτερα ζεστή και συγκινητική παρουσίαση  του ιστορικού μυθιστορήματος του Βασίλη Ξ. Σπηλιωτόπουλου «Λαθρεπιβάτης μιας ζωής». Την όλη εκδήλωση επιμελήθηκε η κ. Λιάνα Τσομπάνογλου του Μουσείου Μπενάκη, με την πολύτιμη συμβολή της κ. Γεωργίας Γιαννακούλια του εκδοτικού οίκου «ΚΑΠΑ Εκδοτική». Πριν από την έναρξη της παρουσίασης, προβλήθηκαν σε οθόνη εικόνες των τελευταίων χρόνων του 19ου αι. και των αρχών του 20ού ως τη Ρωσική Επανάσταση, με σκοπό την εισαγωγή των παρευρισκομένων στο πνεύμα της εποχής του βιβλίου. Το έργο του Βασίλη Ξ. Σπηλιωτόπουλου, ως ιστορικό μυθιστόρημα, καλύπτει τις ιστορικές εξελίξεις στη Ρωσική Αυτοκρατορία από το 1881 έως και την έκρηξη του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου και τη Ρωσική Επανάσταση. Το όλο πόνημα, στο μεγαλύτερο μέρος του, περιγράφει ιστορικά γεγονότα και είναι αποτέλεσμα πολυετούς έρευνας. Κατά την έναρξη της εκδήλωσης, μίλησε η αντιπρόεδρος του Συλλόγου Φίλων Παιδιών με Καρκίνο «ΕΛΠΙΔΑ», στον οποίο ο συγγραφέας προσφέρει το μεγαλύτερο μέρος των εσόδων από τις πωλήσεις του βιβλίου, Νούλη Μανώλη. Η κ. Μανώλη αναφέρθηκε στο εμβληματικό έργο της ιδρύτριας του Συλλόγου αείμνηστης Μαριάννας Βαρδινογιάννη και ευχαρίστησε με τα πιο θερμά λόγια τον συγγραφέα, ο οποίος έχει προσβληθεί και ο ίδιος από τρεις πρωτογενείς καρκίνους. Αμέσως μετά τον λόγο έλαβε η συντονίστρια της παρουσίασης, δημοσιογράφος της εφημερίδας «Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ», Ξένια Κουναλάκη, η οποία, μεταξύ άλλων, ανέφερε: «Μου αρέσει που ο συγγραφέας αποτολμά το μεγάλο, ογκώδες μυθιστόρημα, γεμάτο δραματικές ανατροπές και διεισδυτικές ανθρώπινες περιγραφές, σε μια χρονική στιγμή που όλοι μας βρισκόμαστε σε διαρκές ψηφιακό ΔΕΠΥ, διαβάζουμε θραύσματα κειμένων στο κινητό και έχουμε πλήρη αδυναμία συγκέντρωσης. Ένας άνθρωπος, λοιπόν, που έχει βρεθεί αντιμέτωπος με το άγχος του περιορισμένου χρόνου, λόγω της ασθένειάς του, μας παίρνει από το χέρι με αυτό το βιβλίο και μας λέει να ηρεμήσουμε, να χαλαρώσουμε, να κλείσουμε το κινητό μας σε ένα μακρινό σημείο, να ακουμπήσουμε το βιβλίο των 900 σελίδων στα πόδια μας και να μην αγωνιούμε πότε θα το τελειώσουμε. Να βυθιστούμε στην ανάγνωση, όπως κάναμε μικροί με τα ρωσικά παραμύθια και τον Μιχαήλ Στρογκώφ και με τον Ντοστογιέφσκι και με τον Τολστόι, γιατί, αφού το κάναμε παλαιότερα που ήμαστε μικρότεροι και πιο ανώριμοι, μπορούμε να το κάνουμε και τώρα που μεγαλώσαμε». Όπως σημείωσε, το πιο σημαντικό που μας δίνει ο συγγραφέας με αυτό το βιβλίο είναι ένα συγκινητικό μάθημα ζωής. Γιατί εμείς οι υγιείς, που έχουμε όλη την ελευθερία και την ανεξαρτησία του κόσμου, όπως λέει ο συγγραφέας, μαθαίνουμε από τον Βασίλη ότι η ασθένεια και δη ο καρκίνος, λέξη ταμπού μέχρι πρότινος, δεν ισοδυναμεί με συνθηκολόγηση, αλλά μπορεί να γίνει με πείσμα, επιμονή και υπομονή απαρχή έμπνευσης, δημιουργίας και, άρα, ζωής. Μας δείχνει, δηλαδή, πώς να μαθαίνουμε να κάνουμε οίστρο της ζωής τον φόβο του θανάτου, όπως λέει και ο Εμπειρίκος». Ο βουλευτής Α’ Αθηνών, Παύλος Γερουλάνος, καθήλωσε το κοινό με μια εύστοχη και συγκινητική ομιλία. Όπως τόνισε, «είτε ο συγγραφέας περιγράφει μια σάλα από παλάτι της ρωσικής αριστοκρατίας είτε τη χαριστική βολή σε ένα άλογο που χαροπαλεύει, σε κάνει να ζεις την εμπειρία σε όλες της τις διαστάσεις. Και το εντυπωσιακό είναι ότι το κάνει με λίγες λέξεις. ‘Αρα, η ιστορία της Ρωσικής Επανάστασης από τον Βασίλη δεν αναπτύσσεται ούτε σαν ταινία του Θεόδωρου Αγγελόπουλου ούτε καν σαν την ‘”Αννα Καρένινα” για να γεμίσει ο Βασίλης τις χίλιες σελίδες. Εκεί που επιλέγει να ρίξει φως, το κάνει τόσο ολοκληρωμένα έτσι που συμπληρώνει και την εικόνα των γεγονότων που επιλέγει να μην περιγράψει. Και, άρα, όταν πραγματεύεται μια τόσο σύνθετη ιστορία, το κάνει εξαιρετικά αποτελεσματικά, ώστε να μη σε βυθίσει σε ανούσιες πτυχές του θέματος απλά για να σου δείξει ότι τις ξέρει». «Είναι δύσκολο», συνέχισε, «να πείσεις έναν άνθρωπο που εκτιμάει κάθε δευτερόλεπτο ζωής, ότι είσαι ειλικρινά διατεθειμένος να καταλάβεις γιατί, όταν εσύ θεωρείς το κάθε δευτερόλεπτο δεδομένο. Προσέξτε τι γράφει: ‘’Υπάρχουν περίοδοι που η πλάση δεν αντέχει άλλο το βάρος της ανθρώπινης υποκρισίας και σαχλαμάρας, όσο κι αν αυτές αμπαλάρονται σε επικαλύψεις σπουδαιοφάνειας. Απροσμέτρητη η φαιδρότητα πόσο ο άνθρωπος αρκείται να απολαμβάνει άνοστους καρπούς. Πόσο θα ήθελα να ζήσω πάλι στιγμές ευρωστίας, τότε που η ενεργητικότητα ξεχείλιζε από κάθε κύτταρο, συλλογίστηκα, αφήνοντας αποκαμωμένος το κορμί να ξαποστάσει σε ένα κούτσουρο”.  Γι’ αυτό, κατέληξε ο Παύλος Γερουλάνος, όταν κλείνεις το βιβλίο, θέλεις αμέσως να το ξανανοίξεις». Στη συνέχεια, ο υπεύθυνος των Ιστορικών Αρχείων του Μουσείου Μπενάκη, ιστορικός Τάσος Σακελλαρόπουλος αναφέρθηκε στην επίπονη έρευνα του συγγραφέα και στη δυσκολία του όλου εγχειρήματος. Υπογράμμισε, μάλιστα, τη νωθρότητα της ελίτ της Ρωσικής Αυτοκρατορίας και αντιπαρέβαλε την τότε κατάσταση με το σημερινό ρευστό σκηνικό. Ο λόγος του είχε όλη την αρτιότητα του γνωστικού του αντικειμένου με ιδιαίτερη όμως έμφαση στις εξαιρετικά επίπονες συνθήκες υπό τις οποίες ο συγγραφέας εργάστηκε όντας ασθενής. Τέλος, ο ζωγράφος και καθηγητής στην Αρχιτεκτονική Σχολή του ΕΜΠ, πρώην βουλευτής Δημήτρης Σεβαστάκης, τόνισε ότι «ο Βασίλης Σπηλιωτόπουλος ακουμπά αφηγηματικά στην Ιστορία όχι για να της ‘’αναθέσει” τη δραματική μυθοπλαστική ανάπτυξη του λογοτεχνικού κειμένου του, αλλά γιατί διεκδικεί από αυτήν τον χρόνο. Το ιστορικό εύρος γίνεται έτσι ο προσωπικός, ο αποκλειστικά δικός του χρόνος.» Την παρουσίαση έκλεισε ο ίδιος ο συγγραφέας, ο οποίος, αφού ευχαρίστησε όλους όσοι του παραστάθηκαν στη μακρά διαδικασία συγγραφής και έκδοσης του βιβλίου του, έκανε ιδιαίτερη μνεία στην Τατιάνα Καραπαναγιώτη και στην Ναταλία Κατηφόρη, οι οποίες βοήθησαν στην επικοινωνία του έργου του. Σημείωσε, μάλιστα, χαρακτηριστικά ότι «οφείλει ένα μεγάλο ευχαριστώ στους μεγάλους πρωταγωνιστές της ζωής του, τους ιατρούς του και τους νοσηλευτές, οι οποίοι του έδωσαν μία ακόμη ευκαιρία για ένα ενθαρρυντικό παρών». Όπως είπε, η αλήθεια είναι ότι το μυθιστόρημα το συνέγραψε, αλλά αντίστοιχα και αυτό τον διαμόρφωσε. «Το βιβλίο αυτό», κατέληξε, «είναι μια φωνή κατά της ανθρώπινης αλαζονείας, μια καταγραφή της απώθησής μου σε κάθε είδους δογματισμούς, ιδεολογικούς, πολιτικούς και θρησκευτικούς, μια αναζήτηση της αλήθειας του εξωτερικού κόσμου που προκύπτει μέσα από την καταπολέμηση των δαιμόνων του καθενός και την εξεύρεση της εσωτερικής αλήθειας και η αποτύπωση της λαχτάρας μου για ζωή».

