Σημαντικό έδαφος κερδίζει το υγροποιημένο φυσικό αέριο ως καύσιμο και στη ναυτιλία, με τον αριθμό των πλοίων που έχουν τη δυνατότητα να το χρησιμοποιούν να αυξάνεται διαρκώς τα τελευταία χρόνια.
Παράλληλα αυξάνεται σημαντικά ο αριθμός των λιμανιών που διαθέτουν υποδομές ανεφοδιασμού LNG για τα πλοία.
Καθώς η ναυτιλιακή βιομηχανία επιταχύνει τη μετάβασή της προς πιο πράσινες πρακτικές, σύμφωνα με τους αντίστοιχους ναυτιλιακούς κανονισμούς, το υγροποιημένο φυσικό αέριο (LNG) έχει αναδειχθεί ως κορυφαία εναλλακτική λύση απέναντι στα συμβατικά ναυτιλιακά καύσιμα, η οποία υιοθετείται από όλο και περισσότερες ναυτιλιακές εταιρείες, αναφέρει ο ναυλομεσιτικός οίκος Intermodal σε ένα σημείωμά του.
googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_m1'); });Η τάση αυτή αντικατοπτρίζεται στον αυξανόμενο αριθμό πλοίων με δυνατότητα χρήσης του υγροποιημένου φυσικού αερίου ως καυσίμου, τα οποία κερδίζουν σταθερά ένα αυξανόμενο μερίδιο του παγκόσμιου στόλου.
Πιο συγκεκριμένα, όπως αναφέρει ο αναλυτής της Intermodal Νίκος Ταγκούλης, μέχρι τον Μάρτιο του 2025 κατεγράφησαν 1.329 πλοία ικανά να χρησιμοποιούν ως καύσιμο το LNG, με συνολική χωρητικότητα 110 εκατ. gt, η οποία αντιπροσωπεύει μια αύξηση 24% σε ετήσια βάση.
Η δυναμική που έχει αναπτυχθεί είναι σημαντική αν ληφθεί υπόψη ότι το 2020 υπήρχαν μόνο 558 πλοία διαφόρων κατηγοριών (κρουαζιερόπλοια, ακτοπλοϊκά, πλοία μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων, κ.λπ.) που είχαν τη δυνατότητα να χρησιμοποιούν το LNG ως καύσιμο, που αντιστοιχούσαν σε μία χωρητικότητα 43,3 εκατ. gt.
googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_m2'); });Παρόμοια δυναμική παρουσιάζει και το παγκόσμιο βιβλίο παραγγελιών, το οποίο σήμερα περιλαμβάνει 1.037 πλοία συνολικής χωρητικότητας 106 εκατ. gt, που έχουν ως καύσιμο το LNG, σημειώνοντας αύξηση 30% σε ετήσια βάση.
Ο αριθμός των πλοίων με δυνατότητα χρήσης του υγροποιημένου φυσικού αερίου ως καύσιμο αυξάνεται σταθερά τα τελευταία χρόνια και ανέρχεται σήμερα στο 6,56% του παγκόσμιου στόλου, ενώ το ίδιο ισχύει και για τις νέες παραγγελίες, οι οποίες ανέρχονται στο 37,79% του παγκόσμιου βιβλίου παραγγελιών, εκτιμά η Intermodal. Να σημειωθεί ότι οι εταιρείες κρουαζιέρας δείχνουν ιδιαίτερη προτίμηση στο LNG ως καύσιμο για τα κρουαζιερόπλοια.
googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_middle_2'); });Η προτίμηση της πλοιοκτησίας στη ναυπήγηση πλοίων που χρησιμοποιούν το LNG ως καύσιμο αντικατοπτρίζεται και στην αύξηση του αριθμού των ειδικών πλοίων που έχουν ως αντικείμενο τον ανεφοδιασμό του στόλου.
Ολο και περισσότερα πλοία ανεφοδιασμού LNG ναυπηγούνται για να καλύψουν τις αυξανόμενες ανάγκες.
Βελτίωση παρατηρείται και στις λιμενικές υποδομές, που είναι αναγκαίες για τον ανεφοδιασμό των πλοίων που χρησιμοποιούν ως καύσιμο LNG.
Ο στόλος των μονάδων εφοδιασμού LNG που ασχολούνται με τον ανεφοδιασμό πλοίων με καύσιμα από πλοίο σε πλοίο έχει διευρυνθεί, φτάνοντας τα 32 πλοία το 2025, όταν το 2022 μετρούσαν μόνο 18 μονάδες.
Η συνδυασμένη χωρητικότητα του στόλου ισούται με 263.201 κυβικά μέτρα, υπερδιπλάσια σε σύγκριση με το 2022, ενώ οι προβλέψεις δείχνουν περαιτέρω αύξηση της χωρητικότητας κατά 6% το 2025 και ένα ισχυρό 18% το 2026.
Η μέση ηλικία των πλοίων είναι τα έξι χρόνια, με τις περισσότερες μονάδες να έχουν κατασκευαστεί σε κινεζικά και νοτιοκορεατικά ναυπηγεία. Η ιδιοκτησία συγκεντρώνεται στην Ανατολική Ασία και την Ευρώπη (Ιαπωνία, Ν. Κορέα, Ισπανία).
Επέκταση στόλου.
Το βιβλίο παραγγελιών των πλοίων ανεφοδιασμού υγροποιημένου φυσικού αερίου είναι εύρωστο, υπογραμμίζοντας τις εκτιμήσεις για την επέκταση του στόλου.
Τον Φεβρουάριο του 2025 εισέρρευσαν 8 παραγγελίες νεότευκτων πλοίων συνολικής χωρητικότητας 137.900 κυβικών μέτρων (κ.μ.), με αποτέλεσμα το συνολικό βιβλίο παραγγελιών να ανέλθει σε 28 πλοία με συνολική χωρητικότητα 481.400 κ.μ.
googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_middle_3'); });Ο λόγος του βιβλίου παραγγελιών προς τον στόλο ανέρχεται στο 183%, υποδηλώνοντας την ισχυρή δυναμική ανάπτυξης.
Επιπλέον, το μέσο μέγεθος των νέων παραγγελιών πλοίων ανεφοδιασμού υγροποιημένου φυσικού αερίου αυξήθηκε σε 17.179 κ.μ., σε σύγκριση με τον τρέχοντα μέσο όρο των 8.225 κ.μ., γεγονός που σηματοδοτεί μια στροφή προς μεγαλύτερες μονάδες.
Παράλληλα με την αύξηση του στόλου δεξαμενισμού υγροποιημένου φυσικού αερίου, οι λιμενικές υποδομές για υγροποιημένο φυσικό αέριο έχει επεκταθεί σημαντικά.
Ο αριθμός των λιμένων που είναι εξοπλισμένοι με εγκαταστάσεις ανεφοδιασμού LNG, με δεξαμενές αποθήκευσης, αγωγούς διανομής και προηγμένα συστήματα ασφαλείας, έχει αυξηθεί σε 201 παγκοσμίως, 60 περισσότερα από ό,τι το 2021.
Επιπλέον, 57 λιμάνια αναμένεται να αναβαθμιστούν με εγκαταστάσεις ανεφοδιασμού LNG μέχρι το τέλος του 2026.
Οπως και η ευρύτερη αγορά LNG, ο τομέας του ανεφοδιασμού εξακολουθεί να επηρεάζεται από τις γεωπολιτικές εξελίξεις και διακυμάνσεις των τιμών.
Μέχρι πρότινος υπήρχε για τους κυβερνώντες μόνο το ψυχολογικό όριο: το 28% της ευρωκάλπης του 2024, ως ποσοστό που επείγει, όπως παραδέχονται βουλευτές της ΝΔ, «να το κλειδώσουμε δημοσκοπικά για σταδιακή επιστροφή μας σε τροχιά 30% και άνω».
Ξαφνικά υπάρχει ακόμα ένα, όχι ψυχολογικό αλλά ουσιαστικό: το 25%, ως το κατώφλι που ξεκλειδώνει το κλιμακωτό μπόνους για το πρώτο κόμμα.
Είναι εκείνο που μπορεί να φέρει ανατροπή του πολιτικού σκηνικού και των συσχετισμών στην επόμενη Βουλή, καθώς αποτελεί το «τεχνικό» όριο που, αν δεν επιτευχθεί, καταργεί την ενισχυμένη αναλογική.
googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_m1'); });Με το κυβερνών κόμμα στη χειρότερη φάση από το 2019, σε περίοδο αναδιαμόρφωσης της στρατηγικής του απέναντι στους πολιτικούς αντιπάλους του και με φόντο τα ηχηρά δημοσκοπικά μηνύματα της περιόδου, «ΤΑ ΝΕΑ» επεσήμαναν από την περασμένη εβδομάδα («Μεγάλες ανατροπές», 21 Μαρτίου) την κρισιμότητα αυτού του ορίου, το οποίο εντείνει απότομα τους γαλάζιους προβληματισμούς.
Διότι μπορεί οι επιτελείς του Μαξίμου να διαπιστώνουν στις τελευταίες αναλύσεις τους έστω σημειακές θετικές διορθώσεις, ωστόσο σε μια πορεία τριμήνου η ΝΔ έχει οδηγηθεί όχι μόνο χαμηλότερα από τη ζώνη επίδοσής της στις ευρωεκλογές αλλά και τελικά μια ανάσα από το ουσιαστικό όριο στην εκτίμηση ψήφου – στην πρόθεση ψήφου κινείται σαφώς κάτω του 25%.
googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_m2'); });Ο εκλογικός νόμος είναι σαφής: μόνο εάν το πρώτο κόμμα πετύχει ποσοστό ίσο ή μεγαλύτερο του 25% παίρνει το δώρο των 20 εδρών και στη συνέχεια λαμβάνει επιπλέον μία έδρα για κάθε επιπλέον 0,5% στο αποτέλεσμα (άρα σε κάθε έξτρα μονάδα, δύο βουλευτές).
Ολα σταματούν στο 40%, ποσοστό στο οποίο δίνεται το μάξιμουμ των 50 εδρών.
Με λίγα λόγια, εάν ο πρώτος πιάσει 25% αφήνει 280 έδρες προς κατανομή, εάν πιάσει 40% αφήνει 250 έδρες και εάν πιάσει από 24,99% και κάτω βλέπει όλες τις έδρες, και τις 300, να κατανέμονται αναλογικά.
Επιπλέον η επίτευξη αυτοδυναμίας – τροχιά από την οποία απέχει σήμερα η ΝΔ – περνάει και μέσα από το άθροισμα των κομμάτων που δεν πιάνουν το 3% για είσοδο στη Βουλή.
googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_middle_2'); });Οταν γαλάζια στελέχη επιμένουν να λένε σήμερα ότι κανείς δεν ξέρει με ακρίβεια το εκλογικό τοπίο του 2027 και πόσα κόμματα θα μπουν στη Βουλή, το κάνουν για αποφύγουν συζητήσεις για τη μετεκλογική μέρα, αλλά στο μυαλό τους έχουν (ως προσδοκία) το εξής: να συμπιεστούν ή και να αλληλοεξουδετερωθούν οι «μικροί», καθώς όσο περισσότεροι μένουν εκτός τόσο ανοίγει ο δρόμος για μονοκομματική κυβέρνηση: άλλος (υψηλότερος) ο πήχης αυτοδυναμίας με εννιακομματική Βουλή, όπως η σημερινή, άλλος (χαμηλότερος) με εξακομματική, όπως του 2019.
Ο δημοσκοπικός εγκλωβισμός της ΝΔ γενικώς και το κρίσιμο 25% ειδικώς θέτουν σε κίνηση την Κοινοβουλευτική Ομάδα και κομματικά στελέχη.
Ο Μητσοτάκης έχει ανοίξει το γραφείο του για συζήτηση με βουλευτές πριν και από τον κυβερνητικό ανασχηματισμό, επέστρεψαν τα βουλευτικά δείπνα ζύμωσης και ο κοινοβουλευτικός έλεγχος μέσα από ομαδικές ερωτήσεις, απελευθερώνονται γκρίνιες ενόψει και της συνεδρίασης της ΚΟ τυπικώς για την εκλογή του νέου γραμματέα Απόστολου Βεσυρόπουλου στις 4 Απριλίου.
Εχουν ζωηρέψει όμως και οι γνωστές επικρίσεις για τον εκλογικό νόμο. Σημειωτέον, κάποτε το μπόνους δινόταν στον πρώτο ανεξάρτητα από το ποσοστό του – το είχε πάρει, για παράδειγμα, η ΝΔ του Αντώνη Σαμαρά με 18% το 2012.
Γαλάζιοι ξαναμπαίνουν στη σφαίρα της σεναριολογίας για τυχόν στοχευμένες διορθώσεις στο μοντέλο της ενισχυμένης αναλογικής.
googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_middle_3'); });Και ενώ εντείνονται οι αγωνίες βουλευτών για τις πιθανότητες επανεκλογής τους και για τη δυνατότητα διεκδίκησης της αυτοδυναμίας, ο Μητσοτάκης αρνείται ότι σκέφτεται πειράματα. Ακόμα και «δικοί» του, επικριτές του ισχύοντος μοντέλου, αναγνωρίζουν ότι προσώρας είναι δεσμευμένος από δικές του κατηγορηματικές αρνήσεις ότι θα αλλάξει τη «μηχανική» του εκλογικού νόμου.
Ο ρόλος των ηλικιών και των αναποφάσιστωνΤο πρωθυπουργικό γραφείο κόβει οποιαδήποτε εκλογική συζήτηση και θέλει επισήμως να δείχνει ότι δίνει το στοίχημα του «χειροπιαστού αποτελέσματος», παλεύοντας να διευρύνει την κυβερνητική καθημερινότητα ώστε να απευθυνθεί σε διευρυμένα ακροατήρια.
Το πρότζεκτ «ανάκτηση δυνάμενων – επαναπατρισμός ψηφοφόρων» φαντάζει απαιτητικό.
Οι ειδικοί των μετρήσεων συμφωνούν ότι οι αναλύσεις των ποιοτικών στοιχείων δείχνουν σημαντικά περιορισμένες τις δεξαμενές της ΝΔ. Δεν είναι μόνο η κατάρρευσή της, λόγω του φορτίου των Τεμπών, στις έτσι κι αλλιώς «δύσκολες» νεότερες ηλικίες – τους 17άρηδες και 20άρηδες.
Εγκυρη πηγή αναφέρει ότι συνολικά στους 17-40 ετών η ΝΔ είναι δεύτερο κόμμα και με διαφορά (πέντε – έξι μονάδων) από το πρώτο, την Πλεύση Ελευθερίας.
Προς τη Ζωή Κωνσταντοπούλου άλλωστε χάνει και η ΝΔ – τελευταία ευρήματα έδειξαν νεοδημοκρατικές διαρροές σε ίδια ποσοστά προς Πλεύση Ελευθερίας και προς ΠΑΣΟΚ, μόνο που από το ΠΑΣΟΚ το κυβερνών κόμμα παίρνει κιόλας.
Προβληματική είναι η εικόνα της ΝΔ και στους 40-54 ετών, με τους αναλυτές να εκτιμούν ότι αυτό δεν είναι αποκλειστικά «αποτύπωμα Τεμπών».
Εκείνο που δεν έχει αλλάξει είναι η υπεροχή της κεντροδεξιάς παράταξης στους άνω των 55 ετών και πρωτίστως στους 65+.
Εμπειρος δημοσκόπος διαπιστώνει τελευταία αφενός τον περιορισμό των νεοδημοκρατικών απωλειών προς τη Φωνή Λογικής, αφετέρου μια τάση ισορροπίας στη μάχη ΝΔ – ΠΑΣΟΚ στους κεντρώους: άρα μια «διόρθωση» υπέρ της ΝΔ αλλά κυρίως επειδή πέφτει το ΠΑΣΟΚ, όχι γιατί ανεβαίνει εκείνη.
Από την πλευρά του το Μαξίμου έχει σταθερό ενδιαφέρον στην ενισχυμένη γκρίζα ζώνη των αναποφάσιστων – τη ζώνη κυριαρχίας των γυναικών και στην οποία εντοπίζεται το λιγότερο ένα 10% ψηφοφόρων της ΝΔ στις ευρωεκλογές. Εκεί διακρίνουν οι κυβερνώντες διεκδικήσιμα ακροατήρια.
Σε οικονομικό γολγοθά έχει μετατραπεί το σέρβις του αυτοκινήτου για χιλιάδες ιδιοκτήτες IX, που βλέπουν τα τελευταία χρόνια να εκτοξεύεται το κόστος της επισκευής των οχημάτων τους.
Είναι ιδιαίτερα χαρακτηριστικό ότι από την περίοδο της πανδημίας, αλλά και μετά τον πόλεμο στην Ουκρανία, οι τιμές των σέρβις στα αυτοκίνητα, τόσο στα καινούργια όσο και στα μεταχειρισμένα, έχουν σχεδόν διπλασιαστεί.
Το μεγαλύτερο μέρος της αύξησης των τιμών στα σέρβις των ΙΧ οφείλεται στην εκτόξευση των τιμών στα ανταλλακτικά των αυτοκινήτων, που τραβάνε σταθερά την ανηφόρα για περισσότερο από τρία χρόνια.
googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_m1'); });Πλέον, οι ιδιοκτήτες αυτοκινήτων χρειάζονται σχεδόν έναν μισθό τον χρόνο για την προγραμματισμένη επίσκεψη στο συνεργείο της αντιπροσωπείας ή και σε μη εξουσιοδοτημένα συνεργεία, που προσφέρουν και τις γνώριμες εναλλακτικές λύσεις με δεύτερης τοποθέτησης ανταλλακτικά σε χαμηλότερες τιμές.
Τα κόστη στα σέρβις των αυτοκινήτων διαφέρουν ανάλογα με το μοντέλο, είτε οι ιδιοκτήτες επιλέξουν το μικρό είτε το μεγάλο σέρβις – όπου συνήθως το δεύτερο είναι και το ακριβότερο.
googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_m2'); });Στις μάρκες με τα πιο προσιτά μοντέλα το κόστος επισκευής κατά μέσο όρο κυμαίνεται από 150 έως 250 ευρώ, ενώ στις εταιρείες με τα μεγαλύτερα μοντέλα, η προκαθορισμένη συντήρηση μπορεί να αγγίξει και τα 700-900 ευρώ.
