Τεχνολογία

Ο Μητροπολίτης Κορυτσάς κ. Ιωάννης εξελέγη νέος Αρχιεπίσκοπος Τιράνων, Δυρραχίου και πάσης Αλβανίας από την Ιερά Σύνοδο της Ορθόδοξης Αυτοκέφαλης Εκκλησίας της Αλβανίας, διαδεχόμενος τον μακαριστό Αρχιεπίσκοπο κυρό Αναστάσιο.

Ο 69χρονος νέος Προκαθήμενος της Εκκλησίας της Αλβανίας υπήρξε ο πρώτος Αλβανός Επίσκοπος που χειροτονήθηκε από τον Αρχιεπίσκοπο Αναστάσιο μετά την ανασυγκρότηση της Ιεράς Συνόδου της Εκκλησίας της Αλβανίας.

googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_m1'); });

Υπενθυμίζεται ότι αμέσως μετά την κοίμηση του μακαριστού Αρχιεπισκόπου κυρού Αναστασίου στις 25 Ιανουαρίου 2025, ο κ.κ. Ιωάννης είχε οριστεί από την Ιερά Σύνοδο Τοποτηρητής του Αρχιεπισκοπικού Θρόνου.

Αλβανία: Ποιος είναι ο νέος Αρχιεπίσκοπος

Ο 69χρονος νέος Προκαθήμενος γεννήθηκε την 1η Ιανουαρίου 1956 στην Αλβανία σε οικογένεια Μπεκτασήδων. Παρά τη σοβαρή δίωξη οποιασδήποτε θρησκευτικότητας στην κομμουνιστική Αλβανία εκείνη την εποχή – το 1944, ο πατέρας του φυλακίστηκε ως «εχθρός του κράτους» – ο Ιωάννης ενδιαφερόταν έντονα για τα θρησκευτικά ζητήματα.

Στις 24 Ιουνίου 1979 έλαβε κρυφά το βάπτισμα από τον ιερέα Κοσμά (μετέπειτα Επίσκοπο Απολλωνίας) με όνομα προς τιμή του αγίου Ιωάννη του Βαπτιστή. Εκείνα τα χρόνια, οι συναντήσεις της μικρής ορθόδοξης κοινότητας πραγματοποιούνταν σε σπίτια της Κορυτσάς, ενώ η Θεία Λειτουργία και η κοινωνία των Τιμίων Δώρων ήταν πολύ σπάνιες. Ο Ιωάννης εργάστηκε σε ψυχιατρική κλινική και κινδύνευσε πολλές φορές να συλληφθεί.

googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_m2'); });

Με την πτώση του κομμουνιστικού καθεστώτος της Αλβανίας, εισήλθε στην Ελληνορθόδοξη Θεολογική Σχολή του Τιμίου Σταυρού στο Μπρούκλιν, με υποτροφία από την αλβανική κοινότητα των Ηνωμένων Πολιτειών. «Κατά τη διάρκεια των σπουδών μου, έμαθα για την άφιξη του Μητροπολίτη Αναστάσιου (Γιαννουλάτου) στην Αλβανία και μετά από πρόσκλησή του, επέστρεψα το 1992 και εντυπωσιάστηκα από την αποφασιστικότητά του να υπηρετήσει την αποκατάσταση της Αλβανικής Ορθόδοξης Εκκλησίας» έχει δηλώσει ο ίδιος.

googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_m2'); }); googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_middle_2'); });

Αφού αποφοίτησε από τη Θεολογική Σχολή το 1993, παρά τις προσφορές να παραμείνει ιερέας στις Ηνωμένες Πολιτείες, επέστρεψε στην Αλβανία. Στις 27 Φεβρουαρίου 1994 χειροτονήθηκε στον βαθμό του διακόνου και στις 4 Δεκεμβρίου του ίδιου έτους στην ιεροσύνη, από τον Αρχιεπίσκοπο Αναστάσιο.

Την επόμενη χρονιά έφυγε για τις ΗΠΑ ώστε να συνεχίσει τις σπουδές του και το 1996 επέστρεψε στην Αλβανία. Διορίστηκε βοηθός πρύτανη του Θεολογικού Σεμιναρίου της Αναστάσεως του Χριστού στο Δυρράχιο και στις 18 Ιουλίου 1998 ο Αρχιμανδρίτης Ιωάννης εξελέγη Μητροπολίτης Κορυτσάς.

Εκτός από τη μητρική του αλβανική γλώσσα, μιλάει άπταιστα αγγλικά και ελληνικά.

Το ποδόσφαιρο που παρακολουθούμε στις οθόνες μας αφορά κυρίως τους αγώνες, τους παίκτες και το τεχνικό επιτελείο. Ωστόσο, κάθε σύλλογος είναι μια τεράστια οργανωτική δομή με χιλιάδες εργαζομένους.

Στη LaLiga EA Sports, οι 20 ομάδες απασχολούν συνολικά περίπου 8.500 εργαζομένους. Στον αριθμό αυτόν περιλαμβάνονται όχι μόνο οι ποδοσφαιριστές, αλλά και προπονητές, φυσικοθεραπευτές, στελέχη επικοινωνίας και διοικητικοί υπάλληλοι.

Η Μπαρτσελόνα είναι η ομάδα με τον μεγαλύτερο αριθμό εργαζομένων στη LaLiga, με 1.781 υπαλλήλους. Ακολουθεί η Ρεάλ Μαδρίτης με 1.117, ενώ στην τρίτη θέση βρίσκεται η Ατλέτικο Μαδρίτης με 928. Αυτές οι τρεις ομάδες συγκεντρώνουν σχεδόν το 45% του συνολικού εργατικού δυναμικού της LaLiga.

Οι Σεβίλλη, Μπέτις, Εσπανιόλ, Βιγιαρεάλ, Βαλένθια και Αθλέτικ Μπιλμπάο απασχολούν από 300 έως 600 υπαλλήλους, ενώ Ράγιο Βαγιεκάνο και Τζιρόνα είναι οι ομάδες με τους λιγότερους εργαζομένους (κάτω από 100).