Η Επαναστατική Ταξική Αυτοάμυνα είναι οργάνωση που συνδέεται με ένοπλη δράση και ιδεολογία που συνδυάζει αντιεξουσιαστικές, αντικαπιταλιστικές και ταξικές θέσεις. Εμφανίστηκε πρόσφατα με την έκρηξη βόμβας, τον Φεβρουαρίου 2024 στην οδό Σταδίου, απέναντι από το υπουργείο Εργασίας στην Αθήνα. Εκεί ακούστηκε πρώτη φορά το όνομά της.

Τότε δήλωνε ότι η επίθεση στόχευε συμβολικά θεσμούς του κεφαλαίου, όπως τράπεζες, προειδοποιώντας παράλληλα για μελλοντικές δράσεις. Η βόμβα, ισχύος περίπου 7-8 κιλών δυναμίτιδας, προκάλεσε υλικές ζημιές αλλά όχι θύματα, καθώς η περιοχή είχε εκκενωθεί μετά από προειδοποιητικό τηλεφώνημα. Νωρίς το απόγευμα της Κυριακής (13/04) ανέλαβε την ευθύνη και για την επίθεση στη Hellenic Train.

googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_m1'); });

Η οργάνωση φαίνεται να διαφοροποιείται από την παλαιότερη «Επαναστατική Αυτοάμυνα» (2014-2019), η οποία είχε εξαρθρωθεί από την Αντιτρομοκρατική Υπηρεσία το 2019 μετά από επιθέσεις σε πρεσβείες, γραφεία κομμάτων, τράπεζες και αστυνομικούς στόχους, όπως το Α.Τ. Καισαριανής.

googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_m1'); }); Αναζωπύρωση της εγχώριας τρομοκρατίας;

Η Επαναστατική Ταξική Αυτοάμυνα φαίνεται να υιοθετεί πιο σύγχρονο λόγο, εστιάζοντας σε ζητήματα όπως η ακρίβεια, η κοινωνική ανισότητα και η κρατική καταστολή, ενώ καταδικάζει τη «θεσμική Αριστερά» και την «εκλογική ψευδαίσθηση».

Οι ελληνικές αρχές θεωρούν την εμφάνισή της ένδειξη αναζωπύρωσης της εγχώριας τρομοκρατίας, καθώς η επίθεση του 2024 ήταν η πρώτη σημαντική βομβιστική ενέργεια μετά από σχετική ηρεμία.

googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_m2'); });

Η Αντιτρομοκρατική διερευνά πιθανές διασυνδέσεις με παλαιότερες οργανώσεις ή δίκτυα του αντιεξουσιαστικού χώρου, χωρίς μέχρι στιγμής δημοσιευμένες συλλήψεις για την υπόθεση. Η προκήρυξη της οργάνωσης αναφέρει ότι η δράση της εντάσσεται σε έναν ευρύτερο «κύκλο αγώνα» ενάντια στον καπιταλισμό και την κρατική εξουσία, ενώ απορρίπτει τη νομιμοφροσύνη και τις κοινοβουλευτικές διαδικασίες.

googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_m2'); }); Η περίοδος 2023-2024

Το ιστορικό πλαίσιο της εμφάνισης της Επαναστατικής Ταξικής Αυτοάμυνας εντάσσεται σε μια ευρύτερη παράδοση ένοπλης αντιεξουσιαστικής και αντικαπιταλιστικής δράσης στην Ελλάδα, με ρίζες που φτάνουν πίσω στη Μεταπολίτευση (1974) και εντείνονται σε περιόδους κοινωνικοοικονομικών κρίσεων.

googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_middle_2'); });

Μετά το 2019, η δράση ένοπλων ομάδων στην Ελλάδα είχε περιοριστεί, εν μέρει λόγω επιτυχιών της Αντιτρομοκρατικής και εν μέρει λόγω εσωτερικής αποδυνάμωσης του αντιεξουσιαστικού χώρου. Ωστόσο, το 2023-2024 υπήρξαν ενδείξεις αναζωπύρωσης. Συλλήψεις υπόπτων για αποστολή παγιδευμένων δεμάτων τον Οκτώβριο του 2023 και η βομβιστική επίθεση της Επαναστατικής Ταξικής Αυτοάμυνας τον Φεβρουάριο του 2024 θεωρήθηκαν από τις αρχές σημάδια νέου κύκλου τρομοκρατίας. Οι αρχές συνδέουν αυτή την αναβίωση με τη μεταφορά τεχνογνωσίας από παλαιότερες ομάδες και τη ριζοσπαστικοποίηση νέων μελών σε ένα κλίμα κοινωνικής δυσαρέσκειας.

Την ώρα που ο Ντόναλντ Τραμπ κλιμακώνει τις προσπάθειες προσάρτησης της Γροιλανδίας ένα εκρηκτικό ντοκιμαντέρ με τίτλο «Ο λευκός χρυσός της Γροιλανδίας», έχει γίνει σημείο αιχμής στη συνεχιζόμενη προσπάθεια του νησιού της Αρκτικής για αποαποικιοποίηση και ελευθερία από τους άπληστους ξένους.

Το ντοκιμαντέρ, σε σκηνοθεσία των Claus Pilehave και Otto Rosing, υποστηρίζει ότι μεταξύ 1854 και 1987, οι δανικές εταιρείες εξόρυξαν πολύτιμο ορυκτό αξίας άνω των 60 δισ. δολαρίων, το οποίο είναι ζωτικής σημασίας για την παραγωγή αλουμινίου, αλλά άντλησαν ελάχιστο από αυτόν τον τεράστιο πλούτο πίσω στην οικονομία της Γροιλανδίας.

Στο σημείο αυτό να αναφερθεί ότι στη Δανία υπήρχε πάντα η αφήγηση ότι η χώρα πλήρωνε πολλά χρήματα για την ανάπτυξη της Γροιλανδίας.

googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_m1'); }); googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_m1'); });

Για δύο εβδομάδες στη Δανία το θέμα του ντοκιμαντέρ ήταν «μεγαλύτερο από τον Τραμπ», λέει ο παραγωγός Michael Bévort.

Οργή και βαθιά θλίψη στην Γροιλανδία

Στη Γροιλανδία, η οποία παραμένει μέρος του δανικού βασιλείου, με τη Δανία να εξακολουθεί να ελέγχει την εξωτερική και αμυντική πολιτική της, υπήρχαν συναισθήματα οργής και βαθιάς θλίψης.

Η χώρα βρισκόταν εν μέσω εκλογών που παρακολουθούσε ο κόσμος χάρη στις απειλές του Ντόναλντ Τραμπ να αναλάβει τον έλεγχο του νησιού της Αρκτικής. Σύμφωνα με δημοσκόπηση της  εφημερίδας Sermitsiaq στην Γροιλανδία, περισσότεροι από το ένα τρίτο των ψηφοφόρων δήλωσαν ότι το ντοκιμαντέρ θα επηρέαζε την ψήφο τους.

googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_m2'); }); googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_m2'); });

Υπήρχε επίσης μια αίσθηση πολυαναμενόμενης αναγνώρισης – ότι οι ιστορίες που οι άνθρωποι είχαν ακούσει από τους φίλους και τους συγγενείς τους σχετικά με το τι συνέβη στην εγκαταλελειμμένη πλέον πόλη Ivittuut (όπου υπήρχε το ορυχείο) επιβεβαιώνονταν τελικά από ένα δημόσιο ίδρυμα τόσο μεγάλο όσο το DR, το δημόσιο ραδιοτηλεοπτικό οργανισμό της Δανίας.

Ενώ αρχικά υπήρξαν κάποιες θετικές κριτικές στη Δανία, τα δανέζικα μέσα ενημέρωσης γύρισαν γρήγορα σε επίθεση, αφού ένας από τους οικονομολόγους που εμφανίστηκαν στο ντοκιμαντέρ κατήγγειλε την ερμηνεία των αριθμών του. «Ήταν φρικτό», δήλωσε ο Bévort, σύμφωνα με τον Guardian. 

googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_middle_2'); });

googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_middle_2'); });

Η κριτική στο ντοκιμαντέρ επικεντρώθηκε στο ποσό των 400 δισ. δανικών κορωνών (60,8 δισ. δολάρια), το ποσό που η ομάδα υπολόγισε ότι ήταν το ακαθάριστο εισόδημα της Δανίας από το ορυχείο για 133 χρόνια, προσαρμοσμένο στη σημερινή αξία.

«Κακή δημοσιογραφική τέχνη» το ντοκιμαντέρ λένε οι δανοί πολιτικοί

Για 10 ημέρες, το DR έπαιζε το ντοκιμαντέρ. Παρά τις επικρίσεις πολλών πολιτικών, συμπεριλαμβανομένου του υπουργού Πολιτισμού των Δανών μετριοπαθών, Jakob Engel-Schmidt, ο οποίος κατήγγειλε την «κακή δημοσιογραφική τέχνη».

Ο υπουργός Πολιτισμού κατηγόρησε τους δημιουργούς του ντοκιμαντέρ ότι δεν ξεκαθάρισαν «τη διαφορά μεταξύ εσόδων και κέρδους».

«Είναι παραπλανητικό, ανεύθυνο και έρχεται στη χειρότερη στιγμή», δήλωσε ο Engel-Schmidt στο Facebook αναφερόμενος στο γεγονός ότι προβλήθηκε ενόψει εκλογών που θεωρούνται κρίσιμες για τη διαμόρφωση των μελλοντικών σχέσεων της Γροιλανδίας τόσο με τις ΗΠΑ όσο και με τη Δανία, η οποία αποίκισε τη Γροιλανδία πριν από 300 χρόνια και εξακολουθεί να ελέγχει την εξωτερική πολιτική, την άμυνα και άλλες υποθέσεις της.

Ο διευθυντής ειδήσεων του DR, Sandy French, αρνήθηκε να υποχωρήσει, λέγοντας: «Δεν υπήρξαν παραβιάσεις των κατευθυντήριων γραμμών δημοσιογραφικής δεοντολογίας».

Τελικά, η DR ανακοίνωσε την απόσυρση και «αποδημοσίευση» του ντοκιμαντέρ. Η επίσημη αιτιολογία ήταν ένα γραφικό διάγραμμα για τις πωλήσεις του ορυκτού που είχε αφαιρεθεί επειδή κρίθηκε ανακριβές. Αυτό προκάλεσε την απόλυση του αρχισυντάκτη του DR Thomas Falbe, σύμφωνα με πληροφορίες, για την προβολή του ντοκιμαντέρ.

googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_middle_3'); });

googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_middle_3'); });

Για τους Γροιλανδούς, το ότι το ντοκιμαντέρ ακυρώθηκε – αφού το DR ήταν ο μόνος τρόπος για να το δουν – «ήταν πραγματικά ένα χαστούκι στο πρόσωπο», λέει ο παραγωγός του Michael Bévort,  σύμφωνα με το variety.com. «Θέλω να πω, εδώ ήταν μια ταινία που μιλούσε γι’ αυτούς και θεωρήθηκε ως φωνή των Γροιλανδών στη συζήτηση», λέει. «Και μετά αποσύρθηκε από μια συζήτηση για τους αριθμούς».

