Τα ΝΕΑ - Τεχνολογία

Η Ιστορία της Σωσάννης του David Holton και της Τασούλας Μαρκομιχελάκη, που κυκλοφόρησε πρόσφατα από τις Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης, είναι η πρώτη «επιστημονική έκδοση» του έργου του Μάρκου Δεφαράνα. Ο Μάρκος Δεφαράνας γεννήθηκε στη Ζάκυνθο, πιθανότατα το 1503, και πέθανε στη Βενετία μετά το 1574. Εργα του είναι οι Λόγοι διδακτικοί (1543) και η Ιστορία της Σωσάννης (1569). Και στα δύο έργα ο συγγραφέας ταυτοποιείται από αντίστοιχες ακροστιχίδες, και μάλιστα στο δεύτερο εμφανίζεται επιπλέον ο τόπος καταγωγής του και ένα δεύτερο επίθετο. Η Ιστορία της Σωσάννης αποτελείται από 376 ομοιοκατάληκτους δεκαπεντασύλλαβους στίχους. Δεν σώζεται χειρόγραφο. Γνωρίζουμε όμως 26 έντυπες εκδόσεις της από το 1569 μέχρι το 1885, πράγμα που πιστοποιεί ότι υπήρξε ένα από τα πιο αγαπημένα λαϊκά αναγνώσματα για περισσότερους από τρεις αιώνες.

Η έκδοση συνοδεύεται από πλούσια εισαγωγή (209 σελίδες σε σύνολο 327), σχόλια και γλωσσάριο. Ακολουθεί ένα επίμετρο που περιλαμβάνει όλα τα συναφή κείμενα: τις βιβλικές αφηγήσεις, άλλες εκδοχές της ιστορίας στην υστεροβυζαντινή και νεοελληνική γραμματεία, καθώς και αντίστοιχες περιγραφές στοιχείων της αφήγησης του Δεφαράνα που απαντούν στη δημώδη γραμματεία. Ισως θα έπρεπε να προστεθεί εδώ και το ιταλικό πρότυπο του έργου, απαραίτητο τεκμήριο για να κατανοήσει ο ειδικός αναγνώστης ιδίοις όμμασι τι παρέλαβε ο ποιητής και τι παρέδωσε (βλ. παρακάτω). Την έκδοση συμπληρώνουν δεκαεπτά έγχρωμες απεικονίσεις, ελληνικές και κυρίως δυτικές, είτε του συνόλου της ιστορίας είτε μιας σκηνής, οι οποίες μαρτυρούν την ευρύτατη διάδοση και απήχησή της. Το βιβλίο αποτελεί πολύτιμο συμπλήρωμα στις εκδόσεις κειμένων της παλαιότερης νεοελληνικής γραμματείας.

Βιβλικές αφηγήσεις: η σημασία και οι τύχες τους. Οι βιβλικές αφηγήσεις υπήρξαν ένας από τους πυλώνες της λογοτεχνικής και καλλιτεχνικής παράδοσης σε Ανατολή και Δύση. Το μεγάλο τους πλεονέκτημα ήταν ότι απευθύνονταν και στο λόγιο και στο λαϊκό κοινό. Η Αναγέννηση τις εκκοσμίκευσε σε μικρότερο ή μεγαλύτερο βαθμό είτε στο επίπεδο του ύφους, λογοτεχνικού και εικαστικού, είτε στο επίπεδο του περιεχομένου. Η ιστορία της Σωσάννας θα μπορούσε να συμβεί σε κάθε εποχή. Η ανδρική σεξουαλική επιθετικότητα και μάλιστα από άτομα που εκμεταλλεύονται το αξίωμά τους, η άρνηση της γυναίκας να υποκύψει, ο εκβιασμός, η συκοφαντία και η δικαστική επίλυση του δράματος είναι θέματα διαχρονικά. Ομως, η απολύτως εκσυγχρονισμένη εκδοχή της ιστορίας θα καταλάμβανε απλώς μια θέση ανάμεσα σε χιλιάδες άλλες, ενώ η διερεύνηση του χειρισμού του θέματος σε παλαιότερες εποχές και η μελέτη της εξέλιξής του μας πλουτίζουν πολιτισμικά. Η γνώση της ιστορίας της λογοτεχνίας και της τέχνης συνδέονται άμεσα και ουσιαστικά με τον ορισμό της ανθρωπιστικής παιδείας.

googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_m1'); });

Η υπόθεση του έργου. Η όμορφη και θεοσεβούμενη Σωσάννα ζει στη Βαβυλώνα μαζί με τον πλούσιο σύζυγό της Ιωακείμ στα χρόνια της εβραϊκής αιχμαλωσίας. Γύρω από το σπίτι τους υπάρχει ένας θαυμάσιος κήπος («παράδεισος»), όπου συνηθίζει να περπατά η Σωσάννα και όπου συχνάζουν δύο γέροντες «κριτές» των Εβραίων για να ασκούν τα καθήκοντά τους. Βλέπουν τη Σωσάννα και την ερωτεύονται και αναζητούν την κατάλληλη ευκαιρία να ικανοποιήσουν τις σεξουαλικές τους ορέξεις. Μια ζεστή μέρα που η Σωσάννα βγαίνει να πάρει το λουτρό της στον κήπο για να δροσιστεί, της επιτίθενται και την εκβιάζουν να δεχτεί την ανήθικη πρότασή τους, αλλιώς θα την καταγγείλουν ότι την έπιασαν επ’ αυτοφώρω με έναν νεαρό. Η συκοφαντία καταλήγει στο δικαστήριο, όπου η Σωσάννα κινδυνεύει να καταδικαστεί σε θάνατο. Σώζεται όμως την τελευταία στιγμή χάρη στην παρέμβαση του νεαρότατου Δανιήλ, του μετέπειτα προφήτη, ο οποίος ανακρίνει χωριστά τους δύο γέροντες και έτσι αποκαλύπτει τη σκευωρία.

Η Σουζάνα και η Σωσάννα: Δύση και Ανατολή. Χάρη σε μια δημοσίευση του Δημήτριου Μιχαηλίδη (1991) γνωρίζουμε ότι πρότυπο του Δεφαράνα υπήρξε το ιταλικό ποίημα (cantare) Istoria di Susanna e Daniello. Η σχέση των δύο αφηγήσεων πρέπει να θεωρείται βέβαιη και τεκμηριώνεται από τη συστηματική συγκριτική εξέταση στην οποία προβαίνουν οι εκδότες. Ομως, η οπτική γωνία των δύο κειμένων διαφέρει. Θα σταθώ μόνο στην κομβική σκηνή του λουτρού, καθώς υπήρξε η αφετηρία όλων αυτών που ακολούθησαν και επειδή κυριάρχησε στις δυτικές εικαστικές αναπαραστάσεις. Στην εν λόγω σκηνή το πρότυπο δεν αναδεικνύει τη στάση της Σουζάνα (το ιταλικό της όνομα) αλλά τη λαγνεία των δύο γερόντων, ενώ αντίθετα η ελληνική εκδοχή προβάλλει την αγνότητα της Σωσάννας.

googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_middle_2'); });

Το ιταλικό πρότυπο αφιερώνει επτά ολόκληρες οκτάβες (8-14) στις αμοιβαίες εξομολογήσεις των δύο γερόντων για το αντικείμενο του πόθου τους, διότι ο καθένας τους είχε ερωτευτεί χωριστά τη Σουζάνα. Οι οκτάβες 15-19 που αναφέρονται στη σκηνή του λουτρού δίνουν και πάλι προτεραιότητα στην ερωτική βουλιμία των δύο γερόντων. Αναφέρω δύο χαρακτηριστικές λεπτομέρειες. Στη στροφή 16 ο αφηγητής μιλάει για τη συνήθεια που υπάρχει στις νότιες χώρες να παίρνουν [οι γυναίκες] το λουτρό τους τις καυτές μέρες για να δροσιστούν και στη συνέχεια «να αλείφονται με αρώματα που αποπνέουν ένα πλήθος από μυρωδιές, ώστε να αναζωογονούν το σώμα τους». Η εν λόγω παρέκβαση-προσθήκη υπαινίσσεται ότι το αρωματισμένο κορμί της Σουζάνα θα λειτουργούσε ερεθιστικά για τους γέροντες που την περιμένουν κρυμμένοι να βγει να πάρει το λουτρό της. Η επόμενη στροφή αφηγείται συνοπτικά την είσοδο της Σουζάνα στον κήπο: στέλνει τις δύο υπηρέτριες να φέρουν το άρωμα λέγοντάς τους να κλείσουν την πόρτα και αμέσως μετά γδύνεται. Αυτόματα η εστίαση μετακινείται στους δύο γέροντες, περιγράφοντας με γλαφυρό τρόπο την αδημονία που τους κατέχει να ικανοποιήσουν τις σεξουαλικές ορέξεις τους:

googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_m2'); });

«Κανένα βάσανο δεν μπορεί να συγκριθεί

με εκείνου που περιμένει ενώ πρέπει να βιαστεί.

Οι γέροντες ένιωθαν να λιώνουν

googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_middle_3'); });

καθώς ήταν ήδη κάποια ώρα στην αναμονή.

Και τους φάνηκε πως χίλια χρόνια θα έκαναν

να βγουν απ’ την κρυψώνα τους.

Ο ένας καθαρίζει τα ρούχα του, ο άλλος τα τακτοποιεί.

Τους φαίνεται ως δώρο εξ ουρανού

αυτή η τόσο ευπρόσδεκτη λεία».

Μάταια θα αναζητήσουμε κάτι ανάλογο στην Ιστορία της Σωσάννης. Στην ελληνική διασκευή η σκηνή του λουτρού είναι εκτενέστερη και αφιερώνεται στις προφυλάξεις που παίρνει η Σωσάννα για να μην τη δουν αδιάκριτα μάτια. Ας δούμε τις σχετικές αναφορές. Τις ζεστές μέρες η Σωσάννα συνήθιζε να μπαίνει στον κήπο για να δροσίζεται, μόνο όμως «αφότις εσκολάσασιν οι ανθρώποι ‘κ το παλάτι / και δεν εθώρειε κανενεί να έναι μπρος εις αύτην». Στέλνει τις σκλάβες της να φέρουν «τον μόσχον με σαπούνιν» (που βέβαια δεν φτάνει ποτέ) και τους λέει να κλείσουν αμέσως («εισμιό) την πόρτα, ώστε «να μη ‘ν’ κανείς και την θωρεί». Ο αφηγητής προσθέτει κάτι καινοφανές, ότι δηλαδή σπεύδει η ίδια η Σωσάννα να κλείσει και να αμπαρώσει την πόρτα («και κλει την πόρτα με σπουδήν, τον μάνταλον αμπώνει»). Καθώς πηγαίνει να «νίψει το κορμί της», «σκιάζεται μη και την ιδούν κι ήτονε διά ντροπή της». Ο αφηγητής επαναλαμβάνει την πρόθεσή της να λουστεί όπως συνήθιζε, επιμένοντας ότι «επίστευε ότι εδεκεί κανεί άνθρωπον δεν είχε». Και μόνον αφού βεβαιώθηκε ότι δεν την έβλεπε κανείς («Και έβαλεν στον λογισμόν κανείς δεν την εθώρειε»), η Σωσάννα αποφάσισε να γδυθεί («και γδένεται τα ρούχα της απ’ ό,τι κι αν εφόρειε») και να μπει στο νερό. Την επόμενη στιγμή, όμως, είδε τους γέροντες που κρύβονταν («μόνε θωρεί τους γέροντες, οπού ‘σανε κρυμμένοι») και η ενστικτώδης κίνησή της ήταν να αρπάξει τα ρούχα της, να σκεπάσει το γυμνό κορμί της και μετά να τους αντιμετωπίσει («Εισμιόν αυτείνη γλήγορα τα ρούχα της αρπάζει / κι αφήτις εσκεπάστηκεν, αυτούς τους δυο στοχάζει»). Αμέσως μετά οι δύο γέροντες της κάνουν την ανήθικη πρόταση και την εκβιάζουν να τη δεχτεί, αλλά η Σωσάννα την απορρίπτει χωρίς δεύτερη σκέψη.

Η Σουζάνα του ιταλικού προτύπου εισέρχεται στον κήπο τονίζοντας τη θηλυκότητά της («με κινήσεις όλο χάρη»). Βασίζεται μόνο στη βεβαιότητα και την εντύπωση (credendo, pargli) ότι δεν υπάρχει κανείς άλλος στον κήπο, ενώ αντίθετα η Σωσάννα ψάχνει συνεχώς με το βλέμμα της να δει αν την παρακολουθούν. Η Σουζάνα γδύνεται αμέσως μόλις φύγουν οι υπηρέτριες, ενώ η Σωσάννα κοιτάζει ξανά και ξανά για να βεβαιωθεί ότι δεν τη βλέπουν. Τέλος, η Σωσάννα είναι αυτή που βλέπει τους γέροντες να κρυφοκοιτάζουν, ενώ αντίθετα είναι οι γέροντες που βλέπουν τη Σουζάνα και την πλησιάζουν. Και το κυριότερο όλων: δεν μαθαίνουμε ποτέ ότι η Σουζάνα σκεπάζει το γυμνό κορμί της πριν της απευθυνθούν οι δύο γέροντες και τους απαντήσει. Στην καλύτερη περίπτωση, η ενδεχόμενη αντίφαση (136 «γδύνεται», 145 «ενώ γδυνόταν») υπαινίσσεται ότι ο αφηγητής δεν σπουδαιολογεί το αν στέκεται μπροστά τους γυμνή ή (μισο)ντυμένη.

Το τελευταίο στοιχείο δεν είναι τυχαίο. Οι δυτικές εικαστικές αναπαραστάσεις της ιστορίας της Σουζάνα κατά τον 16ο και τον 17ο αιώνα επιμένουν στη σκηνή του λουτρού, όπου το κορμί της εμφανίζεται είτε γυμνό είτε επιδέξια αποκαλυπτικό. Ξεχωρίζω τον Τιντορέτο, που ζωγράφισε πέντε φορές τη σκηνή του λουτρού από το 1552 μέχρι το 1580, πασχίζοντας να βρει την ιδανική της έκφραση. Πιο διάσημος είναι ο λίγο προγενέστερος από την Ιστορία της Σωσάννης πίνακας, όπου η Σουζάνα απεικονίζεται γυμνή ως άλλη Αφροδίτη να κοιτά τον εαυτό της στον καθρέφτη, ενώ ακουμπά στο λυγισμένο της δεξιό γόνατο και το αριστερό πόδι της είναι στο νερό. Το βλέμμα των δύο γερόντων που μισοφαίνονται από πίσω δεν την αφορά, καθώς είναι στραμμένο αλλού. Εξάλλου, το βλέμμα της γυναικείας φιλαρέσκειας το έχει ακυρώσει (και μαζί του τον πυρήνα της βιβλικής αφήγησης του Θεοδοτίωνος).

Το ηθικοδιδακτικό μήνυμα και ο Δαπόντες. Το τελευταίο, εκτενές τμήμα της διασκευής του Δεφαράνα (στ. 285-374) έχει ηθικοδιδακτικό περιεχόμενο, που συνδέεται άμεσα ή έμμεσα με την ιστορία που προηγήθηκε. Το ηθικοδιδακτικό στοιχείο παρέμεινε κυρίαρχο στις μεταγενέστερες εκδοχές της ιστορίας στη νεοελληνική γραμματεία. Μοναδική σημαντική εξαίρεση αποτελεί η διαλογική εκδοχή που περιλαμβάνεται στον Καθρέπτη γυναικών του Καισάριου Δαπόντε (Λειψία 1766) και θυμίζει τον Λουκιανό, όπου ο αφηγητής Χαρίτων εμφανίζεται ως αυτόπτης μάρτυς σε όλες τις σκηνές. Την εκδοχή του Δαπόντε διακρίνει ο ανάλαφρος τόνος της αφήγησης, άλλοτε χαριτωμένος και άλλοτε χιουμοριστικός. Παραθέτω δύο παραδείγματα που αφορούν τις ορέξεις των δύο γερόντων και δύο που αναφέρονται στη Σωσάννα ανάμεσα στα λουλούδια του κήπου της:

«Εκείνοι και την έβλεπαν αυτήν κάθε ημέραν,

οι δύο μαύροι κόρακες την άσπρην περιστέραν.