Το πρώτο σέρβις που συνήθως οι αντιπροσωπείες έχουν ορίσει στα 15 χιλιάδες χιλιόμετρα – ή σε έναν χρόνο – σε ένα μικρό μοντέλο κοστίζει από 150 έως 250 ευρώ. Το μεγάλο σέρβις που έχει και τις περισσότερες εργασίες μπορεί να αγγίξει και τα 500-600 ευρώ.
Ενδεικτικά, σε ένα μικρομεσαίο οικογενειακό μοντέλο ιαπωνικής κατασκευής, το πρώτο σέρβις στα 15.000 χιλιόμετρα (για την αλλαγή λαδιών, φίλτρου λαδιού και υγρού φρένων) το κόστος ορίζεται από την αντιπροσωπεία στα 155 ευρώ.
Πονοκέφαλοι.Οι τιμές ανεβαίνουν στις κατηγορίες των SUV όπου ακόμη και για απλές εργασίες το κόστος προκαλεί… πονοκεφάλους στους ιδιοκτήτες τους.
googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_middle_2'); });Είναι χαρακτηριστικό ότι σε μεσαίο γερμανικό SUV το κόστος μόνο για την αλλαγή στα τακάκια και τους δίσκους στους εμπρός τροχούς αγγίζει τα 400 ευρώ, ενώ, αν χρειαστεί αντικατάσταση και στους πίσω τροχούς, τότε το κόστος εκτοξεύεται στα 700 ευρώ!
Αλλά ακόμη και οι πιο απλές εργασίες έχουν πλέον υψηλό τίμημα.
Σε ένα μικρό γερμανικό μοντέλο πόλης, το κόστος για την αλλαγή των υγρών φρένων αγγίζει τα 51 ευρώ, ενώ στο ίδιο μοντέλο μια απλή αντικατάσταση στα τακάκια των εμπρός τροχών αγγίζει τα 155 ευρώ.
Σαφώς, οι υψηλές τιμές στο κόστος συντήρησης έχουν αναγκάσει αρκετούς ιδιοκτήτες ΙΧ να… τρενάρουν την επίσκεψή τους στο συνεργείο αυτοκινήτου.
Αιτία, η οικονομική δυσχέρεια που βάζει πολλές φορές σε δεύτερη μοίρα την επισκευή ακόμη και σε καίρια μηχανολογικά μέρη που έχουν άμεση σχέση με την οδική ασφάλεια του αυτοκινήτου, όπως είναι τα ελαστικά, το σύστημα φρένων και των αμορτισέρ.
Τα ασυντήρητα αυτοκίνητα είναι συχνός πελάτης των ΚΤΕΟ, όπως καταγράφουν τα τελευταία χρόνια οι υπεύθυνοι των ιδιωτικών ΚΤΕΟ, που διαπιστώνουν ότι οι Ελληνες ιδιοκτήτες ΙΧ έχουν πάρει μόνιμο διαζύγιο με τη συνεπή συντήρησή τους.
Οπως αναφέρει ο πρόεδρος του ΚΤΕΟ, Κωνσταντίνος Βήκας: «Σήμερα περίπου 2,9 εκατομμύρια οχήματα από τα εννέα εκατομμύρια δεν έχουν περάσει ΚΤΕΟ.
Παρότι το κόστος για το ΚΤΕΟ δεν είναι υψηλό, κυμαίνεται περίπου στα 55 ευρώ για τα ΙΧ, μπορούμε να πούμε ότι η αποχή των οδηγών από τα ΚΤΕΟ είναι προφανώς συνδεδεμένη με την περίπτωση αποφυγής των απαραίτητων επισκευών στα οχήματα.
Αρα με δείκτη την αποχή από τα ΚΤΕΟ, σχεδόν το 30% των ελλήνων ιδιοκτητών ΙΧ αγνοούν τη συντήρηση του ΙΧ τους».
Δύο χρόνια ανάπτυξης θα κοστίσουν οι δασμοί που επιβάλλουν οι ΗΠΑ στον Καναδά, δηλώνει στη συνέντευξή του στα «ΝΕΑ» ο Νταν Κιούριακ, συνεργάτης του CD Howe Institute.
Ο καναδός οικονομολόγος τονίζει ότι η αβεβαιότητα όσον αφορά την πρόσβαση των Καναδών στην αμερικανική οικονομία έχει φτάσει σε ιστορικά υψηλά, ενώ χαρακτηρίζει ιστορική την αλλαγή που έχει προκληθεί όχι μόνο λόγω δασμών, αλλά και εξαιτίας της επιθετικότητας του Τραμπ, με αποτέλεσμα την έντονη πατριωτική αντίδραση των Καναδών, οι οποίοι μποϊκοτάρουν τα αμερικανικά προϊόντα και μειώνουν τα ταξίδια τους στις ΗΠΑ.
Ποια τα χαρακτηριστικά των δασμών που επιβάλλουν οι ΗΠΑ στον Καναδά;googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_m1'); });Είναι πιο ολοκληρωμένο το καθεστώς των δασμών που έχουν επιβάλει αυτή τη φορά οι ΗΠΑ στον Καναδά από ό,τι στην πρώτη θητεία Τραμπ. Τότε αφορούσαν μόνο χάλυβα και αλουμίνιο, ενώ υπήρχαν πολλές εξαιρέσεις.
Το BIS, η υπηρεσία που εφαρμόζει τους δασμούς, είχε καταγράψει τότε 207.000 αιτήσεις για εξαιρέσεις τα πρώτα τρία χρόνια της εφαρμογής τους, ενώ υπήρχαν ορισμένες συμφωνίες για ρύθμιση ποσοστώσεων άνευ δασμών με τις ΗΠΑ.
Αυτή τη φορά δεν υπάρχουν εξαιρέσεις, ενώ η συμπερίληψη των παράγωγων προϊόντων αποτελεί μεγάλο πονοκέφαλο για τους εξαγωγείς, διότι πρέπει να προσδιορίσουν ποιο είναι το περιεχόμενο χάλυβα ή αλουμινίου που εμπεριέχεται σε ένα προϊόν. Αν δεν υπάρχει η πληροφορία ή είναι λανθασμένη, πολλές εταιρείες πληρώνουν τους δασμούς σε όλο το προϊόν.
googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_m2'); }); Ποιος ο αντίκτυπος στην οικονομία;Την πρώτη φορά ο αντίκτυπος ήταν σημαντικός αλλά όχι απειλητικός για την καναδική οικονομία. Αυτή τη φορά θα είναι σημαντικά μεγαλύτερος, υποθέτοντας ότι οι δασμοί θα παραμείνουν για αόριστο χρονικό διάστημα, καθώς δεν υπάρχουν εξαιρέσεις και το εύρος των προϊόντων που υπόκεινται στους δασμούς είναι μεγαλύτερο. Αν χρησιμοποιηθούν ως μοχλός για να προκαλέσουν μια διαπραγμάτευση με κάποιον στόχο, οπότε αφαιρεθούν, ο αντίκτυπος θα είναι βραχυπρόθεσμος.
Υπάρχει ένας ακόμη καθοριστικός αντίκτυπος των δασμών αυτή τη φορά. Συνδέονται (κατά τις ΗΠΑ) με το εμπόριο αμφεταμίνης, αν και το 2023 οι ΗΠΑ κατάσχεσαν 20 κιλά αμφεταμίνης, μια βαλίτσα πρακτικά, εισερχόμενα από τον Καναδά, ενώ η ποσότητα αμφεταμίνης που κατασχέθηκε από τις ΗΠΑ προς τον Καναδά ήταν 400 κιλά, και επιβάλλονται βάσει του κανονισμού 232 και για λόγους εθνικής ασφάλειας.
googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_middle_2'); });Παράλληλα στις 2 Απριλίου αναμένουμε να επιβληθούν οι αμοιβαίοι δασμοί, ενώ έχουμε επιβάλει από την πλευρά μας αντίποινα. Το εμπόριό μας με τις ΗΠΑ, εκτός από κάποιες εξαιρέσεις για πουλερικά και γαλακτοκομικά, είναι πρακτικά μηδενικών δασμών.
Οπότε οι αμοιβαίοι δασμοί για τον Καναδά θα πρέπει να είναι μηδέν, αλλά οι ΗΠΑ λαμβάνουν υπόψη επίσης τον ΦΠΑ (13%), υποστηρίζοντας ότι είναι φόρος που εισάγει διακρίσεις, οπότε μπορεί η επιβάρυνση να είναι 13%. Η αβεβαιότητα για τη μελλοντική πρόσβασή μας στην αμερικανική αγορά έχει αυξηθεί κατακόρυφα, είναι στο υψηλότερο σημείο ιστορικά.
Ο μακροπρόθεσμος αντίκτυπος των δασμών εξαρτάται από τη διάρκεια επιβολής τους.
Στις ΗΠΑ εξετάζουν η χρηματοδότηση της ομοσπονδιακής κυβέρνησης να γίνεται από φόρους εισαγωγών και όχι από φορολογία εισοδήματος. Θέλουν να μετονομάσουν την υπηρεσία τελωνείων σε υπηρεσία εξωτερικών εσόδων.
Η τράπεζα του Καναδά εκτιμά ότι δασμοί και τα αντίποινα από μέρους μας θα κοστίσουν στον Καναδά δύο χρόνια ανάπτυξης. Αυτό σημαίνει ότι ο Καναδάς θα παραμείνει το ίδιο πλούσιος το 2026 όσο ήταν το 2024. Ενας λόγος για το ότι είναι χαμηλός ο αντίκτυπος είναι ότι το εμπόριο ανακατευθύνεται στην Ευρώπη, στον Ινδο-Ειρηνικό και στο εσωτερικό.
Παράλληλα οι Καναδοί μποϊκοτάρουν αμερικανικά προϊόντα.Δεν είναι απλά οι δασμοί, είναι επίσης ο τόνος, η επιθετικότητα, η μοχθηρότητα.
googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_middle_3'); });Υπάρχει τρομερή μείωση στις ταξιδιωτικές κρατήσεις των Καναδών στις ΗΠΑ. Στα σουπερμάρκετ βάζουν πολύ ευδιάκριτα ετικέτες στα προϊόντα ώστε να αγοράσουν οι πελάτες καναδικά προϊόντα και όχι αμερικανικά.
Υπάρχει μια μεγάλη πατριωτική αντίδραση. Είναι σίγουρο ότι το εμπόριο με τις ΗΠΑ θα μειωθεί, τα διμερή ταξίδια θα μειωθούν. Μεγαλύτερες επιπτώσεις θα υπάρξουν σε τομείς που είναι βαθιά αλληλεξαρτώμενοι, όπως στις αυτοκινητοβιομηχανίες.
Οι ΗΠΑ επιδιώκουν να μεταφέρουν όλη την παραγωγική αλυσίδα στις ΗΠΑ. Υπάρχει σχέδιο μεγάλης ανάπτυξης της παραγωγής ορυκτών. Στη σύγχρονη παγκόσμια οικονομία, ιδίως στους τομείς υψηλής τεχνολογίας, παίζει μεγάλο ρόλο η κλίμακα σε παγκόσμιο επίπεδο, στο επίπεδο των εκατοντάδων τρισ. δολαρίων. Δεν μπορείς να μεταφέρεις την παραγωγική αλυσίδα στο ένα τέταρτο του παγκόσμιου μεγέθους, μόνο στην οικονομία των ΗΠΑ.
Υπάρχει μία μόνο εταιρεία παραγωγής λιθογραφίας, η ASML στην Ολλανδία. Υπάρχει μόνο μία εταιρεία που παράγει νανοτσίπ αιχμής, η TSMC στην Ταϊβάν. Η TSMC έχτισε μονάδα στις ΗΠΑ. Χρειάστηκαν πέντε χρόνια και οι μισοί εργαζόμενοι προήλθαν από την Ταϊβάν.
Επίσης, η ομάδα καινοτομίας της παραμένει στην Ταϊβάν. Δεν μπορείς να αναπαράγεις όλα αυτά σε εθνικό επίπεδο. Η Κίνα προσπαθεί να το κάνει, αλλά είναι μια μεγάλη αγορά και έχει πιθανότητα αναπαραγωγής των παγκόσμιων αλυσίδων προμήθειας εσωτερικά, αλλά οι περισσότερες χώρες δεν μπορούν να το κάνουν. Δεν θα γίνει στις ΗΠΑ και θα καταλήξουν δυσαρεστημένοι και θυμωμένοι.
Πώς εξηγείτε τον πατριωτισμό και την αντίδραση των Καναδών έναντι των ΗΠΑ;Οι Καναδοί αισθάνονται προδομένοι. Αισθάνονται ότι έχουν δεχτεί επίθεση.
Αναρωτιούνται πώς έγινε, ποιος μπορεί να στηριχθεί στις ΗΠΑ όταν απέσυραν τη βοήθειά τους προς την Ουκρανία εν μέσω πολέμου.
Ο νέος καναδός πρωθυπουργός Μαρκ Κάρνεϊ συζήτησε σε επίσκεψή του στη Μεγάλη Βρετανία για το άρθρο 5 του ΝΑΤΟ σε σχέση με τις ΗΠΑ. Μας έχει χτυπήσει συναισθηματικά διότι είμαστε σε μεγάλο βαθμό βαθιά ενσωματωμένοι με τις ΗΠΑ. Πολλοί Καναδοί έχουν μέλη της οικογένειάς τους στις ΗΠΑ.
Η κόρη μου έχει παντρευτεί Αμερικανό, έχει αμερικανική υπηκοότητα. Ξαφνικά φοβόμαστε για τους συγγενείς μας, για τη δυνατότητα να ταξιδέψουμε στις ΗΠΑ. Ολοι έχουμε σοκαριστεί. Υπάρχει αίσθηση προδοσίας. Αν οι ΗΠΑ δεν θέλουν εμπόριο μαζί μας, ο Τραμπ έχει δηλώσει ότι δεν θέλει τα αυτοκίνητά μας, ούτε τα γαλακτοκομικά μας, δεν μπορούμε να τους αναγκάσουμε. Θα κοιτάξουμε αλλού.
Η αλλαγή είναι ιστορική στον Καναδά, η αβεβαιότητα που έχει δημιουργηθεί για την πρόσβαση στην αμερικανική αγορά θα διαρκέσει.
Πάντως οι αγορές θα θυμούνται το γεγονός αυτό. Οι ΗΠΑ θέλουν οι εταιρείες να μετακινηθούν εκεί, αλλά πού θα βρουν εργαζόμενους, οι ΗΠΑ είναι σχεδόν σε πλήρη απασχόληση, ενώ μια νέα μονάδα θα χρειαστεί δύο με τρία χρόνια για να δημιουργηθεί.
Ηρθε για να μείνει.
Το blockchain είναι μια τεχνολογία που έχει αλλάξει ριζικά τον τρόπο που αντιλαμβανόμαστε τις συναλλαγές, την εμπιστοσύνη και την αποκέντρωση στον ψηφιακό κόσμο.
Παρά το γεγονός ότι πολλοί το ταυτίζουν με τα κρυπτονομίσματα – κυρίως με το Bitcoin –, στην πραγματικότητα πρόκειται για μια βαθιά καινοτόμο αρχιτεκτονική δεδομένων που βρίσκει εφαρμογή σε πολλούς τομείς της κοινωνίας, της οικονομίας και της δημόσιας διοίκησης.
googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_m1'); });Ο όρος «blockchain» σημαίνει κυριολεκτικά «αλυσίδα μπλοκ» και αναφέρεται σε έναν τύπο βάσης δεδομένων όπου οι πληροφορίες οργανώνονται σε ψηφιακά «μπλοκ», τα οποία συνδέονται μεταξύ τους χρονολογικά και λογικά, σχηματίζοντας μια συνεχή αλυσίδα.
Κάθε φορά που πραγματοποιείται μια νέα συναλλαγή ή ενέργεια, αυτή αποθηκεύεται σε ένα νέο μπλοκ, το οποίο προστίθεται στο τέλος της αλυσίδας και καταγράφεται σε όλους τους κόμβους του δικτύου.
Η μεγάλη καινοτομία του blockchain είναι ότι λειτουργεί αποκεντρωμένα, χωρίς την ανάγκη κεντρικής αρχής ή διαμεσολαβητών.
googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_m2'); });Ολες οι πληροφορίες διαμοιράζονται σε ένα δίκτυο υπολογιστών (κόμβων) και κάθε κόμβος έχει αντίγραφο της αλυσίδας.
Αυτό σημαίνει ότι καμία οντότητα – ούτε κράτος, ούτε τράπεζα, ούτε ιδιώτης – δεν μπορεί να ελέγξει ή να παραποιήσει το περιεχόμενο της αλυσίδας χωρίς τη συναίνεση του δικτύου. Αυτή η αρχιτεκτονική εξασφαλίζει τρία βασικά χαρακτηριστικά: αμεταβλητότητα (μόλις καταγραφεί κάτι, δεν μπορεί να τροποποιηθεί), διαφάνεια (όλοι μπορούν να δουν τι έχει καταγραφεί) και ασφάλεια (χάρη σε προηγμένους κρυπτογραφικούς αλγορίθμους και μηχανισμούς συναίνεσης).
Χαρακτηρίζεται από αποκέντρωση, διαφάνεια, ασφάλεια και αμεταβλητότητα.
Τα δεδομένα αποθηκεύονται σε πολλούς υπολογιστές, αποτρέποντας αλλοιώσεις και επιθέσεις.
googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_middle_2'); });Ολες οι συναλλαγές είναι ορατές, ενισχύοντας την εμπιστοσύνη.
Η κρυπτογράφηση διασφαλίζει την ακεραιότητα.
Η τεχνολογία blockchain έγινε γνωστή παγκοσμίως το 2009, όταν κυκλοφόρησε το Bitcoin – το πρώτο αποκεντρωμένο ψηφιακό νόμισμα – από έναν άγνωστο δημιουργό ή ομάδα με το ψευδώνυμο Satoshi Nakamoto.
Η λειτουργία του Bitcoin βασίζεται σε ένα δημόσιο blockchain, όπου κάθε συναλλαγή καταγράφεται με τρόπο που δεν επιτρέπει την αλλοίωση ή την αμφισβήτηση. Από τότε, το blockchain εξελίχθηκε σε εργαλείο με πολύ ευρύτερες εφαρμογές.