Τι θέλουν οι Γροιλανδοί

Το ντοκιμαντέρ χτύπησε σαφώς μια χορδή με τους Γροιλανδούς καθώς σκέφτονταν το γεωπολιτικό τους μέλλον.

Σύμφωνα με δημοσκόπηση της Verian Group που διεξήχθη πριν από τις εκλογές για την εθνική εφημερίδα Sermitsiaq, το 36% των ερωτηθέντων δήλωσε ότι ο «Λευκός Χρυσός» θα επηρέαζε την ψήφο τους, αν και η έρευνα δεν διευκρίνισε πώς.

Στις εκλογές επικράτησε αιφνιδιαστικά ο Γενς-Φρέντερικ Νίλσεν, ηγέτης του κεντροδεξιού κόμματος Demokraatit, ο οποίος, στα 33 του χρόνια, έγινε ο νεότερος πρωθυπουργός της χώρας. Ο Νίλσεν, ο οποίος προτιμά μια πιο ήπια προσέγγιση της ανεξαρτησίας από τη Δανία σε σχέση με τους αντιπάλους του, έσπευσε να αντιταχθεί τόσο στους στόχους του Τραμπ για τη Γροιλανδία όσο και στους αποικιοκρατικούς περιορισμούς της Δανίας.

«Δεν θέλουμε να είμαστε Αμερικανοί. Όχι, δεν θέλουμε να είμαστε Δανοί. Θέλουμε να είμαστε Γροιλανδοί», δήλωσε στο Sky News.

Ο Νίλσεν αντιμετώπισε τον αντιπρόεδρο Τζέι Ντι Βανς με ψυχρότητα όταν επισκέφθηκε τη διαστημική βάση Πιτούφικ στη βορειοδυτική Γροιλανδία στα τέλη Μαρτίου. Αφού ο Βανς αποχώρησε, ο Τραμπ στην Ουάσιγκτον δήλωσε δυσοίωνα στο NBC News ότι η στρατιωτική βία δεν έχει φύγει από το τραπέζι όσον αφορά την προσάρτηση του νησιού.

«Αυτό που συμβαίνει είναι ότι η Γροιλανδία ήθελε να είναι ανεξάρτητη εδώ και δεκαετίες», λέει ο παραγωγός του ντοκιμαντέρ Bévort.

«Αλλά υπάρχει μια μεγάλη παρεξήγηση σχετικά με αυτό στο εξωτερικό, αλλά και στη Δανία», σημειώνει.

«Νομίζω ότι για τους Γροιλανδούς αυτό δεν σημαίνει ότι θέλουν να είναι μόνοι τους στη μέση του πουθενά. Σημαίνει απλώς ότι θέλουν να επαναδιαπραγματευτούν τη σχέση τους με τη Δανία προκειμένου να έχουν ισότιμη θέση».

Η άνοδος του πληθωρισμού ως επίπτωση της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία έπληξε ιδιαίτερα τα φτωχότερα νοικοκυριά στη Γερμανία. Έκθεση της Γερμανικής Ομοσπονδιακής Τράπεζας (Bundesbank) για τα οικονομικά των νοικοκυριών το 2023, δείχνει ότι το καθαρό εισόδημα του φτωχότερου μισού των νοικοκυριών μειώθηκε περισσότερο από 20% μεταξύ 2021 και 2023. Το μέσο εισόδημα των γερμανικών νοικοκυριών αυξήθηκε μεν ονομαστικά κατά 2,2% σε 324.800 ευρώ, στην εν λόγω χρονική περίοδο. Αν όμως ληφθεί υπόψη η μεταβολή τιμών, τότε το εισόδημα μειώθηκε σχεδόν 11%.

Σύμφωνα με την Μπούντεσμπανκ, ο πλούτος στη Γερμανία παραμένει άνισα κατανεμημένος και σε σύγκριση με άλλες ευρωπαϊκές χώρες.

Ενδεικτικό ότι το 10% των γερμανικών νοικοκυριών εξακολουθεί να κατέχει πάνω από το 60% του πλούτου. Μόνο η Αυστρία έχει ακόμα πιο άνιση κατανομή στη σύγκριση 20 ευρωπαϊκών χωρών.

googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_m1'); }); googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_m1'); }); Ισχνή ενίσχυση της ιδιοκτησίας ακινήτων

Τα φτωχότερα νοικοκυριά βάζουν τα χρήματά τους κυρίως σε επενδύσεις μικρών αποδόσεων και χαμηλών κινδύνων. Όπως για παράδειγμα σε αποταμιεύσεις, τρεχούμενους λογαριασμούς και προθεσμιακές καταθέσεις.

Όσο ανεβαίνει το εισόδημα, τόσο αυξάνονται οι πιο ριψοκίνδυνες μορφές επενδύσεων, σε μετοχές ή συμμετοχές σε εταιρείες, οι οποίες αποφέρουν υψηλότερες αποδόσεις. Στα υψηλότερα εισοδήματα η ιδιοκτησία ακινήτων διαδραματίζει ολοένα και συχνότερα σταθεροποιητικό ρόλο.

Παρά την ισχνή ενίσχυση της ιδιοκτησίας ακινήτων στη Γερμανία (18% των νοικοκυριών) και των μεριδίων σε αμοιβαία κεφάλαια (24%) επενδύσεις τέτοιου είδους εξακολουθούν να αποτελούν μειοψηφία. Αντιστρόφως ανάλογα κινούνται την ίδια ώρα οι λογαριασμοί ταμιευτηρίου (67%) και οι ασφάλειες ζωής (39%).

googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_m2'); }); googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_m2'); }); Χρέη το 39%, αποταμίευση το 83%

Στο πλαίσιο της έκθεσης τα νοικοκυριά παρείχαν σε συνεντεύξεις με συνεργάτες της Μπούντεσμπανκ πληροφορίες σχετικά με τα περιουσιακά τους στοιχεία: ακίνητα, αυτοκίνητα, πολύτιμες συλλογές, κοσμήματα, τραπεζικούς λογαριασμούς, μετοχές, ασφάλειες ζωής. Από τις απαντήσεις προκύπτει ότι το 39% των νοικοκυριών είναι υπερχρεωμένο και ότι το 83% αποταμιεύει, τουλάχιστον, περιστασιακά.

googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_middle_2'); });

Η γερμανική κεντρική τράπεζα συνέταξε για πέμπτη φορά έκθεση για την κατανομή του πλούτου. Οι συνεντεύξεις με 3.985 νοικοκυριά πραγματοποιήθηκαν μεταξύ Μαΐου του 2023 και Φεβρουαρίου 2024. Κατά συνέπεια δεν έχουν ληφθεί υπόψη οι αναταραχές στα διεθνή χρηματιστήρια ως αποτέλεσμα της δασμολογικής πολιτικής του αμερικανικού προέδρου Ντόναλντ Τραμπ. Η επόμενη έκθεση της Bundesbank προγραμματίζεται για το 2026.

Πηγή Deutche Welle

Επιμέλεια Στέφανος Γεωργακόπουλος

Την ανάληψη ευθύνης για τις επιθέσεις στη Hellenic Train και στο υπουργείο Εργασίας ανέλαβε η οργάνωση Επαναστατική Ταξική Αυτοάμυνα.

Η προκήρυξη με την οποία η προαναφερθείσα οργάνωση πήρε την ευθύνη για τα δύο χτυπήματα αναρτήθηκε στο Indymedia.

«Θάνατος στις σκαλωσιές, θάνατος στα τρένα, ο καπιταλισμός θρέφεται με αίμα», είναι το σύνθημα που χρησιμοποιεί η Επαναστατική Ταξική Αυτοάμυνα στην αρχή της προκήρυξής της, σημειώνοντας ότι «αυτό γεννήθηκε στις μεγάλες διαδηλώσεις του Μαρτίου του 2023 για το κρατικό καπιταλιστικό έγκλημα στα Τέμπη».

googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_m1'); });

«Θάνατος στις σκαλωσιές, θάνατος στα τρένα, ο καπιταλισμός θρέφεται με αίμα», είναι το σύνθημα που χρησιμοποιεί η Επαναστατική Ταξική Αυτοάμυνα στην αρχή της προκήρυξής της, σημειώνοντας ότι «αυτό γεννήθηκε στις μεγάλες διαδηλώσεις του Μαρτίου του 2023 για το κρατικό καπιταλιστικό έγκλημα στα Τέμπη».

Στην ίδια προκήρυξη προστίθεται ότι: «Στις 26 Ιανουαρίου 2025 και στις 28 Φεβρουαρίου 2025 αντίστοιχα, εκατοντάδες χιλιάδες λαού διαδήλωσαν ενάντια στην κυβέρνηση των δολοφονικών αντεργατικών αναδιαρθρώσεων και στη Hellenic Train, θυγατρική του ιταλικού μονοπωλίου Ferrovie Dello Stato, που φέρει τη βασική ευθύνη για τη δολοφονία 57 συνανθρώπων μας στα Τέμπη στις 28 Φεβρουαρίου 2023.

Οι διαδηλώσεις και οι απεργίες αποτελούν μια συμβολή στη συγκρότηση της συλλογικής μας άμυνας ως Τάξη και παράλληλα, μιας και σημειώθηκαν εντός μιας χώρας με ενεργό ρόλο στον αμερικανοσιωνιστικό γενοκτονικό πολέμο στην Παλαιστίνη, μια έμπρακτη πράξη αλληλεγγύης στον ηρωικό παλαιστινιακό λαό, που με το όπλο στο χέρι δείχνει το δρόμο για την απελευθέρωση των λαών όλου του κόσμου.

googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_m2'); });

Ειδικότερα, η απεργία της 28ης Φεβρουαρίου αποτέλεσε μια απάντηση στους ποταμούς αίματος που χύνονται καθημερινά στα εργασιακά κάτεργα. Μια απάντηση για τον ανείπωτο πόνο για τους συναδέλφους και τις συναδέλφισσες μας, για τους αδερφούς και τις αδερφές μας, τις μανάδες και τους πατεράδες μας, τους γιους και τις κόρες, τους φίλους και τις φίλες μας, που χάθηκαν ή σακατεύτηκαν στον αγώνα για το μεροκάματο. Μια απάντηση στον αδυσώπητο ταξικό πόλεμο που ζούμε κάθε μέρα εδώ».

googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_middle_2'); });

Στιγμιότυπο από τις έρευνες στο σημείο της επίθεσης στα γραφεία της Hellenic Train.