…

Ενέδρευον ως λέοντες, πότε να την αρπάσουν,

να καταφάγουν την πτωχήν όλην και να χορτάσουν».

(Οι γέροντες)

Πότε κλωνί βασιλικού, πότε κανένα κρίνο,

έσκυπτε το βασιλικόν κορμάκι της εκείνο,

κι έκοπτε και εμύριζε […]

…

Και πότε μύρτον έπαιρνε και το ‘βανε στο στόμα,

πότε κανένα λούλουδον, και άλλο τι ακόμα.

Και το ‘βανε στο στόμα της και στόμα δακτυλίδι,

με χείλη σαν ρουμπίνια, πόσην στολήν της δίδει.

Ιδια σαν η μέλισσα, έτζι ανθολογούσε,

από τα άνθη και καρπούς, μόνον πως δεν πετούσε».

(Η Σωσάννα)

Ο Μ. Πασχάλης είναι ομότιμος καθηγητής Κλασικής Φιλολογίας, Πανεπιστήμιο Κρήτης

Ο πάπας Φραγκίσκος χαιρέτησε και ευλόγησε τους πιστούς, σήμερα το μεσημέρι, στην πλατεία του Αγίου Πέτρου στο Βατικανό.

Ο Φραγκίσκος ευχήθηκε «καλή Κυριακή των Βαΐων και καλή Μεγάλη Εβδομάδα»  στους προσκυνητές και έσφιξε τα χέρια ιερέων, καλογρεών και πιστών από όλο τον κόσμο.

Ο πάπας μετακινήθηκε με αναπηρικό αμαξίδιο και, για πρώτη φορά, δεν έκανε χρήση οξυγόνου.

googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_m1'); }); googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_m1'); }); Όλα όσα είπε στον χαιρετισμό του ο Πάπας

«Τα πάθη του Ιησού μας βοηθούν να συμπάσχουμε, όταν τείνουμε το χέρι μας σε όποιον δεν τα καταφέρνει, όταν αγκαλιάζουμε όποιον έχει χάσει την ελπίδα, όταν σηκώνουμε όποιον έχει πέσει» ανάφερε αρχικά.

«Αδελφές και αδελφοί, για να ζήσουμε το μεγάλο αυτό θαύμα του ελέους, ας διαλέξουμε πώς να φέρουμε τον σταυρό κατά την Μεγάλη Εβδομάδα: όχι στον λαιμό, αλλά στην καρδιά. Όχι μόνο τον δικό μας, αλλά και όσων υποφέρουν, κοντά μας. Και του άγνωστου εκείνου ανθρωπου που η τυχη- ειναι αραγε η τυχη;- μας έκανε να συναντήσουμε. Ας προετοιμαστούμε για το Πάσχα, ας γίνουμε Κυρηναίοι ο ένας για τον άλλον», υπογράμμισε ο Φραγκίσκος, στο σημερινό μήνυμά του προς τους πιστούς.

googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_m2'); }); googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_m2'); }); Δεύτερη εμφάνιση του Πάπα

Η εμφάνιση στο Βατικανό ήταν η δεύτερη του 88χρονου Πάπα από τότε που πήρε εξιτήριο από το νοσοκομείο Gemelli της Ρώμης, όπου έδινε μάχη με διπλή πνευμονία για περισσότερο από ένα μήνα.

Εισήχθη στο νοσοκομείο στις 14 Φεβρουαρίου για μια κρίση βρογχίτιδας που εξελίχθηκε σε διπλή πνευμονία.

Ήταν μια ιδιαίτερα σοβαρή κατάσταση για τον ίδιο, καθώς είχε πάθει πλευρίτιδα ως νεαρός ενήλικας και είχε αφαιρέσει μέρος του ενός πνεύμονα.

googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_middle_2'); });

Ο Φραγκίσκος έφτασε τόσο κοντά στο θάνατο κατά τη διάρκεια της 38ήμερης παραμονής του στο νοσοκομείο που οι γιατροί του σκέφτηκαν να τερματίσουν τη θεραπεία ώστε να πεθάνει ήρεμα, δήλωσε τον περασμένο μήνα ο επικεφαλής της ιατρικής του ομάδας.

Οι γιατροί είχαν συνταγογραφήσει στον Πάπα δίμηνη περίοδο ανάπαυσης στην κατοικία του στο Βατικανό μετά την έξοδό του από το νοσοκομείο, για να επιτρέψει στο σώμα του να θεραπευτεί.

Δεν είναι ακόμη γνωστό πόσο θα συμμετάσχει στην επικείμενη Μεγάλη Εβδομάδα – την πιο σημαντική εβδομάδα στο ημερολόγιο της Εκκλησίας, η οποία είναι γεμάτη με λειτουργίες και εκδηλώσεις.

Ντυμένος με μαύρα γυαλιστερά πλακάκια και υποφωτισμένος, αφήνει μετά βίας να φανεί το περιεχόμενό του. Λιγοστές αχτίδες φωτός αντανακλούν σε αστραφτερές αλυσίδες, σε ατσάλινες μικρές λεκάνες, σε δερμάτινες μπότες και σε σέλες που έχουν αναρτηθεί στους τοίχους σαν τρόπαια. Τέσσερις στίχοι γραμμένοι με ροζ νέον και αμφίσημοι ως προς το μήνυμα που εκπέμπουν – καθώς κάνουν λόγο, μεταξύ άλλων, για χέρια που μαστιγώνουν καπούλια – δεν επιτρέπουν, τουλάχιστον στα πρώτα δευτερόλεπτα, να είναι κάποιος βέβαιος αν βρίσκεται σε ένα κλαμπ που απευθύνεται σε ενηλίκους ή σε έναν πλήρως εξοπλισμένο στάβλο, που μόλις έχει αδειάσει, με τα λαστιχένια καλύμματα του πατώματος να έχουν προ ολίγου τακτοποιηθεί στους τοίχους ως το επόμενο μπάνιο των αλόγων.

Κάθε βήμα μέσα στον χώρο μοιάζει με μια άσκηση ισορροπίας ανάμεσα στην εμπιστοσύνη και την προδοσία, τον πόνο και την αγάπη, την καταπίεση και την αφοσίωση, το σκοτάδι και το φως, με απόντες τους βασικούς πρωταγωνιστές: τον άνθρωπο και το άλογο.

Αρχιτέκτονας του ιδιότυπου αυτού σύμπαντος είναι η Τζάνις Ράφα (συντόμευση του Ραφαηλίδου), που μοιράζει τον χρόνο της ανάμεσα στην Αθήνα και το Αμστερνταμ. Η ελληνίδα καλλιτέχνις μπήκε δυναμικά στον χάρτη της μεγάλης οθόνης το 2020 μέσα από τη διεθνώς βραβευμένη ταινία της «Kala azar». Και το 2021 κατέκτησε μια θέση στο προσκήνιο της παγκόσμιας εικαστικής πραγματικότητας με τη συμμετοχή της στην κεντρική έκθεση της Μπιενάλε της Βενετίας, όταν την επέλεξε η καλλιτεχνική τότε διευθύντρια Σεσίλια Αλεμάνι. Τώρα, όμως, έφτασε η στιγμή για την πρώτη μουσειακή παρουσίαση της δουλειάς της στην Ελλάδα, αλλά και την πρώτη μεγάλης κλίμακας κατάκτηση της τρίτης διάστασης στο έργο της. «Κατέλαβε», λοιπόν, δύο αίθουσες στον τρίτο όροφο του Εθνικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης. Και με επιμελήτρια την ιστορικό τέχνης Δάφνη Βιτάλη, δημιούργησε την έκθεση «Εμείς που προδώσαμε τα άλογα».

googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_m1'); });

ΚΥΡΙΑΡΧΙΑ ΚΑΙ ΑΓΑΠΗ. «Είναι ένα έργο που μιλά για την ανθρώπινη ανάγκη για κυριαρχία μέσα από ύπουλους τρόπους, μέσω της εξαπάτησης, αλλά και για την ανάγκη να αγαπηθούμε από σώματα που δεν μας ανήκουν. Πολλές φορές δεν μπορούμε να βρούμε την αγάπη που θέλουμε και προσπαθούμε να την αποπροσανατολίσουμε για να την αποκτήσουμε και μαζί με αυτή και το σώμα που ποθούμε», λέει στα «Πρόσωπα» η Τζάνις Ράφα, ενώ με το βλέμμα της μοιάζει να χαϊδεύει τις σέλες που έχουν τοποθετηθεί στον τοίχο. Αν και οι περισσότερες είναι μέρος ιδιωτικής συλλογής που προσφέρθηκαν για την υλοποίηση του έργου – κάποιες χρονολογούνται τη βικτωριανή εποχή –, ανάμεσά τους βρίσκεται και μία δική της, από την εποχή που ίππευε το άλογό της, τον Μέντος. Τα ίχνη της χρήσης μαρτυρούν την πίεση, αλλά και τη στενή σχέση αλόγου και αναβάτη, μια σχέση εμπιστοσύνης, εξουσίας και εκβιασμένης αγάπης.

«Δεν είναι μια έκθεση διδακτική. Επιτρέπει διάφορες αναγνώσεις. Δεν μιλάει για το άλογο, αλλά για το συλλογικά προδομένο και για το εξουσιαζόμενο σώμα. Για εκείνο που δεν το βλέπουμε για αυτό που είναι αλλά για αυτό που έχουμε δομήσει να είναι, ώστε να ικανοποιήσει τις δικές μας απολαύσεις, ανάγκες και πόθους για κυριαρχία, ευχαρίστηση και αγάπη», εξηγεί η Τζάνις Ράφα και δεν κρύβει ότι το εγχείρημά της αυτό, όπως άλλωστε και όλες της οι δουλειές, έχει και πολιτική διάσταση.

googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_middle_2'); });

«Στην προκειμένη περίπτωση μάλιστα θα έλεγα ότι είναι διπλή αυτή η διάσταση. Η μία αφορά το ζήτημα της πολιτικής και ηθικής σχετικά με τα ζώα. Και η δεύτερη έχει να κάνει με το ποιος καβαλάει ποιον και υπό ποιους όρους. Αναφέρεται στην εξουσία που ασκείται κάτω από σαδιστικούς σχεδόν όρους. Στη σύνθετη σχέση του τι παίρνω για να σου δώσω. Και σχετίζεται πάρα πολύ με τις έμφυλες σχέσεις, με το πώς τα σώματα έχουν μάθει να υπηρετούν, πώς το αρσενικό στοιχείο που υπάρχει πάρα πολύ έντονα στον χώρο των αλόγων έχει δημιουργήσει σώματα τα οποία αποδέχονται τη βία ως μια μορφή απόλαυσης. Οπότε η πολιτική διάσταση υπάρχει και σε σχέση με το ανθρώπινο συλλογικό και με το πώς οι κοινωνίες εξουσιάζονται», συνεχίζει.

googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_m2'); });

Για να φτάσουμε στη δεύτερη αίθουσα της έκθεσης – εκεί όπου πρωταγωνιστικό ρόλο έχει ένα δικάναλο βίντεο που έχει γυριστεί στις εγκαταλελειμμένες εγκαταστάσεις του ιπποδρόμου στο Μαρκόπουλο –, χρειάζεται να περάσουμε από μια κουρτίνα φτιαγμένη από ουρές αλόγων, ένα ακόμη σημείο του σώματος των συγκεκριμένων ζώων που εκμεταλλεύεται η αγορά για πολλές χρήσεις, μεταξύ αυτών η κατασκευή δοξαριών εγχόρδων. Στο μεταξύ, περιεργάζομαι τους τίτλους των έργων της που είναι τοποθετημένοι στους τοίχους: «Μαστιγώνοντας καπούλια και ιππεύοντας την ιστορία», «Αιτία θανάτου», «Αυτό το άλογο ήταν κάτι παραπάνω από μια καλή κούρσα».

googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_middle_3'); });

ΠΕΡΙ ΠΡΟΚΛΗΣΗΣ. Αναλογίστηκε τους επιμέρους αυτούς τίτλους, καθώς την ίδια περίοδο που εκείνη βρισκόταν στην τελική ευθεία προετοιμασίας της έκθεσης το πανελλήνιο – από το Διαδίκτυο έως τη Βουλή – ασχολούνταν με τα «βλάσφημα» και αποκαθηλωμένα μέχρι νεωτέρας έργα του Χριστόφορου Κατσαδιώτη από την περιοδική έκθεση της Εθνικής Πινακοθήκης; Σκέφτηκε ότι μπορεί να έχει ανάλογες αντιδράσεις; Και μπήκε στη διαδικασία αυτολογοκρισίας;

«Πράγματι, έχουν μια επικινδυνότητα, αλλά νομίζω εκεί βρίσκεται και το ενδιαφέρον, δηλαδή να είναι κάπως προκλητικό το έργο. Σε αυτή την περίπτωση ίσως να είναι λίγο παραπάνω προκλητικό επειδή είναι περισσότερο αναγνώσιμη αυτή η προκλητικότητα. Αλλες φορές γίνεται με έναν ίσως πιο υποσυνείδητο τρόπο μέσα από τα βίντεο που είναι πιο σκοτεινά, πιο άγρια και ενστικτώδη. Στην προκειμένη περίπτωση αγοράστηκαν κάποιες σέλες και ουρές αλόγων για να στηθεί η έκθεση. Υπάρχει μία αντιφατική χρήση των υλικών μέσα στο σκεπτικό της δουλειάς, όπου νομίζω η τέχνη αλλά και η ίδια η ζωή αποτυγχάνουν κάποιες φορές στο να μπορέσουν να είναι απόλυτα ηθικές. Καθημερινά αποτυγχάνω στο να είμαι ξεκάθαρη με το γεγονός ότι θέλω να είμαι vegan, με το πώς μεγαλώνω το παιδί μου σχετικά με αυτό, με το πώς στη δουλειά μου προσπαθώντας να μιλήσω για τα ζώα κάνω κατάχρηση της εξουσίας μου προς αυτά.

Νομίζω είμαι προετοιμασμένη να αντιμετωπίσω το γεγονός ότι αυτή η αποτυχία που κρύβει μέσα της η δουλειά μου μπορεί να λογοκριθεί από κάποιον ακτιβιστή. Τώρα σε σχέση με την πολιτική διάσταση ή με τη σεξουαλικότητα που μπορεί να ενέχει το έργο και το πώς παρερμηνεύεται, προσωπικά με ενδιαφέρει να είναι λίγο προβοκατόρικο. Μου αρέσει κάπως να τσιμπάει τον άλλον. Να τον ταρακουνάει. Αν και είναι ερευνητική δουλειά, δεν είναι αυτό που θέλω να βγει προς τα έξω, όσο το να επιτρέψω μια πιο ενστικτώδη αντίδραση του θεατή, ακόμη κι αν είναι λάθος αυτή η πρώτη ανάγνωση. Με ενδιαφέρει το πώς τοποθετούμαστε από συνήθεια απέναντι στα πράγματα».

Πιστεύει η Τζάνις Ράφα ότι μέσα από τη δουλειά της και τα ερωτήματα που θέτει θα μπορέσει, έστω και ελάχιστα, να μετακινήσει τους θεατές και να αλλάξει κάτι προς μια πιο θετική κατεύθυνση; «Δεν είμαι από τους ανθρώπους που πιστεύουν ότι ο τρόπος που ταρακουνάμε τους ανθρώπους μέσω της τέχνης είναι πάντα τόσο μεγάλος. Μπορεί να είναι κάποιες φορές εντυπωσιακός. Μπορεί να προκαλεί θόρυβο. Μπορεί να συγκινεί, αλλά μάλλον είναι πολύ στιγμιαίο το αποτέλεσμα. Νομίζω ότι έχουμε τόσο ισχυρές αντιστάσεις στο να νιώθουμε καλά σε αυτό που ξέρουμε καλύτερα, που μας έμαθαν οι γονείς μας, η θρησκεία μας, ο πολιτισμός μας, έχουμε μια τέτοια ασφάλεια και ευκολία μέσα σε αυτό, που νομίζω ότι το 90% όσων θα έρθουν στην έκθεση, μετά θα πάει να φάει σουβλάκι και το Πάσχα θα σουβλίσει κατσικάκι. Αυτό για μένα είναι μια πλήρης αποτυχία. Γι’ αυτό και είναι πολύ μεγάλη απογοήτευση το ότι κάνω τη δουλειά που κάνω. Μακάρι με τις γνώσεις που έχω πάνω στα ζώα να είχα διαλέξει μία άλλη δουλειά, θα ήταν πολύ πιο χρήσιμη για αυτά».