Πέρα από τα κρυπτονομίσματα, χρησιμοποιείται σήμερα στη διαχείριση εφοδιαστικών αλυσίδων, στην ταυτοποίηση πολιτών, στη διασφάλιση πνευματικών δικαιωμάτων, στις ηλεκτρονικές ψηφοφορίες, στην ιατρική, ακόμη και στην ψηφιακή τέχνη μέσω των NFTs (Non-Fungible Tokens).
Στις χρηματοοικονομικές υπηρεσίες χρησιμοποιείται για διεθνείς πληρωμές, επενδυτικά συμβόλαια και αποκεντρωμένα χρηματοοικονομικά προϊόντα (DeFi). Στον τομέα της ταυτότητας προσφέρει ασφαλή διαχείριση προσωπικών δεδομένων, ενώ μέσω έξυπνων συμβολαίων αυτοματοποιούνται συμφωνίες.
Χρησιμοποιείται επίσης στην υγεία για ασφαλή ανταλλαγή ιατρικών πληροφοριών, στην εκπαίδευση για την πιστοποίηση τίτλων και στη διεξαγωγή ψηφοφοριών, ενισχύοντας την αξιοπιστία των δημοκρατικών διαδικασιών.
Η λειτουργία ενός blockchain απαιτεί τη χρήση μηχανισμών συναίνεσης, δηλαδή τρόπους με τους οποίους το δίκτυο συμφωνεί ότι μια συναλλαγή είναι έγκυρη και μπορεί να προστεθεί στην αλυσίδα. Ο πιο γνωστός μηχανισμός είναι το Proof of Work (Απόδειξη Εργασίας), που χρησιμοποιείται από το Bitcoin. Σε αυτό το μοντέλο, οι υπολογιστές του δικτύου (γνωστοί ως miners) πρέπει να επιλύσουν πολύπλοκους μαθηματικούς γρίφους για να προσθέσουν ένα νέο μπλοκ.
googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_middle_3'); });Η διαδικασία αυτή πάντως είναι εξαιρετικά ενεργοβόρα, καθώς απαιτεί τεράστια υπολογιστική ισχύ και, κατ’ επέκταση, κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας.
Σύμφωνα με το Πανεπιστήμιο του Κέιμπριτζ, το δίκτυο Bitcoin καταναλώνει περίπου 100 TWh (τεραβατώρες) ετησίως, ποσότητα που αντιστοιχεί στην ετήσια κατανάλωση ολόκληρων χωρών, όπως η Αργεντινή ή η Ολλανδία.
Για τον λόγο αυτόν, πολλές νεότερες πλατφόρμες έχουν στραφεί σε εναλλακτικούς μηχανισμούς, όπως το Proof of Stake (Απόδειξη Κατοχής), που χρησιμοποιείται πλέον στο Ethereum, αλλά και σε blockchains όπως το Cardano και το Solana.
Σε αυτά τα συστήματα δεν απαιτείται έντονη υπολογιστική δραστηριότητα, αλλά οι χρήστες που διαθέτουν το αντίστοιχο κρυπτονόμισμα «κλειδώνουν» μέρος των κεφαλαίων τους και συμμετέχουν στην επιβεβαίωση συναλλαγών. Το PoS είναι κατά πολύ πιο ενεργειακά αποδοτικό, με μείωση της κατανάλωσης ενέργειας άνω του 99%.
Η δυναμική του blockchain έχει φέρει στο προσκήνιο μια ευρύτερη συζήτηση για το πώς μπορεί να αλλάξει ριζικά βασικούς τομείς της ζωής. Οι τράπεζες εξετάζουν τρόπους αξιοποίησης για διεθνείς διατραπεζικές συναλλαγές χωρίς καθυστερήσεις.
Τα κράτη μελετούν την εφαρμογή του για την έκδοση ψηφιακής ταυτότητας ή πιστοποιητικών.
Εταιρείες τροφίμων χρησιμοποιούν blockchain για να διασφαλίσουν τη διαφάνεια και την ιχνηλασιμότητα της αλυσίδας εφοδιασμού τους. Τα «έξυπνα συμβόλαια» (smart contracts) μπορούν να αυτοματοποιούν συμβατικές συμφωνίες, χωρίς την ανάγκη συμβολαιογράφων ή δικηγόρων. Παράλληλα, το φαινόμενο των NFTs έχει δημιουργήσει μια νέα αγορά για την τέχνη, το gaming και τα συλλεκτικά αντικείμενα, όπου η μοναδικότητα και η ιδιοκτησία διασφαλίζονται μέσω blockchain.
Τα αγκάθια, οι παγίδες και οι αντιδράσειςΗ τεχνολογία αυτή δεν είναι χωρίς προκλήσεις.
Η κατανόηση της λειτουργίας της παραμένει δύσκολη για το ευρύ κοινό.
Η απουσία ενιαίου ρυθμιστικού πλαισίου δημιουργεί αβεβαιότητα, ενώ η ταχύτατη εξάπλωση έχει επιτρέψει την εμφάνιση απάτης και εκμετάλλευσης ανυποψίαστων επενδυτών. Από την άλλη πλευρά, κυβερνήσεις και διεθνείς οργανισμοί προσπαθούν να βρουν την ισορροπία ανάμεσα στην καινοτομία και στην προστασία των πολιτών.
Σε παγκόσμιο επίπεδο, το blockchain αντιμετωπίζει αντιδράσεις για τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις του – αν και αυτές περιορίζονται κυρίως στο μοντέλο Proof of Work και όχι στις πιο βιώσιμες εναλλακτικές του.
To μόνο σίγουρο είναι ότι όλοι και όχι άδικα μιλούν για το blockchain αφού θεωρείται μια επανάσταση στην ψηφιακή εμπιστοσύνη και διαφάνεια.
Είναι πλέον αποδεκτό ότι πρόκειται για τεχνολογία που εξαλείφει τους μεσάζοντες, μειώνει το κόστος και επιτρέπει την ασφαλή, αποκεντρωμένη και αδιάβλητη καταγραφή συναλλαγών. Από τα κρυπτονομίσματα έως τις ηλεκτρονικές ψηφοφορίες και την ιχνηλασιμότητα προϊόντων, το blockchain φέρνει νέα πρότυπα αξιοπιστίας σε κάθε τομέα.
Είναι τεχνολογία με παγκόσμιο αντίκτυπο, που αλλάζει τον τρόπο που εμπιστευόμαστε, συνεργαζόμαστε και συναλλασσόμαστε στο Διαδίκτυο.
Ορέγομαι πάλι σήμερα να πω για το βαρετό κλισέ εξόντωσης του πολιτικού αντιπάλου, που εφάρμοσε άλλη μια φορά ο πολυχρονεμένος στον Ιμάμογλου για να τον κάνει Ιμάμ μπαϊλντί. Μια ζωή τα ίδια – ή όπως το έλεγε το καθ’ ημάς κοπέλι με τη Νοβάρτις: κλείσε πεντέξι απ’ αυτούς στη φυλακή για να ξαναπάρουμε τις εκλογές. Παλιό το κόλπο, δοκιμασμένο, αλύγιστο και all time classic. Πάντα το ίδιο.
Τι ψάχνεις τώρα για πολιτικές, προγράμματα, ιεραρχίες, ιδεολογίες; Ολο το ζουμί είναι να μπουζουριάσεις τον αντίπαλο στο όνομα μιας ψευδοαπάτης, μιας φλου κατηγορίας, επινοημένης, τραβηγμένης απ’ τα μαλλιά, δήθεν αληθοφανούς, να τον κλείσεις στην μπουζού – και μάλιστα στο όνομα της δικαιοσύνης που τελευταίως βρίσκεται διαρκώς στην επικαιρότητα, ιδίως η επιλεκτική τοιαύτη. Ολο το ζουμί βρίσκεται σε όντως γεγονότα, ή και σε κάποια ηθικολογία που εμπνέει κάθε τόσο αρχάγγελους της κάθαρσης και το παιχνίδι παίζεται απ’ την αρχή με τον ίδιο βαρετό τρόπο, τις ίδιες υπερβολές, τερατολογίες και προκάτ επινοήσεις, διότι αν περιμένεις να νικήσεις με την αξία σου, με πολιτική εντιμότητα και με καλύτερο πολιτικό πρόγραμμα, τότε ζήσε Μάη μου να φας τετράφυλλο τριφύλλι.
Αρχαίο κλισέ: αν είσαι ανίκανος να νικήσεις πολιτικά τον αντίπαλο, τότε προσπάθησε με κάθε τρόπο να τον κλείσεις στη φυλακή, που είναι για τους λεβέντες. Αυτό είναι όλο το σενάριο που επαναλαμβάνεται πανομοιότυπο, χωρίς φαντασία, χωρίς αλλαγές, στερεότυπο και βαρετό, πλην αποτελεσματικό, διότι και πολλοί αρέσκονται στην ίδια αυτή ιστορία, αρέσκονται να την ξαναζούν σε παραλλαγές και στον αιώνα το άπαντα – από το βρώμικο ’89 ως τη Νοβάρτις και τώρα, σε παραλλαγή, με τις εκρηγνυόμενες ουσίες, το πολεμικό υλικό του κακού ΝΑΤΟ, τα βαγόνια που εξαερώθηκαν και τις εκατό διαφορετικές ερμηνείες εκατό ερευνητών. (Πολλοί στρατηγοί Καρίαν απώλεσαν).
googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_m1'); });Ο Ερντογάν λοιπόν ακολούθησε την πεπατημένη, μιας και δεν έχει φτάσει ακόμα σε ρωσικά επίπεδα, πιο δραστικά, ώστε να εξαφανίζει αντιπάλους με πολώνιο, ή να τους βλέπει αίφνης ο κόσμος να ίπτανται πηδώντας από κάποιον δέκατο όροφο. (Υποβοηθούμενοι βέβαια). Φοβάται ο χαϊρουλάχ πως αν ο Ιμάμογλου καβαλήσει το άλογο της εξουσίας θα πράξει τα ανάλογα, δηλαδή, δικαίως ή αδίκως, θα φροντίσει ώστε ο σουλτάνος να παραθερίσει στα σίδερα για όσον χρόνο του απέμεινε – κι όχι μόνο αυτός αλλά ένας ολόκληρος εσμός που δημιούργησε πέριξ αυτού το σύστημα Ερντογάν. Οπότε σου λέει, ο Ταγίπ, μια είναι η μέθοδος, και με δέκα χρόνια εγγύηση. Στεγνή, νομιμοφανής και διά τρίτων – αλλά πλέον, όπως αποδεικνύεται, τόσο φανερά προκλητική, τόσο πολυπαιγμένη που πια δεν αντέχεται, ξεσηκώνει και τις πέτρες της πλατείας Ταξίμ.
Κι εδώ, σε εμάς, τα ανάλογα συνεχίζονται, μονίμως. Κλείσε μέσα και με κάποιο τρόπο τους αντιπάλους, αλλιώς πολιτικό χαΐρι δεν υπάρχει – έλα όμως που το έχουμε ξαναδεί το έργο πολλές φορές, και φαίνεται πως φαντασία δεν υπάρχει, πια, ούτε καν επιδεξιότητα, οπότε καθημερινώς το πράγμα φθίνει. Η τραγική υπόθεση δείχνει κάποια σημάδια κόπωσης λόγω πυκνής κι επίμονης μεγαλοστομίας και υπερδοσολογίας – όπως γίνεται συνήθως σε αυτές τις περιπτώσεις. Και η δικαιοσύνη που όλοι επιζητούμε πλησιάζει απειλητικά – άραγε όντως τη θέλουν όλοι; Αμφίβολο. (Και αν δεν αρέσουν οι τελικές αποφάσεις, τότε δεν θα δούμε πάλι τις παλιές ατραξιόν σε ανιαρή επανάληψη;).
googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_middle_2'); });Τα ίδια και τα ίδια, θα πεις, φίλε. Και μήπως εκείνοι που απαιτούν άψογο σιδηρόδρομο, άραγε το εννοούν; Η εμπειρία του μετρό της Θεσσαλονίκης άλλα δείχνει: πως ακόμα και τώρα που το έξοχο μετρό είναι γεγονός, κάποιοι συνεχίζουν να το βρίζουν, επειδή δεν το έφτιαξαν οι ίδιοι. Εχουνε πάθει εμμονή, μερικοί, κι άλλοι βρίσκονται σε διαρκή αναδρομικό παροξυσμό. Ορισμένοι, μήνες μετά, τώρα, αρνούνται ακόμα και να μπούνε, να δοκιμάσουν μια διαδρομή, έτσι από περιέργεια. Και μόλις χαλάσει κανένα μηχάνημα εισιτηρίων το κάνουνε μέγα θέμα στα δίκτυα και στον φίλιο Τύπο τους, και μόλις δεν δουλέψει μια κυλιόμενη σκάλα θριαμβολογούν λες και ανατινάχτηκε η γέφυρα του ποταμού Κβάι, ή ο Γοργοπόταμος.
googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_m2'); });Με αυτά και μ’ αυτά και χωρίς καμιά αίσθηση ορίου, ή βαθύτερης αυτοσυντήρησης, με πλημμελή πολιτική εντιμότητα και μηδέν οξυδέρκεια και επάρκεια, και από Νοβάρτις σε Νοβάρτις θα πορευτούμε φωνασκούντες και ωρυόμενοι. Διότι, για μερικούς, δεν υπάρχει άλλος τρόπος. Ετσι εννοούν την πολιτική, μόνο έτσι πιστεύουν ότι μπορεί να τα καταφέρουν, αν και αυτός ο δρόμος της υπερβολής συνήθως γυρίζει μπούμερανγκ ή καταλήγει Ιμάμ μπαϊλντί. Μπαϊλντίζουν όλοι στο τέλος και, μετά, σε λίγο, φτου κι απ’ την αρχή. Ξεκινούνε δηλαδή πάλι να ψάχνουνε νέο κόλπο ώστε να φυλακίσουνε τον αντίπαλο, να γλιτώσουνε μια και καλή απ’ το φόβητρο-κάτοπτρο που αντανακλά τη δική τους ανεπάρκεια.
Ναι, αλλά εδώ δεν είναι Ερντογάν και δυο αβγά Τουρκίας, εδώ είναι κάπως Ευρώπη και τα ωά δεν τα αλωνίζουν. Παρά τις δυσπλασίες μας υπάρχουνε και οι νόμοι και οι θεσμοί και τα κάποια όρια και κόσμος που βλέπει. Ο Λόγος και ο Τύπος είναι ελεύθεροι και το Ιμάμ, ως έδεσμα, τουλάχιστον, δεν έχει ακόμα απαγορευτεί.
Το παραμύθι «Η Χιονάτη και οι επτά νάνοι» ανήκει στη λαϊκή παράδοση της Γερμανίας. Οι αδερφοί Γκριμ το κατέγραψαν σε τόμο παραμυθιών στην εκδοχή που γνωρίζουμε σήμερα. O πρωτότυπος τίτλος είναι «Schneewittchen» που σημαίνει «Χιονάτη». Οι επτά νάνοι προστέθηκαν αργότερα. Από το 1937 η Χιονάτη δουλεύει για την Disney. Δεν είναι μόνο η ταινία κινουμένων σχεδίων που, ακόμα και σήμερα, ταυτοποιεί φυσιογνωμικά τους ήρωες του παραμυθιού. Είναι και ο πύργος της Χιονάτης που βρίσκεται στο logo της Disney και στο κέντρο των θεματικών πάρκων ανά τον κόσμο, της Disneyland. Παρεμπιπτόντως, η Χιονάτη είναι και η ιστορία με τις περισσότερες διασκευές στον χώρο του ρεαλιστικού αισθησιακού κινηματογράφου, δηλαδή του πορνό. Εν προκειμένω μιλάμε για υπερπαραγωγές με μεγάλο καστ (τουλάχιστον οκτώ άτομα) και τεράστιες υποκριτικές απαιτήσεις από τις πρωταγωνίστριες. Aκολουθεί η «Κοκκινοσκουφίτσα» με περίεργες σκηνές ανάμεσα στην ίδια, στη γιαγιά, στον κυνηγό και στον λύκο. Αλλά δεν είναι αυτό το θέμα μας.
Που λέτε η Disney συχνά εγκαλείται για υπερβολικές woke ευαισθησίες. Είναι η πρώτη κινηματογραφική εταιρεία που πρόσθεσε διευκρινιστικές δηλώσεις σε παλαιές ταινίες, προκειμένου να θυμίσει στους ακροατές ότι το περιεχόμενο αντανακλά αισθητική και πεποιθήσεις άλλων καιρών. «Αυτό το πρόγραμμα περιλαμβάνει αρνητικές απεικονίσεις και/ή κακή μεταχείριση ανθρώπων ή πολιτισμών. Αυτά τα στερεότυπα ήταν λανθασμένα τότε και είναι λανθασμένα και τώρα».
Η πολιτική της Disney εκνεύρισε πολλούς. Και τώρα που, στην Αμερική, γύρισε ο τροχός, το τραμπικό σύμπαν παίρνει την εκδίκησή του. Στους κινηματογράφους προβάλλεται η νέα εκδοχή της Χιονάτης από την Disney. Η παραγωγή ξόδεψε περίπου 300 εκατομμύρια δολάρια, αλλά στις ΗΠΑ και στη Βρετανία υφίσταται τις συνέπειες ενός ιδιόμορφου μποϊκοτάζ. Η ταινία θεωρείται ταυτοχρόνως και woke και αντι-woke. Η υπόθεση έχει την πλάκα της.
googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_m1'); });Η πρωταγωνίστρια, η Ρέιτσελ Ζέγκλερ, δεν είναι χιονάτη, είναι Λατίνα. Ομως η ηρωίδα του παραμυθιού είναι κάτασπρη σαν το χιόνι. «Υπάρχει και η εκδοχή του παραμυθιού που λέει ότι η Χιονάτη πήρε το όνομά της επειδή τη βρήκαν μωρό μέσα στο χιόνι», λέει η Ζέγκλερ. Θυμάστε τις διαμαρτυρίες όταν η Χάλι Μπέρι, που είναι μαύρη, έπαιξε τη «Μικρή Γοργόνα»; Ε, το ίδιο συμβαίνει και τώρα. Ελα όμως που υπάρχει και θέμα με τους νάνους. Στην ταινία οι νάνοι είναι ψηφιακές φιγούρες. Αυτό εξόργισε την κοινότητα των νάνων καθώς επτά ηθοποιοί δεν βρήκαν δουλειά, ενώ περιορίζεται η ορατότητα των ατόμων με νανισμό. Οι νάνοι, λοιπόν, καταγγέλλουν την Disney που παριστάνει τη woke εταιρεία, αλλά αρνείται να τους προσλάβει στην ταινία της. Υπάρχουν και άλλα χαριτωμένα. Η κακιά μάγισσα ερμηνεύεται από μία ισραηλινή ηθοποιό, την Γκαλ Γκαντότ. Αυτή είχε κάνει σχόλια κατά των Παλαιστινίων. Και τώρα βγαίνουν ακτιβιστές που καλούν σε μποϊκοτάζ της ταινίας για να σταλεί μήνυμα κατά του Ισραήλ. Α, είναι και αυτοί που καταγγέλλουν τη χειραφέτηση της Χιονάτης από τον πρίγκιπα, ο οποίος παρουσιάζεται περίπου ως ενοχλητικός stalker. Mέχρι στιγμής δεν έχουν διαμαρτυρηθεί οι παραγωγοί μήλων για το δηλητηριασμένο
φρούτο που δαγκώνει η Χιονάτη.