Η Μπαρτσελόνα διαθέτει τις περισσότερες ομάδες επαγγελματικού αθλητισμού στη LaLiga, με παρουσία σε μπάσκετ, χάντμπολ, φούτσαλ και χόκεϊ επί πάγου. Στις 30 Ιουνίου 2024, είχε 707 επαγγελματίες αθλητές και προπονητές, ενώ η Ρεάλ Μαδρίτης είχε 557.

Ο αριθμός των εργαζομένων επηρεάζεται επίσης από τις εγκαταστάσεις και τις ακαδημίες. Η Ατλέτικο Μαδρίτης διαθέτει τη μεγαλύτερη ακαδημία, ενώ η Μπαρτσελόνα, η Σεβίλλη και η Ατλέτικο διαχειρίζονται απευθείας τα εμπορικά τους καταστήματα.

Το ποδόσφαιρο είναι κάτι πολύ περισσότερο από όσα βλέπουμε στον αγωνιστικό χώρο. Η επιτυχία ενός συλλόγου εξαρτάται και από τη διοικητική και οργανωτική του δομή, που συχνά περνά απαρατήρητη.

Το Royal Mile του Εδιμβούργου, στο Ηνωμένο Βασίλειο, και οι γύρω δρόμοι έχουν αρκετά μνημεία, καθώς σε μια σχετικά μικρή διαδρομή οι επισκέπτες μπορούν να δουν πολλά αγάλματα.

Σύμφωνα με τους ακτιβιστές, όμως, κάτι λείπει: οι γυναίκες. Δεν υπάρχουν αγάλματα γυναικών στο κέντρο της πόλης και ελάχιστα στη γύρω περιοχή. Έτσι, όταν το 2017 ξεκίνησε ένας έρανος για να εξασφαλιστεί ένα άγαλμα στο Royal Mile για την Elsie Inglis, Σκωτσέζα υπέρμαχο των σουφραζετών και πρωτοπόρο στην υγεία των γυναικών που είχαν γίνει μητέρες, απέκτησε γρήγορα δυναμική. Αλλά όταν τα σχέδια αποκαλύφθηκαν τελικά τον περασμένο μήνα, μια πικρή διαμάχη αναζωπυρώθηκε σχετικά με την επιλογή ενός άνδρα γλύπτη και το όραμά του για το άγαλμα.

Πώς ξεκίνησε η διαμάχη για το άγαλμα

Η διαμάχη ξεκίνησε το 2022, όταν η φιλανθρωπική οργάνωση Statue For Elsie Inglis ακύρωσε ξαφνικά μια ανοιχτή πρόσκληση για σχέδια καλλιτεχνών για το μελλοντικό μνημείο και αντ’ αυτού ανακοίνωσε τον διορισμό του Alexander Stoddart, ο οποίος κατέχει τον τίτλο του συνήθους γλύπτη του βασιλιά στη Σκωτία και του οποίου τα υπάρχοντα έργα περιλαμβάνουν πέντε αγάλματα στο κέντρο του Εδιμβούργου, δύο από τα οποία -του David Hume και του Adam Smith- στο Royal Mile. Οι αντιδράσεις ήταν τόσο έντονες που όλοι οι διαχειριστές της φιλανθρωπικής οργάνωσης, εκτός από έναν, παραιτήθηκαν.

Μετά την υποβολή της επίσημης αίτησης σχεδιασμού πριν από λίγες εβδομάδες, οι αντιδράσεις συνέχισαν να αυξάνονται. Μέχρι το πρωί της Παρασκευής, η αίτηση είχε συγκεντρώσει 163 σχόλια από το κοινό. Μεταξύ αυτών που έχουν εκφράσει αντιρρήσεις είναι η Margaret Graham, δημοτική σύμβουλος των Εργατικών για την προτεινόμενη περιοχή, η οποία δήλωσε στον Observer ότι ο σχεδιασμός είναι «κακόγουστος και δεν αντιπροσωπεύει τον χαρακτήρα της Elsie Inglis». Ζήτησε περαιτέρω δημόσια διαβούλευση πριν ληφθεί η τελική απόφαση, αναφέρει ο Guardian.

Η Natasha Phoenix, φεμινίστρια γλύπτρια και ακτιβίστρια που ηγήθηκε της αντιπολίτευσης για τον διορισμό του Stoddart το 2022, δήλωσε ότι η ανάθεση ήταν «πολιτιστική ντροπή» και θα έπρεπε να είχε δοθεί σε γυναίκα. Ο Stoddart, είπε, «δεν έχει καμία σχέση με τον φεμινισμό ή με την Elsie Inglis».

Η Phoenix, η οποία είχε προγραμματίσει να συμμετάσχει στον αρχικό διαγωνισμό πριν αυτός κλείσει, δήλωσε: «Είναι απίστευτα σημαντικό οι ιστορίες των γυναικών να αφηγούνται μέσα από το γυναικείο βλέμμα. Όταν οι άνδρες δημιουργούν γλυπτά γυναικών, συχνά τις απεικονίζουν μέσα από τον πατριαρχικό φακό, είτε σκόπιμα είτε όχι».

googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_m2'); });

Η Inglis, μία από τις πρώτες γυναίκες που αποφοίτησαν από το Πανεπιστήμιο του Εδιμβούργου, ίδρυσε ένα δωρεάν νοσοκομείο και μια τράπεζα γάλακτος για τις φτωχότερες γυναίκες και τα παιδιά του Εδιμβούργου και δραστηριοποιήθηκε στο κίνημα για το δικαίωμα ψήφου. Όταν ξέσπασε ο πόλεμος το 1914, δημιούργησε έναν στόλο γυναικείων νοσοκομείων πεδίου και υπηρέτησε ως γιατρός για τρία χρόνια.

googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_middle_2'); });

«Διαγράφει την ιστορία των γυναικών»

Το άγαλμα της Inglis πρόκειται να τοποθετηθεί στο χώρο του μαιευτηρίου της, αλλά το προτεινόμενο σχέδιο του Stoddart, που αποκαλύφθηκε τον περασμένο μήνα, την απεικονίζει με στρατιωτική στολή, όρθια και μόνη της σε ένα ψηλό βάθρο.