Κλωθογυρίζει μέρες στο μυαλό μου και προσπαθώ να το απωθήσω. Λέω, δεν βαριέσαι, οι εποχές άλλαξαν, τα παιδιά έχουν, πλέον, άλλες ανάγκες και αναπτύσσουν άλλες δεξιότητες. Οπότε πολύ σωστά το υπουργείο Παιδείας εγκαινίασε πριν από έναν, περίπου, μήνα την πλατφόρμα eVivlia όπου είναι διαθέσιμα είκοσι, προς το παρόν, βιβλία λογοτεχνίας που διδάσκονται στα σχολεία. Σε ηχητική μορφή και με τη συμμετοχή καλών ηθοποιών. Παράλληλα, ακούω ότι στη Σκανδιναβία, όπου, στα σχολεία, τα ηχητικά βιβλία έχουν εδώ και χρόνια αντικαταστήσει πλήρως τα χάρτινα, αρχίζουν να επιστρέφουν στις εργοστασιακές ρυθμίσεις της ανάγνωσης.

Φοβάμαι ότι ακούγομαι σαν τις γιαγιάδες του παλιού καιρού που θεωρούσαν κάθε επίτευγμα της τεχνολογίας «διαόλου πράμα». Ομως δεν μπορώ να φανταστώ έναν κόσμο χωρίς βιβλία. Χάρτινα. Ταλαιπωρημένα από τις μεταφορές. Λερωμένα από αντιηλιακά και άμμο στις σελίδες τους. Ή με δαχτυλιές από κέτσαπ και καλά κρυμμένα ψίχουλα. Με τηλέφωνα σημειωμένα στην εσωτερική πλευρά του οπισθόφυλλου. Και νάτος πάλι ο δαίμων της εξέλιξης να με τραβάει από το μανίκι. Τι ηχητικά, τι χάρτινα, το θέμα είναι να διαβάζει ο κόσμος.

Είναι όμως το ίδιο; Το δοκίμασα. Προσπάθησα να ακούσω ένα – δύο αγαπημένα μου βιβλία. Υστερα από λίγα λεπτά άρχισα να αισθάνομαι ελλιπής, ατελής. Ενιωθα ότι είχα απεμπολήσει μια βασική μου ικανότητα. Την ανάγνωση. Και σαν να θυμήθηκα, από το βάθος των δεκαετιών, το δέος μου όταν άρχισα να ξεχωρίζω τα γράμματα και προσπαθούσα να συλλαβίσω τα πάντα. Από τις επιγραφές στον δρόμο έως τους τίτλους των εφημερίδων. Τις καινούργιες λέξεις που είχα μπροστά μου ως σχήμα πλέον και αυτό λες και τους έδινε μια πλαστικότητα. Τότε ήταν που τα παραμύθια που μου διάβαζαν έγιναν ιστορίες διότι τις διάβαζα πια μόνη μου. Και μετά, επιστροφή στο παρόν και στις νέες συνθήκες, στις νέου τύπου προσβάσεις στη γνώση. Εξάλλου, πρέπει να το παραδεχθώ πως ούτε εγώ ούτε οι συνομήλικοι φίλοι μου διαβάζουμε όπως παλαιότερα. Προτιμάμε τις πλατφόρμες και δεν συζητάμε τόσο για βιβλία όσο για σειρές.   Και μένω με την αναρώτηση. Αν ο Ντοστογιέφσκι, ο Καραγάτσης, ο Παπαδιαμάντης, ο Ταχτσής ήξεραν ότι τα βιβλία τους δεν θα διαβάζονταν αλλά θα ακούγονταν, θα τα έγραφαν με τον ίδιο ακριβώς τρόπο; Δεν ξέρω. Αυτό που ξέρω είναι πως η σχέση μεταξύ συγγραφέα και αναγνώστη είναι αδιαμεσολάβητη. Και σ’ αυτό ακριβώς έγκειται η μαγεία της. Στην «προσωπική επαφή» που αναπτύσσεται και που φουντώνει από τα ρεύματα που δημιουργούν οι ορθάνοιχτες πόρτες της φαντασίας. Προσωπικά, στα πρώτα μου ενήλικα διαβάσματα, έχω παρακαλέσει τον Ντοστογιέφσκι να γράψει τη συνέχεια του «Εγκλημα και τιμωρία», έχω πικάρει τον Καραγάτση, έχω τσακωθεί με τον Παπαδιαμάντη γιατί μου φαινόταν πολύ αυστηρός, ενώ ένα καλοκαιρινό μεσημέρι σαν να εισέβαλε στο δωμάτιό μου κάθιδρος ο Ταχτσής και, αφού ήπιε ένα ποτήρι νερό, άρχισε να μου μιλάει διά στόματος Εκάβης.

googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_m1'); });

Ο Τσόμσκι, με την ιδιότητα του γλωσσολόγου, έχει γράψει πώς όταν διαβάζουμε, για παράδειγμα, Σαίξπηρ, ο εγκέφαλός μας συντονίζεται με τον δικό του. Δηλαδή να έχω τη «δυνατότητα» να κουβεντιάσω με τον Σαίξπηρ και να παίρνω μαζί μου και έναν ακόμη;

Ενα από τα κοινά σημεία των πρόεδρων των Ηνωμένων Πολιτειών Ντόναλντ Τραμπ και Τουρκίας Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν είναι η αντιπάθεια προς τον απελθόντα πρόεδρο των Ηνωμένων Πολιτειών Τζο Μπάιντεν. Η απουσία επισκέψεως του προέδρου Ερντογάν στον Λευκό Οίκο καθ’ όλην τη διάρκεια της θητείας Μπάιντεν ήταν ενδεικτική μιας προβληματικής διαπροσωπικής σχέσεως, η οποία επιδείνωνε τις ήδη καχεκτικές αμερικανοτουρκικές σχέσεις. Λίγους μόνον μήνες μετά την ανάληψη της προεδρίας από τον Ντόναλντ Τραμπ η επικείμενη συνάντηση με τον πρόεδρο Ερντογάν φιλοδοξεί να αποκαταστήσει τις διμερείς σχέσεις. Η κατάσταση του κράτους δικαίου και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην Τουρκία αποκλείεται να τεθεί από την αμερικανική πλευρά σε ανώτατο επίπεδο. Οι πρόσφατες επαινετικές αναφορές Τραμπ για τον πρόεδρο της Τουρκίας κατά την κοινή συνέντευξη Τύπου με τον πρωθυπουργό του Ισραήλ Μπενιαμίν Νετανιάχου είναι ενδεικτικές μιας θερμής αλλά ευμετάβλητης σχέσεως. Αρκεί όμως αυτή η θετική αύρα, για να αναστρέψει τη φθορά μιας και πλέον δεκαετίας;

Η δυσπιστία του Κογκρέσου αλλά και της αμερικανικής γραφειοκρατίας θα είναι τα πρώτα εμπόδια που θα πρέπει να υπερβαθούν. Η στήριξη σε πρωτοβουλίες της κυβερνήσεως Μπάιντεν που έθιγαν τα τουρκικά συμφέροντα ήταν συχνά διακομματική, και η επικράτηση των Ρεπουμπλικανών στις πρόσφατες εκλογές δεν σημαίνει απαραιτήτως και την ύπαρξη των αναγκαίων πλειοψηφιών για την ανατροπή των σχετικών αποφάσεων. Επιπλέον, οι επιτελείς τόσο του Στέιτ Ντιπάρτμεντ όσο και του Πενταγώνου, παραμένουν δύσπιστοι για τις προθέσεις της κυβερνήσεως Ερντογάν μετά τις τουρκικές παλινωδίες στη Συρία, το Ουκρανικό αλλά και εντός του ΝΑΤΟ. Η προσπάθεια επανεκκινήσεως των αμερικανοτουρκικών σχέσεων θα μπορούσε να στηριχθεί σε προεδρικά διατάγματα που εξαιρούν την Τουρκία από την εφαρμογή νόμων όπως αυτός που «αντιπαρατίθεται στους αντιπάλους των Ηνωμένων Πολιτειών» (Countering America’s Adversaries Through Sanctions Act-CAATSA). Ωστόσο, μια τέτοια αλλαγή θα παρέμενε ευάλωτη καθώς θα μπορούσε να ανατραπεί από ένα αντίθετο διάταγμα του προέδρου Τραμπ με την πρώτη διακύμανση των διαπροσωπικών σχέσεων των δύο προέδρων.

Από τα κύρια ζητήματα σε μια συνάντηση Τραμπ – Ερντογάν θα είναι και η άρση της απαγορεύσεως αγοράς αλλά και η επιστροφή της Τουρκίας στο πρόγραμμα συμπαραγωγής των αεροσκαφών F-35. Η απόφαση αυτή είχε ληφθεί ως συνέπεια της τουρκικής αποφάσεως αγοράς των ρωσικών συστοιχιών αντιαεροπορικών πυραύλων S-400, η οποία και θεωρήθηκε ότι παραβίαζε τον νόμο CAATSA. Σημειωτέον ότι η Τουρκία είχε καταβάλει και προκαταβολή 1,9 δισεκατομμυρίων δολαρίων, η οποία και δεν έχει επιστραφεί. Η μετεγκατάσταση των πυραύλων S-400 λίγα χιλιόμετρα μακριά από τα τουρκικά σύνορα στην επαρχία Ναχιτσεβάν του Αζερμπαϊτζάν έχει συζητηθεί από καιρό ως πιθανή λύση που θα άνοιγε τον δρόμο επιστροφής της Τουρκίας στο πρόγραμμα. Δεν είναι όμως καθόλου βέβαιο ότι ο Ερντογάν θα διακινδύνευε κρίση στις σχέσεις της Τουρκίας με τη Ρωσία, ιδίως σε μια στιγμή που διεκδικεί κομβικό ρόλο στο Ουκρανικό και την πρωτοβουλία Τραμπ για κήρυξη ανακωχής. Από την άλλη, δεδομένων των τεταμένων διμερών σχέσεων αλλά και της καταστάσεως στη Συρία, είναι δεδομένο ότι το Ισραήλ θα ασκήσει όλην την επιρροή που διαθέτει στη νέα αμερικανική κυβέρνηση για να αποτραπεί το ενδεχόμενο ανατροπής της αμερικανικής πολιτικής.

googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_m1'); });

Το Παλαιστινιακό, θα είναι, από την άλλη, το πλέον ευαίσθητο σημείο κατά τη συνάντηση Τραμπ – Ερντογάν, καθώς οι επίσημες θέσεις των δύο πλευρών διάκεινται αντιδιαμετρικώς. Θα είναι πολύ ενδιαφέρον να παρατηρήσει κανείς τις δηλώσεις και τις αντιδράσεις των δύο ηγετών σε μια πιθανή κοινή συνέντευξη τύπου. Παρά τις κατά καιρούς σκληρές δηλώσεις Ερντογάν κατά του Ισραήλ, η αντίδραση της Τουρκίας στο προσφάτως ανακοινωθέν σχέδιο για τη μετατροπή της Λωρίδος της Γάζας σε τουριστικό θέρετρο μετά τον εκτοπισμό των κατοίκων της παρέμεινε μάλλον χλιαρή. Εξάλλου, το Παλαιστινιακό αναδεικνύεται σε ακρογωνιαίο λίθο της αντιπολιτευτικής κριτικής προς τον πρόεδρο Ερντογάν, καθώς συσπειρώνει πολίτες αριστερών και δεξιών ιδεολογικών καταβολών εναντίον της κυβερνητικής πολιτικής. Ο εδραιωμένος πλέον αντιαμερικανισμός στην τουρκική κοινή γνώμη περιορίζει τα περιθώρια ελιγμών του προέδρου Ερντογάν. Η καταγγελία του αρχηγού του Ρεπουμπλικανικού Λαϊκού Κόμματος (Cumhuriyet Halk Partisi-CHP) Οζγκιούρ Οζέλ ότι η σύλληψη του Εκρέμ Ιμάμογλου έγινε ύστερα από προηγούμενη ενημέρωση και έγκριση της αμερικανικής κυβερνήσεως, αλλά και ο ισχυρισμός ότι η κυβέρνηση Ερντογάν είναι πλέον ενεργούμενο της κυβερνήσεως Τραμπ απευθύνονται στα αντιαμερικανικά αντανακλαστικά τα οποία έχουν αναπτύξει πλέον τόσο οι ισλαμιστές όσο και οι κοσμικοί πολίτες της Τουρκίας. Η απουσία αποτελεσματικής προστασίας των δικαιωμάτων των Παλαιστινίων στη Λωρίδα της Γάζας έρχεται σε ευθεία αντίθεση με τις τουρκικές διακηρύξεις περί προβολής ισχύος στη Μέση Ανατολή και προκαλεί υποψίες περί συμπαιγνίας με την αμερικανική κυβέρνηση.

Ο Ιωάννης Ν. Γρηγοριάδης είναι αναπληρωτής καθηγητής του Τμήματος Πολιτικής Επιστήμης και Δημόσιας Διοίκησης του Πανεπιστημίου Μπίλκεντ και επικεφαλής του Προγράμματος Τουρκίας του ΕΛΙΑΜΕΠ

Δεκάδες βίντεο από κάμερες ασφαλείας, έχουν μπει στο μικροσκόπιο της Αντιτρομοκρατικής Υπηρεσίας, στο πλαίσιο της έρευνας για την βομβιστική επίθεση έξω από τα γραφεία της Hellenic Train στην λεωφόρο Συγγρού.

Από την συνεχιζόμενη ανάλυση των βιντεοληπτικών υλικών, οι Αρχές έχουν επικεντρώσει την έρευνά τους σε δύο άτομα μέχρι στιγμής: Ένα άτομο με κουκούλα που φαίνεται να αφήνει στην κολώνα έξω από την εταιρεία, το σακίδιο το οποίο πιθανολογείται ότι περιείχε τον εκρηκτικό μηχανισμό, και ένα ακόμη άτομο που τον συναντάει, μιλώντας στο κινητό. Αμφότεροι περνάνε μαζί απέναντι τον δρόμο, με τον δεύτερο να έχει εντελώς ακάλυπτα τα χαρακτηριστικά του προσώπου του.

Όπως έχει καταγραφεί από τις κάμερες ασφαλείας αυτό γίνεται περίπου στις 20:15 και το άτομο που ήταν στο πεζοδρόμιο φαίνεται να πραγματοποιεί μία κλήση. Κατόπιν κατευθύνονται πεζή προς τον σταθμό του μετρό Φιξ, όπου εξαφανίζονται στα στενά της περιοχής. Σύμφωνα την ΕΡΤ, οι Αρχές βρίσκονται κοντά στην ταυτοποίηση τουλάχιστον εκείνου με το τηλέφωνο και ενδεχομένως να υπάρξουν και σύντομα εξελίξεις.

googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_m1'); }); googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_m1'); });

Οι Αρχές, έχοντας στην κατοχή τους το βίντεο ντοκουμέντο και άλλα στοιχεία, όπως υπολείμματα της βόμβας, προσπαθούν να ιχνηλατήσουν τη διαδρομή των δραστών πριν και μετά την επίθεση.

Αναμένεται και άρση τηλεφωνικού απορρήτου;

Σύμφωνα με το MEGA, αναμένεται να γίνει άρση τηλεφωνικού απορρήτου, καθώς πριν την έκρηξη της βόμβας είχαν προηγηθεί δύο απειλητικά τηλεφωνήματα.

Παράλληλα, οι Αρχές προσπαθούν να βρουν το ορμητήριο των δραστών, καθώς εκτιμάται από την Αντιτρομοκρατική ότι δεν αποκλείεται να είχαν νοικιάσει διαμέρισμα κοντά στα γραφεία της Hellenic Train.

googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_m2'); }); googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_m2'); });

Ο τρόπος και η μεθοδολογία που ακολούθησαν οι βομβιστές, θυμίζει το χτύπημα που είχε γίνει πέρυσι τον Φεβρουάριο έξω από το Υπουργείο Εργασίας στην Σταδίου, τον Φεβρουάριο του 2024.

Οι δράστες, όπως φαίνεται, δεν ήθελαν να προκαλέσουν θύματα αλλά να πραγματοποιήσουν ένα χτύπημα με ισχυρό συμβολισμό με προφανή σύνδεση με την υπόθεση των Τεμπών.