Η Disney, λοιπόν, αναμένεται να χάσει πολλά λεφτά από την παραγωγή. Μία λύση θα ήταν να γυρίσει καινούργια ταινία εξιστορώντας όλα όσα συμβαίνουν με τη Χιονάτη. Να βάλει μέσα και νάνους και Παλαιστινίους και να προσλάβει αλμπίνα, κάτασπρη πρωταγωνίστρια. Ναι, η ουσία του θέματος είναι πνιγμένη στη γελοιότητα, όμως περιγράφει πολύ παραστατικά αυτό που συμβαίνει στον σημερινό κόσμο και διατρέχει τις κοινωνίες της Δύσης. Από τη μία, τα παραμύθια με τα οποία μεγάλωσαν γενιές και γενιές θεωρούνται πλέον βαθιά στερεοτυπικά και αναχρονιστικά. Ενίοτε και σεξιστικά. Οι κοπέλες ψάχνουν τον πρίγκιπα – κάτι που το βλέπεις και στις ταινίες του παλιού ελληνικού κινηματογράφου. Οι μητριές είναι κακιές και οι μάγισσες αναπαράγουν το πρότυπο της ζηλιάρας γυναίκας. Ωστόσο, όπως συμβαίνει στην περίπτωση της Χιονάτης, οι κοινωνίες αντιδρούν. Δείχνουν είτε ανέτοιμες, είτε τρομαγμένες μπροστά στα καινούργια ήθη. Και το κυριότερο: δεν είναι πλέον ανεκτικές. Επενδύουν στα στερεότυπα με τη λατρευτική υφή του τοτέμ και οχυρώνονται από πίσω τους. Και όλοι πλέον έχουν ένα λόγο για να διαμαρτυρηθούν. Από τους νάνους και τους Παλαιστινίους, μέχρι τους οπαδούς της αυθεντικής Χιονάτης. Λες και ο κόσμος μπλέχτηκε σε μια τεράστια παρεξήγηση.
Αν η τελευταία ταινία του Στράτου Τζίτζη, «Εχω κάτι να πω», παρέμενε στο επίπεδο της «κινηματογραφικής αυτοψυχανάλυσης», ενδεχομένως να είχε πρόβλημα γιατί θα αφορούσε μόνο τον ίδιο. Ομως με τον Αντίνοο Αλμπάνη στον ρόλο του αποτυχημένου σκηνοθέτη που παλεύει να εκδώσει ένα βιβλίο φιλοσοφίας – η ιστορία δηλαδή του ιδίου του Τζίτζη – ο σκηνοθέτης δημιούργησε μια αυτοσαρκαστική κωμωδία που μπορεί να επικοινωνήσει με όλους, αφού μιλάει για έναν σκεπτόμενο άνθρωπο που, παρ’ όλες τις αναποδιές και τα ευτράπελα που αντιμετωπίζει, επιμένει να στοχάζεται σε μια κοινωνία που ο στοχασμός θεωρείται πλέον άγνωστη λέξη. Η προσπάθειά του να μοιραστεί τις σκέψεις του μέσα από ένα βιβλίο κρύβει πολλές αστείες εκπλήξεις, μέσω των οποίων ο Τζίτζης παντρεύει τη μυθοπλασία με την πραγματικότητα με πολύ πρωτότυπο αλλά και ανήσυχα δημιουργικό τρόπο.
Οταν αποφασίσατε να κάνετε το «Εχω κάτι να πω», τι ακριβώς είχατε στο μυαλό σας να πείτε – αν είχατε;Το «Εχω κάτι να πω» το εμπνεύστηκα από την ανάγκη μου να πω κάποια σημαντικά – κατ’ εμέ – πράγματα, που έχουν να κάνουν με τις αξίες και τις αρχές μας γενικά. Η γενικότητα ανήκει στον χώρο της φιλοσοφίας. Οπότε βρέθηκα σε φιλοσοφικά «χωράφια». Ολοι περνάμε από αυτά όταν αναλογιζόμαστε βαθύτερα νοήματα. Εγώ ασχολήθηκα λίγο πιο συστηματικά μέχρι που στο τέλος έγραψα ένα πόνημα. Οταν το τελείωσα, συνειδητοποίησα ότι κανείς εκδότης δεν θα ενδιαφερόταν να το εκδώσει, καθώς προερχόταν από έναν του σινεμά και όχι κάποιον της ακαδημαϊκής φιλοσοφίας. Ελα όμως που εγώ ήθελα οπωσδήποτε να επικοινωνήσω τις ιδέες μου. Αυτό έδωσε το έναυσμα της ταινίας. Μέσα από αυτή θέλησα να εκφράσω τη γενικότερη ανάγκη να στοχαστούμε, να πούμε κάτι για τον κόσμο μας, παρόλο που αυτό μπορεί να μην αποτελεί εμπορεύσιμο προϊόν.
googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_m1'); }); Πιστεύετε ότι το είπατε;Η ταινία λέει για κάποιον που έχει κάτι να πει και κάνει τα πάντα (κυριολεκτικά) να το πει στους άλλους, μόνο που οι άλλοι δεν ενδιαφέρονται, εκτός ελαχίστων. Πιστεύω ότι μέσα από αυτή την ιστορία – που τυχαίνει να είναι και προσωπική μου – αποδίδω καίρια τη σχέση των «μεγάλων ιδεών» μας με την πραγματικότητα, που ήταν εξαρχής το θέμα μου. Δεν είναι, βέβαια, κανένα πρωτότυπο θέμα. Η σύγκρουση θεωρίας και πράξης είναι παλιά ιστορία. Απλά, εγώ την επικαιροποίησα, την έθεσα επί προσωπικού και την απέδωσα στην κωμική της πλευρά, με συνειδητό αυτοσαρκασμό.
Εχει νόημα να κάνεις μια ταινία ή οποιοδήποτε έργο, οποιασδήποτε τέχνης, αν δεν έχεις κάτι να πεις;googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_m2'); });Κατ’ εμέ, δεν έχει νόημα να κάνεις οτιδήποτε στην τέχνη αν αυτό δεν προέρχεται από την ανάγκη να εκφράσεις κάτι σημαντικό μέσα από αυτό, με τον τρόπο σου βέβαια, αφού κάθε τέχνη έχει τον δικό της τρόπο. Για την κινηματογραφική τέχνη, που την ξέρω καλύτερα, μπορώ να πω ότι οι περισσότερες ταινίες που κυκλοφορούν είναι χωρίς νόημα. Δεν βρίσκω καμία βαθιά σκέψη πίσω από τα σενάριά τους (όσο συναρπαστικά και να είναι), πίσω από τη σκηνοθεσία τους (όσο ευφάνταστη και να είναι), πίσω από την εκτέλεσή τους (όσο άψογη και να είναι). Δεν καταλαβαίνω τους δημιουργούς που αναλώνονται σε τέτοια κατασκευάσματα. Υποθέτω ότι το κάνουν για τα λεφτά, την αναγνώριση και τα σχετικά, τα οποία θεμιτά μεν, αλλά ως έναν βαθμό. Βέβαια, όταν τέτοιες κενότητες βραβεύονται, τι να κάνουν κι αυτοί, τις αναπαράγουν.
googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_middle_2'); }); Δύο στοιχεία που διακρίνει κανείς στην ταινία είναι η απελπισία και το χιούμορ. Θα λέγατε ότι το χιούμορ μπορεί να απαλύνει το βάρος της απελπισίας;Το χιούμορ είναι σωτήριο γιατί σε βγάζει από τη σοβαρότητα της κατάστασης και σε αποστασιοποιεί από το δράμα σου. Μάλιστα, όσο πιο απελπισμένος είσαι, τόσο πιο αναγκαίο είναι το χιούμορ για να μη σε πάρει τελείως από κάτω. Αν μπορείς να κάνεις πλάκα με τον εαυτό σου στα μαύρα του τα χάλια, τότε μπορεί και να τη γλιτώσεις.
Εχετε υπάρξει ποτέ απελπισμένος και, αν ναι, αντιμετωπίσατε με χιούμορ την κατάσταση;Εχω απελπιστεί πολλές φορές από τις ματαιώσεις των «ονείρων» μου, οι οποίες είναι συνήθεις για όποιον κυνηγάει τα όνειρά του και δεν ακολουθεί την πεπατημένη. Ας καθόμουν στ’ αβγά μου, λέω τότε στον εαυτό μου. Ελα όμως που είμαι «αλανιάρα κότα», σκέφτομαι αμέσως μετά και γελάω κακαρίζοντας.
Η ελευθερία με την οποία η ταινία δείχνει να είναι γυρισμένη, μπλέκοντας τη μυθοπλασία με τη μη μυθοπλασία, ήταν πραγματική ή επίπλαστη, κατασκευασμένη;Τα πάντα στην ταινία ήταν προσχεδιασμένα, ακόμη και η «ελευθερία» με την οποία περνάμε από το μπρος από την κάμερα στο πίσω από την κάμερα. Ολα ήταν γραμμένα στο σενάριο από πριν. Επειδή ακριβώς ήταν όλα σαφώς ορισμένα και ξέραμε πολύ καλά τι θέλουμε να βγάλουμε, χαλαρώσαμε, αφεθήκαμε στο παιχνίδι και το χαρήκαμε, εξού και βγαίνει αυτό το αίσθημα της αυθορμησίας.
googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_middle_3'); }); Αλήθεια, γιατί θελήσατε να κάνετε αυτή τη μείξη ανάμεσα στη μυθοπλασία και στο making of αυτής της ίδιας μυθοπλασίας;Εχει να κάνει με την αποστασιοποίηση, που ανέφερα πιο πάνω, μιλώντας για το χιούμορ. Μόνο που εδώ δεν έγινε για να βγάλει μόνο πλάκα, αλλά και για να επιτρέψει το αποστασιοποιημένο σχόλιο πάνω στο τι θέλουμε να πούμε με αυτή την ταινία. Μέσα στην ίδια την ταινία συζητάμε τι θέλουμε να πούμε με αυτή και γιατί γυρίζουμε αυτές τις σκηνές. Κατά κάποιο τρόπο, το «Εχω κάτι να πω» είναι μια μεταταινία που σχολιάζει ανοιχτά τον λόγο που υπάρχει. Το ενδιαφέρον είναι ότι όλο αυτό άρεσε πολύ στο κοινό που την είδε στις αβάν πρεμιέρες, οπότε ο πειραματισμός μας πέτυχε.
Στην ταινία, όπου εμφανίζεστε στον ρόλο του σκηνοθέτη, λέτε κάποια στιγμή ότι αυτή η ταινία δεν πρέπει να είναι αυτοαναφορική. Τελικά είναι ή δεν είναι;Υπάρχει μια σκηνή όπου μιλάω με τον Αντίνοο και του λέω τα εξής: «Η ταινία δεν πρέπει να βγει αυτοαναφορική, γιατί το θέμα δεν είμαι εγώ, αλλά οι ιδέες. Η δική μου ιστορία είναι ένα μέσον για να μιλήσουμε για τις ιδέες. Εσύ που παίζεις εμένα, είσαι το μέσον του μέσου, δηλαδή καθαρό μέσον. Αυτό δεν είπες ότι πρέπει να είναι ένας ηθοποιός;». Κι αυτός συμφωνεί: «Ναι, αυτό πρέπει». Νομίζω ότι η ταινία είναι τελικά αυτό που πρέπει.
Αναλογιστείτε τα χρόνια που μεσολάβησαν ανάμεσα στο «Σώσε με» και το «Εχω κάτι να πω» και πείτε μου τι έχει αλλάξει μέσα σας από τότε.Το πιο σημαντικό που μεσολάβησε ανάμεσα στις δύο ταινίες είναι η γέννηση των παιδιών μου, με τα οποία έγινα πατέρας περισσότερο από οτιδήποτε άλλο. Εκτοτε, είμαι πρώτα πατέρας, μετά στοχαστής, κατόπιν κινηματογραφιστής και όλα τα άλλα. Οταν γεννήθηκε η πρώτη μου κόρη, άλλαξα δραστικά. Ξαφνικά ένιωσα ότι υπάρχει ένα άλλο άτομο σε αυτόν τον κόσμο πάνω από εμένα, για το οποίο είμαι έτοιμος να δώσω τη ζωή μου, όπως ένιωσα και για τη δεύτερη κόρη μου το ίδιο. Αυτή η υπέρβαση επηρέασε ποικιλοτρόπως το μέσα μου, αμβλύνοντας τις εγωιστικές μου πτυχές, ελπίζω.
Αν κάποτε το να κάνεις σινεμά στην Ελλάδα ήταν δύσκολο, σήμερα τι είναι;Για μένα ήταν πάντα δύσκολο. Δεν επωφελήθηκα από τις εποχές με τις «παχιές αγελάδες», γιατί δεν υπήρξα ποτέ ομόσταβλος. Βέβαια, όταν οι εποχές ήταν σχετικά καλές για τις κινηματογραφικές παραγωγές, έπεφτε κανένα κοκαλάκι και σε εμάς τους αποσυνάγωγους. Τώρα, βρισκόμαστε πάλι σε μια κακή εποχή, γιατί αυτό που πάει να γίνει με το ΕΚΚΟΜΕΔ συνεπάγεται εγκατάλειψη των μικρών κινηματογραφικών παραγωγών υπέρ των μεγαλοπαραγωγών και των καναλαρχών. Ομως, πέρα από την παραγωγή των ταινιών, υπάρχει πρόβλημα και με τη διανομή τους. Εκεί γίνεται κυριολεκτικά το σώσε. Ελπίζω η ταινία μου αυτή να σωθεί γιατί έχει πραγματικά κάτι να πει.
Ας ξεκινήσουμε σημειώνοντας πως χρειάζεται μαστοριά για να γράψει κανείς τέτοιο βιβλίο: ο όγκος και η αξία του υλικού είναι τεράστια, ο κίνδυνος της υπερβολής ή της ασυμμετρίας από τη μια πλευρά και της παράλειψης από την άλλη ακυρώνουν την συγγραφική προσπάθεια και εντέλει την εγκυρότητα και σημασία του έργου, ιδιαίτερα αφού πρόκειται για την ιστορία του Β’ Παγκόσμιου Πολέμου. Η φρίκη και το δέος των γεγονότων, ο ζόφος των οποίων στέκει ακόμα πάνω από τη ζωή μας, απαλύνονται καθώς ο χρόνος περνάει, οι μαρτυρίες χάνονται, τα πρόσωπα πεθαίνουν, οι ήχοι και απόηχοι σβήνουν. Κοντολογίς, είναι δύσκολο να φωτίσεις τέτοιο παρελθόν στη σύγχρονη πραγματικότητα, όπου η επικαιρότητα συνθλίβει τη μνήμη, αγνοώντας πως η Ιστορία δεν διδάσκει, αλλά σημαίνει.
Με αυτά τα στοιχεία, ο σουηδός συγγραφέας και ιστορικός Πέτερ Ενγκλουντ (1957) παραδίδει ένα κείμενο που με τον παραδοσιακό τρόπο θα χαρακτηρίσουμε εξόχως αξιοπρόσεκτο, το οποίο εξυπηρετείται άριστα από τον μεταφραστή Γρηγόρη Κονδύλη και τις υποσελίδιες συμπληρώσεις και διευκρινίσεις συγγραφέα και μεταφραστή, πρόσθετο δηλαδή περιεχόμενο για συνεκτική προβολή αναγκαίων δευτερογενών πληροφοριών και εκτενή βιβλιογραφία, όπου αναφέρονται όλα όσα έγραψαν, διηγήθηκαν και διέσωσαν οι αναγνωρισμένοι και ξεχασμένοι υπόδουλοι των γεγονότων κατά τον Νοέμβριο του 1942.