Η Phoenix δήλωσε ότι το σχέδιο «διαγράφει την ιστορία των γυναικών και στερείται των ιδιοτήτων που αποδίδονται στην Elsie – ζεστασιά, συμπόνια και πνεύμα. Υπήρξε ανάμεσα σε καθημερινούς ανθρώπους και, μεταφορικά, δεν θα έβαζε ποτέ τον εαυτό της σε βάθρο ή πάνω από άλλους». Αντ’ αυτού, πρότεινε η Phoenix, το άγαλμα θα έπρεπε να απεικονίζει την Inglis σε στάση φροντίδας δίπλα σε μια νέα, θηλάζουσα μητέρα.

Η δρ Lynn McNair, λέκτορας στην πρώιμη εκπαίδευση στο Πανεπιστήμιο του Εδιμβούργου, δήλωσε ότι είχε επίσης αντιρρήσεις και ζήτησε ένα σχέδιο φιλικό προς τα παιδιά αντί για ένα «απρόσιτο, σωματικά και στην αναπαράσταση».

«Ως γονέας και εκπαιδευτικός, έχω περπατήσει αμέτρητες φορές πάνω και κάτω από την High Street με ένα μικρό χεράκι χωμένο στο δικό μου, και έχω δει πώς η δημόσια τέχνη εξάπτει τη φαντασία των παιδιών, πυροδοτεί ερωτήματα και εμβαθύνει την κατανόησή τους για τον κόσμο», είπε.

«Είχαμε την ευκαιρία να τιμήσουμε την Elsie Inglis με τρόπο που να αντικατοπτρίζει τον αγώνα της για να ακουστεί η φωνή των γυναικών. Αντ’ αυτού, κινδυνεύουμε να πούμε μια άλλη ιστορία όπου αυτές οι φωνές παραμένουν απούσες».

googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_middle_3'); });

Ζήτημα διαφάνειας

Η Gemma Bone, μέλος μιας ομάδας στο Facebook που δημιουργήθηκε για την εκστρατεία κατά των προτάσεων, δήλωσε ότι αισθάνεται ότι ο Stoddart είναι «ένας κατεστημένος άνδρας γλύπτης … του οποίου η ατζέντα είναι να τοποθετήσει ένα γλυπτό κλασικού τύπου σε περίοπτη θέση», και ότι «[η] στρατιωτική θητεία της Inglis, υπηρετώντας άνδρες, ήταν μικρή σε σύγκριση με το πρωτοποριακό ιατρικό έργο της για τις γυναίκες και τα μωρά».

Για άλλους, το ζήτημα είναι θέμα διαφάνειας. Η Jenny Lester, πρόεδρος της πορείας για την Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας στο Εδιμβούργο, δήλωσε ότι η επιλογή του Stoddart ήταν «κακόπιστη».

«Για μένα, το πρόβλημα δεν είναι ότι είναι άνδρας, αλλά ότι επιλέχθηκε από τους υπεύθυνους αφού είπαν ότι θα ήταν μια ανταγωνιστική διαδικασία», πρόσθεσε.

Οι διαχειριστές του Statue For Elsie Inglis ανέφεραν σε ανακοίνωσή τους ότι η υποβολή της αίτησης σχεδιασμού ήταν «ένα σημαντικό ορόσημο στο έργο για την υλοποίηση ενός μόνιμου αφιερώματος στο Royal Mile».

«Οι διαχειριστές συνεχίζουν να είναι αφοσιωμένοι στην υλοποίηση αυτού του έργου και ελπίζουμε ότι όλοι όσοι αναγνωρίζουν τη ζωή και το έργο της Dr Elsie Inglis θα είναι υποστηρικτικοί», ανέφεραν.

Αλλά για τους αντιπάλους τους, οι διαφορές θα είναι δύσκολο να συμφιλιωθούν. «Υπάρχουν ήδη δεκάδες βαρετά, πατριαρχικά αγάλματα στο Royal Mile, τα οποία όλοι προσπερνούν κατευθείαν», δήλωσε ένας από αυτούς.

«Είναι προσβολή για την Elsie και για όλους μας να την κάνουμε άλλο ένα».

Αντίστοιχες περιπτώσεις που έργα επικρίθηκαν

Το 2020, το γλυπτό της Maggi Hambling που απεικόνιζε τη φεμινίστρια φιλόσοφο Mary Wollstonecraft δέχτηκε επικρίσεις όταν την απεικόνιζε γυμνή και ως μια αγνώριστη φιγούρα «κάθε γυναίκας». Τα αποκαλυπτήριά του ακολούθησαν μια δεκαετή προσπάθεια συγκέντρωσης χρημάτων από την εκστρατεία Mary on the Green, οι εκπρόσωποι της οποίας υπερασπίστηκαν το σχέδιο ως μια σύγχρονη και προκλητική απεικόνιση – αλλά η φεμινίστρια ακτιβίστρια Caroline Criado-Perez το χαρακτήρισε «προσβλητικό» και «ένα γυμνό, τέλεια διαμορφωμένο, υγρό όνειρο μιας γυναίκας».

Ένα άγαλμα της φεμινίστριας Millicent Fawcett, από τη βραβευμένη με το βραβείο Turner καλλιτέχνιδα Gillian Wearing, στήθηκε στην πλατεία Parliament Square μετά από εκστρατεία. Αλλά λίγα χρόνια μετά τα αποκαλυπτήριά του, το 2018, ένα βιβλίο της καθηγήτριας Melissa Terras υποστήριξε ότι οι λέξεις που απεικονίζονται στο άγαλμα, «το θάρρος καλεί σε θάρρος παντού», είχαν αφαιρεθεί από το πλαίσιο. Ευρέως αναφερόμενη ως φόρος τιμής στη σουφραζέτα Emily Davison, η Terras δήλωσε ότι η Fawcett δεν είχε γράψει στην πραγματικότητα τη φράση μέχρι χρόνια μετά τον θάνατο της Davison, και μόνο τότε για να εξηγήσει γιατί ο θάνατός της είχε προσελκύσει ευρεία προσοχή, παρά για να την τιμήσει.