«Μπορεί το χτύπημα σε κοινές ομάδες δραστών να ξυπνά κίνητρο για να γίνει ένα άλλο χτύπημα. Μπορεί να είναι κοντινές ομάδες που χτυπούν. Μου έκανε εντύπωση που επρόκειτο για ένα χτύπημα χαμηλής έντασης όσον αφορά στον εκρηκτικό μηχανισμό, είχε πυροτεχνικό. Άρα αυτός που το έκανε ήθελε να δώσει ένα μήνυμα και όχι να προκαλέσει ζημιά. Ήταν επί σκοπού μικρότερη η έκταση. Αυτό μπορεί να αφήνει ένα «μήνυμα» ότι μπορεί να έρθουν και χειρότερα», είπε στo MEGA, ο δικηγόρος Θεόδωρος Καραγιάννης.

Οι Αρχές διερωτώνται γιατί η Hellenic Train δεν είχε λάβει μέτρα προστασίας και δεν είχε φύλακες να περιπολούν έξω από το κτίριο παρότι είχε προειδοποιηθεί πολλές φορές ότι είναι πιθανός στόχος.

Τελικά η Τουρκία είναι ως φαίνεται μια από τις πλέον ευνοούμενες  χώρες του αμερικανού προέδρου Ντ. Τραμπ. Και ο πρόεδρος Ταγίπ Ερντογάν από τους αγαπημένους του ηγέτες για τον οποίο φαίνεται ότι μπορεί να… χαρακτηρίσει  ως παράλογο ακόμη  και τον σταθερό φίλο του Μπενιαμίν Νετανιάχου, τον πρωθυπουργό του Ισραήλ. Τα όσα είπε για Τουρκία και Ερντογάν δημόσια (στο πλαίσιο της κοινής συνέντευξης με τον Νετανιάχου μέσα στον Λευκό Οίκο) είναι εξόχως ενδεικτικά και οπωσδήποτε θα έχουν προβληματίσει την ελληνική πλευρά. Χαρακτήρισε τον πρόεδρο Ερντογάν ως σκληρό και έξυπνο ηγέτη και τον συνεχάρη γιατί πέτυχε να αποκτήσει τον έλεγχο της Συρίας, «κάτι που δεν είχε καταφέρει κανένας άλλος ηγέτης εδώ και 2.000 χρόνια». Και ότι μπορεί (ο Ντ. Τραμπ) να μεσολαβήσει προκειμένου να επιλυθεί οποιοδήποτε πρόβλημα υπάρχει μεταξύ Ισραήλ και Τουρκίας. Παράλληλα η Τουρκία είναι μια από τις λίγες χώρες (η Ρωσία είναι μια άλλη) η οποία εξαιρέθηκε από τους υψηλούς δασμούς (πέραν του γενικού 10%) με τους οποίους έχει πλήξει ο Ντ. Τραμπ την παγκόσμια οικονομία.

Τι σημαίνουν όλα αυτά για την Ελλάδα; Σημαίνουν πρώτα απ’ όλα ότι έχουμε σχεδόν πλήρη αβεβαιότητα για το πώς ακριβώς προσλαμβάνει ο πρόεδρος Τραμπ  την τριγωνική σχέση Ελλάδα – Τουρκία – ΗΠΑ. Πολύ λιγότερο τη διμερή σχέση με την Ελλάδα (η αναφορά Τραμπ ότι γνωρίζει τον έλληνα πρωθυπουργό ως «καλό άνθρωπο» αν και ευπρόσδεκτη, δεν αλλάζει την εικόνα). Οι οποιεσδήποτε θέσεις του υπουργού Εξωτερικών Μ. Ρούμπιο ή οι «πανηγυρικές φιλοφρονήσεις» σχολικού επιπέδου σε δημόσιες εκδηλώσεις (25ης Μαρτίου) ουσιαστικά θολώνουν από τις επίσημες τοποθετήσεις Τραμπ για την Τουρκία. Από την άλλη μεριά, ομογενής βουλευτής καταθέτει νομοσχέδιο στη Βουλή των Αντιπροσώπων των ΗΠΑ με πρόβλεψη, μεταξύ άλλων, για τη θεσμοθέτηση της συνεργασίας 3+1 Ελλάδας, Κύπρου, Ισραήλ και ΗΠΑ και γενικώς ενίσχυση της αμερικανικής παρουσίας στην Αν. Μεσόγειο. Αυτό όμως κάθε άλλο παρά σημαίνει ότι οι ΗΠΑ υπό τον Ντ. Τραμπ είναι αποφασισμένες να λειτουργήσουν ως εγγυητές της σταθερότητας στην περιοχή. Κι ας φέρεται να πιστεύει το αντίθετο η ελληνική πλευρά λόγω μεταξύ άλλων και της παρουσίας της Chevron νοτίως της Κρήτης. Ως εκ τούτου, θα ήταν λάθος να πιστεύουμε ότι σε ενδεχόμενο ακραίο επεισόδιο μεταξύ Ελλάδας – Τουρκίας η Ουάσιγκτον θα παρέμβει ως έπραττε παραδοσιακά για τον έλεγχο της όλης κατάστασης. Η στρατηγική εταιρική σχέση της Ελλάδας με τις ΗΠΑ δεν εγγυάται απολύτως τίποτα. Αλλωστε και το μέλλον της ίδιας της στρατηγικής σχέσης θα προσδιορισθεί εν πολλοίς από τη δυναμική της διατλαντικής σχέσης (σχέση ΗΠΑ – ΕΕ). Εάν η τελευταία οδηγηθεί στην πλήρη κατάρρευση θα είναι ιδιαίτερα δύσκολο έως ανέφικτο να διατηρηθεί αλώβητη η εταιρική σχέση Ελλάδας – ΗΠΑ.

Η ελληνική απάντηση σ’ όλες αυτές τις ανακατατάξεις δεν μπορεί να είναι άλλη παρά η συμπεριληπτική στρατηγική (με αιρεσιμότητες) απέναντι στην Τουρκία, με τελικό στόχο την πλήρη εξομάλυνση της σχέσης μέσω της διευθέτησης των διαφορών. Είχαμε εγκαινιάσει μια τέτοια προσέγγιση (ψηφίζοντας η μία χώρα υπέρ της άλλης σε διεθνείς οργανισμούς). Δεν τη συνεχίζουμε όμως σταθερά ώστε «να κλειδώσουμε» την Τουρκία σε θεσμικές διαδικασίες ελέγχου της συμπεριφοράς της. Επιχειρούμε άλλες επιλογές χωρίς ουσιαστική προστιθέμενη αξία για τα πάγια διαχρονικά συμφέροντά μας. Και εν τω μεταξύ η επίσκεψη του πρωθυπουργού στην Αγκυρα και η κρίσιμη συνάντησή του με τον πρόεδρο Ερντογάν αναβάλλονται επ’ αόριστον. Ενώ η οδύσσεια του καλωδίου συνεχίζεται. Δυσοίωνα…

googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_m1'); });

Ο Π.Κ. Ιωακειμίδης είναι ομότιμος καθηγητής του Πανεπιστημίου Αθηνών (ΕΚΠΑ), πρώην πρεσβευτής – σύμβουλος του ΥΠΕΞ και μέλος της συμβουλευτικής επιτροπής του ΕΛΙΑΜΕΠ.

Οχι μόνο επιτυχημένο, αλλά σε πολλά των ζητημάτων και πέραν των προσδοκιών της Λευκωσίας, όπως χαρακτηριστικά μας ελέχθη, ήταν το διάρκειας μίας εβδομάδας ταξίδι του προέδρου Χριστοδουλίδη στις ΗΠΑ. Αυτό φαίνεται άλλωστε και από τις δηλώσεις που έγιναν από τους συνομιλητές του εκεί.

Το ταξίδι είχε τρεις βασικούς άξονες, τόσοι όσοι και οι σταθμοί του: πρώτον τα της ενέργειας, δεύτερον την προσέλκυση με την παροχή ελκυστικών κινήτρων εταιρειών τεχνολογίας και νεοφυών επιχειρήσεων στο νησί και τρίτον, δεδομένων και των εξαιρετικών πλέον οικονομικών δεικτών της Κύπρου, την κάθοδο μεγάλων επενδυτικών ταμείων από τις ΗΠΑ.

Το τελευταίο ήταν μέχρι πριν από μερικά χρόνια εξαιρετικά δύσκολο λόγω της εμπλοκής του ονόματος της Κύπρου σε διάφορες υποθέσεις αλλά όπως ανώτερη κυβερνητική πηγή επεσήμανε στα «ΝΕΑ», η απόφαση Χριστοδουλίδη να δώσει προ διετίας πρόσβαση χωρίς όρους στο FBI και η εξαιρετική συνεργασία που ακολούθησε «καθάρισε», άλλωστε είναι και επισήμως διατυπωμένο από την Ουάσιγκτον, το όνομα της Κύπρου και έφερε ένα εντυπωσιακό ενδιαφέρον από επενδυτικά ταμεία εκεί για επαφές με τον κύπριο πρόεδρο ο οποίος προσεκλήθη και συμμετείχε σε μεγάλο συνέδριο του είδους στη Νέα Υόρκη.

googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_m1'); });

ΣΧΕΣΗ – ΚΛΕΙΔΙ. Μια πολύ σημαντική λεπτομέρεια είναι το γεγονός ότι η πρώτη συνάντηση Χριστοδουλίδη στις ΗΠΑ ήταν με την ηγεσία της πανίσχυρης AIPAC της Αμερικανοϊσραηλινής Επιτροπής Δημοσίων Υποθέσεων ή πιο απλά του εβραϊκού λόμπι στις ΗΠΑ, η οποία τον επισκέφθηκε στο ξενοδοχείο όπου διέμενε στη Νέα Υόρκη και είχε συνομιλίες επί σειράς θεμάτων μαζί του. Αυτό είναι τόσο σημαντικό καθώς και στους τρεις άξονες του ταξιδιού, η στρατηγική σχέση που ανέπτυξε τα τελευταία χρόνια η Κύπρος με ΗΠΑ και Ισραήλ σε όλα τα επίπεδα αποφέρει επενδύσεις τόσο μεμονωμένα όσο και σε συνδυασμό με το εβραϊκό κράτος.

Ειδικά στον τομέα των νεοφυών επιχειρήσεων (τα startups) το Ισραήλ είναι δεύτερο παγκοσμίως μετά τις ΗΠΑ κι αυτό παρέχει τη δυνατότητα στην Κύπρο να αναπτύσσει projects και να προσελκύει επενδύσεις τα οποία συνδέονται ή θέλουν να συνεργαστούν και με το εκεί οικοσύστημα. Δεν είναι τυχαίο που μια από τις πολλές εξαγγελίες που έγιναν στο ταξίδι ήταν η κάθοδος στο νησί της PlugAndPlay, μιας από τις μεγαλύτερες πλατφόρμες καινοτομίας και επιταχυντές startups παγκοσμίως. Συναντήσεις υπήρξαν και με τις ηγεσίες της Google, της Oracle και άλλων κολοσσών του είδους. Η Κύπρος ως η εγγύτερη στη Μέση Ανατολή χώρα της ΕΕ προσφέρει πρόσβαση στην ευρωπαϊκή αγορά όπως και ένα ασφαλές και σταθερό πεδίο για συνεργασία με το Ισραήλ σε επενδυτές οι οποίοι δεν μπορούν ή δεν θέλουν να επενδύσουν κατευθείαν.

googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_middle_2'); });

Βεβαίως ο πιο «άμεσα» κρίσιμος τομέας είναι αυτός της ενέργειας. Ο κύπριος πρόεδρος είδε τη Chevron και εκεί επιβεβαιώθηκε και επίσημα ότι ο αμερικανικός κολοσσός θα αρχίσει το καλοκαίρι τις εργασίες για τη σύνδεση του κυπριακού κοιτάσματος Αφροδίτη με την Αίγυπτο. Με την EXXON η οποία ήδη δραστηριοποιείται στην κυπριακή ΑΟΖ, ο Νίκος Χριστοδουλίδης συζήτησε και θέματα συνεργειών των ενεργειακών εταιρειών για ταχύτερη εξόρυξη του κυπριακού φυσικού αερίου.

googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_m2'); });

ΤΟ ΚΑΛΩΔΙΟ. Σε ερώτηση των ΝΕΩΝ εάν ετέθη το ζήτημα του GSI, του καλωδίου ηλεκτρικής διασύνδεσης Ελλάδας – Κύπρου – Ισραήλ, ανώτερη κυβερνητική πηγή απέφυγε να σχολιάσει λέγοντας πως το ζήτημα αυτό τυγχάνει διαχείρισης στο παρόν στάδιο από την Αθήνα και η Κύπρος εμπιστεύεται απόλυτα την ελληνική κυβέρνηση. Αναμένουμε τις εξελίξεις, είπε, σημειώνοντας πως η παρέμβαση της Γαλλίας και ειδικά η άφιξη της ναυαρχίδας του γαλλικού στόλου, του αεροπλανοφόρου Charles De Gaulle στην Ελλάδα, οι κοινές ασκήσεις με τις ελληνικές Ενοπλες Δυνάμεις αλλά και το αίτημα του ΑΔΜΗΕ για έκδοση Navtex στέλνουν, όπως είπε, τα σωστά μηνύματα.

Σε σοκ παραμένει η κοινή γνώμη της Ρόδου και όχι μόνο, στην είδηση ότι ένας 80χρονος Γάλλος υπήκοος συνελήφθη για ασελγείς πράξεις σε βάρος ενός 7χρονου κοριτσιού, επίσης από την Γαλλία.

Ο ηλικιωμένος οδηγήθηκε σήμερα Κυριακή, ενώπιον του Εισαγγελέα Ρόδου, όπου του απαγγέλθηκαν επίσημα κατηγορίες για βιασμό ανήλικης κάτω των 12 ετών. Στη συνέχεια, σύμφωνα με την ΕΡΤ, πέρασε και την πόρτα του ανακριτή για την υπόθεση.

Σύμφωνα με νεότερες πληροφορίες ο 80χρονος είναι παιδίατρος στο επάγγελμα ενώ ο ισχυρισμός του ότι πάσχει από άνοια, εξετάζεται από τις Αρχές.

googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_m1'); }); googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_m1'); });

Να σημειωθεί ότι ο 80χρονος διέμενε στο ίδιο ξενοδοχείο όπου διέμενε η οικογένεια της 7χρονης.

Το χρονικό της φρίκης

Tο φρικιαστικό αυτό περιστατικό σημειώθηκε τις πρώτες πρωινές ώρες του Σαββάτου.

Όπως είπε ο πατέρας στην κατάθεσή του, ο γιος του, έχοντας ξυπνήσει, πήγε στο δωμάτιο της αδελφής του και βρήκε έναν ηλικιωμένο άντρα μέσα, λέγοντάς του «δεν είναι το σπίτι σου, πρέπει να φύγεις». Ο πατέρας έσπευσε αμέσως στο δωμάτιο και βρήκε την κόρη του να κλαίει.

googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_m2'); }); googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_m2'); });

Όταν τη ρώτησε τι συνέβη, το παιδί αποκάλυψε πως ο ηλικιωμένος άντρας την είχε αναγκάσει να γδυθεί, την άγγιξε και την κακοποίησε με τρόπους που δεν μπορούν να αποτυπωθούν χωρίς να προκαλέσουν ανατριχίλα.

Όπως κατέθεσε, ο κατηγορούμενος άγγιξε το γυμνό σώμα της και ασέλγησε εις βάρος της. Το παιδί ανέφερε πως πόνεσε και τρόμαξε.

Ακολούθησε σκηνή έντασης. Ο πατέρας, συγκλονισμένος, έσπρωξε τον άντρα εκτός δωματίου και φώναξε βοήθεια. Άλλοι ένοικοι του ξενοδοχείου έσπευσαν στο σημείο. Λίγο αργότερα, οι αστυνομικοί της Υ.Δ.Ε.Ε. Ρόδου συνέλαβαν τον ηλικιωμένο δράστη.

Η μικρή υπέστη έντονη σωματική και ψυχολογική βία.

Η αστυνομία προχώρησε αμέσως σε ιατροδικαστική εξέταση, ενώ έχει ξεκινήσει η λήψη καταθέσεων από προσωπικό του ξενοδοχείου και αυτόπτες μάρτυρες.