Ο Ενγκλουντ, μέλος της Σουηδικής Ακαδημίας από το 2002 και Μόνιμος Γραμματέας της από το 2009, γεννήθηκε και μεγάλωσε στην πόλη Μπόντεν της Βόρειας Σουηδίας κοντά στον Αρκτικό Κύκλο. Με σπουδές Αρχαιολογίας, Φιλοσοφίας και Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο της Ουψάλα, απέκτησε διεθνή φήμη με το πρώτο βιβλίο του, όπου πραγματευόταν την αποτυχία της εισβολής των Σουηδών στη Ρωσία μετά την ήττα στην Πολτάβα της Ουκρανίας το 1709. Συνεργάστηκε επί δέκα χρόνια με την εφημερίδα Expressen της Στοκχόλμης δημοσιεύοντας δοκίμια ιστορίας, βιβλιοκριτικές και ρεπορτάζ από αποστολές σε περιοχές μαχών σε Κροατία, Βοσνία, Αφγανιστάν. Μακρόχρονη συνεργασία είχε στη συνέχεια με την Dagens Nyheter, πρωινή εφημερίδα της Κοπεγχάγης. Στο μεταξύ δεν έπαψε να αναλύει και σχολιάζει τα γεγονότα που διαμόρφωσαν τη Σκανδιναβία και την Ανατολική Ευρώπη κατά τον 17ο αιώνα σε σειρά εκδόσεων στηριζόμενων σε αλληλοτροφοδοτούμενες πηγές μαρτυριών, αναφορών και αρχείων. Λέγεται πως σε όλο αυτό το διάστημα συγκέντρωνε το υλικό που εντάχθηκε στις Εφιαλτικές νύχτες, έργο που κυκλοφόρησε το 2022 και έτυχε διεθνούς ενθουσιασμού.
googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_m1'); });Το σημείο εκκίνησης αυτού του έργου είναι ευδιάκριτο: καθοριστικός μήνας για την ήττα του Αξονα ναζιστικής Γερμανίας, φασιστικής Ιταλίας και εθνικιστικής Ιαπωνίας υπήρξε ο Νοέμβριος του 1942, παρόλο που η αίσθηση (αν όχι η βεβαιότητα) στις κατακτημένες χώρες ήταν πως η «τελική νίκη του κακού» πλησίαζε. Κατά ένα παράδοξο θα λέγαμε συγχρονισμό, κάθε μέρα εκείνου του Νοεμβρίου αποδείκνυε πως τα πράγματα έπαιρναν ευνοϊκή τροπή για τους Συμμάχους. Χωρισμένος ο μήνας σε τέσσερις εβδομάδες και μέρα με τη μέρα αρχικούς μικρούς και μεγάλους σχεδιασμούς, ενθαρρυντικά νέα στη συνέχεια, σημείο καμπής τις συμμαχικές επιτυχίες και τέλος την ανάσα μιας λύτρωσης που, όπως αποδείχθηκε, χρειάστηκε άλλα τρία χρόνια για να γεννηθεί, ο Ενγκλουντ συσσωρεύει και διαχέει μέσα από τις πράξεις και δράσεις τριάντα πέντε «πρωταγωνιστών» και εκατοντάδας «συμπαικτών» τη σωτηρία ενός κόσμου που πολύ είχε αμαρτήσει. Στις 16 Νοεμβρίου 1942 έγινε το πρώτο βήμα για τη δημιουργία ατομικής βόμβας: αυτή η νέα αμαρτία ήταν αναπόφευκτη.
Ως εκείνο τον Νοέμβριο, λοιπόν, η εμπλοκή των Ηνωμένων Πολιτειών, άτσαλα ενισχυόμενη αρχικά, σύντομα όμως οργανωμένη, προσδιόρισε τις στρατηγικές στα μέτωπα της Ανατολικής Ασίας και του Ειρηνικού, καθώς και με την απόβαση στη γαλλική Αλγερία. Η Σοβιετική Ρωσία του Στάλιν αντιμετώπιζε την πολιορκία του Λένινγκραντ και τσαλάκωνε αργά και σταθερά τα γερμανικά στρατεύματα στο Στάλινγκραντ. Οι μάχες στη Λιβύη, σε Τομπρούκ, Ελ Αλαμέιν, Μάρσα Ματρούχ, Βεγγάζη, ανηλεείς και αποφασιστικές με αντίπαλο τις δυνάμεις του γερμανικού African Corps και της «Αλεπούς της ερήμου» στρατηγού Ρόμελ άρχιζαν να θεμελιώνουν μια άλλη προοπτική, παρόλο που η γενοκτονία των Εβραίων λάβαινε βιομηχανικές διαστάσεις χαμού και η γερμανική κοινωνία ύψωνε με το παραμικρό τη δεξιά χαιρετίζοντας τον Χίτλερ.
googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_middle_2'); });Βέβαια, η ζωή συνέχιζε τον δρόμο της: γιορτές, δεξιώσεις, τελετές θριάμβου και παρελάσεις στη Γερμανία, συναυλίες, όπερες και θεατρικές παραστάσεις όπου καρφίτσα δεν έπεφτε στη Βιέννη, επιδείξεις μόδας στο Παρίσι, αβέβαιη προστασία εβραίων μεταναστών στην Σαγκάη, πορνεία με νεαρές Κορεάτισες προς ικανοποίηση ημερησίως είκοσι ως τριάντα ιαπώνων στρατιωτών και αξιωματικών, σχετική ανησυχία στην Αγγλία και στις μεγαλουπόλεις των Ηνωμένων Πολιτειών για το κάλεσμα στα όπλα και τις επιστρατεύσεις, τις αυξήσεις στα τρόφιμα, παράλληλα με τη φρενήρη παραγωγή όπλων και τη δημιουργία νέων αμερικανικών πόλεων, όπου χτίζονταν πυρετωδώς πολεμικά πλοία (τα Λίμπερτι), ενώ οι ιαπωνικές δυνάμεις σφυροκοπούσαν νηοπομπές και αντιστέκονταν μέχρι θανάτου σε νησίδες, ατόλες, ακτές και πυκνά δάση, αφήνοντας πίσω τους σωρούς νεκρών και ελάχιστους τραυματίες που δεν είχαν προλάβει να αυτοκτονήσουν με το όνομα του αυτοκράτορα Χιροχίτο στα χείλη τους.
googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_m2'); });Σε τέτοιες περιπτώσεις, όπου, για παράδειγμα, στρατεύματα Αυστραλών βρίσκονταν σε απόσταση αναπνοής από τους Ιάπωνες, η σωτηρία τους εξασφαλιζόταν όταν έβρισκαν διόδους διαφυγής όπου δεν έφτανε η μυρουδιά από τα καινούργια δερμάτινα αμπέχονα των Ιαπώνων. Πάνοπλοι Αυστραλοί επίσης, προχωρώντας προς μια στρατηγικής σημασίας πόλη στην Παπούα-Νέα Γουϊνέα, είδαν απέναντί τους ημίγυμνους ιθαγενείς να τους απειλούν με τόξα και ακόντια, έτσι που χρειάστηκε χρόνος και ψυχραιμία για να υπάρξουν συμφιλίωση και συμπάθειες. Εξουθενωμένοι Ιταλοί που είχαν πολεμήσει με χαμηλό ηθικό στη Λιβύη πεζοπορούσαν προς τις ακτές αναζητώντας τροφή, ψάχνοντας να παραδοθούν και έπεφταν πεινασμένοι στη θάλασσα για να πλυθούν. Οι νύχτες ήταν πράγματι εφιαλτικές όταν αεροπλάνα της βρετανικής RAF (Royal Airforce) βομβάρδιζαν γερμανικές περιοχές, αδιάφορο αν ήταν πόλεις ή χωράφια, αδιάφορο αν ξεκληρίζονταν άμαχοι ή αγελάδες σε μια μορφή παιχνιδιού όπου το κέρδος ήταν η ασφαλής επιστροφή για την ανάληψη νέας ολόιδιας αποστολής μέχρι τελικής πτώσεως από τυχαίες αντιαεροπορικές βολές.
googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_middle_3'); });Γιατί, όπως έλεγε ένας σοφός ζητιάνος της ερήμου στον στρατιώτη Πάολο Κάτσα Ντομινιόνι, όλα είναι «τακφίρ», δηλαδή θυσία αθώων, επειδή το θέλησαν μια χούφτα άλλοι προκειμένου να αποκομίσουν δόξα και κέρδη, σαν να έχει πέσει κατάρα, ασχέτως αν η Πολωνή Ντανούτα αποφασίζει να απελευθερώσει τον κλεισμένο στο Αουσβιτς Γιούζεκ της και το πετυχαίνει ύστερα από αλλεπάλληλες αιτήσεις (ακόμα και προς τον Χίτλερ) και συνάντηση εντέλει με τον διοικητή του στρατοπέδου Ρούντολφ Χες, ταγματάρχη των Ες-Ες. Η Ντανούτα θα γίνει σωτήρας των αγροτών, υποχρεωμένων να παραδίδουν συγκεκριμένες ποσότητες σιτηρών άσχετων με την παραγωγή στις γερμανικές στρατιωτικές αποθήκες, εκείνη όμως λογάριαζε ποιο ήταν το δίκαιο και ποια η ωφέλεια.
Στην τόσο απάνθρωπα ανθρώπινη κατάσταση δεν έλειπαν οι εχθρότητες μεταξύ στρατιωτών και αξιωματικών. Σύνηθες να επιδιώκουν τιμές και παράσημα οι «μονιμάδες» αξιωματικοί, σύνηθες να χάνονται στρατιώτες «υπέρ πατρίδος» σε άσκοπες αψιμαχίες και στα μετόπισθεν. Σπάνιες συχνά και παράλογες διασώσεις τραυματιών στις κινητές ιατρικές μονάδες των αντιπάλων, συντροφικότητα μεταξύ βρετανών πεζικάριων και ιταλών αιχμαλώτων μετά την μάχη, επισφραγιζόμενη με τραγούδια, ανταλλαγές αναμνηστικών και κρασοκατάνυξη χάρη σε εφόδια παρατημένα εδώ και εκεί, διαρκώς λεηλατημένα και διαρκώς διαθέσιμα.
Και τι απόμεινε από τους «πρωταγωνιστές» και «συμπαίκτες» εκείνου του Νοεμβρίου; Οσοι επέζησαν επέστρεψαν στα ειρηνικά τους έργα και άφησαν έγγραφα και ημερολόγια και τεκμήρια των μαχών και της επιβίωσής τους. Αρκετοί από αυτούς καταπιάστηκαν με την αφέλεια, αλλά και την πίστη να διακηρύσσουν ότι η αιώνια ειρήνη είναι δυνατή, ότι η κοινοτοπία του κακού δεν είναι απρόσβλητη. Κάποιοι έγραψαν σπουδαία λογοτεχνικά έργα. Ο Ιταλο-εβραίος Πρίμο Λέβι, έναν χρόνο μετά τη διάσωσή του από το Αουσβιτς, έγραψε καχύποπτος τους στίχους:
Τώρα που γυρίσαμε στα σπίτια μας
και χορτάσαμε την κοιλιά μας,
δεν έχουμε άλλα να εξιστορήσουμε.
Ηρθε η ώρα. Οπου να ‘ναι θ’ ακούσουμε πάλι
το ξενικό παράγγελμα του στρατοπέδου:
Βστάβατς (εγέρθητι).
Κλείνοντας αυτό εδώ το σημείωμα με τον παραδοσιακό τρόπο, ας πούμε στον επαρκή αναγνώστη ότι οφείλει να γνωρίσει τον Πέτερ Ενγκλουντ.
Την Κυριακή που η εθνική μας ομάδα έκανε στο Χάμπντεν Παρκ της Γλασκώβης τη νίκη κόντρα στη Σκωτία, μάθαμε και ποιες θα είναι οι τέσσερις εθνικές ομάδες που θα διεκδικήσουν το UEFA Νations League στο Final 4 που θα γίνει στη Γερμανία τον επόμενο Ιούνιο. Οι δύο ημιτελικοί θα είναι Ισπανία – Γαλλία και Γερμανία – Πορτογαλία.
Δύσκολο
Είναι οι τέσσερις αυτές ομάδες οι καλύτερες αυτή τη στιγμή στην Ευρώπη; Μπορεί, αλλά είναι δύσκολο να το πεις. Το UEFA Nations League έχει ένα καλό ως διοργάνωση. Δεν έχει προκριματικά. Ολοι τοποθετούνται σε γκρουπ δυναμικότητας και τα γκρουπ αυτά προκύπτουν από τα όσα έχουν κάνει οι εθνικές ομάδες στις προηγούμενες διοργανώσεις. Είναι εύκολο να πει κανείς ότι στη διοργάνωση αυτή ό,τι σπέρνεις θερίζεις. Δεν μπορεί να είσαι τυχερός και να βρεις αντιπάλους του χεριού σου, ώστε να προκριθείς στα τελικά μιας διοργάνωσης χωρίς ιδιαίτερο κόπο και δεν γίνεται στα τελικά της διοργάνωσης να σου προκύψουν από «καραμπόλες» και συμπτώσεις αντίπαλοι χαμηλής δυναμικότητας ώστε να μη δυσκολευτείς ιδιαίτερα να φτάσεις τουλάχιστον μέχρι τα ημιτελικά. Στο UEFA Nations League δεν υπάρχουν διοργανωτές που έχουν προκριθεί χωρίς να δώσουν προκριματικά και δεν υπάρχουν και κληρώσεις που βολεύουν τον γηπεδούχο τελείως τυχαία να αγωνιστεί με αντιπάλους που δύσκολα μπορεί να τον αποκλείσουν, όπως συμβαίνει συνήθως στο Παγκόσμιο Κύπελλο π.χ. Οι Γάλλοι, οι Πορτογάλοι, οι Γερμανοί και οι Ισπανοί που είναι και πρωταθλητές Ευρώπης έφτασαν στο Final 4 ιδροκοπώντας.
googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_m1'); });Πέναλτι
Οι τρεις από τις τέσσερις ομάδες, οι Γάλλοι, οι Ισπανοί και οι Πορτογάλοι, προκρίθηκαν έπειτα από παράταση σε παιχνίδια που μάλιστα έδωσαν στις έδρες τους. Οι Ισπανοί μετά το 2-2 που απέσπασαν στην Ολλανδία από τους Οράνιε του Κούμαν, δημιουργούσαν την εντύπωση ότι θα τα καταφέρουν να βρουν μια νίκη και να προκριθούν. Τα κατάφεραν, αλλά μόνο στα πέναλτι κι αυτό γιατί η Ολλανδία είναι η εθνική ομάδα που στα πέναλτι δεν κερδίζει ποτέ. Οταν ο τερματοφύλακας της Ολλανδίας Μπαρτ Φερμπούγκεν υπνώτισε τον Γιαμάλ και μπλόκαρε το πέναλτι που το αστέρι της Μπαρτσελόνα εκτέλεσε, πίστευα πως θα δούμε τους Ολλανδούς να προκρίνονται κερδίζοντας στη διαδικασία της ρουλέτας, αλλά δεν συνέβη τίποτα τέτοιο. Αστόχησε ο Μάλεν. Σκόραρε ο Λόπεθ και δεν ήρθε η συντέλεια του κόσμου που δεν θα γλιτώναμε. Και οι Γάλλοι με την Κροατία στα πέναλτι πήραν την πρόκριση. Εχουμε κάνει του κόσμου τα μνημόσυνα τα τελευταία χρόνια στην Κροατία πιστεύοντας ότι η καταπληκτική της ομάδα που αγωνίστηκε στον τελικό του Μουντιάλ του 2018 δεν μπορεί να έχει συνέχεια. Οι Κροάτες όντως βασανίζονται στα προκριματικά του Εuro και του Μουντιάλ γιατί δεν έχουν βρει διαδόχους του Μάντζουκιτς, του Μπρόζοβιτς και του Ράκιτις, αλλά με τον γέρο Μόντριτς και τον γέρο Πέρισιτς παρόντες θυμίζουν σε κάθε περίπτωση την πατριωτική τους υπερηφάνεια. Στο Ζάγκρεπ είχαν κερδίσει τη Γαλλία με 2-0 και την Κυριακή το βράδυ στο Παρίσι κρατούσαν στα χέρια τους τα εισιτήρια για το Final 4 μέχρι το 80′ όταν και ο Ντεμπέλε θύμισε στους δύσπιστους ότι φέτος είναι η χρονιά του, κάνοντας το 2-0. Στη διαδικασία των πέναλτι οι Κροάτες έμοιαζαν να έχουν ένα μεγάλο αβαντάζ γιατί ο τερματοφύλακάς τους, ο γνωστός μας Λίβακοβιτς, είναι σπεσιαλίστας στις επεμβάσεις. Ο Κροάτης ακούμπησε την μπάλα σε τρεις εκτελέσεις, έμοιαζε ότι θα αποκρούσει τα πέναλτι που χτύπησαν και ο Τσουαμενί και ο Εμπαπέ και στο τέλος ο Οπαμαεκανό. Αλλά ο ασταθής και πολυσυζητημένος τερματοφύλακας των Γάλλων Μενιάν δεν ακουμπούσε απλά την μπάλα: την έπιανε κιόλας! Τρεις δικές του επεμβάσεις χάρισαν στον Ντιντιέ Ντεσάν μία πρόκριση και φυσικά την ηρεμία να πάει στη Γερμανία να διεκδικήσει ένα ακόμα τρόπαιο. Και οι Πορτογάλοι στην παράταση απέκλεισαν τους Δανούς. Εξακολουθούν να κουβαλάνε τον σταυρό του μαρτυρίου που λέγεται Κριστιάνο Ρονάλντο και που δεν πρόκειται να πει αντίο στην εθνική ομάδα της Πορτογαλίας αν δεν σηκώσει κάποιο τρόπαιο. Αστόχησε σε πέναλτι και χρειάστηκε να βγει από το παιχνίδι κατάκοπος στο 90′ για να βρουν οι Πορτογάλοι γκολ και να κεφαλαιοποιήσουν την υπεροχή τους. Σκόραρε ο Ράμος που μπήκε στη θέση του και χάρη στο χατ τρικ ενός άλλου που ήρθε από τον πάγκο, του Τρινκάο, οι Πορτογάλοι κέρδισαν 5-2 τη Δανία.
googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_middle_2'); });Γερμανοί
googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_m2'); });Οι μόνοι που δεν χρειάστηκαν παράταση για να προκριθούν ήταν οι Γερμανοί που κατάφεραν επιτέλους να αφήσουν πίσω τους τούς καιρούς που απλώς έβλεπαν τις φανέλες των Ιταλών και βραχυκύκλωναν. Κέρδισαν το πρώτο ματς στην Ιταλία με 1-2 κάνοντας ανατροπή και στη ρεβάνς της Κυριακής έμοιαζαν έτοιμοι για ένα πάρτι. Προηγήθηκαν με 3-0 στο ημίχρονο, αλλά επειδή ποτέ κανένα παιχνίδι ανάμεσα στους Ιταλούς και τους Γερμανούς δεν πρέπει να έχει διαδικαστικό χαρακτήρα, οι Ιταλοί στην επανάληψη γύρισαν το ματς, μείωσαν με δύο γκολ του Κεν πολύ γρήγορα σε 3-2 και αν στο 75′ ο γνωστός ο πολωνός διαιτητής Μαρσίνιακ δεν έπαιρνε πίσω την απόφασή του να τους δώσει ένα πέναλτι για να ανατροπή του Λοκατέλι θα είχαμε χτυποκάρδια. Οι Ιταλοί κατάφεραν να ισοφαρίσουν στις καθυστερήσεις, κυρίως όμως έφυγαν από τη διοργάνωση με την πίκρα ότι πλήρωσαν ακριβά τα λάθη τους. Το γκολ με το οποίο οι Γερμανοί προηγήθηκαν με 2-0 δεν το βλέπεις ούτε σε αυλή σχολείου! Ο ιταλός τερματοφύλακας Ντοναρούμα καβγαδίζει με τους αμυντικούς του, που κρίνουν σωστό να του απαντήσουν αντί να μαρκάρουν τους Γερμανούς που έχουν κερδίσει ένα κόρνερ. Οι Γερμανοί το εκτέλεσαν γρήγορα και ο Μουσιάλα σε άδειο τέρμα σκόραρε, ενώ ο Ντοναρούμα και ο τηλεσκηνοθέτης που έχασε το γκολ στη μετάδοση του παιχνιδιού δεν κατάλαβαν τι έγινε. Μην πει κάποιος ότι αυτό είναι ενδεικτικό του επιπέδου της διοργάνωσης. Είναι απλά απόδειξη του ανύπαρκτου επιπέδου της ιταλικής άμυνας. Ο Μπαρέζι, ο Καναβάρο, ο Νέστα, αλλά και ο Ντίνο Τζοφ, ο Καμπρίνι και ο Τζεντίλε πρέπει την Κυριακή το βράδυ να κοκκίνισαν από ντροπή.