Για τη Hellenic Train και την κυβέρνηση

Για τη Hellenic Train, η Επαναστατική Ταξική Αυτοάμυνα γράφει:« Η Ηellenic Train αδρά χρηματοδοτημένη και απαλλαγμένη από κάθε ίχνος τυπικού έστω περιορισμού κι έχοντας δίπλα της μια κυβέρνηση αδίστακτη στην εξυπηρέτηση των συμφερόντων της, μπορούσε πλέον να επιδοθεί απερίσπαστη σε αυτό που ορίζει το dna κάθε καπιταλιστικής επιχείρησης. Στο κυνήγι δηλαδή του μέγιστου κέρδους, στο πεδίο εκείνο που όπως έχει πει ο Μαρξ ‘δεν υπάρχει έγκλημα που δεν είναι ικανό το κεφάλαιο να διαπράξει και νόμο ανθρώπινο που να μην μπορεί να τσαλαπατήσει’».

Πιο κάτω αναφέρεται και στην κυβέρνηση, σημειώνοντας ότι: «Ο ταξικός χαρακτήρας του εγκλήματος στα Τέμπη καθόρισε όπως ήταν επόμενο και τους όρους της πολιτικής και δικαστικής διαχείρισης του από πλευράς κυβέρνησης και Ηellenic Train. Απέδωσαν κατευθείαν ακόμα και την ώρα που το αίμα δεν είχε στεγνώσει το δυστύχημα στο ανθρώπινο λάθος και στις ‘χρόνιες παθογένειες του ελληνικού κράτους και δημοσίου’, απαιτώντας στην πραγματικότητα ακόμα μεγαλύτερη ελευθερία κινήσεων για το κεφάλαιο, περισσότερες ιδιωτικοποιήσεις και νέες επιθέσεις σε ό,τι δημόσια υποδομή έχει απομείνει».

«Μπάζωσαν αστραπιαία με κυβερνητική εντολή…»

Στη συνέχεια η Επαναστατική Ταξική Αυτοάμυνα αναφέρει: «Μπάζωσαν αστραπιαία με κυβερνητική εντολή-αδιαφορώντας για τις σωρούς των νεκρών- και κατά παράβαση κάθε πρωτοκόλλου τον τόπο του δυστυχήματος, δυσχεραίνοντας έτσι σημαντικά την έρευνα προκειμένου να καλύψουν τις ποικίλες ευθύνες της Ηellenic Train, μεταξύ άλλων αυτές για την τεράστια πυρόσφαιρα που κόστισε τη ζωή σε επιβαίνοντες, ευθύνες που θα μπορούσαν να αποκαλύψουν σοβαρές πτυχές της σύνδεσης κράτους, κεφαλαίου, Ηellenic Train και παράνομου-μαύρου κεφαλαίου.

Έβγαλαν από το κάδρο των ποινικών ευθυνών, δια μέσω της δικιάς τους δικαιοσύνης, τη διοίκηση της Ηellenic Train και του υπουργείου Μεταφορών, όπως βέβαια και όλους τους υπεύθυνους μέσα στα χρόνια, ανώτατους κυβερνητικούς και κρατικούς παράγοντες, που συνετέλεσαν ώστε ο σιδηρόδρομος να βρίσκεται σε αυτήν ακριβώς την κατάσταση που βρισκόταν στις 28/2/ 2023: δηλαδή ένας σιδηρόδρομος δημόσιος κίνδυνος.

Στην πραγματικότητα εδώ δεν μιλάμε καν για συγκάλυψη, αλλά για ανάληψη της ευθύνης για τη δολοφονία 57 ανθρώπων».

Στο τέλος της προκήρυξης, η Επαναστατική Ταξική Αυτοάμυνα γράφει ότι: «Αφιερώνουμε τις δυο αυτές ενέργειες στον παλαιστινιακό λαό και την ηρωική αντίσταση του.

Τιμή για πάντα στον Κυριάκο Ξυμητήρη και σε όσους και όσες έπεσαν μαχόμενοι στον δρόμο για την κοινωνική επανάσταση!».

Ο Λευτέρης Πετρούνιας δεν κατάφερε να μπει στη ζώνη των μεταλλίων στο Παγκόσμιο πρωτάθλημα της Κροατίας, καθώς τερμάτισε στην 6η θέση στη συγκεκριμένη διοργάνωση,

Έπειτα από την ολοκλήρωση της συμμετοχής του, ο «άρχοντας των κρίκων», έστειλε το μήνυμα του, διαμέσου δημοσίευσης στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Ο Έλληνας αθλητής έγραψε ότι στον αθλητισμό κερδίζεις ή μαθαίνεις, ενώ τόνισε ότι πρέπει να σηκώσει μανίκια και να συνεχίσει δυναμικά,

Δείτε τη δημοσίευση που έκανε ο Πετρούνιας googletag.cmd.push(function() { googletag.display('inside_intext_3'); }); Δείτε αυτή τη δημοσίευση στο Instagram.

Η δημοσίευση κοινοποιήθηκε από το χρήστη Eleftherios Petrounias (@eleftherios_petrounias)

googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_m1'); }); googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_m1'); });

Αναλυτικά το μήνυμα του Πετρούνια

«Στον αθλητισμό όπως και στη ζωή ή κερδίζεις ή μαθαίνεις!

Μια τεχνική αλλαγή στο πρόγραμμα των κρίκων θα φέρει το επιθυμητό αποτέλεσμα και ευτυχώς το ανακαλύψαμε σε αγώνα άνευ σημασίας και όχι στο Ευρωπαϊκό Πρωτάθλημα του επόμενου μήνα!

Σηκώνουμε μανίκια λοιπόν και συνεχίζουμε πιο δυναμικά!».

Παρακολουθώ από τη δεκαετία του 1990 το σημαντικό έργο της διεθνώς αναγνωρισμένης εικαστικού Βάνας Ξένου, ομότιμης καθηγήτριας της Σχολής Αρχιτεκτόνων του ΕΜΠ, παρασημοφορημένης από το γαλλικό κράτος, και υποψήφιας από την Ελλάδα για την ανάδειξη της «Γυναίκας της Ευρώπης». Γνωρίζω επίσης την εδώ και τριάντα χρόνια επίμονη ενασχόλησή της με την Ελευσίνα και τα Ελευσίνια Μυστήρια, σε θεωρητικό, εικαστικό και φιλοσοφικό επίπεδο. Είχα μάλιστα την ευκαιρία το 2004 ως συνεπιμελητής της εμβληματικής έκθεσής της με τίτλο Ελευσις Πέρασμα, στο εργοστάσιο Κρόνος στην Ελευσίνα, να βιώσω τις χαρισματικές αρχιτεκτονικές χειρονομίες της, που κατάφερε τα έργα της να συνομιλούν με τους ατμοσφαιρικούς εγκαταλελειμμένους χώρους του εργοστασιακού συγκροτήματος.

Εξαιρετικές και με αρχιτεκτονικό ενδιαφέρον ήταν και οι μεγάλες εκθέσεις της στο Παρίσι για δεύτερη φορά, στους κήπους του Palais Royal (2007-2008), με τίτλο Arrivée Passage, με την υποστήριξη του γαλλικού υπουργείου Πολιτισμού και αργότερα στον Εθνικό Κήπο της Αθήνας (2010), με τίτλο Η Ψυχή του Τόπου, εκθέσεις με κεντρικό θέμα την Ελευσίνα.

Η Ξένου συμμετείχε επίσης στην ομάδα που εργάστηκε συστηματικά για την προετοιμασία του φακέλου υποψηφιότητας που κατατέθηκε το 2016 για να γίνει η Ελευσίνα Πολιτιστική Πρωτεύουσα. Παράλληλα σε συνεργασία με τον καθηγητή Γιώργο Παρμενίδη και με φοιτητές της Σχολής Αρχιτεκτόνων του ΕΜΠ, στο πλαίσιο μίας μακροχρόνιας ερευνητικής προσέγγισης με τόπο αναφοράς την Ελευσίνα, και ιδιαιτέρως την περιοχή γειτνίασης του αρχαιολογικού χώρου, παρουσίασαν το 2016 μια πετυχημένη έκθεση στο Διοικητήριο του Παλιού Ελαιουργείου με τίτλο «9 Μεταβάσεις: Το Φανταστικό Μουσείο».

googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_m1'); });

Με την επικύρωση της Πολιτιστικής, η Ξένου ξεκίνησε με την ομάδα της την προετοιμασία μιας ολοκληρωμένης πρότασης με πολεοδομικό, ιστορικό και αρχιτεκτονικό χαρακτήρα, που προέβλεπε σειρά εικαστικών επεμβάσεων στην πόλη, διατυπώνοντας ερευνητικές κατευθύνσεις, που συνδυάζουν το μακρινό παρελθόν των ελευσινιακών μύθων με τη σύγχρονη ιστορία αυτού του τόπου. Μια σειρά επεμβάσεων με στόχο να παραμείνουν μόνιμα στην πόλη. Διατυπώθηκαν προτάσεις για την τοπιακή ανάπλαση των λατομείων Tιτάν στον φυσικό βράχο στην περιοχή Βλύχα (εικ. 1), που έγινε τσιμέντο για να χτιστεί η Αθήνα, και μετατρέπεται σε ένα υπαίθριο πέτρινο θέατρο στο μεταίχμιο της land art. Επίσης χωρικές και γλυπτικές εγκαταστάσεις αστικού φωτισμού στην πόλη, καθώς και τοποθέτηση χωρικών γλυπτικών κατασκευών στο παράκτιο αστικό μέτωπο με αναφορές σε κατόψεις αρχαίων ναών της Ελευσίνας, επιτοίχιες εγγραφές και εγχαράξεις/σημάνσεις. Και όλα αυτά μέσα από τη συγκρότηση ενός μεγάλου αρχείου τεκμηρίων με παραστατικά, εικόνες, χαρτογραφήσεις και αποτυπώσεις, που αποτελούν αφετηρίες ενός διαλογισμού που καθορίζει την καλλιτεχνική δημιουργία.