Μετά τον κυβερνητικό εκπρόσωπο Παύλο Μαρινάκη ακόμη ένα στέλεχος της κυβέρνησης, ο Άδωνις Γεωργιάδης επιχειρεί να υποβαθμίσει την σημασία της αποκάλυψης του inside story, και ταυτόχρονα επιβεβαιώνει ότι στελέχη του γαλάζιου μηχανισμού προπαγάνδας, πληρώνονται από εταιρεία των Θωμά Βαρβιτσιώτη και Γιάννη Ολύμπιου της V+Ο, με την κυβέρνηση να είναι έκθετη για δολοφονίες χαρακτήρα και παραπληροφόρηση.

Μάλιστα ο κ. Γεωργιάδης ευχαριστεί τους προαναφερθέντες κυρίους «που με τόσο επαγγελματισμό και ταλέντο προσέφεραν στην Κοινή Γνώμη ένα τέτοιο εργαλείο πληροφόρησης, αλλά και στην Παράταξη μας έναν τόσο πολύτιμο σύμμαχο».

Επιχείρηση υποβάθμισης

Υπενθυμίζεται ότι χθες ο Π. Μαρινάκης, επιβεβαίωσε ότι οι κύριοι Θωμάς Βαρβιτσιώτης και Γιαννης Ολύμπιος της V + O, πλήρωναν στελέχη κάποια εκ των οποίων διακεκριμένα τρολ και σημαντικά γρανάζια του γαλάζιου μηχανισμού προπαγάνδας και δολοφονίας χαρακτήρων, που δεν δίστασαν να συκοφαντήσουν και να λασπολογήσουν ακόμη και για συγγενείς θυμάτων της τραγωδίας των Τεμπών.

googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_m1'); }); googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_m1'); });

«Ένας ιδιώτης πλήρωνε άλλους ιδιώτες, και αυτό για κάποιους συνιστά φοβερή αποκάλυψη» ήταν η χαρακτηριστική απάντηση του Παύλου Μαρινάκη, επιβεβαιώνοντας  απολύτως την οικονομική σχέση των δύο πλευρών των ιδρυτικών στελεχών της V + O και των γαλάζιων προπαγανδιστών, όταν ρωτήθηκε σχετικά με τις αποκαλύψεις του inside story.

«Η χώρα μας χρειάζεται πολλές ομάδες αλήθειας, δηλαδή πολλούς ανθρώπους οι οποίοι όχι με κουκούλες, επώνυμα, αποδομούν τη χυδαιότητα και την προπαγάνδα συγκεκριμένων πολιτικών χώρων της αριστεράς και της κεντροαριστεράς και κάποιες φορές της ακροδεξιάς. Μακάρι όσοι εκφράζουν τη γνώμη τους να το κάνουν επώνυμα, και να πληρώνονται από ιδιώτες», είπε.

Ισχυρισμοί copy paste και από Γεωργιάδη

Στο ίδιο μήκος κύματος χρησιμοποιώντας copy paste ισχυρισμούς, ο υπουργός Υγείας Άδωνις Γεωργιάδης δηλώνει ευθαρσώς ότι «Κανένα «σκάνδαλο» λοιπόν δεν υπάρχει εδώ ούτε θεσμικό, ούτε κανονικό, ούτε κανένα άλλο», υποστηρίζει ότι «η συγκεκριμένη ομάδα δεν έχει κάνει ποτέ κάνει κτυπήματα κάτω από την ζώνη, καθώς το μόνον που κάνει είναι να παρουσιάζει αυτούσιες τις δηλώσεις διαφόρων πολιτικών και δεν λαμβάνει κρατικό χρήμα από πουθενά».

googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_m2'); }); googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_m2'); });

Σύμφωνα με τον ίδιο «απλώς η «Ομάδα Αλήθειας» ενοχλεί τελικά πάρα πολύ, διότι αυτό που κάνουν το κάνουν καλά.  Δύο νέα παιδιά μόνον με απίστευτο ταλέντο, που έχουν στριμώξει την Αριστερά, διότι παρουσιάζουν τις πολλές κατά καιρούς αντικρουόμενες και ανόητες δηλώσεις τους».

googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_middle_2'); });

googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_middle_2'); });

Μάλιστα προχωρά ένα βήμα παραπέρα θεωρώντας ότι δεν είναι σκάνδαλο το γεγονός ότι στελέχη του γαλάζιου μηχανισμού προπαγάνδας πληρωνόταν από εταιρεία δημοσίων σχέσεων που λαμβάνει χρήματα και από δημόσια έργα.

«Πού είναι λοιπόν το «σκάνδαλο;», ρωτάει προκλητικά ο κ. Γεωργιάδης και συνεχίζει: « Ότι λέει αμείβονται από μία διαφημιστική εταιρία που παίρνει και δουλειές από το Δημόσιο. Λες και υπάρχουν πολλές διαφημιστικές που δεν παίρνουν δουλειές και από το Δημόσιο ή το που θα δίνουν τα ιδιωτικά τους κέρδη, ιδιωτικές εταιρίες αφορά την κοινή γνώμη καθ´οιονδήποτε τρόπο».

Και αδειάζοντας τον Θωμά Βαρβιτσιώτη, που είχε δηλώσει κατηγορηματικά ότι η εταιρεία Blue Skies δεν είχε ποτέ καμία επαγγελματική ή άλλη σχέση με την κυβέρνηση και το κόμμα της Νέας Δημοκρατίας, ο Άδωνις Γεωργιάδης συνεχίζει: «Έβλεπα δε την παρουσίαση των κυρίων Θωμά Βαρβιτσιώτη και Γιάννη Ολύμπιου, ως τους ανθρώπους που στήριζαν τόσα χρόνια αυτή την προσπάθεια και οφείλω να τους πω ένα μεγάλο ευχαριστώ που με τόσο επαγγελματισμό και ταλέντο προσέφεραν στην Κοινή Γνώμη ένα τέτοιο εργαλείο πληροφόρησης, αλλά και στην Παράταξη μας έναν τόσο πολύτιμο σύμμαχο».

Παρακολουθώ πόση ώρα σπαταλά από τον τηλεοπτικό του χρόνο τώρα το πρωί το @MegaTvOfficial για να παρουσιάσει το δήθεν «μέγα σκάνδαλο» της @omadaalithias Οι παρουσιαστές στην απέλπιδα προσπάθειά τους να εξηγήσουν ποιο είναι το «σκάνδαλο»; γράφουν και λένε «Θεσμικό σκάνδαλο» δηλ…

— Άδωνις Γεωργιάδης (@AdonisGeorgiadi) April 13, 2025

Η πορνογραφία, δηλαδή κάθε μέσο που προορίζεται να απεικονίσει ή να περιγράψει σεξουαλικό περιεχόμενο με σκοπό να αυξήσει τη σεξουαλική διέγερση ή ευχαρίστηση, μπορεί να εξυπηρετήσει πολλούς σκοπούς.

Οι χρήστες μπορεί να αναζητούν τη σεξουαλική ευχαρίστηση, να θεωρούν ότι είναι ένας απολαυστικός τρόπος για να καταπολεμήσουν την πλήξη ή να στραφούν σε αυτήν επειδή νοιώθουν πίεση ή άγχος.

Οι στατιστικές δείχνουν ότι η πορνογραφία είναι ένας κοινός τόπος: Μια μελέτη του 2018 διαπίστωσε ότι το 91,5% των ανδρών και το 60,2% των γυναικών είχαν καταναλώσει πορνογραφικό υλικό στο διάστημα του τελευταίου μήνα.

googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_m1'); });

Είναι σημαντικό να αναρωτηθούμε: Τι προκαλεί η προβολή τέτοιου είδους υλικού στον εγκέφαλό και στις σεξουαλικές και ρομαντικές σχέσεις της πραγματικής ζωής, και συγκεκριμένα στους ανθρώπους που το παρακολουθούν από πολύ νεαρή ηλικία;

Η Danielle Sukenik, Επίκουρη Καθηγήτρια Ψυχιατρικής στο Πανεπιστήμιο του Κολοράντο αναλύει στο The Conversation μερικές από αυτές τις συνέπειες.

Εγκεφαλικές αλλαγές

Ενώ μερικές από τις πιο σχετικές μελέτες που έγιναν πριν από μια δεκαετία ή και περισσότερο, παραμένουν εξαιρετικά σημαντικές, η διεξαγωγή νέων ερευνών σε αυτόν τον τομέα μπορεί να είναι δύσκολη λόγω της ευαίσθητης φύσης του θέματος.

googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_m2'); });

Τα ελεγχόμενα πειράματα σε ανθρώπους, ιδιαίτερα αυτού του είδους, θεωρούνται εγγενώς ανήθικα, επομένως οι μελέτες βασίζονται κυρίως σε έρευνες και αναφορές.

Μια μελέτη του 2015 – μία από τις πρώτες μελέτες με scan εγκεφάλου σε άνδρες χρήστες – διαπίστωσε συσχέτιση μεταξύ της χρήσης πορνογραφίας και της μειωμένης φαιάς ουσίας σε τμήμα του συστήματος «ανταμοιβής» του εγκεφάλου που εμπλέκεται στα κίνητρα και τη λήψη αποφάσεων.

Η μελέτη ανέφερε επίσης χαμηλότερη ανταπόκριση στην πορνογραφία και σε άλλα σεξουαλικά ερεθίσματα λόγω απευαισθητοποίησης.

Αυτό το μοτίβο πιθανότατα προκύπτει από τη χαμηλότερη συνδεσιμότητα μεταξύ του προμετωπιαίου φλοιού – του τμήματος λήψης αποφάσεων του εγκεφάλου – και της ανταμοιβής καθώς καταναλώνεται περισσότερο πορνό.

googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_middle_2'); });

Αυτό με τη σειρά του οδηγεί σε αυξημένη επιθυμία και παρορμητικότητα προκειμένου να επιτευχθούν τα προηγούμενα επίπεδα ανταμοιβής στον εγκέφαλο.

Κλιμακούμενη χρήση

Μια άλλη μελέτη, που δημοσιεύθηκε το 2016, διαπίστωσε ότι το 49% των υποκειμένων είχε βιώσει την εμπειρία της αναζήτησης περιεχομένου που προηγουμένως δεν τους ενδιέφερε ή που το θεωρούσαν αηδιαστικό.

Καθώς η πορνογραφία μπορεί να επηρεάσει τις αλλαγές στον εγκέφαλο και τις επακόλουθες αντιδράσεις ευχαρίστησης, οι χρήστες πορνό μπορεί τελικά να νιώσουν την ανάγκη να αναζητήσουν πιο ακραίο περιεχόμενο.

Αυτή η επιδίωξη, στην προσπάθεια να παρακάμψει τη χημεία του μεταβαλλόμενου εγκεφάλου, μπορεί να προκαλέσει διαταραχή στη ζωή και τις σχέσεις του ατόμου.

Πώς οι σχέσεις μπορεί να επηρεαστούν

Ενώ ορισμένες έρευνες δείχνουν ότι η χρήση πορνογραφίας μπορεί να βοηθήσει την εξερεύνηση της σεξουαλικότητας στα ζευγάρια, συμπεριλαμβανομένης της αυξημένης ποιότητας και συχνότητας του σεξ, οι περισσότερες μελέτες υπογραμμίζουν τις αρνητικές επιπτώσεις.

Η χρήση πορνογραφίας συχνά συνδέεται με λιγότερη ικανοποίηση και σταθερότητα στις σχέσεις.

Τα υψηλότερα ποσοστά απιστίας, τα χαμηλότερα επίπεδα δέσμευσης, η αυξημένη συναισθηματική απόσταση και η απώλεια εμπιστοσύνης είναι επίσης εμφανή στις σχέσεις που επηρεάζονται από την προβληματική χρήση πορνό.

Έχουν επίσης αναφερθεί οι προκλήσεις που σχετίζονται με μη ρεαλιστικές προσδοκίες, μειωμένο σεξουαλικό ενδιαφέρον για τον σύντροφο και αυξημένη ανασφάλεια του συντρόφου.

googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_middle_3'); });

Μια έρευνα του 2011 διαπίστωσε ότι από την μια οι γυναίκες δήλωναν συχνότερα ότι έκαναν λιγότερο σεξ ως αποτέλεσμα της χρήσης πορνογραφίας από τον σύντροφό τους ενώ οι άνδρες ανέφεραν ότι διεγείρονταν λιγότερο από το σεξ με την σύντροφό τους.

Μια μελέτη του 2021 που εξέτασε τη συσχέτιση μεταξύ της χρήσης πορνογραφίας και της σεξουαλικής δυσλειτουργίας σε νέους άνδρες ηλικίας 18-35 ετών διαπίστωσε ότι πάνω από το 20% των σεξουαλικά ενεργών συμμετεχόντων ανέφεραν κάποιο βαθμό στυτικής δυσλειτουργίας κατά το μήνα που προηγήθηκε.

Δεδομένης της επικράτησης της χρήσης πορνογραφίας καθώς και των δεδομένων που δείχνουν ότι η κατανάλωση πορνό μπορεί να βλάψει τις σχέσεις μεταξύ των στενών συντρόφων, τι μπορούν να κάνουν τα ζευγάρια γι’ αυτό;

Βρίσκοντας μια διέξοδο

Δεδομένου ότι η χρήση πορνογραφίας συνδέεται συχνά με ντροπή και μυστικότητα, είναι σημαντικό για τα ζευγάρια που αντιμετωπίζουν προβλήματα επειδή ένας από τους δύο καταναλώνει υπέρμετρα πορνογραφικό υλικό να το συζητήσουν ανοιχτά.

Η Sukenik μάλιστα τονίζει την σημασία την αναζήτηση υποστήριξης από αδειούχους θεραπευτές και ομάδες υποστήριξης.

Επιπτώσεις στους νέους

Δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι η πορνογραφία φτάνει στα χέρια των νέων σε μικρότερες ηλικίες, καθώς η προσβασιμότητα μέσω των κινητών τηλεφώνων και της χρήσης του διαδικτύου έχει αυξηθεί.

Μια μελέτη του 2022 από το Common Sense Media, έναν οργανισμό που έχει ως στόχο να βοηθήσει τους γονείς να πλοηγηθούν στο  περιεχόμενο των μέσων ενημέρωσης, ανέφερε ότι το 73% των ερωτηθέντων στη μελέτη μεταξύ 13 και 17 ετών έχουν παρακολουθήσει πορνό.

Αυτό διαφέρει από τις προηγούμενες δεκαετίες.

Για παράδειγμα, μια μελέτη που διεξήχθη το 2005 διαπίστωσε ότι το 42% των νεαρών χρηστών του διαδικτύου είχαν εκτεθεί σε πορνογραφικό περιεχόμενο.

Η μελέτη του 2022 διαπίστωσε ότι το 54% αυτών των νέων δήλωσαν ότι είχαν εκτεθεί σε αυτό το υλικό πριν από την ηλικία των 13 ετών και το 15% στην ηλικία των 10 ετών ή μικρότερη.

Υποστηρίζεται πως έκθεση των νέων στην πορνογραφία μπορεί να προκαλέσει ανησυχία και να συνδέεται με υψηλότερα ποσοστά διαταραχών προσωπικότητας και παρορμητικότητας.

Όσοι εκτίθενται σε πορνογραφία σε μικρότερες ηλικίες μπορεί επίσης να καταλήξουν με μη ρεαλιστικές απόψεις για τη σεξουαλική συμπεριφορά, καθώς και με πρώιμη σεξουαλική «εξερεύνηση».

Η χρήση πορνογραφίας θα μπορούσε να έχει ακόμη πιο βαθιές επιπτώσεις στον αναπτυσσόμενο εγκέφαλο, σύμφωνα με την Sukenik.

Αυτό συμβαίνει επειδή οι εγκέφαλοι των εφήβων βρίσκονται σε ταχεία ανάπτυξη και οι συνδέσεις σχηματίζονται και αναδιοργανώνονται με μεγάλη ταχύτητα κατά τη διάρκεια της εφηβικής ηλικίας, μια έννοια που ονομάζεται νευροπλαστικότητα.

Μια μελέτη του 2021 σε σχεδόν 11.000 Ευρωπαίους εφήβους ηλικίας 14 έως 17 ετών διαπίστωσε ότι όσοι εκτέθηκαν σε πορνογραφία είχαν περισσότερες πιθανότητες να εμπλακούν σε παραβίαση κανόνων και επιθετικές συμπεριφορές.