Πέρυσι, μια προτομή της συγγραφέως Virginia Woolf στο Μπλούμσμπερι αποτέλεσε αντικείμενο διαμάχης αφού το συμβούλιο του Κάμντεν την επισήμανε με έναν κωδικό QR που οδηγούσε τους θεατές σε μια επεξήγηση των «ιμπεριαλιστικών απόψεων» της Γουλφ. Η κίνηση ήταν μέρος ενός σχεδίου που δημιουργήθηκε μετά τις διαμαρτυρίες του Black Lives Matter για να «δημιουργηθούν ουσιαστικές συνδέσεις μεταξύ των διαφορετικών κοινοτήτων μας και του δημόσιου χώρου του Κάμντεν», δήλωσε το συμβούλιο. Η δισέγγονη της Woolf, Emma Woolf, κατήγγειλε την απόφαση.

Η συγκλονιστική τραγωδία στην πόλη Κότσανη, στη Βόρεια Μακεδονία, άφησε πίσω της -μέχρι στιγμής- 51 νεκρούς και 118 τραυματίες.

Οι αρχές στη Βόρεια Μακεδονία βρίσκονται σε συναγερμό, μεταφέροντας τραυματίες σε όλα τα διαθέσιμα νοσοκομεία. Ταυτόχρονα, η Ελλάδα δήλωσε την ετοιμότητά της να παράσχει κάθε απαραίτητη βοήθεια μέσω του υπουργού Εξωτερικών Γιώργου Γεραπετρίτη.

Ειδικότερα, ο υπουργός Εξωτερικών Γιώργος Γεραπετρίτης είχε τηλεφωνική συνομιλία με τον υπουργό Εξωτερικών της Βόρειας Μακεδονίας Τίμτσο Μουτσούνσκι. Ο κ. Γεραπετρίτης εξέφρασε τα συλλυπητήριά του για τους θανάτους που προκλήθηκαν από τη φωτιά στο νυχτερινό κέντρο στην πόλη Κότσανη της Βόρειας Μακεδονίας.

googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_m1'); }); Δεν υπάρχουν Έλληνες μεταξύ των νεκρών

Παράλληλα, η Βόρεια Μακεδονία κατέθεσε αίτημα για διακομιδές σε νοσοκομεία της Θεσσαλονίκης. Αναμένεται, σύμφωνα με πληροφορίες του in, ώς επτά άτομα να μεταφερθούν στο νοσοκομείο Παπανικολάου.

Το in επικοινώνησε με την πρέσβη της Ελλάδος στα Σκόπια, Σοφία Φιλιππίδου, όπου τόνισε ότι δεν υπήρξαν νεκροί ή τραυματίες ελληνικής καταγωγής.

Η Σοφία Φιλιππίδου

Σημειώνεται ότι η φωτιά προκλήθηκε υπό αδιευκρίνιστες μέχρι στιγμής συνθήκες, περί τις 03:00, ωστόσο εικάζεται ότι ξεκίνησε από τη χρήση πυροτεχνημάτων. Ο αριθμός των νεκρών είναι 51 -μέχρι στιγμής-, σύμφωνα με όσα ανέφερε ο υπουργός Εσωτερικών, Πάντσε Τοσκόφσκι σε συνέντευξη τύπου. Ταυτόχρονα, τραυματίστηκαν 118 άτομα, σύμφωνα με τον υπουργό Υγείας της χώρας. Κατά τις ίδιες αναφορές, στο σημείο όταν ξέσπασε η πυρκαγιά βρισκόντουσαν 1.500 άτομα.

Πρώιμα χρόνια, στη δεκαετία του ’50, Μεταξουργείο Αχιλλέως 12 και στο δυάρι που είχαμε νοικιάσει (ισόγειο βεβαίως-βεβαίως) κατοικούσαμε εννέα νοματαίοι. Σε ένα δωμάτιο η οικογένεια – εμείς οι τέσσερις –, στο έτερο δωμάτιο οι φιλοξενούμενοι αγαπημένοι συγγενείς. Οι φιλοξενούμενοι συγκάτοικοι, για να ξέρουμε τι λέμε. Ο πατήρ βλοσυρός, σοβαρός, ολιγομίλητος, είχε δύο έρωτες: το καφενείο με το μπιζίκι του, ή το ραμί του, και Κυριακή παρα-Κυριακή Λεωφόρο Αλεξάνδρας, ο Παναθηναϊκός του. Και μην του ‘λεγες κουβέντα, για την πρασινίλα του. Τι το φυσιολογικότερο, τα βλαστάρια του να ακολουθήσουν κατα πόδας τα ίχνη του γεννήτορα τους; Ελα όμως που πάντα επιβεβαιώνεται η ρήση «Τα ετερώνυμα έλκονται»! Σοσιαλιστής και Παναθηναϊκός ο κυρ-Γιάννης, βασιλικιά και Ολυμπιακιά η Αγγελική η μάνα μας. Και ως εδώ δεν χάλαγε ούτε η σούπα, ούτε η μανέστρα. Δεν επενέβαινε ο ένας στα θέλω του άλλου. Τη ζημιά την έκανε ο θείος ο Νικολάκης, ο λεγόμενος και «Αράπης». Μπαρμπέρης στο επάγγελμα, Πειραιώτης από τα Μανιάτικα, και διαχρονικός συγκάτοικος της οικογενείας! Αλλά ό,τι συμβαίνει με όλους τους θείους, τους αγαπημένους, δρομολογήθηκε και με τον Νικολάκη. Και η μεγάλη βολεμένη η μανούλα μας, η οποία κάθε Σαββατοκύριακο μας φόρτωνε στον Αράπη ο οποίος βεβαίως-βεβαίως αναλάμβανε την υποχρέωση, ή το καθήκον να καλύπτει κάθε μας επιθυμία. Και τα τσογλάνια επιθυμούσαμε πολλά. Να τα Σινέακ, να οι βόλτες στον βασιλικό κήπο, να οι θερινοί οι σινεμάδες, να κάτι ταράτσες για να βλέπουμε το καλοκαιράκι τζάμπα το Θέατρο Βέμπο, το Αλκαζάρ, το Βικτωρία, του Σαμαρτζή. Μα πάνω απ’ όλα κάθε Κυριακή, το μεγάλο ταξίδι. Φορτηγό του Χάχαλη, οι λεγόμενες γερμανικές γουρούνες, κάτι φορτηγά Μερσεντές με πλακουτσή μούρη, τα οποία αφέθηκαν από τους κατακτητές κατά τη διάρκεια της αποδομήσεως. Ενα απ’ αυτά, στα χέρια του Χάχαλη του υδραυλικού μας, και κάθε Κυριακή, όπως και κάθε Τετάρτη πραγματοποιούσε δύο σημαντικά ταξίδια. Κάθε Τετάρτη, στον Ιππόδρομο, στις Τζιτζιφιές. Και κάθε Κυριακή, εάν δεν πηγαίναμε για μπάνιο στη μακρινή, στην τροπική Βουλιαγμένη, πηγαίναμε στο Καραϊσκάκη. Και στις τρεις περιπτώσεις, γέμιζε η καρότσα από ενθουσιώδης γείτονες, είτε για να κάνουν κατάθεση στο πάθος τους οι αλογομούρηδες, είτε για να δηλώσουν βροντερό παρών οι Ολυμπιακάκηδες.