Δυστυχώς, οι προτάσεις αυτές δεν έγιναν αποδεκτές από την Πολιτιστική και τελικά μετά τη λήξη της, τον Δεκέμβριο του 2023 και την επίμονη προσπάθεια της Ξένου, δόθηκε η δυνατότητα ένταξης μιας διπλής αναδρομικής έκθεσης στο εργοστάσιο Ιρις και στον αρχαιολογικό χώρο, με τίτλο «Μυστήριο 15, το ανοιχτό μουσείο: “Γιατί η Ελευσίνα σήμερα; Από τη μελαγχολία στο όραμα”», με ζωγραφικά και γλυπτικά έργα, που επιμελήθηκαν ο Τάκης Μαυρωτάς και ο Emmanuel Daydé, προσπερνώντας τις νέες αρχικές προτάσεις που είχαν προετοιμαστεί. Αντί της υλοποίησής τους επί του πεδίου, παρουσιάστηκαν στο εργοστάσιο Ιρις σε μια σειρά πινακίδων με αναλυτικά υψηλής επεξεργασίας και τελειότητας ψηφιακές εικόνες και σχέδια και επεξηγηματικά κείμενα και τεκμήρια που επιμελήθηκαν αντίστοιχα η Ντορέτ Παναγιωτοπούλου και ο Γιάννης Τουρνικιώτης, αποκαλύπτοντας μια τεράστια πολυετή και κοστοβόρα προετοιμασία, που παρέμεινε στα χαρτιά και αποκλείστηκε από το να αποτυπωθεί στην πόλη, αφήνοντας σημαντικά εικαστικά ίχνη σε μόνιμη βάση, στο διηνεκές.

googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_middle_2'); });

Χρειάστηκε πολύς μόχθος και σημαντικές αρχιτεκτονικές επεμβάσεις από την Βάνα Ξένου και μια μεγάλη ομάδα συνεργατών που συντόνισε η Θεοδώρα Μπασάκου και επέβλεψε ο Αλέξανδρος Παναγιωτόπουλος, κυρίως στο πρόσφατα ανακαινισμένο εργοστάσιο Ιρις που ακόμη δεν έχει παραδοθεί από τον κατασκευαστή, για να υποδεχθεί τα έργα τέχνης (εικ. 2).

googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_m2'); });

Αυτό που έχει ενδιαφέρον είναι η ένταξη επτά εικαστικών γλυπτικών εγκαταστάσεων στον παρακείμενο αρχαιολογικό χώρο, που δίνει τη δυνατότητα στον επισκέπτη, αφού κινηθεί μέσα στην πόλη, να τις ανακαλύψει περιπλανώμενος στα μνημεία και να καταλήξει στο εξαιρετικά ανακαινισμένο αρχαιολογικό Μουσείο. Πέρα από το έργο Γαία-Ανάδυση (2000-2007) που σηματοδοτεί μπαίνοντας την όλη εικαστική επέμβαση, ανεβαίνοντας προς το Τελεστήριο, αποκαλύπτεται ο Νάρκισσος (2007), ένα ορειχάλκινο γλυπτό (εικ. 3) που ξεχωρίζει.

Η Ξένου κατάφερε να μας ενεργοποιήσει, να μας συγκινήσει με τις δύο εφήμερες εκθέσεις της, αλλά και να μας προβληματίσει για την δυνατότητα υλοποίησης των ελκυστικών αρχικών προτάσεών της, ειδικά για την περιοχή της Βλύχας, που μπορούν να συμβάλουν σε ένα ισχυρό σταθερό πολιτιστικό αποτύπωμα στην πόλη της Ελευσίνας. Ποτέ δεν είναι αργά.

Η Ιστορία της Σωσάννης του David Holton και της Τασούλας Μαρκομιχελάκη, που κυκλοφόρησε πρόσφατα από τις Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης, είναι η πρώτη «επιστημονική έκδοση» του έργου του Μάρκου Δεφαράνα. Ο Μάρκος Δεφαράνας γεννήθηκε στη Ζάκυνθο, πιθανότατα το 1503, και πέθανε στη Βενετία μετά το 1574. Εργα του είναι οι Λόγοι διδακτικοί (1543) και η Ιστορία της Σωσάννης (1569). Και στα δύο έργα ο συγγραφέας ταυτοποιείται από αντίστοιχες ακροστιχίδες, και μάλιστα στο δεύτερο εμφανίζεται επιπλέον ο τόπος καταγωγής του και ένα δεύτερο επίθετο. Η Ιστορία της Σωσάννης αποτελείται από 376 ομοιοκατάληκτους δεκαπεντασύλλαβους στίχους. Δεν σώζεται χειρόγραφο. Γνωρίζουμε όμως 26 έντυπες εκδόσεις της από το 1569 μέχρι το 1885, πράγμα που πιστοποιεί ότι υπήρξε ένα από τα πιο αγαπημένα λαϊκά αναγνώσματα για περισσότερους από τρεις αιώνες.

Η έκδοση συνοδεύεται από πλούσια εισαγωγή (209 σελίδες σε σύνολο 327), σχόλια και γλωσσάριο. Ακολουθεί ένα επίμετρο που περιλαμβάνει όλα τα συναφή κείμενα: τις βιβλικές αφηγήσεις, άλλες εκδοχές της ιστορίας στην υστεροβυζαντινή και νεοελληνική γραμματεία, καθώς και αντίστοιχες περιγραφές στοιχείων της αφήγησης του Δεφαράνα που απαντούν στη δημώδη γραμματεία. Ισως θα έπρεπε να προστεθεί εδώ και το ιταλικό πρότυπο του έργου, απαραίτητο τεκμήριο για να κατανοήσει ο ειδικός αναγνώστης ιδίοις όμμασι τι παρέλαβε ο ποιητής και τι παρέδωσε (βλ. παρακάτω). Την έκδοση συμπληρώνουν δεκαεπτά έγχρωμες απεικονίσεις, ελληνικές και κυρίως δυτικές, είτε του συνόλου της ιστορίας είτε μιας σκηνής, οι οποίες μαρτυρούν την ευρύτατη διάδοση και απήχησή της. Το βιβλίο αποτελεί πολύτιμο συμπλήρωμα στις εκδόσεις κειμένων της παλαιότερης νεοελληνικής γραμματείας.

Βιβλικές αφηγήσεις: η σημασία και οι τύχες τους. Οι βιβλικές αφηγήσεις υπήρξαν ένας από τους πυλώνες της λογοτεχνικής και καλλιτεχνικής παράδοσης σε Ανατολή και Δύση. Το μεγάλο τους πλεονέκτημα ήταν ότι απευθύνονταν και στο λόγιο και στο λαϊκό κοινό. Η Αναγέννηση τις εκκοσμίκευσε σε μικρότερο ή μεγαλύτερο βαθμό είτε στο επίπεδο του ύφους, λογοτεχνικού και εικαστικού, είτε στο επίπεδο του περιεχομένου. Η ιστορία της Σωσάννας θα μπορούσε να συμβεί σε κάθε εποχή. Η ανδρική σεξουαλική επιθετικότητα και μάλιστα από άτομα που εκμεταλλεύονται το αξίωμά τους, η άρνηση της γυναίκας να υποκύψει, ο εκβιασμός, η συκοφαντία και η δικαστική επίλυση του δράματος είναι θέματα διαχρονικά. Ομως, η απολύτως εκσυγχρονισμένη εκδοχή της ιστορίας θα καταλάμβανε απλώς μια θέση ανάμεσα σε χιλιάδες άλλες, ενώ η διερεύνηση του χειρισμού του θέματος σε παλαιότερες εποχές και η μελέτη της εξέλιξής του μας πλουτίζουν πολιτισμικά. Η γνώση της ιστορίας της λογοτεχνίας και της τέχνης συνδέονται άμεσα και ουσιαστικά με τον ορισμό της ανθρωπιστικής παιδείας.

googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_m1'); });

Η υπόθεση του έργου. Η όμορφη και θεοσεβούμενη Σωσάννα ζει στη Βαβυλώνα μαζί με τον πλούσιο σύζυγό της Ιωακείμ στα χρόνια της εβραϊκής αιχμαλωσίας. Γύρω από το σπίτι τους υπάρχει ένας θαυμάσιος κήπος («παράδεισος»), όπου συνηθίζει να περπατά η Σωσάννα και όπου συχνάζουν δύο γέροντες «κριτές» των Εβραίων για να ασκούν τα καθήκοντά τους. Βλέπουν τη Σωσάννα και την ερωτεύονται και αναζητούν την κατάλληλη ευκαιρία να ικανοποιήσουν τις σεξουαλικές τους ορέξεις. Μια ζεστή μέρα που η Σωσάννα βγαίνει να πάρει το λουτρό της στον κήπο για να δροσιστεί, της επιτίθενται και την εκβιάζουν να δεχτεί την ανήθικη πρότασή τους, αλλιώς θα την καταγγείλουν ότι την έπιασαν επ’ αυτοφώρω με έναν νεαρό. Η συκοφαντία καταλήγει στο δικαστήριο, όπου η Σωσάννα κινδυνεύει να καταδικαστεί σε θάνατο. Σώζεται όμως την τελευταία στιγμή χάρη στην παρέμβαση του νεαρότατου Δανιήλ, του μετέπειτα προφήτη, ο οποίος ανακρίνει χωριστά τους δύο γέροντες και έτσι αποκαλύπτει τη σκευωρία.