Δίκαια, αλλά
Ο τρόπος που προκρίθηκαν οι τέσσερις δείχνει πάντως ότι στο ευρωπαϊκό ποδόσφαιρο επικρατεί η απόλυτη ισορροπία. Οι τέσσερις που θα βρεθούν στο Final 4 της Γερμανίας μοιάζουν να βρίσκονται σε αυτό δικαίως, καθώς είναι οι ευρωπαϊκές ομάδες που μαζί με την Αγγλία είναι τα τελευταία χρόνια οι πιο σταθερές. Και από την άλλη και οι τέσσερις θα μπορούσαν να έχουν αποκλειστεί. Και κανείς δεν θα μιλούσε για αδικία.
Ο γάτος Φράνκι έχει την τιμητική του στο αλληγορικό παραμύθι των δύο ανατολικογερμανών δημοσιογράφων και συγγραφέων, του Γιόχεν Γκουτς (1971) και του Μαξίμ Λέο (1970), που και οι δύο γεννήθηκαν στο Ανατολικό Βερολίνο και γνώρισαν από κοντά τις μεγάλες πολιτικές και κοινωνικές αλλαγές στην πατρίδα τους.
Φαίνεται ότι οι γάτοι προσφέρουν μυθιστορηματικές περιπέτειες και σε άλλες περιπτώσεις, όπως συνέβη με τα έργα της Πατρίσια Χάισμιθ υπό τον τίτλο Γάτες, τρία διηγήματα, ένα δοκίμιο και επτά σχέδια, μετάφραση Ανδρέας Αποστολίδης και Γιάννης Ζέρβας, Αγρα 2021· των δύο ιαπώνων συγγραφέων, του Νατσουκάβα Σοσούκε, Ο γάτος που έσωζε βιβλία, μετάφραση Αύγουστος Κορτώ, Ψυχογιός 2021 και της Χίρο Αρικάουα, Το χρονικό ενός πολυταξιδεμένου γάτου, μετάφραση Αλεξάνδρα Κονταξάκη, Μίνωας 2018.
Ο Φράνκι, ο γεμάτος απορίες και περιέργεια γάτος, αφηγείται τις περιπέτειές του και αναφέρεται στα μαθήματα ζωής τα οποία έλαβε από τη σχέση του με τον Ρίχαρντ Γκολντ, συγγραφέα, έναν καλλιεργημένο άντρα που, όμως, έχει κατάθλιψη και είναι αποφασισμένος να δώσει τέλος στη ζωή του επηρεασμένος από τον αδόκητο θάνατο της γυναίκας του. Η παρουσία του Φράνκι στην καθημερινότητα του Ρ. Γκολντ τού προσφέρει μια ανάσα και τον απομακρύνει προσωρινά από τους δαίμονές του. Οι ανάγκες των δύο τούς φέρνουν κοντά, και ο ένας δίνει στον άλλο μαθήματα ζωής ενώ ο Φράνκι, όπως και ο Παπουτσωμένος Γάτος, ο ήρωας του ομώνυμου παραμυθιού του Σαρλ Περό – στη συλλογή Ιστορίες και παραμύθια του παρελθόντος, 1697 – αποδεικνύεται ο σωτήρας του κυρίου του.
googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_m1'); });Με ειρωνεία και σαρκασμό συζητούνται θέματα όπως είναι αυτό της φιλίας, του έρωτα, της θρησκευτικής πίστης, του νοήματος της ζωής, της κατάθλιψης, της ματαιοδοξίας και του θανάτου, ο οποίος προσεγγίζεται με χιούμορ.
Η ιστορία αυτή, ένα καλογραμμένο διαχρονικό παραμύθι, που με έμμεσο συμπυκνωμένο τρόπο σχολιάζει τα ανθρώπινα και απευθύνεται σε μικρούς και μεγάλους, διαβάζεται ευχάριστα. Δεν πρόκειται, ωστόσο, μόνο για μια φιλοσοφική αλληγορία αλλά και πολιτική, αφού με απλό τρόπο γίνεται αναφορά σε δύσκολα ζητήματα: στα αυταρχικά καθεστώτα, τις αυθαιρεσίες εκ μέρους των ηγετών, την παραπλάνηση των πολιτών από τα διάφορα κέντρα εξουσίας.
Ο Αιγύπτιος Σοναλάχ Ιμπραήμ (Κάιρο, 1937) είναι ένας από τους πλέον ιδιότυπους της Γενιάς του ’60 πεζογράφους της σύγχρονης αιγυπτιακής λογοτεχνίας – μιας σχεδόν άγνωστης λογοτεχνίας στο ελληνικό κοινό.
Τα έργα του – μα και η ίδια του η ζωή – χαρακτηρίζονται από αριστερές ιδέες και προσπαθούν να διαμορφώσουν μια προοδευτική συνείδηση σε ένα πλατύτερο κοινό.
Ο ίδιος άλλωστε φυλακίστηκε κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του ’60, όπως και αρνήθηκε το 2003 να παραλάβει το βραβείο του υπουργείου Πολιτισμού της χώρας του. Ολη του τη ζωή υπήρξε ένας συνειδητός αμφισβητίας όλων των αιγυπτιακών καθεστώτων, όπως βέβαια και θερμός υποστηρικτής μιας μαρξιστικής σκέψης μέσω της οποίας κρίνει τις παγκόσμιες πολιτικές πρακτικές Δύσης και Ανατολής. Στο έργο του αυτό – μα και σε άλλα, όπως μας πληροφορούν διεθνή δημοσιεύματα – προτιμά να χρησιμοποιεί την πρωτοπρόσωπη αφήγηση και πολλά στοιχεία μιας καθημερινότητας έτσι όπως αυτή εκφράζεται στην κοινωνία της χώρας του.
googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_m1'); });Καταγγέλλει την ανάμειξη της Δύσης στα πολιτικά ζητήματα της Αιγύπτου και γενικότερα στον Τρίτο Κόσμο. Μα διατηρεί πάντα μια αμεσότητα στις περιγραφές του καθώς δεν διστάζει να χρησιμοποιήσει – και μάλιστα με λεπτομερή τρόπο – συνήθειες των ατόμων της μεσαίας τάξης.
Στα ελληνικά έχει μεταφραστεί μόνο ένα του έργο, «Η Επιτροπή» (1981), που εδώ κυκλοφόρησε μόλις το 2019, σε μετάφραση της δόκιμης μεταφράστριας αραβικής λογοτεχνίας Πέρσας Κουμούτση. Η κριτική έχει επισημάνει κάποιες αντιστοιχίσεις του συγκεκριμένου έργου με τη «Δίκη» του Κάφκα. Αλλά όσο κι αν σε μια πρώτη ανάγνωση μπορεί κανείς να διακρίνει μια καφκική ατμόσφαιρα στο έργο του αιγύπτιου συγγραφέα, πολύ γρήγορα γίνεται σαφής η διαφορά στον τρόπο που «ορά» τον κόσμο ένας κεντροευρωπαίος στοχαστής του ανθρώπινου αδιεξόδου και ένας Αραβας αριστερών παρεμβάσεων.
Το συγκεκριμένο έργο δεν έχει μια ιδιαιτέρως έντονη πλοκή. Περισσότερο στηρίζεται – ομολογουμένως καφκικό το εύρημα – στην αυτόβουλη παρουσίαση ενός νεαρού άνδρα μπροστά σε μια άτυπη όσο και πανίσχυρη Επιτροπή, για να απολογηθεί στην αρχή για κάποια πράξη του που δεν γνωρίζει και στη συνέχεια για να αναπτύξει ιδέες που, αν και δικές του, πιστεύει πως πρέπει να τις προδώσει.
googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_m2'); });Ο Σοναλάχ Ιμπραήμ δεν θα δώσει όνομα στον ήρωά του. Και όσα μέλη της Επιτροπής θα πλησιάσει περισσότερο θα τα ονομάζει με τις ιδιότητές τους – ο Πρόεδρος, ο Στρατιωτικός κ.λπ. – ή με τα χαρακτηριστικά τους – ο Κοντός, ο Ξανθός κ.λπ. Το απρόσωπο βοηθά στην αποτελεσματικότερη καταγραφή της σχέσης πολίτη και κράτους.
googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_middle_2'); });Η εξέταση του κεντρικού προσώπου εκ μέρους της Επιτροπής δεν έχει περιορισμένη χρονική διάρκεια. Μπορεί να κρατήσει όσο διάστημα ο εξεταζόμενος θα έχει ανάγκη.
Και αυτό θα γίνει. Αλλά ο ανώνυμος απλός αυτός άνθρωπος ενώ θα αναζητά τρόπους καταγραφής σκέψεων και έρευνας που πιστεύει πως θα καλύψουν τις – άγνωστες σε αυτόν – προθέσεις της Επιτροπής, ολοένα και θα εμβαθύνει στα πολιτικά και κοινωνικά ζητήματα που απασχολούν την εποχή του – μέσα και προς τα τέλη του 20ού αιώνα.
Και ο Σοναλάχ Ιμπραήμ θα βρει ευκαιρία να καταγράψει τους νεοφανείς τρόπους με τους οποίους οι κατέχοντες την εξουσία ελέγχουν τους πολίτες: «Κάποτε τα καθεστώτα αυτά απευθύνονταν στους πολίτες με τον τρόπο της πειθούς, με τις φυλακές και τα βασανιστήρια, αλλά η διαφοροποίηση πρόσθεσε νέους και διαφορετικούς τρόπους επιβολής: από τις σαρκικές απολαύσεις που προσφέρονται παντού, ακόμα και στην τηλεόραση, έως τις εισαγγελικές επιτροπές και όχι μόνο. Κάποτε τα κόμματα ύψωναν τα ίδια συνθήματα, τον τελευταίο καιρό κατάλαβαν τη σημασία της διαφοροποίησης στην πολιτική τους γλώσσα, έτσι τα συνθήματα αλλάζουν τώρα ριζικά. Οπως επίσης κατάλαβαν τη σημασία της διαφοροποίησης στις συμμαχίες, στους συνασπισμούς κατά των αντιπάλων ή και των εχθρών τους».
Οπότε, σιγά σιγά, ο αυτοβούλως όσο και αναίτια προσερχόμενος σε μια Επιτροπή για να του αναγνωριστεί μια ασαφής ιδιότητα συνετού και υπάκουου πολίτη, θα αποκτά αυτογνωσία και τρόπους ανάγνωσης των γεγονότων. Θα αποκτά τη δική του βούληση, αλλά και το θάρρος να μπορεί μόνος του να ορίζει τις σκέψεις και τις πράξεις του.
googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_middle_3'); });Η καταπίεση μπορεί να οδηγήσει στην αυτογνωσία – μάλλον αυτό πρεσβεύει ο Σοναλάχ Ιμπραήμ. Κι έτσι η τελική πρόταση του έργου – «Τότε ακριβώς, ύψωσα το πονεμένο χέρι μου στο στόμα κι άρχισα να τρώω τον εαυτό μου» – περιγράφει το πώς το σαρκίο που κάποιοι μπορούσαν να το έχουν δεμένο, αυτοαναιρείται και μετατρέπεται το ίδιο σε κάτι το άυλο, το ελεύθερο. Η σάρκα γίνεται πνεύμα· η αδυναμία του σώματος μετατρέπεται σε ελεύθερη σκέψη.
Από τα πλέον ιδιότυπα πεζογραφήματα που μας κάνει να αναρωτιόμαστε το γιατί δεν έχουν και άλλα έργα του Σοναλάχ Ιμπραήμ μεταφραστεί στα ελληνικά. Η φιλοσοφική διάθεση συμπορεύεται με τον σαρκασμό, το αστυνομικό στοιχείο συνυπάρχει με την πολιτική στάση, η συχνά εγκεφαλική ανάλυση χαριεντίζεται με την αμεσότητα της παιδικής αφέλειας. Αυτό το ιδιαίτερο συγγραφικό ύφος η Πέρσα Κουμούτση άψογα το έχει μεταφέρει στη δική μας γλώσσα. Η έκδοση συνοδεύεται από μια εμπεριστατωμένη εισαγωγή της Διώνης Δημητριάδη.
Η Αλάρα Σεχίτλερ, μία από τις μεγαλύτερες ελπίδες της Μπάγερν Μονάχου, βρέθηκε στο επίκεντρο της προσοχής όχι μόνο για τις ποδοσφαιρικές της ικανότητες, αλλά και για μια πρωτόγνωρη απόφαση που αναγκάστηκε να πάρει.
Η 18χρονη γερμανίδα ποδοσφαιρίστρια, που εντάχθηκε στον σύλλογο το 2023, αφαίρεσε το επίθετό της από την εμφάνισή της και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης λόγω της εκμετάλλευσής του από νεοναζιστικούς κύκλους.
Η περίεργη ηχητική ομοιότητα του επωνύμου της με το όνομα του Αδόλφου Χίτλερ οδήγησε σε μια σειρά από ακατάλληλα αστεία και προπαγανδιστικές κινήσεις από ακροδεξιές ομάδες στη Γερμανία.
googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_m1'); });Το φαινόμενο αυτό πήρε διαστάσεις που ανάγκασαν τη νεαρή ποδοσφαιρίστρια να ζητήσει από την Μπάγερν Μονάχου και τη Γερμανική Ομοσπονδία Ποδοσφαίρου (DFB) να αγωνίζεται αποκλειστικά με το μικρό της όνομα.
Η απόφαση έγινε αποδεκτή και από την UEFA, και έτσι, από τις αρχές του 2025, η Σεχίτλερ εμφανίζεται στα γήπεδα ως απλά «Αλάρα».
Αν και το επίθετό της είναι κοινό στην Τουρκία – λόγω της καταγωγής του πατέρα της – στη Γερμανία η ηχητική του ομοιότητα δημιούργησε αρνητικές συνδηλώσεις.
googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_m2'); });Ετσι, η 18χρονη έγινε η πρώτη ποδοσφαιρίστρια, τόσο σε επίπεδο ανδρών όσο και γυναικών, που αγωνίζεται για τη γερμανική εθνική ομάδα έχοντας στην εμφάνισή της μόνο το όνομά της. Για την ιστορία, η λέξη «şehitler» στα τουρκικά σημαίνει «μάρτυρες».
Πιο συγκεκριμένα, αναφέρεται σε άτομα που θυσίασαν τη ζωή τους για μια πατρίδα, μια ιδέα ή μια θρησκεία. Στην τουρκική γλώσσα, η λέξη «şehit» (μάρτυρας) προέρχεται από την αραβική λέξη šahīd. Η πληθυντική μορφή της λέξης είναι «şehitler».
Η λέξη αυτή χρησιμοποιείται συχνά στην Τουρκία για να περιγράψει στρατιώτες και άλλους ανθρώπους που σκοτώθηκαν ενώ υπηρετούσαν τη χώρα τους.
Η άνοδοςΗ Αλάρα Σεχίτλερ υπέγραψε με την Μπάγερν Μονάχου τον Φεβρουάριο του 2023, με συμβόλαιο που την κράτησε στην ομάδα μέχρι το καλοκαίρι του 2025.
googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_middle_2'); });Το ντεμπούτο της με την πρώτη ομάδα έγινε στις 22 Οκτωβρίου 2023, όταν μπήκε ως αλλαγή στη θέση της έμπειρης Λίντα Ντάλμαν, μιας εκ των ηγετικών μορφών της ομάδας.
Η πρώτη της μεγάλη στιγμή ήρθε ένα χρόνο αργότερα, όταν σημείωσε το πρώτο της γκολ στην Bundesliga γυναικών, χαρίζοντας στην Μπάγερν τη νίκη με 3-2 επί της Μπάγερ Λεβερκούζεν με ένα κρίσιμο γκολ στο 90ο λεπτό.
Η πορεία της στο πρωτάθλημα είναι εντυπωσιακή, καθώς τη σεζόν 2023-24 κατέκτησε το πρωτάθλημα Γερμανίας, το οποίο ήταν ο πρώτος σημαντικός τίτλος στην καριέρα της.
Την πρώτη της χρονιά με την πρώτη ομάδα κατέγραψε 805 λεπτά συμμετοχής σε 9 αγώνες, πετυχαίνοντας 3 γκολ. Την τρέχουσα σεζόν έχει ήδη καταγράψει 445 λεπτά συμμετοχής σε 12 παιχνίδια, σημειώνοντας ξανά 3 τέρματα.
Η Σεχίτλερ δεν ξεχωρίζει μόνο σε συλλογικό επίπεδο, αλλά και στη γερμανική εθνική ομάδα. Εχει περάσει από όλες τις ηλικιακές κατηγορίες, έχοντας φορέσει τη φανέλα της Γερμανίας 49 φορές.
Το μέλλον μπροστά τηςΤο ταλέντο της αναδείχθηκε από μικρή ηλικία, όταν κατέκτησε το Ευρωπαϊκό Πρωτάθλημα Κορασίδων (U17) με τη Γερμανία.