Δεν ήθελε και πολύ. Δυο-τρεις φορές στον μεγάλο ναό, με την καρβουνόσκονη γινόσουνα μικρός και αργότερα γιαταγάν αγάς διά βίου. Ούτω πώς εβαπτίσθημεν στην Ολυμπιακή Σιλωάμ. Ομως εκείνο που διαβάζεις ήταν το πάθος, των γύρω – γύρω, γιατί αυτό το φόρτωμα γινότανε στο Μεταξουργείο, μια γειτονιά αθηναϊκή και λογικά καταπράσινη, ό,τι συνέβαινε στον Βοτανικό, στον Κολωνό, στα Πετράλωνα.

Γιατί, κατεβαίνοντας στο Καραΐσκάκη, οι γουρούνες κάναν στόλο ολόκληρο, και όλες αυτές κατηφόριζαν ή την Πειραιώς, ή τη μεγάλη Συγγρού, από την Αθήνα, παρακαλώ-παρακαλώ, από το κάστρο του Παναθηναϊκού. Γιατί η απόσταση Μεταξουργείο – Λεωφόρος Αλεξάνδρας είναι δεν είναι ένα ενάμισι χιλιόμετρο. Η απόσταση όμως Μεταξουργείο – Καραϊσκάκη, τα χιλιόμετρα είναι εννιά. Και όταν έπαιζε ο Παναθηναϊκός στην έδρα του δεν θυμάμαι φορτηγά και γουρούνες να έρχονται απ’ τον Πειραιά, απ’ την Κοκκινιά, απ’ τη Δραπετσώνα, απ’ το Κερατσίνι, απ’ τα Φάληρα, με Παναθηναϊκούς φιλάθλους. Κάτι τέτοιο ανήκε στη ζώνη της βαριάς φαντασίας. Ολα αυτά στριφογύριζαν στο μυαλό μου. Από πιτσιρικάς το σκεφτόμουνα: τι συμβαίνει με την ομάδα μου, και αγαπιέται παντού; Στις αθηναϊκές γειτονιές, στα Πετράλωνα, Παγκράτι, Αμπελόκηπους, Εξάρχεια, Αγιος Παύλος, Σεπόλια! Παντού κυριαρχεί ο Ολυμπιακός. Σε προσφυγικές γειτονιές, σε Δουργούτι, σε Νέα Ιωνία, σε Κορυδαλλούς, σε Περιστέρια, σε Αιγάλεω Σίτ, σε Κοκκινιές; Παντού Ολυμπιακός! Ασε την επαρχία: Ολυμπιακός Λαμίας, Ολυμπιακός Χαλκίδας, Ολυμπιακός Λουτρακίου, Ολυμπιακός Κοζάνης, Ολυμπιακός Πατρών, ακόμα και Ολυμπιακό Αθηνών με έδρα την Ομόνοια, την οδό Σατωβριάνδου… Το ίδιο ανακάλυψα όταν μεγάλωσα σε ολόκληρη την Ευρώπη. Ολυμπίκ ντε Μαρσέιγ στη Μασσαλία, Ολύμπια Μπόχουμ στη Γερμανία, Ολύμπια Κέμτεν στην Αυστρία. Και βέβαια μην το ξεχνάω, είχαμε και τον Ολυμπιακό Λευκωσίας.  Και το ερώτημα χρόνια καθόταν στο μυαλό μου, και απάντηση δεν έβρισκα. Και ένα απογευματάκι στου Τζανή το Καφενέ ανάμεσα στη φραπεδιά κι ένα ωραίο περγαμόντο που ‘φτιαχνε η γυναίκα του, την απάντηση μου την έδωσε ο Βαγγέλης  Χέλμης. Ολη η ιστορία, μου λέει, ξεκίνησε αμέσως μετά τον πόλεμο. Ξεκίνησε τη δεκαπενταετία 1945-60. Μέχρι τότε ο Ολυμπιακός ήταν αγαπητός αλλά αγαπητή ήταν και η ΑΕΚ με δύο συνεχόμενα πρωταθλήματα, ο Παναθηναϊκός με άλλα τόσα, ο Αρης Θεσσαλονίκης με άλλα τρία. Ολοι τους σπουδαία σωματεία με σοβαρή παρουσία στα προπολεμικά χρόνια, και δίπλα σ’ αυτούς, ο Εθνικός Πειραιώς, με ένα Κύπελλο Ελλάδος, ο Απόλλων Αθηνών, ο Αστέρας Αθηνών. Σωματεία τα οποία είχαν και τον κόσμο τους και την αγωνιστική τους ταυτότητα. Αλλά όλοι απευθύνονταν στην πόλη τους ή στη γειτονιά τους. Ο Παναθηναϊκός σην Αθήνα, ο Ολυμπιακός στον Πειραιά, ο Αρης στη Θεσσαλονίκη, η ΑΕΚ στους Κωνσταντινουπολίτες, ο Πανιώνιος και ο Απόλλων στους Σμυρνιούς. Πανελλήνια εμβέλεια ήταν μέχρι το 1945 ελάχιστη.

Η δεκαπενταετία, 1945-60 και ιδιαίτερα η δεκαετία, 1948-58 ήταν που απογείωσε τον Ολυμπιακό, για έναν απλό λόγο: Εκείνη την περίοδο πήρε 11 πρωταθλήματα και έξι Κύπελλα, τα 5 απ’ αυτά νταμπλ. Αποτέλεσμα, η πιτσιρικαρία, σε όλη την Ελλάδα, καμάρωνε για τον πρωταθλητή. Τι να βγεις τότε να πεις, ότι είμαι κίτρινος, πράσινος, μαύρος, μπλε, κόκκινος με μωβ πουά; Δεν γίνεται.