Αυτά τα πρότυπα οδηγούν στη μεγάλη ανάγκη για τη συμμετοχή των γονέων στη δραστηριότητα των παιδιών τους στο διαδίκτυο.

Με βάση τις «φωτογραφίες της στιγμής», τις δημοσκοπήσεις των ημερών δηλαδή, αν γίνονταν εκλογές την ερχόμενη Κυριακή η εικόνα των αποτελεσμάτων θα ήταν λίγο πολύ καθαρή. Η ΝΔ θα αναπολούσε την αυτοδυναμία της, το ΠΑΣΟΚ θα αγχωνόταν για τη θέση της αξιωματικής αντιπολίτευσης και ο ΣΥΡΙΖΑ θα συνέχιζε την επιστροφή του στα «πάτρια» ποσοστά. Τα κόμματα που άσκησαν κυβερνητική εξουσία, κατά την περίοδο της μεταπολίτευσης, θα εισέπρατταν τη λαϊκή αποδοκιμασία. Αντίθετα, οι κάθε λογής δημαγωγοί και δήθεν αντισυστημικοί λαϊκιστές θα μοίραζαν καρδούλες και κηραλοιφές και θα χόρευαν α λα Τραμπ, τρίβοντας τα χέρια τους επειδή θα είχαν συγκεντρώσει το ένα τρίτο περίπου των ψήφων. Ο λύκος στην αναμπουμπούλα χαίρεται, μόνο που η αναμπουμπούλα είναι το τελευταίο πράγμα που χρειάζεται η χώρα αυτή τη στιγμή.

Οι εκλογές, βέβαια, δεν θα γίνουν αυτή την Κυριακή και, αν πιστέψουμε τον Πρωθυπουργό, θα γίνουν ύστερα από δύο χρόνια. Γι’ αυτό και τίποτα δεν μπορεί να προδικάσει από τώρα την πολιτική φωτογραφία της χώρας στη «δημοσκόπηση» της κάλπης. Οχι μόνον επειδή η σημερινή συγκυρία είναι ιδιαίτερα φορτισμένη αλλά και επειδή το χρονικό διάστημα που μεσολαβεί θα είναι ιδιαίτερα απρόβλεπτο, αν λάβουμε υπόψη και τις διεθνείς αναταράξεις, που μπορεί να αποβούν μοιραίες για την παγκόσμια σταθερότητα. Αλλωστε, ποιος θα μπορούσε να προβλέψει, μετά τον εκλογικό θρίαμβο της ΝΔ, το 2023, ότι δύο χρόνια μετά η αυτοδύναμη πλειοψηφία της θα έβλεπε τα ποσοστά της να κατρακυλάνε στα σημερινά επίπεδα; Και ποιος θα μπορούσε να προβλέψει ότι ακραίοι δημαγωγοί θα αναδεικνύονταν σε αρνητικούς πρωταγωνιστές της πολιτικής ζωής;

Για τους λόγους αυτούς η συζήτηση για τις οποιεσδήποτε πιθανές κυβερνητικές μετεκλογικές συνεργασίες δεν είναι μόνον πρώιμη αλλά και σκόπιμα παραπλανητική αφού μεταφέρει στο παρόν την εντελώς αβέβαιη εικόνα της επόμενης Βουλής στην οποία ουδείς μπορεί να προβλέψει πόσα και ποια κόμματα θα συμμετάσχουν καθώς και πόση θα είναι η δύναμή τους. Επιχειρείται, στην ουσία, ο εγκλωβισμός της πολιτικής ζωής – και της αξιωματικής αντιπολίτευσης – ανάμεσα σε δύο εκδοχές: Την κυβερνητική η οποία επιμένει να εμφανίζει την τρίτη κατά σειρά αυτοδυναμία της ΝΔ ως τη μόνη εφικτή απάντηση σε ένα προδιαγραφόμενο – και επαναλαμβανόμενο ίσως εκλογικά – πολιτικό αδιέξοδο και την «προοδευτική» η οποία επιμένει να θεωρεί ότι μόνη εναλλακτική διέξοδος είναι η νεφελώδης συνεργασία των κεντροαριστερών δυνάμεων. Η διαμόρφωση μιας πειστικής εναλλακτικής πρότασης διακυβέρνησης, μακριά από λογικές κομματικών σκοπιμοτήτων, απαξιώνεται κι από τις δύο πλευρές.

googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_m1'); });

Ωστόσο, η απουσία κουλτούρας διακομματικών συναινέσεων και συνεργασιών απειλεί να εμπλέξει τη χώρα σε νέες επικίνδυνες περιπέτειες. Η δημοσκοπική εκτόξευση των κάθε λογής εγχώριων λαϊκιστών αλλά και η νέα τραμπική παγκόσμια τάξη πραγμάτων επιβάλλουν σε όλες τις πλευρές σύνεση και ρεαλισμό. Καμιά υπεύθυνη πολιτική παράταξη δεν έχει την πολυτέλεια να «νίψει τας χείρας της» αφήνοντας στους ακραίους δημαγωγούς περιθώρια συμμετοχής στη διακυβέρνηση της χώρας. Η δυνατότητα σχηματισμού κυβερνήσεων ευρείας συνεργασίας δεν μπορεί παρά να στηριχτεί σε προγραμματική συμφωνία για τις βασικές και επείγουσες εθνικές και κοινωνικές προτεραιότητες καθώς και σε πρόσωπα κοινής αποδοχής. Η διαφορετική, τολμηρή και μεταρρυθμιστική πολιτική ισόρροπης ανάπτυξης, με περισσότερο κοινωνικό κράτος και μείωση των ανισοτήτων δεν θα έρθει ως αποτέλεσμα πολιτικών εκβιασμών ούτε και τεχνητών συγκολλήσεων.

Ο Γιάννης Μεϊμάρογλου είναι εκδότης του ηλεκτρονικού περιοδικού metarithmisi.gr

Η πολιτική Τραμπ, από τη στιγμή που επανεξελέγη, δείχνει να μην υπολογίζει στο ελάχιστο συμμαχίες δεκαετιών, τη θέση των ΗΠΑ στον κόσμο, τον τρόπο που έχει δομηθεί η παγκόσμια τάξη με πρωτοστάτη τις ίδιες τις ΗΠΑ από το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου κι έπειτα. Πολλοί βλέπουν σ’ αυτή την πολιτικοοικονομική συμπεριφορά, έναν ατομικιστικό οικονομικό οπορτουνισμό του προέδρου Τραμπ, μια προσήλωση σε «προσωπικούς ιδεασμούς», όπως έγραφε και η Καρολίνα Παπακώστα στις 10/04. Για τον Τραμπ, ίσως είναι ένα ακόμα από τα πολλά χαοτικά και ακατανόητα βήματά του, ώστε να καταστήσει την Αμερική «μεγάλη ξανά». Και η Ευρώπη; Τι κάνει η Ευρώπη απέναντι σε αυτόν τον οριακά αναθεωρητικό και εντελώς απρόβλεπτο σίφουνα; Πώς αντιδρά; Γιατί δεν πηγαίνει μαζί του; Πολλοί βλέπουν ακαμψία, δισταγμό και δείχνουν την Ευρώπη ως κάτι αδύναμο και γερασμένο. Είναι όμως έτσι; Μήπως αυτή η δυσκαμψία υποδηλώνει μια διαφορετική σχέση με τον ιστορικό χρόνο; Μια διαφορετική αναμέτρηση με το παρελθόν; Ευκαιρία να σταθούμε σε αυτό για λίγο.

Ο Τζορτζ Στάινερ, στην ομιλία του για την «Ιδέα της Ευρώπης» (Δώμα, 2022, μτφρ. Θάνος Σαμαρτζής), συγκρίνει την Ευρώπη με τις ΗΠΑ, λέγοντας ότι η Αμερική είναι εξ ορισμού προσανατολισμένη στην έννοια της μελλοντικότητας. Ακόμα και το τοπίο των αμερικανικών πόλεων, λέει, είναι στραμμένο σε μια υπόσχεση μέλλοντος και χαραυγής· ενός νέου ξεκινήματος. Εν αντιθέσει με την Ευρώπη, όπου το αχόρταγα περπατημένο και εξημερωμένο τοπίο της, αλλά και οι πόλεις, τα χωριά οι δρόμοι της λειτουργούν ως διαρκείς υπομνήσεις. Φέροντας ονόματα ανθρώπων και γεγονότων, ντυμένη με πλάκες, μάρμαρο και επιγραφές η Ευρώπη λειτουργεί ως τόπος μνήμης· εδώ κυριαρχεί μια γεωγραφία του παρελθόντος και μια αυτοκυριαρχία της θύμησης που λειτουργεί διττά: υπενθυμίζει διαρκώς το υπέρλαμπρο παρελθόν, μπροστά στο οποίο κάθε εγγράμματος νιώθει μάταια, πως δεν έχει να προσθέσει τίποτα καινούργιο, αλλά και την ευθύνη να μην επαναληφθούν οι πιο μαύρες σελίδες της Ιστορίας της.

Φυσικά το επιχείρημα του Στάινερ είναι πολιτισμικό και όχι πολιτικό ή οικονομικό. Προσπαθώντας να καταλάβω, μού φαίνεται γοητευτική η ιδέα να βρίσκει εφαρμογή στη σημερινή κατάσταση ο απαλός σοβινισμός του. Οχι ως εξήγηση στις κινήσεις του Τραμπ, αλλά ως ερμηνεία στις κινήσεις της Ευρώπης. Αυτή η διαρκής αυτοδέσμευση της Ευρώπης στο ιστορικό της παρελθόν δεν νομίζω ότι αποτελεί αδυναμία. Ισα ίσα. Η αυτοδέσμευση αυτή οδήγησε στην ίδρυσή της. Ενα πείραμα ειρήνης ήταν ώστε να ενωθεί μια ρημαγμένη από τον πόλεμο ήπειρος. Και ως προς αυτό υπήρξε απόλυτα επιτυχημένη. Κι αν δεν προσφέρει φαντασμαγορικά αφηγήματα και υποσχέσεις για ένα λαμπρό αύριο, προσφέρει κάτι άλλο: τη βεβαιότητα ότι η ελευθερία, η δημοκρατία και το σύστημα των κανόνων δικαίου είναι ιστορικές κατακτήσεις και οι μελλοντικές της κινήσεις δεν είναι μια γραμμή που χαράζει κάποιος μ’ ένα μολύβι, αλλά η συνέχεια του παρελθόντος που μας δεσμεύει και μας καθορίζει.

Η Apple γλίτωσε στο παρά πέντε τη μεγαλύτερη κρίση της από την εποχή της πανδημίας, τουλάχιστον προς το παρόν. Οι δασμοί 125% του Ντόναλντ Τραμπ στα προϊόντα που παράγονται στην Κίνα απείλησαν να ανατρέψουν την εφοδιαστική της αλυσίδα σε τέτοιο βαθμό που δεν είχε  όσο οι επιπτώσεις του Covid πριν από πέντε χρόνια, όπως αναφέρει σε δημοσίευμά του το Bloomberg.

Ο πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών έδωσε μια μεγάλη νίκη στην Apple, εξαιρώντας πολλά δημοφιλή καταναλωτικά ηλεκτρονικά. Αυτό περιλαμβάνει iPhones, iPads, Macs, Apple Watches και AirTags. Μια άλλη νίκη είναι ότι ο δασμός 10% στα προϊόντα που εισάγονται από άλλες χώρες έχει επίσης καταργηθεί για αυτά τα προϊόντα.

Αν και ένας νέος, χαμηλότερος τομεακός δασμός μπορεί να επιβληθεί σε προϊόντα που περιέχουν ημιαγωγούς — και οι δασμοί 20% στην Κίνα παραμένουν — η αλλαγή αποτελεί νίκη για την Apple και τη βιομηχανία ηλεκτρονικών, η οποία εξακολουθεί να βασίζεται σε μεγάλο βαθμό στην Κίνα για τις κατασκευαστικές τις ανάγκες.

googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_m1'); }); googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_m1'); }); googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_m1'); });

«Αυτή είναι μια μεγάλη ανακούφιση για την Apple», δήλωσε ο αναλυτής της Evercore ISI, Αμίτ Νταριανάνι. «Οι δασμοί θα είχαν προκαλέσει σημαντική αύξηση του κόστους», είπε ο αναλυτής ο οποίος περιμένει οι μετοχές να ανακάμψουν τη Δευτέρα μετά από πτώση 11% αυτόν τον μήνα.

Πριν από την τελευταία εξαίρεση, η Apple είχε προσαρμόσει την εφοδιαστική της αλυσίδα ώστε να κατασκευάζει περισσότερα iPhones για τις ΗΠΑ στην Ινδία, τα οποία θα υπόκεινταν σε πολύ χαμηλότερους δασμούς. Αυτό, πίστευαν οι διευθυντές της Apple, θα ήταν μια βραχυπρόθεσμη λύση για να αποφύγουν αυτούς στην Κίνα και να αποτρέψουν μεγάλες αυξήσεις τιμών.

googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_middle_2'); }); Η Ινδία ως backup της Apple

Δεδομένου ότι οι εγκαταστάσεις παραγωγής iPhone στην Ινδία θα παράγουν περισσότερα από 30 εκατομμύρια iPhones ετησίως, η παραγωγή από αυτήν τη χώρα και μόνο θα μπορούσε να καλύψει ένα σημαντικό μέρος της ζήτησης στις ΗΠΑ. Η Apple, αυτές τις μέρες, πουλάει περίπου 220 εκατομμύρια έως 230 εκατομμύρια iPhones ετησίως, με περίπου το ένα τρίτο αυτών να πηγαίνει στις ΗΠΑ.

googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_m2'); }); googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_m2'); }); googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_m2'); });

Μια τέτοια αλλαγή θα ήταν δύσκολο να πραγματοποιηθεί χωρίς προβλήματα, ειδικά επειδή η εταιρεία πλησιάζει ήδη την παραγωγή του iPhone 17, το οποίο θα κατασκευαστεί κυρίως στην Κίνα. Μέσα στις λειτουργίες της Apple, τα τμήματα οικονομικών και μάρκετινγκ είχαν αυξήσει τις ανησυχίες σχετικά με τον αντίκτυπο στην φθινοπωρινή κυκλοφορία των νέων τηλεφώνων — και τροφοδοτούσαν ένα αίσθημα φόβου.

googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_middle_2'); });

googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_middle_2'); }); googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_middle_3'); });

Η εταιρεία, μέσα σε λίγους μήνες, θα έπρεπε να φέρει εις πέρας το τιτάνιο έργο της μεταφοράς περισσότερης παραγωγής του iPhone 17 στην Ινδία ή αλλού. Πιθανότατα θα έπρεπε να αυξήσει τις τιμές — κάτι που εξακολουθεί να είναι πιθανό — και να παλέψει με τους προμηθευτές για καλύτερα περιθώρια. Και η διάσημη μηχανή μάρκετινγκ της Apple θα έπρεπε να πείσει τους καταναλωτές ότι όλα άξιζαν τον κόπο.

Ωστόσο, το αίσθημα αβεβαιότητας παραμένει. Οι πολιτικές του Λευκού Οίκου είναι πιθανό να αλλάξουν ξανά, και η Apple μπορεί να χρειαστεί να επιδιώξει πιο δραματικές αλλαγές. Τουλάχιστον προς το παρόν, όμως, η διοίκηση ανακουφίζεται.

Προς το τέλος της πρώτης θητείας του Ντόναλντ Τραμπ, ένα πολύ καλό άρθρο στο «The Atlantic» εξηγούσε πώς στην απόγνωσή του να αποκαταστήσει την ισχύ της Αμερικής ο τότε πρόεδρος είχε ουσιαστικά καταστήσει τη χώρα ασθενέστερη.

Το «Πρώτη η Αμερική», έγραφαν, έχει καταντήσει «Μόνη η Αμερική» (Tom McTague and Peter Nicholas, The Atlantic, 29/10/2020).

Σχεδόν τεσσεράμισι χρόνια αργότερα και με την έναρξη της δεύτερης θητείας Τραμπ, ο Rony Brauman, πρώην πρόεδρος και εκ των ιδρυτών των Γιατρών Χωρίς Σύνορα, έλεγε σε μια συνέντευξη πως «δεν έχουμε πια “Πρώτη η Αμερική” αλλά “Μόνο η Αμερική”» (Le Monde, 29/3).

googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_m1'); });

Το ένα είναι η λογική συνέχεια του άλλου. Μια απομονωμένη Αμερική είναι μια Αμερική που ενδιαφέρεται μόνο για τον εαυτό της.