Η Σουζάνα και η Σωσάννα: Δύση και Ανατολή. Χάρη σε μια δημοσίευση του Δημήτριου Μιχαηλίδη (1991) γνωρίζουμε ότι πρότυπο του Δεφαράνα υπήρξε το ιταλικό ποίημα (cantare) Istoria di Susanna e Daniello. Η σχέση των δύο αφηγήσεων πρέπει να θεωρείται βέβαιη και τεκμηριώνεται από τη συστηματική συγκριτική εξέταση στην οποία προβαίνουν οι εκδότες. Ομως, η οπτική γωνία των δύο κειμένων διαφέρει. Θα σταθώ μόνο στην κομβική σκηνή του λουτρού, καθώς υπήρξε η αφετηρία όλων αυτών που ακολούθησαν και επειδή κυριάρχησε στις δυτικές εικαστικές αναπαραστάσεις. Στην εν λόγω σκηνή το πρότυπο δεν αναδεικνύει τη στάση της Σουζάνα (το ιταλικό της όνομα) αλλά τη λαγνεία των δύο γερόντων, ενώ αντίθετα η ελληνική εκδοχή προβάλλει την αγνότητα της Σωσάννας.

googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_middle_2'); });

Το ιταλικό πρότυπο αφιερώνει επτά ολόκληρες οκτάβες (8-14) στις αμοιβαίες εξομολογήσεις των δύο γερόντων για το αντικείμενο του πόθου τους, διότι ο καθένας τους είχε ερωτευτεί χωριστά τη Σουζάνα. Οι οκτάβες 15-19 που αναφέρονται στη σκηνή του λουτρού δίνουν και πάλι προτεραιότητα στην ερωτική βουλιμία των δύο γερόντων. Αναφέρω δύο χαρακτηριστικές λεπτομέρειες. Στη στροφή 16 ο αφηγητής μιλάει για τη συνήθεια που υπάρχει στις νότιες χώρες να παίρνουν [οι γυναίκες] το λουτρό τους τις καυτές μέρες για να δροσιστούν και στη συνέχεια «να αλείφονται με αρώματα που αποπνέουν ένα πλήθος από μυρωδιές, ώστε να αναζωογονούν το σώμα τους». Η εν λόγω παρέκβαση-προσθήκη υπαινίσσεται ότι το αρωματισμένο κορμί της Σουζάνα θα λειτουργούσε ερεθιστικά για τους γέροντες που την περιμένουν κρυμμένοι να βγει να πάρει το λουτρό της. Η επόμενη στροφή αφηγείται συνοπτικά την είσοδο της Σουζάνα στον κήπο: στέλνει τις δύο υπηρέτριες να φέρουν το άρωμα λέγοντάς τους να κλείσουν την πόρτα και αμέσως μετά γδύνεται. Αυτόματα η εστίαση μετακινείται στους δύο γέροντες, περιγράφοντας με γλαφυρό τρόπο την αδημονία που τους κατέχει να ικανοποιήσουν τις σεξουαλικές ορέξεις τους:

googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_m2'); });

«Κανένα βάσανο δεν μπορεί να συγκριθεί

με εκείνου που περιμένει ενώ πρέπει να βιαστεί.

Οι γέροντες ένιωθαν να λιώνουν

googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_middle_3'); });

καθώς ήταν ήδη κάποια ώρα στην αναμονή.

Και τους φάνηκε πως χίλια χρόνια θα έκαναν

να βγουν απ’ την κρυψώνα τους.

Ο ένας καθαρίζει τα ρούχα του, ο άλλος τα τακτοποιεί.

Τους φαίνεται ως δώρο εξ ουρανού

αυτή η τόσο ευπρόσδεκτη λεία».

Μάταια θα αναζητήσουμε κάτι ανάλογο στην Ιστορία της Σωσάννης. Στην ελληνική διασκευή η σκηνή του λουτρού είναι εκτενέστερη και αφιερώνεται στις προφυλάξεις που παίρνει η Σωσάννα για να μην τη δουν αδιάκριτα μάτια. Ας δούμε τις σχετικές αναφορές. Τις ζεστές μέρες η Σωσάννα συνήθιζε να μπαίνει στον κήπο για να δροσίζεται, μόνο όμως «αφότις εσκολάσασιν οι ανθρώποι ‘κ το παλάτι / και δεν εθώρειε κανενεί να έναι μπρος εις αύτην». Στέλνει τις σκλάβες της να φέρουν «τον μόσχον με σαπούνιν» (που βέβαια δεν φτάνει ποτέ) και τους λέει να κλείσουν αμέσως («εισμιό) την πόρτα, ώστε «να μη ‘ν’ κανείς και την θωρεί». Ο αφηγητής προσθέτει κάτι καινοφανές, ότι δηλαδή σπεύδει η ίδια η Σωσάννα να κλείσει και να αμπαρώσει την πόρτα («και κλει την πόρτα με σπουδήν, τον μάνταλον αμπώνει»). Καθώς πηγαίνει να «νίψει το κορμί της», «σκιάζεται μη και την ιδούν κι ήτονε διά ντροπή της». Ο αφηγητής επαναλαμβάνει την πρόθεσή της να λουστεί όπως συνήθιζε, επιμένοντας ότι «επίστευε ότι εδεκεί κανεί άνθρωπον δεν είχε». Και μόνον αφού βεβαιώθηκε ότι δεν την έβλεπε κανείς («Και έβαλεν στον λογισμόν κανείς δεν την εθώρειε»), η Σωσάννα αποφάσισε να γδυθεί («και γδένεται τα ρούχα της απ’ ό,τι κι αν εφόρειε») και να μπει στο νερό. Την επόμενη στιγμή, όμως, είδε τους γέροντες που κρύβονταν («μόνε θωρεί τους γέροντες, οπού ‘σανε κρυμμένοι») και η ενστικτώδης κίνησή της ήταν να αρπάξει τα ρούχα της, να σκεπάσει το γυμνό κορμί της και μετά να τους αντιμετωπίσει («Εισμιόν αυτείνη γλήγορα τα ρούχα της αρπάζει / κι αφήτις εσκεπάστηκεν, αυτούς τους δυο στοχάζει»). Αμέσως μετά οι δύο γέροντες της κάνουν την ανήθικη πρόταση και την εκβιάζουν να τη δεχτεί, αλλά η Σωσάννα την απορρίπτει χωρίς δεύτερη σκέψη.

Η Σουζάνα του ιταλικού προτύπου εισέρχεται στον κήπο τονίζοντας τη θηλυκότητά της («με κινήσεις όλο χάρη»). Βασίζεται μόνο στη βεβαιότητα και την εντύπωση (credendo, pargli) ότι δεν υπάρχει κανείς άλλος στον κήπο, ενώ αντίθετα η Σωσάννα ψάχνει συνεχώς με το βλέμμα της να δει αν την παρακολουθούν. Η Σουζάνα γδύνεται αμέσως μόλις φύγουν οι υπηρέτριες, ενώ η Σωσάννα κοιτάζει ξανά και ξανά για να βεβαιωθεί ότι δεν τη βλέπουν. Τέλος, η Σωσάννα είναι αυτή που βλέπει τους γέροντες να κρυφοκοιτάζουν, ενώ αντίθετα είναι οι γέροντες που βλέπουν τη Σουζάνα και την πλησιάζουν. Και το κυριότερο όλων: δεν μαθαίνουμε ποτέ ότι η Σουζάνα σκεπάζει το γυμνό κορμί της πριν της απευθυνθούν οι δύο γέροντες και τους απαντήσει. Στην καλύτερη περίπτωση, η ενδεχόμενη αντίφαση (136 «γδύνεται», 145 «ενώ γδυνόταν») υπαινίσσεται ότι ο αφηγητής δεν σπουδαιολογεί το αν στέκεται μπροστά τους γυμνή ή (μισο)ντυμένη.

Το τελευταίο στοιχείο δεν είναι τυχαίο. Οι δυτικές εικαστικές αναπαραστάσεις της ιστορίας της Σουζάνα κατά τον 16ο και τον 17ο αιώνα επιμένουν στη σκηνή του λουτρού, όπου το κορμί της εμφανίζεται είτε γυμνό είτε επιδέξια αποκαλυπτικό. Ξεχωρίζω τον Τιντορέτο, που ζωγράφισε πέντε φορές τη σκηνή του λουτρού από το 1552 μέχρι το 1580, πασχίζοντας να βρει την ιδανική της έκφραση. Πιο διάσημος είναι ο λίγο προγενέστερος από την Ιστορία της Σωσάννης πίνακας, όπου η Σουζάνα απεικονίζεται γυμνή ως άλλη Αφροδίτη να κοιτά τον εαυτό της στον καθρέφτη, ενώ ακουμπά στο λυγισμένο της δεξιό γόνατο και το αριστερό πόδι της είναι στο νερό. Το βλέμμα των δύο γερόντων που μισοφαίνονται από πίσω δεν την αφορά, καθώς είναι στραμμένο αλλού. Εξάλλου, το βλέμμα της γυναικείας φιλαρέσκειας το έχει ακυρώσει (και μαζί του τον πυρήνα της βιβλικής αφήγησης του Θεοδοτίωνος).

Το ηθικοδιδακτικό μήνυμα και ο Δαπόντες. Το τελευταίο, εκτενές τμήμα της διασκευής του Δεφαράνα (στ. 285-374) έχει ηθικοδιδακτικό περιεχόμενο, που συνδέεται άμεσα ή έμμεσα με την ιστορία που προηγήθηκε. Το ηθικοδιδακτικό στοιχείο παρέμεινε κυρίαρχο στις μεταγενέστερες εκδοχές της ιστορίας στη νεοελληνική γραμματεία. Μοναδική σημαντική εξαίρεση αποτελεί η διαλογική εκδοχή που περιλαμβάνεται στον Καθρέπτη γυναικών του Καισάριου Δαπόντε (Λειψία 1766) και θυμίζει τον Λουκιανό, όπου ο αφηγητής Χαρίτων εμφανίζεται ως αυτόπτης μάρτυς σε όλες τις σκηνές. Την εκδοχή του Δαπόντε διακρίνει ο ανάλαφρος τόνος της αφήγησης, άλλοτε χαριτωμένος και άλλοτε χιουμοριστικός. Παραθέτω δύο παραδείγματα που αφορούν τις ορέξεις των δύο γερόντων και δύο που αναφέρονται στη Σωσάννα ανάμεσα στα λουλούδια του κήπου της:

«Εκείνοι και την έβλεπαν αυτήν κάθε ημέραν,

οι δύο μαύροι κόρακες την άσπρην περιστέραν.

…

Ενέδρευον ως λέοντες, πότε να την αρπάσουν,

να καταφάγουν την πτωχήν όλην και να χορτάσουν».

(Οι γέροντες)

Πότε κλωνί βασιλικού, πότε κανένα κρίνο,

έσκυπτε το βασιλικόν κορμάκι της εκείνο,

κι έκοπτε και εμύριζε […]

…

Και πότε μύρτον έπαιρνε και το ‘βανε στο στόμα,

πότε κανένα λούλουδον, και άλλο τι ακόμα.

Και το ‘βανε στο στόμα της και στόμα δακτυλίδι,

με χείλη σαν ρουμπίνια, πόσην στολήν της δίδει.

Ιδια σαν η μέλισσα, έτζι ανθολογούσε,

από τα άνθη και καρπούς, μόνον πως δεν πετούσε».