Στη συνέχεια, έφτασε στον τελικό του Ευρωπαϊκού Πρωταθλήματος με την ομάδα U19, όπου κατέκτησε τη δεύτερη θέση.
Η ατομική της ποιότητα επιβραβεύθηκε το 2024, όταν τιμήθηκε με το Χρυσό Μετάλλιο Fritz Walter, που απονέμεται από τη Γερμανική Ομοσπονδία στους κορυφαίους νεαρούς ποδοσφαιριστές της χώρας.
googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_middle_3'); });Η περίπτωση της Αλάρα Σεχίτλερ δείχνει πώς ακόμη και οι νεαροί αθλητές μπορούν να γίνουν στόχος πολιτικών και κοινωνικών εντάσεων, χωρίς να το επιδιώκουν.
Το γεγονός ότι αναγκάστηκε να αλλάξει δημόσια το όνομά της, προκειμένου να αποφύγει την εκμετάλλευσή του από ακροδεξιές ομάδες, είναι μοναδικό στο παγκόσμιο ποδόσφαιρο.
Ωστόσο, η απόφασή της έστειλε ένα ισχυρό μήνυμα ενάντια στη διαστρέβλωση και την πολιτική εκμετάλλευση του αθλητισμού. Αντί να αφήσει το όνομά της να γίνει αντικείμενο προπαγάνδας, η ίδια επέλεξε να επικεντρωθεί στο ποδόσφαιρο και στην καριέρα της.
Με τις επιδόσεις της στην Μπάγερν και στη γερμανική εθνική ομάδα, η Αλάρα έχει όλα τα φόντα να καθιερωθεί ως μία από τις κορυφαίες μέσες του γυναικείου ποδοσφαίρου στην Ευρώπη. Και το πιο σημαντικό: το όνομά της θα συνεχίσει να γράφεται στην ιστορία, όχι για το πώς προφερόταν, αλλά για τα όσα πετυχαίνει στο γήπεδο.
Πώς μπορείτε να αναγνωρίσετε τους έξυπνους ανθρώπους; Ο Joe’Van Howell, Καθηγητής Νευρολογίας-Νευροψυχολογίας στο Λονδίνο, απαντά μέσω ανάρτησης του ακόλουθου δημοσιεύματος.
Πολλοί χρήστες του Quora (Το Quora είναι ένας ιστότοπος κοινωνικής δικτύωσης με ερωτήσεις και απαντήσεις που εδρεύει στο Mountain View της Καλιφόρνια) τόνισαν, ότι οι ευφυείς άνθρωποι είναι ευέλικτοι και μπορούν να προσαρμοστούν καλά σε διαφορετικά περιβάλλοντα. Η Ντόνα Χάμετ γράφει, ότι οι ευφυείς άνθρωποι μπορούν να προσαρμοστούν «δείχνοντας ότι όλα μπορούν να γίνουν ανεξάρτητα από τα εμπόδια ή τις δυσκολίες που υπάρχουν γύρω τους».
Μια πρόσφατη ψυχολογική έρευνα υποστηρίζει ακριβώς αυτό. Η ευφυία εξαρτάται από το πόσο είναι κάποιος ικανός να αλλάξει την συμπεριφορά του για να ταιριάξει καλύτερα με το περιβάλλον.
googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_m1'); }); googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_m1'); });Οι έξυπνοι άνθρωποι παραδέχονται ότι δεν γνωρίζουν κάποιο συγκεκριμένο θέμα. Όπως γράφει ο Τζιμ Γουίνερ, οι έξυπνοι άνθρωποι δεν φοβούνται να πουν «αυτό δεν το ξέρω». Αν δεν ξέρουν κάτι, μπορούν να το μάθουν.
Η παρατήρηση του Γουίνερ υποστηρίζεται από την κλασική έρευνα του Τζάστιν Κρούγκερ και του Ντέιβιντ Ντάνινγκ, στην οποία διαπίστωσαν, ότι όσο λιγότερο έξυπνος είναι κάποιος τόσο περισσότερο υπερεκτιμά τις γνωστικές του ικανότητες.
Ο Άλμπερτ Αϊνστάιν είχε πει: «Δεν έχω κάποιο ιδιαίτερο ταλέντο, απλά είμαι παθιασμένα περίεργος».
googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_m2'); }); googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_m2'); });Μια έρευνα που δημοσιεύτηκε το 2016 υποστηρίζει, ότι υπάρχει μια σύνδεση ανάμεσα στην ευφυΐα της παιδικής ηλικίας και το πόσο ανοιχτοί είμαστε σε καινούργιες εμπειρίες, το οποίο ισούται με την πνευματική περιέργεια στην ενήλικη ζωή.
Οι έξυπνοι άνθρωποι δεν αποκλείουν τον εαυτό τους από καινούργιες εμπειρίες ή ιδέες. Ο Χάμετ γράφει «οι έξυπνοι άνθρωποι είναι διατεθειμένοι να αποδεχτούν και να σκεφτούν καινούργιες ιδέες έχοντας το μυαλό τους ανοιχτό».
Οι ψυχολόγοι υποστηρίζουν ότι οι ανοιχτόμυαλοι άνθρωποι, που ψάχνουν για διαφορετικές απόψεις και αντιλήψεις, τείνουν να έχουν μεγαλύτερες βαθμολογίες σε διαγωνίσματα και τεστ.
googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_middle_2'); }); googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_middle_2'); });Ταυτόχρονα, οι έξυπνοι άνθρωποι είναι προσεκτικοί με το ποιες ιδέες θα υιοθετήσουν.
Ο Ντίπανκαρ Τρέχαν επισημαίνει, ότι οι ευφυείς άνθρωποι τείνουν να είναι «πολύ ατομικιστές».
Μια πρόσφατη έρευνα υποστηρίζει, ότι οι έξυπνοι άνθρωποι αντλούν λιγότερη ευχαρίστηση από το να αλληλεπιδρούν με τους φίλους τους σε σχέση με τους άλλους ανθρώπους.
Ο Ζόχερ Αλί γράφει, ότι οι έξυπνοι άνθρωποι μπορούν να ελέγξουν την παρορμητικότητα τους με το να κάνουν σχέδια, να ξεκαθαρίζουν τους στόχους τους, να εξερευνούν εναλλακτικές στρατηγικές και να σκέφτονται τις συνέπειες πριν ξεκινήσουν να κάνουν κάτι.
Σε μια έρευνα του 2009, οι επιστήμονες διαπίστωσαν ότι υπάρχει σύνδεση ανάμεσα στην ευφυΐα και τον αυτο-έλεγχο.
Η Αντβίτα Μπιχάνι επισημαίνει ότι οι έξυπνοι άνθρωποι έχουν πολύ καλύτερη αίσθηση του χιούμορ.
Οι επιστήμονες συμφωνούν. Μια έρευνα διαπίστωσε, ότι οι άνθρωποι που έγραψαν τις πιο αστείες λεζάντες για καρτούν είχαν υψηλότερη βαθμολογία στην μέτρηση της λεκτικής νοημοσύνης.
Κάποιοι ψυχολόγοι υποστηρίζουν ότι η ενσυναίσθηση, που είναι εναρμονισμένη με τις ανάγκες και τα συναισθήματα των άλλων, είναι το βασικό συστατικό της συναισθηματικής νοημοσύνης. Οι συναισθηματικά ευφυείς άνθρωποι δείχνουν μεγάλο ενδιαφέρον να μιλούν με καινούργιους ανθρώπους και να μαθαίνουν όσα περισσότερα μπορούν για αυτούς.
googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_middle_3'); }); googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_middle_3'); });Η Έιπριλ Αστόρια επισημαίνει «νομίζετε ότι δεν υπάρχει καμία σύνδεση ανάμεσα στο σασίμι και το καρπούζι; Κάνετε λάθος! Και τα δυο τρώγονται ωμά και κρύα».
Ο δημοσιογράφος Τσαρλς Ντάχιγκ υποστηρίζει ότι τέτοιου είδους συνδέσεις είναι το σήμα κατατεθέν της δημιουργικότητας.
Ο Μαχές Γκαρκότι λέει, ότι οι πολύ έξυπνοι άνθρωποι χρονοτριβούν στις καθημερινές τους υποχρεώσεις, επειδή εργάζονται πάνω σε πιο σημαντικά πράγματα.
Ο ψυχολόγος Άνταμ Γκραντ υποστηρίζει, ότι η αναβλητικότητα είναι το μυστικό της καινοτομίας και αυτό ενστερνιζόταν απόλυτα και ο Στιβ Τζομπς.
Σύμφωνα με τον Ραμ Κουμάρ απασχολούν πολύ το μυαλό τους με ερωτήματα σχετικά με το σύμπαν και το νόημα της ζωής. Πάντα ρωτάνε ποιο είναι το νόημα των πάντων.
Αυτή η υπαρξιακή σύγχυση ίσως είναι ο λόγος που οι πολύ έξυπνοι άνθρωποι είναι περισσότερο πιθανό να βιώσουν άγχος. Όπως αναφέρει ο Ντέιβιντ Γουίλσον, οι ευφυείς άνθρωποι είναι καλύτερα εξοπλισμένοι για να εξετάζουν τις καταστάσεις πολλές και διαφορετικές οπτικές, πράγμα που σημαίνει, ότι είναι πάντα ενήμεροι για το τι μπορεί να πάει στραβά.
Πολιτική αντιπαράθεση ξέσπασε στην Ιταλία, με την πρωθυπουργό Τζόρτζια Μελόνι, σε παρέμβασή της σε συνέδριο του κεντρώου κόμματος Azione (Δράση), να παίρνει σαφή θέση γύρω από την δημόσια συζήτηση σχετικά με την στρατηγική για την ενίσχυση της αμυντικής ικανότητας της Ευρώπης.
«Στην χώρα μας, ακούω πολιτικούς ηγέτες να τάσσονται υπέρ της ρήξης με τις Ηνωμένες Πολιτείες. Η γραμματέας του κεντροαριστερού Δημοκρατικού Κόμματος, Έλι Σλάιν, λέει ότι δεν μπορεί να είναι σύμμαχοί μας. Συγχρόνως, υπάρχουν πολιτικοί οι οποίοι υποστηρίζουν ότι η Ευρώπη δεν πρέπει να ξοδέψει χρήματα για την ασφάλειά της», σημείωσε.
Μελόνι: Τι προτείνετε; Να γίνει η Ευρώπη μια μεγάλη κοινότητα χίπηδων, αποστρατιωτικοποιημένη;Για να τονίσει χαρακτηριστικά: «Δεν καταλαβαίνω. Η σχετική πρόταση, δηλαδή, είναι να σπάσουμε κάθε μορφή συμμαχίας με τις Ηνωμένες Πολιτείες, αλλά να τους ζητάμε να ασχολούνται και να υπερασπίζουν την ασφάλειά μας, ή να γίνει η Ευρώπη μια μεγάλη κοινότητα χίπηδων, αποστρατιωτικοποιημένη, η οποία θα επαφίεται στις καλές προθέσεις των ξένων δυνάμεων; Εκ των δύο, προφανώς ισχύει μόνο το ένα, διότι πρέπει να είμαστε σοβαροί στις τοποθετήσεις μας».
googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_m1'); }); googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_m1'); });Από την πλευρά της, η γραμματέας του Δημοκρατικού Κόμματος, Έλι Σλάιν, απάντησε αιχμηρά στην Τζόρτζια Μελόνι, τονίζοντας ότι «υπάρχουν εναλλακτικές από το να είναι κανείς πλήρως υποταγμένος στον Τραμπ και να μην μπορεί ούτε να του ασκήσει κριτική».
«Η εναλλακτική υπάρχει, είναι το αναγκαίο άλμα στον τομέα της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης και στην στρατηγική αυτονομία της ΕΕ. Πρέπει να ξεπεράσουμε την αρχή της ομοφωνίας, να αντιδράσουμε μαζί στους δασμούς και να υπάρξει ένα μεγάλο σχέδιο για την βιομηχανία, τον κοινωνικό τομέα, την οικολογική μετάβαση και την κοινή ευρωπαϊκή άμυνα», υπογράμμισε η Σλάιν.
Υπό την απειλή κατασχέσεων καταθέσεων, ποσών εις χείρας τρίτων, ενοικίων, μισθών, συντάξεων και πλειστηριασμών ακινήτων απειλούνται πάνω από 2,2 εκατ. οφειλέτες ενώ σχεδόν 1,5 εκατ. πολίτες έχουν ήδη βρεθεί έναντι των αναγκαστικών μέτρων είσπραξης της εφορίας. Τα ληξιπρόθεσμα χρέη προς το Δημόσιο αυξήθηκαν το 2024 κατά 7,356 δισ. ευρώ αλλά οι οφειλέτες τον περασμένο Δεκέμβριο ήταν λιγότεροι κατά περίπου 100.000 σε σχέση με ένα χρόνο νωρίτερα.
Τα χρέηΣύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία της ΑΑΔΕ, οι φορολογικές και λοιπές υποχρεώσεις που κατέστησαν ληξιπρόθεσμες μέσα στο περασμένο έτος ανήλθαν σε 7,356 δισ. ευρώ, εκ των οποίων τα 811 εκατ. ευρώ προστέθηκαν μόνο τον Δεκέμβριο.
googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_m1'); });Από το σύνολο των 108,059 δισ. ευρώ, τα 26,335 δισ. ευρώ έχουν χαρακτηριστεί ανεπίδεκτα είσπραξης, περιορίζοντας τα χρέη στα οποία επιχειρεί με κάθε τρόπο να αυξήσει τις εισπράξεις η ΑΑΔΕ στα 81,724 δισ. ευρώ.
googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_m1'); }); googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_m1'); });Ανοιχτούς λογαριασμούς με την εφορία είχαν στο τέλος του περασμένου έτους 3.771.707 φορολογούμενοι, πλήθος μειωμένο κατά περίπου 140.000 σε σχέση με ένα μήνα νωρίτερα.
Οι οφειλέτες υπό αναγκαστικά μέτρα είσπραξης έφτασαν τους 1.1565.751, με αύξηση κατά 7.052 ΑΦΜ σε σχέση με ένα μήνα νωρίτερα.
googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_middle_2'); }); googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_m2'); }); Το σχέδιοΤην ίδια στιγμή, νέα alerts για την ενημέρωση των φορολογούμενων κάθε φορά που θα πλησιάζει η ώρα της πληρωμής κάποιου φόρου ή λήγει η προθεσμία υποβολής κάποιας δήλωσης δημιουργεί η ΑΑΔΕ.
googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_m2'); }); googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_m2'); });Το σύστημα έγκαιρης ειδοποίησης των πολιτών εμπλουτίζεται με τα «αναδυόμενα» ηλεκτρονικά μηνύματα συμμόρφωσης – popups.
Κατά το σερφάρισμα στο διαδίκτυο οι φορολογούμενοι θα βλέπουν στην οθόνη του υπολογιστή, του τάμπλετ ή του smartphone τους ένα μήνυμα υπενθύμισης από την ΑΑΔΕ για την τακτοποίηση φορολογικών υποχρεώσεων όπως η πληρωμή της δόσης του ΕΝΦΙΑ, του φόρου εισοδήματος ή του ΦΠΑ, η υποβολή φορολογικής δήλωσης ή δήλωσης ΦΠΑ, η καταβολή δόσης ρύθμισης.
googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_middle_3'); });Εκτός από τα ηλεκτρονικά μηνύματα ο σχεδιασμός της ΑΑΔΕ για τη συμμόρφωση και ενημέρωση των φορολογούμενων περιλαμβάνει φέτος 66.803 τηλεφωνικές επικοινωνίες και 892.385 μοναδικές επικοινωνίες με οφειλέτες που εμφανίζουν για πρώτη φορά ληξιπρόθεσμες οφειλές.
googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_middle_2'); }); googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_middle_2'); });Παράλληλα το σχέδιο δράσης της ΑΑΔΕ για την καλύτερη ενημέρωση των πολιτών προβλέπει:
– Επέκταση του υφιστάμενου Κέντρου Εξυπηρέτησης Φορολογουμένων (ΚΕΦ) ώστε να ενταχθεί σε αυτό το σύνολο των Υπηρεσιών της ΑΑΔΕ (Κεντρικές και Περιφερειακές).
– Δυνατότητα αυτοματοποιημένων μεταβολών στοιχείων επιχειρήσεων φυσικών και νομικών προσώπων (έδρα, ΚΑΔ, υποκαταστήματα κ.α) και μεταβολή εργασιών νομικών προσώπων και νομικών οντοτήτων που δεν δύναται να ολοκληρωθεί μέσω της Ψηφιακής Πύλης myAADE (καταστατικές αλλαγές όπως εκπροσώπηση, μέλη, κ.α.).
– Ανάπτυξη διαδικτυακής Υπηρεσίας (Web Service) με πιστωτικά Ιδρύματα για περιορισμό υπερεισπράξεων.
Πηγή: ΟΤ
Ο πρόεδρος του Κινήματος Δημοκρατίας, Στέφανος Κασσελάκης, μίλησε σε εκδήλωση που διοργάνωσε ο Τομέας Ναυτιλίας του Κινήματος στον Πειραιά με θέμα «Ναυτιλία και Νησιωτική Πολιτική», παρουσία των βουλευτών Ραλλίας Χρηστίδου και Γιώτας Πούλου, του δημάρχου Πειραιά Γιάννη Μώραλη, του πρώην υπουργού Παναγιώτη Κουρουμπλή, της συντονίστριας του Τομέα Ναυτιλίας Καίτης Γιαννακά, καθώς και δεκάδων στελεχών, φορέων και εκπροσώπων από νησιωτικές περιοχές.
Στην ομιλία του, ο κ. Κασσελάκης ανέδειξε τη σημασία της ναυτιλίας για την ελληνική οικονομία, τονίζοντας ότι ο κλάδος συμβάλλει στο 9% του ΑΕΠ και αποτελεί έναν από τους ισχυρότερους πυλώνες της εθνικής μας ταυτότητας.