Ο Τραμπ έχει ανακηρύξει μοντέλο του τον πρόεδρο Γουίλιαμ ΜακΚίνλεϊ, υποτιθέμενο πατέρα του αμερικανικού προστατευτισμού και επεκτατισμού στα τέλη του 19ου αιώνα.

Ο νέος πρόεδρος τον χαρακτήρισε σε πολλές περιπτώσεις «επιτυχημένο επιχειρηματία» (όπως φαντάζεται ο ίδιος δηλαδή τον εαυτό του…) και παρ’ όλο που ο αείμνηστος προκάτοχος ήταν απλώς δικηγόρος.

googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_m2'); });

Ο ΜακΚίνλεϊ διετέλεσε πρόεδρος το διάστημα 1897 έως 1901 και δολοφονήθηκε από έναν αναρχικό στο Μπάφαλο της Νέας Υόρκης.

Γνωστός όμως είχε γίνει πριν από την προεδρική θητεία του. Οταν ως αντιπρόσωπος του Οχάιο στο Κογκρέσο εισήγαγε τη λεγόμενη «McKinley Tariff» (1890) με την οποία ανέβασε τους τελωνειακούς δασμούς από έναν μέσο όρο 38% στο 50%.

Τους ανέβασε κι άλλο (πιο μετρημένα…) το 1897 όταν εξελέγη πρόεδρος των ΗΠΑ.

Εχω όμως και καλύτερα.

Στη δίψα του επεκτατισμού του ο ΜακΚίνλεϊ ήταν μάλλον από τους πρώτους αμερικανούς πολιτικούς που διατύπωσε τη φιλοδοξία να γίνει ο Καναδάς η 51η Πολιτεία των ΗΠΑ. Φιλοδοξία που είχε το ευτυχές αποτέλεσμα να ενισχύσει τους δεσμούς του Καναδά με το Ηνωμένο Βασίλειο!

Από την άλλη υποχρέωσε την Ισπανία με μια σύντομη πολεμική σύγκρουση να παραχωρήσει στις ΗΠΑ το Πόρτο Ρίκο, την Κούβα και τις Φιλιππίνες.

googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_middle_2'); });

Αλλά το πρόβλημα τώρα δεν είναι ο αείμνηστος με τα καλά του και τα κακά του.

Είναι ο σημερινός διάδοχός του. Στο μέτρο που σφυρηλατεί την ιδέα μιας Αμερικής που θα είναι και μόνη και μόνο.

Με δεδομένο μάλιστα πως «όσα σχεδόν είπε ο κ. Τραμπ την τελευταία εβδομάδα – για την ιστορία, την οικονομία και το εμπόριο – είναι εντελώς παραπλανητικά» (The Economist, 5/4).

Δεν θα πρέπει φυσικά να λησμονούμε πως η ιδέα της «αμερικανικής κυριαρχίας» έχει συμβαδίσει δεκαετίες με την ιδέα του «αμερικανικού απομονωτισμού».

Και ότι η διασύνδεση των δύο κατέρρευσε ουσιαστικά μόνο με τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο.

Αυτήν τη διασύνδεση επιχειρεί τώρα να επαναφέρει ο Τραμπ κι αυτήν τη διασύνδεση έχει καταφέρει να εκπροσωπεί στα μάτια ενός μέρους της αμερικανικής κοινωνίας. «Μόνο η Αμερική».

Είναι λάθος λοιπόν η άποψη ότι ο Τραμπ εκπροσωπεί «μια άλλη πολιτική» ή «μια άλλη συμπεριφορά» για οικονομικούς ή και επιχειρηματικούς λόγους.

Στην πραγματικότητα εκπροσωπεί «μια άλλη αντίληψη» ή καλύτερα «μια έλλειψη αντίληψης» για κάτι που κάποτε υπήρξε αλλά δεν ξέρουμε αν υπάρχει ακόμη και λέγεται «δυτικός κόσμος».

Οταν ο πρόεδρος των ΗΠΑ δηλώνει σοβαρά πως «η Ευρωπαϊκή Ενωση μας κοροϊδεύει στο εμπόριο» και ότι «δημιουργήθηκε για να κάνει ζημιά στην Αμερική» είναι προφανές ότι μιλάει για κάτι άλλο από όσα έως τώρα γνωρίζαμε (συνέντευξη Τύπου στον Λευκό Οίκο, 7/4).

googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_middle_3'); });

Αυτός όμως είναι (και θα είναι) ο δρόμος του Τραμπ. Δεν πρόκειται να κάνει πίσω, ούτε να υιοθετήσει κάποια άλλη προσέγγιση, διότι δεν ξέρει ούτε άλλο δρόμο, ούτε άλλο κόσμο.

Οποιος διαβάσει το (σε ανύποπτο χρόνο) αυτοβιογραφικό βιβλίο του αντιπροέδρου Τζέι Ντι Βανς αντιλαμβάνεται ότι οι άνθρωποι που περιγράφει προέρχονται από έναν αλλόκοτο κόσμο, τον οποίο εμείς δεν θα γνωρίσουμε ποτέ (J. D. Vance, «Το Τραγούδι του Χιλμπίλη: αναμνήσεις μιας οικογένειας και μιας κοινωνίας σε κρίση», Εκδόσεις Δώμα, 2018, 368 σελίδες.

Γι’ αυτούς τους ανθρώπους «σε κρίση», ο απομονωτισμός δεν είναι επιλογή. Αλλά συνθήκη ζωής αφού μόνοι γεννιούνται, μόνοι ζουν και μόνοι πεθαίνουν.

Τα υπόλοιπα είναι μια συνεχής δοσοληψία κατεργαραίων που απλώς διαχωρίζονται σε «επιτυχημένους» και «αποτυχημένους». Λίγη σημασία έχει.

Το κρίσιμο λοιπόν ερώτημα και σχεδόν υπαρξιακό είναι το εξής. Μπορούμε να συμβιώσουμε και να συμπράξουμε με αυτόν τον τόσο αλλόκοτο και διαφορετικό κόσμο;

Η απάντηση είναι καταφανώς αρνητική.

Αν ζούσαμε στο 1941 και πρόεδρος των ΗΠΑ ήταν ο Τραμπ είναι δύσκολο να πεις με ποιου το μέρος θα έστελνε τον αμερικανικό στρατό στην Ευρώπη.

Από την άλλη πλευρά όμως έχω δύο παρατηρήσεις.

—–Πρώτον, το κόστος της πραγματικότητας στον κόσμο της οικονομίας λειτουργεί ως συναγερμός και φρένο ταυτοχρόνως.

Μπορεί δηλαδή ο Τραμπ να επιδιώκει ό,τι του κατεβαίνει στο κεφάλι, αλλά δεν είναι καθόλου βέβαιο ότι θα μπορέσει να το επιβάλει.

Παρά το γεγονός ότι οι αγορές θα αναζητήσουν εκ των πραγμάτων ένα σημείο ισορροπίας. Και παρά την κουραστική κομπορρημοσύνη ενός ανθρώπου που λέει τα πάντα και το αντίθετό τους.

—–Δεύτερον, όπως σε κάθε δημοκρατία έτσι και στις ΗΠΑ η εξουσία είναι παροδική και έχει ημερομηνία λήξεως. Ακόμη κι όταν το πολιτικό σύστημα δεν παρέχει άλλους περιορισμούς όπως συμβαίνει τώρα σε περίοδο παντοδυναμίας της νέας διοίκησης.

Ωραίο το «μόνο η Αμερική», αρκεί να μην αποδειχτεί και «μόνη».

Συνεπώς δεν πρέπει να ξεχνούμε πως ο Τραμπ κι ο κάθε Τραμπ είναι παροδικά φαινόμενα. Η Δύση δεν είναι.

Αρκεί φυσικά οι ζημιές στο τέλος να μην αποδειχτούν ανυπολόγιστες.

Τον Βερβεσό τον ξέραμε από παλιά, τώρα ήρθε η ώρα να μάθουμε και τον Λακαφώση. Γύρευε πότε θα κλείσει αυτός ο κύκλος νέων γνωριμιών, αν υποτεθεί ότι θα κλείσει κάποτε… Τόσες καρτ βιζίτ με πρωτοεμφανιζόμενες μούρες τύπωσε άλλοτε η Κρίση, και τα τυπογραφεία της δουλεύουν ακόμη γιατί υπάρχει πολλή τσαντίλα εκεί έξω, και προς κάπου πρέπει να διοχετευτεί. Κι ύστερα ήρθαν τα αποτελέσματα της Γάνδης και της Πίζας και μας ξεμπρόστιασαν όλους. Και τώρα τι θα κάνουμε χωρίς πυρόσφαιρα; Κανένα πρόβλημα! Θα βρίζουμε ξανά τον Μητσοτάκη! Οχι γιατί ήξερε ότι υπήρχε και το συγκάλυψε αλλά επειδή ενώ ήξερε πως δεν υπήρχε, βγήκε και αυτομαστιγώθηκε ενώπιόν μας και μας προέτρεψε κι αποπάνω να σουρθούμε στα γόνατα μπροστά στη συμπεριφορά και τις απόψεις των συγγενών, λες κι οι πολίτες δεν είμαστε κι εμείς συγγενείς των θυμάτων. Ποιος τον σιγόνταρε να πάρει τέτοια ολέθρια πρωτοβουλία, αποσταθεροποιητική για την κοινωνία και για τον ίδιον;

Κι εγώ τον έβριζα τον Μητσοτάκη όταν ευλόγησε το μισοκακόμοιρο πόρισμα του ΕΟΔΑΣΑΑΜ που μύριζε από μακριά ότι ήταν προϊόν εκβιασμού, εκφοβισμού και ζορισμένων διατυπώσεων ούτως ώστε να εμφανιστούν συμβατές με το κοινό αίσθημα. Μωρέ πολύ καλά κάνει ο Εφέτης Ανακριτής και ζητάει ολωνών τα πτυχία, να δούμε επιτέλους ποιος ξέρει και μιλάει για Φυσική και ποιος ρίχνει τη ζαριά του πάνω στους 57 φριχτούς θανάτους. Ναι, εμείς οι πολίτες είμαστε πλέον οι συγγενείς τους. Ποιος άλλος;

Εννοια σας και σε λίγο θα έχουμε άπλετο λάδι να ρίξουμε στη φωτιά, απούλητο καθώς θα μας έχει μείνει από τους δασμούς του Τραμπ. Σας το λέω και δεν με ακούτε. Δεν πειράζει. Ηδη οι Γερμανοί που τόσο καιρό τα είχαν στυλώσει, πασχίζουν τώρα να φτιάξουν κυβέρνηση μήπως και σώσουν κάπως την κατάσταση. Εμείς πάλι, προσπαθούμε να διαλύσουμε μια κυβέρνηση με ισχυρή κοινοβουλευτική πλειοψηφία. Πουρκουά; Εχουμε τίποτα πληροφορίες ότι θα μας ξεχάσει ο Τραμπ ή μήπως έχουμε ενδείξεις ότι θα μας ξελασπώσει το ΠΑΣΟΚ του Ανδρουλάκη που ξαναγίνεται σιγά σιγά ΚΙΝΑΛ;

Ας πάρουμε ως παράδειγμα τη Γερμανία. Ο ηγέτης των Χριστιανοδημοκρατών, στις λίγες εβδομάδες που έχουν περάσει από τις εκλογές, φαίνεται να κάνει σωστά όσα οι προκάτοχοί του είχαν κάνει λάθος. Πέτυχε σχετικά γρήγορα, με μέτρο την πολιτική προϊστορία της χώρας, μια κυβερνητική συμφωνία με τους Σοσιαλδημοκράτες. Εσπασε την κατάρα του φρένου χρέους, που είχε καθηλώσει τη γερμανική οικονομία (και είχε παραλύσει και την Ευρώπη). Πέρασε ένα πελώριο πακέτο επενδύσεων για την άμυνα και τις υποδομές. Υποστηρίζει με ασυνήθιστο ζήλο μια κοινή (και σκληρή) ευρωπαϊκή απάντηση στην πρόκληση Τραμπ.

Κι όμως. Την ημέρα ακριβώς που θα έπρεπε να πανηγυρίζει τη συμφωνία για σχηματισμό κυβέρνησης συνεργασίας, μια δημοσκόπηση δημιούργησε πένθιμο κλίμα. Η αποδοχή του ίδιου ως καγκελαρίου έπεσε από το 40% στο 30%. Το κόμμα του, το CDU, που τον Φεβρουάριο είχε πρωτεύσει στις εκλογές με 28,5%, βρίσκεται τώρα στο 24%. Και, το χειρότερο, η ακροδεξιά Εναλλακτική έχει περάσει πια στην πρώτη θέση, με άνοδο από το 21% στο 25%.

Κανείς, βέβαια, δεν εγγυήθηκε ποτέ και σε κανέναν ότι, στην πολιτική, αν κάνεις το σωστό (το κατά την κρατούσα άποψη, τουλάχιστον, σωστό) θα επιβραβευθείς στην κάλπη. Αλλά η γερμανική περίπτωση είναι ακραία. Ενα κόμμα που έχει μόλις κερδίσει εκλογές να βυθίζεται δημοσκοπικά πριν προλάβει καν να αναλάβει να κυβερνήσει – αυτό είναι μάλλον ασυνήθιστο.

googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_m1'); });

Ενα δεύτερο παράδειγμα θα μπορούσε να είναι η Γαλλία. Η καταδίκη της Μαρίν Λεπέν από το δικαστήριο, για απάτη με πόρους του Ευρωκοινοβουλίου και με παρεπόμενη ποινή την απαγόρευση του εκλέγεσθαι, προκάλεσε σφοδρές πολιτικές αντιδράσεις. Ο πρόεδρος Τραμπ τάχθηκε στο πλευρό της. Οι οπαδοί της, επίσης. Αλλά στις δημοσκοπήσεις, μια καθαρή πλειοψηφία, βρίσκει την ετυμηγορία του δικαστηρίου απόλυτα (43%) ή αρκετά (18%) δικαιολογημένη (δημοσκόπηση Le Point), με ένα 34% να τη χαρακτηρίζει άδικη.

Παρά ταύτα, σε άλλη δημοσκόπηση (IFOP) το 61% δηλώνει ότι επιθυμεί να είναι υποψήφια στις προσεχείς εκλογές. Στην πρόθεση ψήφου για τις οποίες (για την ακρίβεια για τον πρώτο γύρο τους – ο δεύτερος είναι πάντοτε μια άλλη ιστορία) η Λεπέν εξακολουθεί να προηγείται καθαρά με 36%, έναντι 23% που είχε πάρει στον πρώτο γύρο το 2022. Η Λεπέν, δηλαδή, μοιάζει να πολώνει μια διχασμένη Γαλλία, περίπου με τον τρόπο που ο Τραμπ κόβει την Αμερική στα δύο. Και απέναντί της δεν φαίνεται προς το παρόν κάποιος άλλος, πιο πειστικός υποψήφιος για την προεδρία.

Ενα τρίτο παράδειγμα είναι, φυσικά, η Ελλάδα. Οταν το 2019 ο Κυριάκος Μητσοτάκης κέρδιζε τις πρώτες του εκλογές, ήταν σαν η χώρα να βγαίνει από μακρόχρονη και βαριά κατάθλιψη. Για πρώτη φορά ύστερα από χρόνια ένα 56% πίστευε ότι η χώρα βαδίζει «προς τη σωστή κατεύθυνση» (Metron forum). Το ποσοστό εκτινάχθηκε στο 76% τις ημέρες της πανδημίας. Πέρασε σε αρνητικό έδαφος ένα χρόνο αργότερα και μένει σταθερά αρνητικό από τις εκλογές του 2023 κι ύστερα. Πλειοψηφίες άνω του 70% από την αρχή του χρόνου πιστεύουν ότι πάμε λάθος. Σε αντίστοιχα επίπεδα κινείται και η εμπιστοσύνη προς την κυβέρνηση και η αξιολόγηση του έργου της. Ενα 81% έχει αρνητική άποψη για τις κυβερνητικές επιδόσεις στην οικονομία, 75% για θέματα δημοκρατίας, θεσμών και διαφάνειας, 73% για θέματα καθημερινότητας.

googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_middle_2'); });

googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_m2'); });

Πώς μεταφράζεται αυτό το κλίμα στο πολιτικό χρηματιστήριο; Υστερα από ένα σκληρό τρίμηνο, όπου το μέγα δράμα των Τεμπών λειτούργησε ως καταλύτης και έφερε τις δημοσκοπικές επιδόσεις της ΝΔ στα επίπεδα του 25%, η τελευταία σοδειά δημοσκοπήσεων βρίσκει ότι η πτώση ανακόπτεται. Αλλά η κυβερνητική παράταξη εξακολουθεί να βρίσκεται μακριά από ποσοστά που θα της επέτρεπαν αυτοδυναμία, εταίρος για κυβέρνηση συνεργασίας δεν φαίνεται στον ορίζοντα και η πολυσυζητημένη «πολιτική ηγεμονία» προφανώς έχει λήξει. Μόνο που τα άλλα δύο «συστημικά» κόμματα, ΠΑΣΟΚ και ΣΥΡΙΖΑ, συνεχίζουν να κινούνται πτωτικά, το κέντρο του πολιτικού συστήματος υποχωρεί και η διάχυτη δυσπιστία, η υπό διαμόρφωση νέα «αγανάκτηση» φαίνεται να βρίσκουν, προσώρας, εκφραστή στο πρόσωπο της Ζωής Κωνσταντοπούλου.