(Η Σωσάννα)

Ο Μ. Πασχάλης είναι ομότιμος καθηγητής Κλασικής Φιλολογίας, Πανεπιστήμιο Κρήτης

Ο πάπας Φραγκίσκος χαιρέτησε και ευλόγησε τους πιστούς, σήμερα το μεσημέρι, στην πλατεία του Αγίου Πέτρου στο Βατικανό.

Ο Φραγκίσκος ευχήθηκε «καλή Κυριακή των Βαΐων και καλή Μεγάλη Εβδομάδα»  στους προσκυνητές και έσφιξε τα χέρια ιερέων, καλογρεών και πιστών από όλο τον κόσμο.

Ο πάπας μετακινήθηκε με αναπηρικό αμαξίδιο και, για πρώτη φορά, δεν έκανε χρήση οξυγόνου.

googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_m1'); }); googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_m1'); }); Όλα όσα είπε στον χαιρετισμό του ο Πάπας

«Τα πάθη του Ιησού μας βοηθούν να συμπάσχουμε, όταν τείνουμε το χέρι μας σε όποιον δεν τα καταφέρνει, όταν αγκαλιάζουμε όποιον έχει χάσει την ελπίδα, όταν σηκώνουμε όποιον έχει πέσει» ανάφερε αρχικά.

«Αδελφές και αδελφοί, για να ζήσουμε το μεγάλο αυτό θαύμα του ελέους, ας διαλέξουμε πώς να φέρουμε τον σταυρό κατά την Μεγάλη Εβδομάδα: όχι στον λαιμό, αλλά στην καρδιά. Όχι μόνο τον δικό μας, αλλά και όσων υποφέρουν, κοντά μας. Και του άγνωστου εκείνου ανθρωπου που η τυχη- ειναι αραγε η τυχη;- μας έκανε να συναντήσουμε. Ας προετοιμαστούμε για το Πάσχα, ας γίνουμε Κυρηναίοι ο ένας για τον άλλον», υπογράμμισε ο Φραγκίσκος, στο σημερινό μήνυμά του προς τους πιστούς.

googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_m2'); }); googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_m2'); }); Δεύτερη εμφάνιση του Πάπα

Η εμφάνιση στο Βατικανό ήταν η δεύτερη του 88χρονου Πάπα από τότε που πήρε εξιτήριο από το νοσοκομείο Gemelli της Ρώμης, όπου έδινε μάχη με διπλή πνευμονία για περισσότερο από ένα μήνα.

Εισήχθη στο νοσοκομείο στις 14 Φεβρουαρίου για μια κρίση βρογχίτιδας που εξελίχθηκε σε διπλή πνευμονία.

Ήταν μια ιδιαίτερα σοβαρή κατάσταση για τον ίδιο, καθώς είχε πάθει πλευρίτιδα ως νεαρός ενήλικας και είχε αφαιρέσει μέρος του ενός πνεύμονα.

googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_middle_2'); });

Ο Φραγκίσκος έφτασε τόσο κοντά στο θάνατο κατά τη διάρκεια της 38ήμερης παραμονής του στο νοσοκομείο που οι γιατροί του σκέφτηκαν να τερματίσουν τη θεραπεία ώστε να πεθάνει ήρεμα, δήλωσε τον περασμένο μήνα ο επικεφαλής της ιατρικής του ομάδας.

Οι γιατροί είχαν συνταγογραφήσει στον Πάπα δίμηνη περίοδο ανάπαυσης στην κατοικία του στο Βατικανό μετά την έξοδό του από το νοσοκομείο, για να επιτρέψει στο σώμα του να θεραπευτεί.

Δεν είναι ακόμη γνωστό πόσο θα συμμετάσχει στην επικείμενη Μεγάλη Εβδομάδα – την πιο σημαντική εβδομάδα στο ημερολόγιο της Εκκλησίας, η οποία είναι γεμάτη με λειτουργίες και εκδηλώσεις.

Ντυμένος με μαύρα γυαλιστερά πλακάκια και υποφωτισμένος, αφήνει μετά βίας να φανεί το περιεχόμενό του. Λιγοστές αχτίδες φωτός αντανακλούν σε αστραφτερές αλυσίδες, σε ατσάλινες μικρές λεκάνες, σε δερμάτινες μπότες και σε σέλες που έχουν αναρτηθεί στους τοίχους σαν τρόπαια. Τέσσερις στίχοι γραμμένοι με ροζ νέον και αμφίσημοι ως προς το μήνυμα που εκπέμπουν – καθώς κάνουν λόγο, μεταξύ άλλων, για χέρια που μαστιγώνουν καπούλια – δεν επιτρέπουν, τουλάχιστον στα πρώτα δευτερόλεπτα, να είναι κάποιος βέβαιος αν βρίσκεται σε ένα κλαμπ που απευθύνεται σε ενηλίκους ή σε έναν πλήρως εξοπλισμένο στάβλο, που μόλις έχει αδειάσει, με τα λαστιχένια καλύμματα του πατώματος να έχουν προ ολίγου τακτοποιηθεί στους τοίχους ως το επόμενο μπάνιο των αλόγων.

Κάθε βήμα μέσα στον χώρο μοιάζει με μια άσκηση ισορροπίας ανάμεσα στην εμπιστοσύνη και την προδοσία, τον πόνο και την αγάπη, την καταπίεση και την αφοσίωση, το σκοτάδι και το φως, με απόντες τους βασικούς πρωταγωνιστές: τον άνθρωπο και το άλογο.

Αρχιτέκτονας του ιδιότυπου αυτού σύμπαντος είναι η Τζάνις Ράφα (συντόμευση του Ραφαηλίδου), που μοιράζει τον χρόνο της ανάμεσα στην Αθήνα και το Αμστερνταμ. Η ελληνίδα καλλιτέχνις μπήκε δυναμικά στον χάρτη της μεγάλης οθόνης το 2020 μέσα από τη διεθνώς βραβευμένη ταινία της «Kala azar». Και το 2021 κατέκτησε μια θέση στο προσκήνιο της παγκόσμιας εικαστικής πραγματικότητας με τη συμμετοχή της στην κεντρική έκθεση της Μπιενάλε της Βενετίας, όταν την επέλεξε η καλλιτεχνική τότε διευθύντρια Σεσίλια Αλεμάνι. Τώρα, όμως, έφτασε η στιγμή για την πρώτη μουσειακή παρουσίαση της δουλειάς της στην Ελλάδα, αλλά και την πρώτη μεγάλης κλίμακας κατάκτηση της τρίτης διάστασης στο έργο της. «Κατέλαβε», λοιπόν, δύο αίθουσες στον τρίτο όροφο του Εθνικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης. Και με επιμελήτρια την ιστορικό τέχνης Δάφνη Βιτάλη, δημιούργησε την έκθεση «Εμείς που προδώσαμε τα άλογα».

googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_m1'); });

ΚΥΡΙΑΡΧΙΑ ΚΑΙ ΑΓΑΠΗ. «Είναι ένα έργο που μιλά για την ανθρώπινη ανάγκη για κυριαρχία μέσα από ύπουλους τρόπους, μέσω της εξαπάτησης, αλλά και για την ανάγκη να αγαπηθούμε από σώματα που δεν μας ανήκουν. Πολλές φορές δεν μπορούμε να βρούμε την αγάπη που θέλουμε και προσπαθούμε να την αποπροσανατολίσουμε για να την αποκτήσουμε και μαζί με αυτή και το σώμα που ποθούμε», λέει στα «Πρόσωπα» η Τζάνις Ράφα, ενώ με το βλέμμα της μοιάζει να χαϊδεύει τις σέλες που έχουν τοποθετηθεί στον τοίχο. Αν και οι περισσότερες είναι μέρος ιδιωτικής συλλογής που προσφέρθηκαν για την υλοποίηση του έργου – κάποιες χρονολογούνται τη βικτωριανή εποχή –, ανάμεσά τους βρίσκεται και μία δική της, από την εποχή που ίππευε το άλογό της, τον Μέντος. Τα ίχνη της χρήσης μαρτυρούν την πίεση, αλλά και τη στενή σχέση αλόγου και αναβάτη, μια σχέση εμπιστοσύνης, εξουσίας και εκβιασμένης αγάπης.

«Δεν είναι μια έκθεση διδακτική. Επιτρέπει διάφορες αναγνώσεις. Δεν μιλάει για το άλογο, αλλά για το συλλογικά προδομένο και για το εξουσιαζόμενο σώμα. Για εκείνο που δεν το βλέπουμε για αυτό που είναι αλλά για αυτό που έχουμε δομήσει να είναι, ώστε να ικανοποιήσει τις δικές μας απολαύσεις, ανάγκες και πόθους για κυριαρχία, ευχαρίστηση και αγάπη», εξηγεί η Τζάνις Ράφα και δεν κρύβει ότι το εγχείρημά της αυτό, όπως άλλωστε και όλες της οι δουλειές, έχει και πολιτική διάσταση.

googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_middle_2'); });

«Στην προκειμένη περίπτωση μάλιστα θα έλεγα ότι είναι διπλή αυτή η διάσταση. Η μία αφορά το ζήτημα της πολιτικής και ηθικής σχετικά με τα ζώα. Και η δεύτερη έχει να κάνει με το ποιος καβαλάει ποιον και υπό ποιους όρους. Αναφέρεται στην εξουσία που ασκείται κάτω από σαδιστικούς σχεδόν όρους. Στη σύνθετη σχέση του τι παίρνω για να σου δώσω. Και σχετίζεται πάρα πολύ με τις έμφυλες σχέσεις, με το πώς τα σώματα έχουν μάθει να υπηρετούν, πώς το αρσενικό στοιχείο που υπάρχει πάρα πολύ έντονα στον χώρο των αλόγων έχει δημιουργήσει σώματα τα οποία αποδέχονται τη βία ως μια μορφή απόλαυσης. Οπότε η πολιτική διάσταση υπάρχει και σε σχέση με το ανθρώπινο συλλογικό και με το πώς οι κοινωνίες εξουσιάζονται», συνεχίζει.

googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_m2'); });