«Δεν μπορούμε να επιτρέψουμε η ελληνική ναυτιλία να χάσει την πρωτοκαθεδρία της λόγω άστοχων πολιτικών και έλλειψης οράματος», δήλωσε χαρακτηριστικά.
googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_m1'); }); googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_m1'); });Ο Στέφανος Κασσελάκης με τον δήμαρχο Πειραιά, Γιάννη Μώραλη
Δέσμη προτάσεων για τη ναυτιλίαΑναλύοντας το σχέδιο του Κινήματος Δημοκρατίας, ο Στέφανος Κασσελάκης παρουσίασε μια δέσμη προτάσεων που στοχεύουν στη διατήρηση της ανταγωνιστικότητας της ελληνικής ναυτιλίας:
googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_m2'); });– Διατήρηση του φόρου τόνου, με κλιμακωτές εκπτώσεις για όσους επενδύουν σε πράσινα πλοία, δημιουργώντας έτσι κίνητρα για την ανανέωση του στόλου.
– Αναπροσαρμογή του ελληνικού νηολογίου, ώστε να είναι ελκυστικό έναντι άλλων ναυτιλιακών κέντρων, προσφέροντας φορολογική και θεσμική σταθερότητα.
googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_m2'); });– Δημιουργία Εθνικού Ταμείου Καινοτομίας Ναυτιλίας, με χρηματοδότηση από τον κλάδο και το κράτος, για την ανάπτυξη πράσινων καυσίμων όπως το υδρογόνο και η αμμωνία.
– Επενδύσεις στα ναυπηγεία και δημιουργία νέων εγκαταστάσεων σε ακριτικά νησιά, ενισχύοντας την άμυνα, την οικονομία και την απασχόληση.
– Ψηφιακή μετάβαση του κλάδου, με την ίδρυση Εθνικού Ψηφιακού Κόμβου Ναυτιλίας και την ενσωμάτωση τεχνολογιών AI και blockchain.
– Ενίσχυση της ναυτικής εκπαίδευσης και προσέλκυση νέων στο ναυτικό επάγγελμα, με ειδικά προγράμματα επιδότησης και συνεργασία με διεθνή ναυτιλιακά ινστιτούτα.
googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_middle_2'); }); googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_middle_2'); });– Δημιουργία τεχνικών σχολών για την ενίσχυση της ναυπηγοεπισκευαστικής ζώνης, διασφαλίζοντας τη βιωσιμότητα του κλάδου.
– Προώθηση της Ελλάδας ως παγκόσμιου ναυτιλιακού κέντρου, μέσω στοχευμένων επενδύσεων και διεθνών συνεργασιών.
Ο Γιάννης Μώραλης, ο Στέφανος Κασσελάκης, ο Παναγιώτης Κουρουμπλής στην εκδήλωση του Κινήματος Δημοκρατίας για τη ναυτιλία
Ο Στέφανος Κασσελάκης έκλεισε την ομιλία του καλώντας όλους τους εμπλεκόμενους φορείς να στηρίξουν το όραμα για μια δυναμική, καινοτόμο και βιώσιμη ελληνική ναυτιλία.
«Η Ελλάδα δεν μπορεί να παραμείνει θεατής στις εξελίξεις. Είναι ώρα να διεκδικήσουμε το μέλλον που μας ανήκει, επενδύοντας στη ναυτιλία μας, στηρίζοντας τους ανθρώπους της και διαμορφώνοντας ένα σταθερό, ανταγωνιστικό φορολογικό και θεσμικό πλαίσιο. Η θάλασσα είναι δική μας – ας την κάνουμε ξανά μεγάλη».
Σπουδαία νέα για τον Παναθηναϊκό που «έδεσε» στο ΟΑΚΑ ως το 2028 τον Κέντρικ Ναν! Ο Αμερικανός γκαρντ απάντησε θετικά στην πρόταση των πρωταθλητών Ευρώπης και θα συνεχίσει να φορά τα πράσινα για ακόμη τρία χρόνια και χωρίς να υπάρχει πλέον NBA-out στο συμβόλαιό του.
Ο Δημήτρης Γιαννακόπουλος του έδειξε πόσο τον ήθελε καθώς ικανοποίησε απόλυτα τις επιθυμίες του Ναν προσφέροντάς του 4,5 εκατ. ευρώ τον χρόνο. Οι διαπραγματεύσεις κράτησαν αρκετές εβδομάδες, με την κατάληξη ωστόσο να είναι θετική και τον Αμερικανό σούπερ σταρ να ενημερώνει το απόγευμα του Σαββάτου πως αποδέχεται την πρόταση.
Ο πιο ακριβοπληρωμένος στην EuroleagueΈτσι θα γίνει μακράν ο πιο ακριβοπληρωμένος παίκτης στην Euroleague, με τις απολαβές του σχεδόν να διπλασιάζονται σε σχέση με την προηγούμενη συμφωνία. Το πιο σημαντικό βέβαια για την ομάδα του Εργκίν Αταμάν είναι ότι βγήκε το NBA-out και έτσι ο Ναν δεν πρόκειται να πάει πουθενά για τα επόμενα τρία χρόνια.
googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_m1'); }); googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_m1'); });Ο 29χρονος άσος πραγματοποιεί εξαιρετική σεζόν και φέτος όπου έχει μέσο όρο 20.3 πόντους, 3.6 ριμπάουντ και 4.1 ασίστ στην Euroleague όπου είναι και ο πρώτος σκόρερ της διοργάνωσης. Στόχος βέβαια είναι να οδηγήσει τον Παναθηναϊκό στο back to back ενώ φέτος έχει ήδη κατακτήσει το Κύπελλο Ελλάδος στον τελικό με τον Ολυμπιακό.
Στις επόμενες δύο ή τρεις δεκαετίες οι εξελίξεις μπορεί κάλλιστα να περιλαμβάνουν ορισμένους τομείς της επιστήμης και της τεχνολογίας που δεν υπάρχουν σήμερα, εκτιμά στη συνέντευξή του στα «ΝΕΑ» ο ιδρυτής και επίτιμος πρόεδρος του MIT Media Lab, Νίκολας Νεγρεπόντε.
Ο ελληνοαμερικανός επιστήμονας υπολογιστών θεωρεί ότι η βιοτεχνολογία θα είναι ένας κλάδος που θα προχωρήσει.
Τολμά μάλιστα να προβλέψει ότι τα δισέγγονά μας μπορεί να ζουν σε έναν κόσμο χωρίς ασθένειες, ενώ δηλώνει βέβαιος ότι θα υπάρχουν άμεσες και ασύρματες, εγκεφαλικές διεπαφές υπολογιστών, εξέλιξη που θα οδηγήσει, μεταξύ άλλων, σε μια συλλογική νοημοσύνη που είναι δύσκολο να φανταστεί κανείς σήμερα.
googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_m1'); });Ο Ν. Νεγρεπόντε, ο οποίος θα συμμετάσχει στο 10ο Οικονομικό Φόρουμ των Δελφών (9-12 Απριλίου), εκτιμά ότι η τεχνητή νοημοσύνη θα μας πάρει πολλές από τις δουλειές μας.
Δεν συμφωνεί όμως με όσους ζητούν ρύθμιση της ΤΝ.
Από τότε που ιδρύσατε το MIT Media Lab το 1985, ο κόσμος έχει δει τεράστιες τεχνολογικές αλλαγές. Πιστεύετε ότι η τεχνολογική πρόοδος έχει προχωρήσει ταχύτερα και διαφορετικά από ό,τι θα μπορούσε να είχε προβλεφθεί πριν από μερικές δεκαετίες;googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_m2'); });Κάποια πράγματα έγιναν πιο γρήγορα, άλλα πιο αργά.
Σίγουρα η τεχνολογία κινητών τηλεφώνων και η υιοθέτησή της έγιναν πιο γρήγορα από όσο φανταζόμασταν.
Στις πολύ πρώτες μέρες, οι εφευρέτες των κινητών τηλεφώνων σκέφτηκαν και σχεδόν παρέλειψαν το κείμενο και τα μηνύματα, λόγω της συνήθειας και της κυριαρχίας της φωνής.
Ομοίως, η μικρογραφία έγινε τόσο γρήγορα, που θεωρούμε εύκολο και όχι ασυνήθιστο να βάλουμε έναν πραγματικό υπολογιστή στις τσέπες μας.
Δεδομένου ότι η περισσότερη από άκρο σε άκρο συνδεσιμότητα ξεκινά ασύρματα, υπάρχει μια νέα πανταχού παρουσία που θεωρούμε τόσο δεδομένη που την παρατηρούμε μόνο όταν δεν υπάρχει.
Ποιες τεχνολογικές και επιστημονικές εξελίξεις θα κυριαρχήσουν τις επόμενες δύο με τρεις δεκαετίες;Αυτές οι δύο ή τρεις δεκαετίες μπορεί κάλλιστα να περιλαμβάνουν ορισμένους τομείς της επιστήμης και της τεχνολογίας που δεν υπάρχουν σήμερα.
googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_middle_2'); });Σε γενικές γραμμές, προέβλεψα ότι ο τομέας της βιοτεχνολογίας θα κινηθεί προς τα εμπρός, έστω και μέσω της επιτακτικής ανάγκης να ζήσουμε πιο υγιείς και πιο μακροχρόνιες ζωές.
Τα δισέγγονά μας, για παράδειγμα, μπορεί να ζουν σε έναν κόσμο χωρίς ασθένειες.
Κάποτε, ενώ έβγαινα από τη σκηνή, ο συντονιστής (της συζήτησης) ένιωσε ότι δεν ήμουν αρκετά ακραίος και ζήτησε ένα πιο τολμηρό παράδειγμα για το μέλλον. Ε
ίπα: να μαθαίνουμε μια ξένη γλώσσα καταπίνοντας ένα χάπι. Αν και αμφιβάλλω ότι είμαστε πολύ πιο κοντά σε αυτό, είμαι βέβαιος ότι θα υπάρχουν άμεσες και ασύρματες, εγκεφαλικές διεπαφές υπολογιστών. Μεταξύ άλλων, αυτό θα οδηγήσει σε μια συλλογική νοημοσύνη που είναι δύσκολο να φανταστεί κανείς σήμερα.
Προσπαθήσατε να φέρετε τους ανθρώπους σε όλο τον κόσμο πιο κοντά στην τεχνολογία. Το πρότζεκτ «ένας φορητός υπολογιστής για κάθε παιδί» ήταν η πιο εμβληματική προσπάθεια προς αυτή την κατεύθυνση. Δεδομένων των σημερινών τεχνολογικών προόδων και ειδικά στην τεχνητή νοημοσύνη, πιστεύετε ότι η τεχνολογία εξακολουθεί να είναι κρίσιμη για την προώθηση ενός βιώσιμου και δίκαιου μέλλοντος ή ο κίνδυνος να γίνει «όπλο» στα χέρια λίγων είναι πραγματική απειλή;Θυμάμαι ότι έλεγα στους ανθρώπους ότι αυτά για τα οποία δούλεψα ήταν εκείνα τα πράγματα που δεν θα συνέβαιναν μέσω των κανονικών δυνάμεων της αγοράς.
Εξακολουθώ να πιστεύω ότι αυτός είναι ένας σημαντικός ρόλος των ακαδημαϊκών εργαστηρίων, αλλά συνειδητοποιώ επίσης ότι τόσο η οικονομική σκοπιμότητα όσο και η επιτακτική ανάγκη ανάπτυξης για τον παγκόσμιο καταναλωτή, είναι μια από τις μεγαλύτερες δυνάμεις πίσω από την καινοτομία.
googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_middle_3'); });Οταν χρησιμοποιώ εφαρμογές χαρτογράφησης στο κινητό μου σήμερα, αναρωτιέμαι αν οι άλλοι γνωρίζουν πόσο δύσκολο είναι να το πετύχεις και πόσες τέτοιες τεχνολογίες είναι τόσο κοντά στο θαύμα.
Σήμερα, τουλάχιστον στον ανεπτυγμένο κόσμο, οι προσπάθειες δεν επικεντρώνονται στην προώθηση της χρήσης της τεχνολογίας από τα παιδιά, αλλά το αντίθετο. Γίνονται προσπάθειες για περιορισμό του χρόνου που αφιερώνουν τα παιδιά στα κινητά τους τηλέφωνα, στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Τι λάθη έχουν γίνει; Ανησυχείτε για την υπερβολική χρήση της τεχνολογίας; Μήπως χάνουμε κάποια από τα ανθρώπινα χαρακτηριστικά μας εξαιτίας της υπερβολικής χρήσης της τεχνολογίας;Η περιγραφή της δουλειάς ενός παιδιού είναι να παίζει. Περιλαμβάνει το παιχνίδι με τις ιδέες, καθώς και με άλλα παιδιά.
Η περιγραφή της εργασίας τους περιλαμβάνει επίσης την εκτέλεση πολλών διαφορετικών πραγμάτων.
Το να κάνεις μόνο ένα, ακόμα και το να παίζεις πιάνο, δεν είναι καλή ιδέα.
Με ένα κινητό, σε αντίθεση με το πιάνο, μπορείς να κάνεις πολλά διαφορετικά πράγματα. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο είναι δύσκολο και μάλλον παράλογο να ρυθμιστεί η χρήση του.
Επιπλέον, το μέγεθός του προσφέρει κινητικότητα, η οποία με τη σειρά της δημιουργεί μια πανταχού παρουσία, πολύ πιο σημαντική από το να κουβαλάς ένα βιβλίο.
Υπάρχει η αίσθηση ότι η τεχνητή νοημοσύνη μπορεί να πάρει τις δουλειές μας. Συμμερίζεστε τέτοιες απόψεις και τον γενικό φόβο που δημιουργείται από αυτό που αναμένεται από την τεχνητή νοημοσύνη; Πόσο μακριά μπορεί πραγματικά να φτάσει η τεχνητή νοημοσύνη στις εφαρμογές της και ποιες είναι οι προσδοκίες σας σχετικά με τη μεταμορφωτική της δύναμη;Η τεχνητή νοημοσύνη θα πάρει θέσεις εργασίας, πολλές από αυτές. Καθώς συμβαίνει αυτό, οι άνθρωποι θα έλκονται σε άλλες δουλειές, με πιθανή αύξηση της αυτοαπασχόλησης και περισσότερο χρόνο για να διαβάζουν εφημερίδες όπως τη δική σας.
Υπάρχουν φωνές που ζητούν ρύθμιση της τεχνητής νοημοσύνης. Ποια είναι η άποψή σας; Πόσο κρίσιμο είναι;Αυτές οι φωνές δεν σκέφτονται καθαρά, γιατί τι είναι η τεχνητή νοημοσύνη και τι θα ρυθμίζατε;
Τα προγράμματα υπολογιστών μπορούν να γίνονται όλο και καλύτερα, ξεπερνώντας κατά πολύ τους ανθρώπους που κάνουν τα ίδια πράγματα. Φανταστείτε κανονισμούς που απαγορεύουν στις μηχανές να λένε ανέκδοτα.
Η κάμερα του Mega μέσα σε μόλις 40 λεπτά κατέγραψε δεκάδες παραβάσεις του ΚΟΚ με πολλούς μάλιστα, από τους παραβάτες να μην έχουν την παραμικρή συνείδηση του κινδύνου που προκαλούν.
Λεωφόρος Αμφιθέας και Αχιλλέως. Το σταυροδρόμι της παρανομίας του Κώδικα Οδικής Κυκλοφορίας. Σε λιγότερο από 40 λεπτά η κάμερα του Mega κατέγραψε δεκάδες παραβάσεις. Όπως διαπιστώνεται, οι μοτοσικλετιστές που δε φορούσαν κράνη ήταν το λιγότερο.
Το ένα μετά το άλλοΤο ένα αυτοκίνητο μετά το άλλο παραβιάζει τη σήμανση και στρίβει αριστερά στην λεωφόρο Αμφιθέας πατώντας τις γραμμές του τραμ. Το ίδιο κάνουν οδηγοί και από την άλλη πλευρά του δρόμου.
googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_m1'); }); googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_m1'); });Ένας μοτοσικλετιστής αφού στρίβει αριστερά χωρίς να επιτρέπεται, φαίνεται να μην έχει αποφασίσει που θα πάει και κάνει κύκλους πάνω στις γραμμές του τραμ. Προκειμένου να μην κάνουν κύκλους επιλέγουν τον εύκολο αλλά επικίνδυνο δρόμο της παράβασης.
Ο οδηγός του γκρι αυτοκινήτου θέλησε να κάνει όπισθεν και να αλλάξει πορεία. Ενώ ένας μοτοσικλετιστής επί πόση ώρα έχει μείνει στη μέση του δρόμου και στέλνει μηνύματα στο κινητό. Τα αυτοκίνητα περνούν ξυστά του και από τις δύο πλευρές.
Η αφοπλιστική ειλικρίνεια αυτού του οδηγού μηχανής σοκάρει.
googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_m2'); }); googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_m2'); });«Τα μηχανάκια παρακάμπτουν λίγο κόκκινα λίγο ανάποδα λίγο από εδώ λίγο από εκεί και εγώ τώρα θα περάσω ανάποδα υπάρχει ελιγμός αλλιώς θα παίρναμε και εμείς μηχανή κατάλαβες; Αλλά, θέλει προσοχή γιατί μια στιγμή αρκεί για να γίνει το κακό».
Σοκάρουν οι αριθμοί των παραβάσεωνΣύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία της Αστυνομίας, από την αρχή του έτους μέχρι σήμερα έχουν αφαιρεθεί 2.816 διπλώματα από παραβάτες οδηγούς.
Συγκεκριμένα:
-2.310 ήταν οι οδηγοί που οδηγούσαν υπό την επήρεια μέθης.
-6.000 εκείνοι που είχαν αναπτύξει υπερβολικές ταχύτητες
-3.000 εκείνοι που δε φορούσαν ζώνες
-4000 εκείνοι που δε φορούσαν κράνη και 900 αυτοί που «έκαψαν» το κόκκινο φανάρι
Ο φόρος αίματος στην άσφαλτο… βαρύς. Μέσα στο πρώτο δίμηνο του 2025, 57 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους. Οι 20 στην Αττική.
Ενώ μάλιστα, πολλοί οδηγοί συνεχίζουν να οδηγούν ακόμα και εάν τους έχει αφαιρεθεί το δίπλωμα. Μόνο στη Θεσσαλονίκη έγιναν 20 συλλήψεις σε άτομα που οδηγούσαν χωρίς το δίπλωμά τους μέσα σε 48 ώρες.