Από τον καιρό της Αννας Καρένινα ξέρουμε, βέβαια, πως ενώ οι ευτυχισμένες οικογένειες μοιάζουν μεταξύ τους, οι δυστυχισμένες διαφέρουν στη δυστυχία τους. Σε κάθε χώρα οι αιτίες της πολιτικής κρίσης είναι διαφορετικές. Αλλά είναι φανερό ότι κάτι σαν «εξέγερση των ψηφοφόρων» διατρέχει ολόκληρη σχεδόν την Ευρώπη. Κι έχει κάποιες κοινές αιτίες. Η αύξηση των ανισοτήτων και η όλο και πιο δραματική πρόσληψη αυτών των ανισοτήτων στην καθημερινή ζωή είναι προφανώς μια αιτία. Η αδυναμία των ως πρόσφατα κυρίαρχων πολιτικών δυνάμεων να κυβερνήσουν και να δώσουν απάντηση στην υπαρξιακή ανασφάλεια, στον φόβο της πτώσης που συνέχει μεγάλο μέρος των μεσοστρωμάτων είναι μια άλλη αιτία. Το αποτέλεσμα πάντως είναι το ίδιο. Αναδύεται μια «νοσταλγία της ισχύος». Μεγάλες κοινωνικές ομάδες γοητεύονται από «ισχυρούς ηγέτες», οι οποίοι με σιδερένια πυγμή και χωρίς μεγάλη έγνοια για διαδικασίες, διαφάνεια και λογοδοσία θα υπόσχονται τη μεγάλη αυταπάτη της αποτελεσματικής, τάχα, διακυβέρνησης. Ή, τουλάχιστον, «θα τρίζουν τα δόντια» στους ισχυρούς, «θα τους τα λένε», θα τους τρομάζουν και θα εκφράζουν έτσι τη δυσαρέσκεια που βράζει.

googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_middle_3'); });

Με όλες τις μεγάλες διαφορές ανάμεσά τους, η Αλις Βάιντελ στη Γερμανία, η Λεπέν στη Γαλλία και η Ζωή στην Ελλάδα, αυτή την τάση εκφράζουν. Δύναμή τους είναι η αδυναμία των άλλων. Το πρόβλημά τους, βέβαια, είναι ότι δεν δείχνουν ικανές να χτίσουν μια κοινωνική συμμαχία ανάμεσα στο «αντισυστημικό» κοινωνικό σώμα της αγανάκτησης και τα πιο mainstream ακροατήρια που αναζητούν πειστική, εναλλακτική πρόταση διακυβέρνησης. Η τελευταία φορά που μια τέτοια συμμαχία σχηματίστηκε ήταν στα χρόνια 2012-15, από τον ΣΥΡΙΖΑ του Αλέξη Τσίπρα και διαλύθηκε γρήγορα. Τίποτε ανάλογο δεν φαίνεται σήμερα στον ελληνικό ή τον ευρωπαϊκό ορίζοντα. Μα από την άλλη πλευρά και τα λεγόμενα «συστημικά» κόμματα δεν δείχνουν ικανά να αναστήσουν τις μεγάλες κοινωνικές συμμαχίες που προσέφεραν τις πλειοψηφίες του παρελθόντος. Αδιέξοδο;

Ένα επικοινωνιακό παρακράτος που στήθηκε για να δολοφονεί χαρακτήρες πολιτικών αντιπάλων και να εξυπηρετεί τη Νέα Δημοκρατία, καταγγέλλει σύσσωμη η αντιπολίτευση μετά τις αποκαλύψεις της ερευνητικής ομάδας του «Inside Story», για το πώς χρηματοδοτείται η «Ομάδα Αλήθειας» από την εταιρεία Blue Skies των Βαρβιτσιώτη και Ολύμπιου, δύο προσώπων που συνδέονται στενά με τη Νέα Δημοκρατία.

Σύμφωνα με το ίδιο ρεπορτάζ της ερευνητικής ιστοσελίδας, οι Βαρβιτσιώτης – Ολύμπιου μέσω της εταιρείας Blue Skies είχαν δώσει και εργασιακή στέγη στους διαχειριστές της «Ομάδας Αλήθειας», της ομάδας που, όπως καταγγέλλεται και από την αντιπολίτευση, δρα με ταχύτατα αντανακλαστικά για να υπερασπιστεί τη ΝΔ.

Παράλληλα, εντύπωση προκάλεσε η απάντηση του κυβερνητικού εκπροσώπου, Παύλου Μαρινάκη, ο οποίος παραδέχθηκε την στήριξη της «Ομάδας Αλήθειας» από ιδιώτες φίλα προσκείμενους στην κυβέρνηση.

googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_m1'); }); googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_m1'); }); Με την πλάτη στον τοίχο η κυβέρνηση

Μετά τις αποκαλύψεις για τη νέα θεσμική εκτροπή, η κυβέρνηση βρίσκεται με την πλάτη στον τοίχο, με τον Νότη Μηταράκη, κοινοβουλευτικό εκπρόσωπο της ΝΔ, να επιχειρεί να πείσει ότι η Ομάδα Αλήθειας «δεν δολοφονεί χαρακτήρες και ότι αποσκοπεί στην ενημέρωση των πολιτών».

«Η Ομάδα Αλήθειας έχει κάνει καλή δουλειά στο να αποκαλύπτει θέματα που αφορούν τον πολιτικό λόγο. Δεν συμφωνώ με τη φράση ‘δολοφονεί χαρακτήρες’. Βλέπω ότι αναδεικνύει ανακολουθίες σχολίων που έχουν γίνει κατά καιρούς από την αντιπολίτευση και παίζει ρόλο στην ενημέρωση των πολιτών», είπε στο MEGA, o κ. Μηταράκης. Όσο για τη χρηματοδότηση της Ομάδας Αλήθειας, ο κ. Μηταράκης είπε ότι στηρίζεται από ιδιώτες.

Πυρ ομαδόν από την αντιπολίτευση

Σφοδρή ήταν η αντίδραση από την αντιπολίτευση, η οποία κατηγόρησε την κυβέρνηση πως έχει μετατραπεί σε ουρά των τρολς του διαδικτύου.

googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_m2'); }); googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_m2'); });

«Δεν μας κάνει εντύπωση η χρηματοδότηση της ΝΔ στην Ομάδα Αλήθειας. Το εντυπωσιακό είναι ότι στελέχη της ΝΔ μετατρέπονται σε ουρά της Ομάδας Αλήθειας, μίας προπαγανδιστικής ομάδας που έχει μοναδικό στόχο να στηρίζει το κόμμα της ΝΔ», ανέφερε ο Παύλος Χρηστίδης, βουλευτής του ΠΑΣΟΚ.

googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_middle_2'); });

Ο Διονύσης Τεμπονέρας, στέλεχος του ΣΥΡΙΖΑ, έκανε λόγο για αναρτήσεις που αποτελούν τον ορισμό της χυδαιότητας και της τοξικότητας. «Έλεγαν ότι δεν έχουν πάρει ούτε ένα ευρώ από δημόσιο χρήμα. Από τη Διαύγεια διαπιστώνεται ποσά που έχουν δοθεί από δημόσιους φορείς και τοπική αυτοδιοίκηση για να βρίζουν πολιτικούς αντιπάλους, πραγματογνώμονες, συγγενείς θυμάτων και δημοσιογράφους», συμπλήρωσε.

«Όταν έχεις να υπερασπιστείς την πολιτική της κυβέρνησης θα χρειαστεί χυδαιότητα και κοπτοραπτική για να μπορείς να βγάλεις λάδι τα μεγάλα προβλήματα που προκύπτουν από αυτή», σημείωσε ο Νίκος Αμπατιέλος του ΚΚΕ.

Η Γαλλία πρόκειται να αυστηροποιήσει την απαγόρευση της χρήσης κινητών τηλεφώνων στα γυμνάσια, υποχρεώνοντας τους μαθητές ηλικίας 11 έως 15 ετών να κλείνουν τις συσκευές τους σε ένα ντουλάπι ή μια ειδική θήκη κατά την έναρξη της ημέρας και να τις παίρνουν πίσω μόνο κατά την αποχώρησή τους, σύμφωνα με τον Guardian.

Η υπουργός Παιδείας δήλωσε στη Γερουσία ότι επιθυμεί τα παιδιά να είναι πλήρως αποκομμένα από τα τηλέφωνά τους καθ’ όλη τη διάρκεια της σχολικής ημέρας σε όλα τα γαλλικά γυμνάσια από τον Σεπτέμβριο.

Η Ελίζαμπεθ Μπορν δήλωσε: «Σε μια εποχή που η χρήση των οθονών αμφισβητείται ευρέως λόγω των πολλών βλαβερών επιπτώσεών της, το μέτρο αυτό είναι απαραίτητο για την ευημερία και την επιτυχία των παιδιών μας στο σχολείο».

googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_m1'); }); Τα πρώτα αποτελέσματα και η πιλοτική εφαρμογή

Το 2018, η Γαλλία απαγόρευσε στα παιδιά τη χρήση κινητών τηλεφώνων σε όλα τα γυμνάσια – γνωστά ως collèges.

Τα τηλέφωνα πρέπει να παραμένουν απενεργοποιημένα στις σχολικές τσάντες και δεν μπορούν να χρησιμοποιούνται οπουδήποτε στο χώρο του σχολείου, ούτε και στο διάλειμμα.

Τα σχολεία έχουν αναφέρει θετικά αποτελέσματα, με περισσότερη κοινωνική αλληλεπίδραση, περισσότερη σωματική άσκηση, λιγότερο bullying και καλύτερη συγκέντρωση.

googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_m2'); });

Ορισμένα όμως ανέφεραν ότι μερικά παιδιά έμπαιναν κρυφά στις τουαλέτες για να παρακολουθήσουν βίντεο στα τηλέφωνα στο διάλειμμα.

Τώρα η κυβέρνηση λέει ότι είναι απαραίτητο να προχωρήσει παραπέρα, διαχωρίζοντας πλήρως τα παιδιά από τις συσκευές τους για όλη τη διάρκεια της σχολικής ημέρας.

Αυτή η επιβεβλημένη «ψηφιακή παύση» – όπως την αποκαλεί η γαλλική κυβέρνηση – δοκιμάστηκε σε ένα πιλοτικό πρόγραμμα σε περίπου 100 γυμνάσια τους τελευταίους έξι μήνες, με τα παιδιά να παραδίδουν τα τηλέφωνά τους κατά την άφιξή τους – τοποθετώντας τα σε ένα ντουλάπι ή κουτί ή σε μια ειδική κλειδωμένη θήκη που μπορεί να ξεκλειδωθεί μόνο από ένα ηλεκτρονικό σύστημα στις πύλες του σχολείου καθώς φεύγουν.

Η Μπορν δήλωσε στη Γερουσία: «Όλα τα σχόλια από τη δοκιμή είναι θετικά, δηλαδή για τη βελτίωση της ατμόσφαιρας στα σχολεία, και υπήρξε μαζική υποστήριξη από γονείς και εκπαιδευτικούς».

googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_middle_2'); });

Αφού ορισμένα συνδικάτα αμφισβήτησαν το κόστος και την υλικοτεχνική υποδομή της οργάνωσης του συστήματος, η Μπορν δήλωσε ότι θα εναπόκειται στους διευθυντές σχολείων να επιλέξουν μια μορφή – για παράδειγμα ντουλάπια ή θήκες – προσθέτοντας ότι το κόστος δεν θα υπερβαίνει τις μερικές χιλιάδες ευρώ.

Προβληματισμοί για τη χρήση οθονών και social media

Η Μπορν, η οποία επικαλέστηκε μια μελέτη του Εθνικού Συμβουλίου Βιβλίου της Γαλλίας τον περασμένο μήνα, δήλωσε:

«Ένας νέος περνάει σήμερα κατά μέσο όρο πέντε ώρες την ημέρα μπροστά σε μια οθόνη, αλλά περνάει μόνο τρεις ώρες την εβδομάδα με ένα βιβλίο …»

«Όχι μόνο η ανάγνωση μειώνεται, αλλά για όσους διαβάζουν, οι μισοί από αυτούς κάνουν ταυτόχρονα κάτι άλλο στο τηλέφωνό τους. Όλα αυτά είναι επιζήμια για την επιτυχία των μαθητών».

Μια έκθεση επιστημόνων και εμπειρογνωμόνων που ανατέθηκε από τον Γάλλο πρόεδρο, Εμανουέλ Μακρόν, πέρυσι κατέληξε στο συμπέρασμα ότι τα παιδιά δεν θα πρέπει να επιτρέπεται να χρησιμοποιούν smartphones μέχρι τα 13 τους χρόνια και θα πρέπει να απαγορεύεται η πρόσβαση στα συμβατικά μέσα κοινωνικής δικτύωσης, όπως το TikTok, το Instagram και το Snapchat, μέχρι τα 18 τους χρόνια.

Κανένα παιδί δεν θα πρέπει να έχει τηλέφωνο πριν από την ηλικία των 11 ετών, ανέφερε η έκθεση, και θα πρέπει να έχουν συσκευή χωρίς πρόσβαση στο διαδίκτυο μόνο πριν από τα 13 έτη.

Ο Μακρόν δήλωσε ότι τάσσεται υπέρ της λήψης μέτρων για τον περιορισμό της έκθεσης των παιδιών στις οθόνες.

Σε πέντε συλλήψεις προχώρησε η Αστυνομία για την υπόθεση του τραυματισμού του 13χρονου μαθητή, κατά τη διάρκεια challenge, σε Γυμνάσιο στην Πάτρα. Πρόκειται για πέντε 14χρονους, ενώ έχει γίνει ταυτοποίηση ενός ακόμη.

Η εισαγγελία έχει αναλάβει την εποπτεία της έρευνας και απέδωσε την κατηγορία της πρόκλησης σωματικής βλάβης σε ανήμπορο να αντιδράσει άτομο, παρ’ όλα αυτά οι συλληφθέντες ανήλικοι αρνούνται ότι έκαναν bullying.

googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_m1'); });

Σύμφωνα με πληροφορίες του tempo24, από «κόσκινο» θα περάσουν και οι καθηγητές που όφειλαν να επιτηρούν τους μαθητές στο προαύλιο κατά τη διάρκεια του διαλείμματος καθώς δόθηκε εντολή για σχετική έρευνα, με σχηματισμό δικογραφίας στην περίπτωση αυτή για σωματική βλάβη από αμέλεια.

googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_m1'); }); Πάτρα: «Δεν του κάναμε bullying»

Οι πέντε μαθητές αφέθηκαν ελεύθεροι μιας και πρόκειται για ανήλικους, ενώ σύμφωνα με πληροφορίες αρνούνται κατηγορηματικά στην κατάθεσή τους ότι είχαν σκοπό να τραυματίσουν τον 13χρονο, προσθέτοντας πως συμμετείχε στο παιχνίδι – πρόκληση με την θέλησή του.

Την υπόθεση χειρίζεται με ιδιαίτερη προσοχή το έμπειρο Γραφείο Ανηλίκων της Ασφάλειας Πατρών, σε συνεργασία με τον αρμόδιο εισαγγελέα.