Για να φτάσουμε στη δεύτερη αίθουσα της έκθεσης – εκεί όπου πρωταγωνιστικό ρόλο έχει ένα δικάναλο βίντεο που έχει γυριστεί στις εγκαταλελειμμένες εγκαταστάσεις του ιπποδρόμου στο Μαρκόπουλο –, χρειάζεται να περάσουμε από μια κουρτίνα φτιαγμένη από ουρές αλόγων, ένα ακόμη σημείο του σώματος των συγκεκριμένων ζώων που εκμεταλλεύεται η αγορά για πολλές χρήσεις, μεταξύ αυτών η κατασκευή δοξαριών εγχόρδων. Στο μεταξύ, περιεργάζομαι τους τίτλους των έργων της που είναι τοποθετημένοι στους τοίχους: «Μαστιγώνοντας καπούλια και ιππεύοντας την ιστορία», «Αιτία θανάτου», «Αυτό το άλογο ήταν κάτι παραπάνω από μια καλή κούρσα».

googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_middle_3'); });

ΠΕΡΙ ΠΡΟΚΛΗΣΗΣ. Αναλογίστηκε τους επιμέρους αυτούς τίτλους, καθώς την ίδια περίοδο που εκείνη βρισκόταν στην τελική ευθεία προετοιμασίας της έκθεσης το πανελλήνιο – από το Διαδίκτυο έως τη Βουλή – ασχολούνταν με τα «βλάσφημα» και αποκαθηλωμένα μέχρι νεωτέρας έργα του Χριστόφορου Κατσαδιώτη από την περιοδική έκθεση της Εθνικής Πινακοθήκης; Σκέφτηκε ότι μπορεί να έχει ανάλογες αντιδράσεις; Και μπήκε στη διαδικασία αυτολογοκρισίας;

«Πράγματι, έχουν μια επικινδυνότητα, αλλά νομίζω εκεί βρίσκεται και το ενδιαφέρον, δηλαδή να είναι κάπως προκλητικό το έργο. Σε αυτή την περίπτωση ίσως να είναι λίγο παραπάνω προκλητικό επειδή είναι περισσότερο αναγνώσιμη αυτή η προκλητικότητα. Αλλες φορές γίνεται με έναν ίσως πιο υποσυνείδητο τρόπο μέσα από τα βίντεο που είναι πιο σκοτεινά, πιο άγρια και ενστικτώδη. Στην προκειμένη περίπτωση αγοράστηκαν κάποιες σέλες και ουρές αλόγων για να στηθεί η έκθεση. Υπάρχει μία αντιφατική χρήση των υλικών μέσα στο σκεπτικό της δουλειάς, όπου νομίζω η τέχνη αλλά και η ίδια η ζωή αποτυγχάνουν κάποιες φορές στο να μπορέσουν να είναι απόλυτα ηθικές. Καθημερινά αποτυγχάνω στο να είμαι ξεκάθαρη με το γεγονός ότι θέλω να είμαι vegan, με το πώς μεγαλώνω το παιδί μου σχετικά με αυτό, με το πώς στη δουλειά μου προσπαθώντας να μιλήσω για τα ζώα κάνω κατάχρηση της εξουσίας μου προς αυτά.

Νομίζω είμαι προετοιμασμένη να αντιμετωπίσω το γεγονός ότι αυτή η αποτυχία που κρύβει μέσα της η δουλειά μου μπορεί να λογοκριθεί από κάποιον ακτιβιστή. Τώρα σε σχέση με την πολιτική διάσταση ή με τη σεξουαλικότητα που μπορεί να ενέχει το έργο και το πώς παρερμηνεύεται, προσωπικά με ενδιαφέρει να είναι λίγο προβοκατόρικο. Μου αρέσει κάπως να τσιμπάει τον άλλον. Να τον ταρακουνάει. Αν και είναι ερευνητική δουλειά, δεν είναι αυτό που θέλω να βγει προς τα έξω, όσο το να επιτρέψω μια πιο ενστικτώδη αντίδραση του θεατή, ακόμη κι αν είναι λάθος αυτή η πρώτη ανάγνωση. Με ενδιαφέρει το πώς τοποθετούμαστε από συνήθεια απέναντι στα πράγματα».

Πιστεύει η Τζάνις Ράφα ότι μέσα από τη δουλειά της και τα ερωτήματα που θέτει θα μπορέσει, έστω και ελάχιστα, να μετακινήσει τους θεατές και να αλλάξει κάτι προς μια πιο θετική κατεύθυνση; «Δεν είμαι από τους ανθρώπους που πιστεύουν ότι ο τρόπος που ταρακουνάμε τους ανθρώπους μέσω της τέχνης είναι πάντα τόσο μεγάλος. Μπορεί να είναι κάποιες φορές εντυπωσιακός. Μπορεί να προκαλεί θόρυβο. Μπορεί να συγκινεί, αλλά μάλλον είναι πολύ στιγμιαίο το αποτέλεσμα. Νομίζω ότι έχουμε τόσο ισχυρές αντιστάσεις στο να νιώθουμε καλά σε αυτό που ξέρουμε καλύτερα, που μας έμαθαν οι γονείς μας, η θρησκεία μας, ο πολιτισμός μας, έχουμε μια τέτοια ασφάλεια και ευκολία μέσα σε αυτό, που νομίζω ότι το 90% όσων θα έρθουν στην έκθεση, μετά θα πάει να φάει σουβλάκι και το Πάσχα θα σουβλίσει κατσικάκι. Αυτό για μένα είναι μια πλήρης αποτυχία. Γι’ αυτό και είναι πολύ μεγάλη απογοήτευση το ότι κάνω τη δουλειά που κάνω. Μακάρι με τις γνώσεις που έχω πάνω στα ζώα να είχα διαλέξει μία άλλη δουλειά, θα ήταν πολύ πιο χρήσιμη για αυτά».

Κλωθογυρίζει μέρες στο μυαλό μου και προσπαθώ να το απωθήσω. Λέω, δεν βαριέσαι, οι εποχές άλλαξαν, τα παιδιά έχουν, πλέον, άλλες ανάγκες και αναπτύσσουν άλλες δεξιότητες. Οπότε πολύ σωστά το υπουργείο Παιδείας εγκαινίασε πριν από έναν, περίπου, μήνα την πλατφόρμα eVivlia όπου είναι διαθέσιμα είκοσι, προς το παρόν, βιβλία λογοτεχνίας που διδάσκονται στα σχολεία. Σε ηχητική μορφή και με τη συμμετοχή καλών ηθοποιών. Παράλληλα, ακούω ότι στη Σκανδιναβία, όπου, στα σχολεία, τα ηχητικά βιβλία έχουν εδώ και χρόνια αντικαταστήσει πλήρως τα χάρτινα, αρχίζουν να επιστρέφουν στις εργοστασιακές ρυθμίσεις της ανάγνωσης.

Φοβάμαι ότι ακούγομαι σαν τις γιαγιάδες του παλιού καιρού που θεωρούσαν κάθε επίτευγμα της τεχνολογίας «διαόλου πράμα». Ομως δεν μπορώ να φανταστώ έναν κόσμο χωρίς βιβλία. Χάρτινα. Ταλαιπωρημένα από τις μεταφορές. Λερωμένα από αντιηλιακά και άμμο στις σελίδες τους. Ή με δαχτυλιές από κέτσαπ και καλά κρυμμένα ψίχουλα. Με τηλέφωνα σημειωμένα στην εσωτερική πλευρά του οπισθόφυλλου. Και νάτος πάλι ο δαίμων της εξέλιξης να με τραβάει από το μανίκι. Τι ηχητικά, τι χάρτινα, το θέμα είναι να διαβάζει ο κόσμος.

Είναι όμως το ίδιο; Το δοκίμασα. Προσπάθησα να ακούσω ένα – δύο αγαπημένα μου βιβλία. Υστερα από λίγα λεπτά άρχισα να αισθάνομαι ελλιπής, ατελής. Ενιωθα ότι είχα απεμπολήσει μια βασική μου ικανότητα. Την ανάγνωση. Και σαν να θυμήθηκα, από το βάθος των δεκαετιών, το δέος μου όταν άρχισα να ξεχωρίζω τα γράμματα και προσπαθούσα να συλλαβίσω τα πάντα. Από τις επιγραφές στον δρόμο έως τους τίτλους των εφημερίδων. Τις καινούργιες λέξεις που είχα μπροστά μου ως σχήμα πλέον και αυτό λες και τους έδινε μια πλαστικότητα. Τότε ήταν που τα παραμύθια που μου διάβαζαν έγιναν ιστορίες διότι τις διάβαζα πια μόνη μου. Και μετά, επιστροφή στο παρόν και στις νέες συνθήκες, στις νέου τύπου προσβάσεις στη γνώση. Εξάλλου, πρέπει να το παραδεχθώ πως ούτε εγώ ούτε οι συνομήλικοι φίλοι μου διαβάζουμε όπως παλαιότερα. Προτιμάμε τις πλατφόρμες και δεν συζητάμε τόσο για βιβλία όσο για σειρές.   Και μένω με την αναρώτηση. Αν ο Ντοστογιέφσκι, ο Καραγάτσης, ο Παπαδιαμάντης, ο Ταχτσής ήξεραν ότι τα βιβλία τους δεν θα διαβάζονταν αλλά θα ακούγονταν, θα τα έγραφαν με τον ίδιο ακριβώς τρόπο; Δεν ξέρω. Αυτό που ξέρω είναι πως η σχέση μεταξύ συγγραφέα και αναγνώστη είναι αδιαμεσολάβητη. Και σ’ αυτό ακριβώς έγκειται η μαγεία της. Στην «προσωπική επαφή» που αναπτύσσεται και που φουντώνει από τα ρεύματα που δημιουργούν οι ορθάνοιχτες πόρτες της φαντασίας. Προσωπικά, στα πρώτα μου ενήλικα διαβάσματα, έχω παρακαλέσει τον Ντοστογιέφσκι να γράψει τη συνέχεια του «Εγκλημα και τιμωρία», έχω πικάρει τον Καραγάτση, έχω τσακωθεί με τον Παπαδιαμάντη γιατί μου φαινόταν πολύ αυστηρός, ενώ ένα καλοκαιρινό μεσημέρι σαν να εισέβαλε στο δωμάτιό μου κάθιδρος ο Ταχτσής και, αφού ήπιε ένα ποτήρι νερό, άρχισε να μου μιλάει διά στόματος Εκάβης.

googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_m1'); });

Ο Τσόμσκι, με την ιδιότητα του γλωσσολόγου, έχει γράψει πώς όταν διαβάζουμε, για παράδειγμα, Σαίξπηρ, ο εγκέφαλός μας συντονίζεται με τον δικό του. Δηλαδή να έχω τη «δυνατότητα» να κουβεντιάσω με τον Σαίξπηρ και να παίρνω μαζί μου και έναν ακόμη;