Με λίγα λόγια, σε μία εποχή, αρκετά καθυστερημένη, κάναμε πράγματα πολύ προχωρημένα. Ετσι, λοιπόν, μαθαίναμε και εμπεδώναμε ότι η αγωνιστική μας πορεία είχε ανταπόκριση. Το πόση σημασία είχε αυτό σε μια εποχή που το μοναδικό έσοδο ήταν το εισιτήριο και που το χαρτζιλίκι των παικτών έβγαινε από τα εισιτήρια που μοίραζαν οι ίδιοι σε αγώνες ντέρμπι στη μαύρη αγορά. Δεν υπήρχε τότε η πολυτέλεια μεταγραφών και αμοιβών. Γι’ αυτό και όλη την ημέρα αλωνίζαμε ελεύθερους χώρους και αλάνες, μπας και διαβάσουμε το ταλέντο.

Οχι μόνο εδώ. Σε ολάκαιρη την Ελλάδα, γιατί Ολυμπιακοί υπήρχαν παντού και τα τηλέφωνα σπάγανε να μας ενημερώνουν ότι τον καλό τον παίκτη τον έχουν στο Αγρίνιο, στα Γιάννενα, στη Λαμία, στην Πάτρα και ξεκινάγαμε ταξίδια ατέλειωτα για να δούμε από κοντά το υποδεικνυόμενο ταλέντο. Και όλοι τους λαχταρούσαν να έρθουν στον Ολυμπιακό.

googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_m2'); });

Δύο παίκτες μου ξέφυγαν, ή μάλλον τρεις: ο Λάκης Εμμανουηλίδης, που πήγε στην ΑΕΚ, ο Λάμπης Κουιρουκίδης που πήγε στον ΠΑΟΚ και ήταν από τη Δράμα και τέλος ο Κώστας Νεστορίδης, που έπαιζε στην Καλλιθέα και μετά στον Πανιώνιο και κατέληξε στην ΑΕΚ. Αυτούς έχασα από πρωτοκλασάτους και η αλήθεια είναι ότι όλα αυτά τα χρόνια και ιδιαίτερα τον καιρό του καταραμένου του Εμφύλιου η λέξη Ολυμπιακός ήταν πολύ μεγάλο κλειδί. Τρεις φορές την εβδομάδα έπρεπε να τρέχω στη Γενική Ασφάλεια στον Πειραιά για να μαζεύω τη μισή ομάδα.

googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_middle_2'); });

Γιατί βλέπεις ο κομμουνισμός δεν χτύπησε τις πόρτες του Κολωνακίου, του Ψυχικού, της Κηφισιάς, ούτε των αριστοκρατικών συνοικιών των Αθηνών. Χτύπησε τις φτωχομάνες και τα δικά μου τα παιδιά ήταν φτωχόπαιδα. Επόμενο να διαβάζουν τον μαρξιστικό παράδεισο σαν την κοινωνία που είχε φαΐ για όλους.

Αφού μας πήρανε χαμπάρι οι φίλαθλοι μάς σκαρώσαν και τραγούδια για το αριστεριλίκι μας, και πάνω στη μελωδία του «Της Ζέας το Λιμάνι» στήσανε και τραγούδι για τον Ολυμπιακό, το οποίο έλεγε:

Ζάκας, Χέλμης και Μινάρδος,

και φουνταριστός ο Βάζος,

στα δοκάρια ο Κουρουκλάτος

πούνε κόκκινος και γάτος,

μπακ αριστερό ο Μουράτης

που είναι σκύλος και αντάρτης,

έξω δεξιά ο Δαρίβας,

που είναι αριστερός στην ντρίμπλα.

Επάνω σ’ αυτή τη στιχουργική λογική περπάταγε μια εποχή ολόκληρη. Αλλά περπάταγα κι εγώ απ’ το πρωί μέχρι το βράδυ. Να τρέχω στη Γενική Ασφάλεια, να ψάχνω, να παρακαλάω, να τους βγάζω και να τους ξαναμαζεύω.

Παρά ταύτα, σταθήκαμε και προχωρήσαμε. Και ένα απόγευμα, έρχεται ο γιος μου ο Νίκος από το δέκατο Γυμνάσιο… που είναι πίσω από το γήπεδο του Παναθηναϊκού, και μου είπε σε ένα μέτρημα πόσοι είμαστε οι Ολυμπιακοί και πόσοι οι Παναθηναϊκοί, και βγήκαμε 15 παραπάνω οι Ολυμπιακοί.

Μιλάμε τώρα για πενήντα μέτρα από το γήπεδο του Παναθηναϊκού. Τότε δάκρυσα γιατί κατάλαβα ότι είμαστε πανελλήνια ομάδα. Και αυτό μην το ψάχνεις στο πανί. Σε κάθε χώρα υπάρχει ένας Ολυμπιακός. Στην Ισπανία η Ρεάλ, στη Γερμανία η Μπάγερν, στην Ολλανδία ο Αγιαξ, στη Σερβία ο Ερυθρός Αστέρας. Στη Βιέννη, στην Αυστρία δηλαδή, η Ραπίντ, στην Αγγλία η Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ. Το περίεργο είναι ότι σχεδόν όλες αυτές οι ομάδες φοράνε φανέλα κόκκινη. Αυτό είναι κάτι για το οποίο δεν έχω απάντηση.

Μάιος του εβδομήντα. Τέλειωσα το φραπεδάκι μου. Καληνύχτισα τον κύριο Ευάγγελο και έφυγα με ένα κεφάλι γεμάτο Ολυμπιακό.

Ο κύβος ερρίφθη. Ο σερ Τζιμ Ράτκλιφ αποφάσισε να γκρεμίσει την παλιά Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ, ξεκινώντας πρώτα από το εμβληματικό Ολντ Τράφορντ πριν συνεχίσει με το ξήλωμα του ρόστερ της ομάδας, ώστε να γεννηθεί μέσα από τις στάχτες της ένα νέο κλαμπ.

Η αμφιταλάντευση μεταξύ ανακαίνισης ή κατασκευής νέου γηπέδου ολοκληρώθηκε, με τη δεύτερη επιλογή να υπερισχύει.

Το νέο Ολντ Τράφορντ θα χτιστεί σε χώρο που βρίσκεται δίπλα στο παλαιό το οποίο φυσικά θα γκρεμιστεί. Θα έχει χωρητικότητα 100.000 θέσεων, γεγονός που θα το καταστήσει το μεγαλύτερο στην Αγγλία, δεύτερο μεγαλύτερο στην Ευρώπη, πίσω από το νεότευκτο Καμπ Νου (105.000 θέσεων) και ένα από τα μεγαλύτερα στον κόσμο.

Το κόστος κατασκευής του υπολογίζεται στα δύο δισ. στερλίνες, περίπου 2,4 δισ. ευρώ, αλλά είναι γνωστό πως σε τέτοια φαραωνικά έργα ο τελικός λογαριασμός είναι πάντοτε μεγαλύτερος.

Σύμφωνα με ορισμένα στοιχεία του έργου, το νέο γήπεδο θα είναι το υψηλότερο ορόσημο του Μάντσεστερ και θα είναι ορατό από το Λίβερπουλ!

Οι τρεις ιστοί που θα στηρίζουν την οροφή είναι ένα από τα πιο εντυπωσιακά μέρη του έργου. Δύο απ’ αυτούς θα έχουν ύψος 150 μέτρα, αλλά ο τρίτος θα έχει ύψος 200 μέτρα, καθιστώντας τον την υψηλότερη κατασκευή στο Μάντσεστερ, έναν τίτλο που κατέχει σήμερα το Beetham Tower, το οποίο ανέρχεται στα 169 μέτρα.

googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_m2'); });

Οι ιστοί θα είναι ορατοί από 40 χιλιόμετρα μακριά κι αν ο καιρός το επιτρέπει θα φαίνονται ακόμα και στο Λίβερπουλ που απέχει 48 χιλιόμετρα.

«Το ωραιότερο του κόσμου»

Στόχος του Ράτκλιφ είναι να χτιστεί «το ωραιότερο γήπεδο του κόσμου», το οποίο ελπίζει πως θα έχει ολοκληρωθεί στην επόμενη πενταετία.

Σύμφωνα με το αρχιτεκτονικό γραφείο Foster and Partners που θα αναλάβει τον σχεδιασμό του πρότζεκτ, το γήπεδο θα διαθέτει σχέδιο ομπρέλας. «Θα είναι ένα από τα πιο συναρπαστικά πρότζεκτ στον κόσμο σήμερα. Ολα ξεκινούν από την εμπειρία των φιλάθλων, φέρνοντάς τους πιο κοντά από ποτέ στον αγωνιστικό χώρο και δημιουργώντας ακουστικά έναν τεράστιο βρυχηθμό», εξήγησε ο λόρδος Νόρμαν Φόστερ, εκτελεστικός διευθυντής της εταιρείας.

googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_middle_2'); });

«Το στάδιο περιβάλλεται από μια τεράστια ομπρέλα, συλλέγοντας ενέργεια και βρόχινο νερό και προστατεύοντας μια νέα δημόσια πλατεία που είναι διπλάσια από το μέγεθος της πλατείας Τραφάλγκαρ».

Μυστήριο παραμένει ο τρόπος χρηματοδότησης της κατασκευής του νέου γηπέδου, από τη στιγμή που το τρέχον χρέος του κλαμπ αγγίζει το 1,2 δισ. ευρώ.

Από τις δηλώσεις του διευθύνοντος συμβούλου της Γιουνάιτεντ Ομάρ Μπεράντα σύμφωνα με τις οποίες «είναι ακόμα αρκετά νωρίς και δεν μπορώ να κάνω εικασίες για τη χρηματοδότηση» συμπεραίνεται πως ο σύλλογος μάλλον βρίσκεται σε αναζήτηση πόρων.

Το φαραωνικό σχέδιο έρχεται επίσης σε αντίθεση με την πολιτική απολύσεων που ακολουθεί τους τελευταίους μήνες ο Τζιμ Ράτκλιφ, ο οποίος μία ημέρα πριν δήλωνε πως αν δεν προέβαινε σ’ αυτές τις περικοπές η Γιουνάιτεντ θα ξέμενε από χρήματα μέχρι τα Χριστούγεννα.

Είναι επίσης αμφισβητήσιμος ο χρονικός ορίζοντας που θέτει η Γιουνάιτεντ για την ολοκλήρωση του έργου (πέντε χρόνια) βάσει της τελευταίας εμπειρίας με το νέο γήπεδο της Τότεναμ. Οι Spurs ανακοίνωσαν το αρχικό πλάνο το 2011 αλλά οι εργασίες ξεκίνησαν το 2016 και ολοκληρώθηκαν το 2019.

Ο Τζιμ Ράτκλιφ παραδέχεται πως υπό κανονικές συνθήκες για να κατασκευαστεί ένα νέο γήπεδο χρειάζονται δέκα χρόνια, αλλά ευελπιστεί να κινηθεί γρήγορα η κυβέρνηση ώστε ο χρόνος να μειωθεί στο μισό.

googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_middle_3'); });

Στηρίζει η κυβέρνηση

Σύμφωνα με τα σχέδια που παρουσίασε η Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ, το νέο γήπεδο θα αποτελέσει μέρος μιας ευρύτερης ανάπλασης της περιοχής του Ολντ Τράφορντ και προβλέπεται να είναι το μεγαλύτερο έργο στο Ηνωμένο Βασίλειο μετά τη μεταμόρφωση της περιοχής του Στράτφορντ για τους Ολυμπιακούς Αγώνες του Λονδίνου, το 2012. Η  βρετανίδα υπουργός Οικονομικών, Ρέιτσελ Ριβς έχει ήδη ανακοινώσει τη στήριξη της κυβέρνησης στα σχέδια της Γιουνάιτεντ.

Λόγω του φαραωνικού έργου θα δημιουργηθούν 92.000 νέες θέσεις εργασίας, θα κατασκευαστούν 17.000 νέα σπίτια, ενώ θα φέρει 1,8 εκατ. επιπλέον επισκέπτες στην περιοχή ετησίως και 7,3 δισ. στερλίνες στα ταμεία της βρετανικής οικονομίας.

«Η σημερινή ημέρα σηματοδοτεί την έναρξη ενός απίστευτα συναρπαστικού ταξιδιού μέχρι την παράδοση του σημαντικότερου σταδίου στον κόσμο. Το σημερινό μας γήπεδο μάς έχει εξυπηρετήσει εξαιρετικά τα τελευταία 115 χρόνια, αλλά έχει μείνει πίσω από τα γήπεδα του παγκόσμιου αθλητισμού», ήταν τα πρώτα λόγια του σερ Τζιμ Ράτκλιφ την περασμένη Τρίτη, κατά την παρουσίαση του γιγαντιαίου εγχειρήματος στο κέντρο του Λονδίνου, έχοντας δίπλα του τον Σεμπάστιαν Κόου που έχει τεθεί επικεφαλής της task force.

Στόχος του Ράτκλιφ είναι να καταστήσει το νέο Ολντ Τράφορντ σημείο αναφοράς του Βορρά της Βρετανίας και να μπορεί να φιλοξενεί τα παιχνίδια της Εθνικής Αγγλίας και τους σημαντικότερους αγώνες διεθνώς, όπως τους τελικούς του Τσάμπιονς Λιγκ.

Οι επιφυλάξεις του κόσμου

Η αποχώρηση από το Θέατρο των Ονείρων θεωρείται αμφιλεγόμενη κίνηση, με τους οργανωμένος οπαδούς της MUST να εκφράζουν με ανακοίνωσή τους σοβαρές επιφυλάξεις: «Ενώ οι επενδύσεις είναι απαραίτητες και ευπρόσδεκτες, οι οπαδοί παραμένουν ανήσυχοι για το τι σημαίνει και ποιες θα είναι οι συνέπειες. Θα ανεβάσει τις τιμές των εισιτηρίων και θα διώξει τους ντόπιους οπαδούς; Θα βλάψει την ατμόσφαιρα, η οποία είναι σταθερά η πρώτη προτεραιότητα των οπαδών στο γήπεδο; Θα προσθέσει βάρος στο χρέος που έχει κρατήσει πίσω τον σύλλογο τις τελευταίες δύο δεκαετίες; Θα οδηγήσει σε μειωμένες επενδύσεις στην αγωνιστική πλευρά σε μια εποχή που είναι τόσο απαραίτητη;», αναφέρουν μεταξύ άλλων σε ανακοίνωσή τους.

Υπάρχουν επίσης πολλοί φίλοι της ομάδας που θεωρούν πως τα σχέδια του νέου γηπέδου θυμίζουν τέντα τσίρκου έτοιμη να υποδεχτεί νούμερο κλόουν.

Απέναντι στην επιφυλακτικότητα των φιλάθλων βρίσκεται ο σερ Αλεξ Φέργκιουσον, ο οποίος σε ανύποπτο χρόνο είχε δηλώσει πως «το κλαμπ πρέπει να είναι γενναίο για να χτίσει ένα σπίτι κατάλληλο για το μέλλον». Ο εμβληματικός άλλοτε προπονητής της Γιουνάιτεντ θεωρεί πως η ανάπτυξη της ομάδας πρέπει να γίνει τόσο εντός όσο και εκτός του αγωνιστικού χώρου.

«Το Ολντ Τράφορντ έχει τόσες αναμνήσεις για μένα προσωπικά αλλά πρέπει να είμαστε γενναίοι και να αδράξουμε αυτή την ευκαιρία για να χτίσουμε ένα νέο σπίτι κατάλληλο για το μέλλον, όπου μπορεί να γραφτεί ιστορία».

Ούτε στους Ολυμπιακούς

Υπέρ της κατασκευής του νέου γηπέδου τάσσεται φυσικά και ο δήμαρχος του Μάντσεστερ, Αντι Μπέρναμ, καθώς θεωρεί πως η επίδραση του πρότζεκτ θα είναι μεγαλύτερη από την αντίστοιχη που υπήρξε από ανάλογα έργα στο Λονδίνο, λόγω των Ολυμπιακών Αγώνων.

Επικεφαλής της ομάδας εργασίας (task force) για την αναγέννηση του Ολντ Τράφορντ έχει τεθεί ο λόρδος Σεμπάστιαν Κόου.

Δύο εβδομάδες έμειναν προτού το ρολόι χτυπήσει 03:00 αλλά… θα είναι 4:00 καθώς εκεί θα γυρίσουμε τους δείκτες για να υποδεχτούμε τη θερινή ώρα, η οποία θα ισχύσει μέχρι την τελευταία Κυριακή του Οκτωβρίου.

Την τελευταία Κυριακή του Μαρτίου, λοιπόν, όπως έχει καθιερωθεί πάμε μπροστά τα ρολόγια που σημαίνει ότι κοιμόμαστε λιγότερο. Ωστόσο, η επίσημη ανακοίνωση για την ημερομηνία αναμένεται να βγει όπως κάθε χρόνο από το υπουργείο Ενέργειας.

googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_m1'); });

Σήμερα δεν συμμετέχουν στην εναλλαγή ώρας σχεδόν όλες οι ασιατικές και αφρικανικές χώρες, ενώ άλλες την έχουν καταργήσει ή σχεδιάζουν να το κάνουν. Ανάμεσά τους και οι ΗΠΑ υπό την νέα ηγεσία του Ντόναλντ Τραμπ, ο οποίος την έχει χαρακτηρίσει «άβολη και πολύ δαπανηρή».

Γιατί Κυριακή;

Η Κυριακή προτιμάται καθώς εκείνη τη μέρα δραστηριοποιούνται λιγότεροι άνθρωποι και έτσι έχουν χρόνο να προσαρμοστούν. Σύμφωνα με το Live Science, η επιλογή της συγκεκριμένης ημέρας έχει να κάνει ακριβώς με αυτή τη σύγχυση που προκαλεί στους ανθρώπους.

Σε πολλές χώρες του κόσμου η αλλαγή γίνεται κάθε δεύτερη Κυριακή του Μαρτίου, αλλά στην Ευρώπη η θερινή ώρα αρχίζει και τελειώνει κάθε τελευταία Κυριακή, του Μαρτίου και του Οκτωβρίου αντιστοίχως.

googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_m2'); });

Το μέτρο της αλλαγής της ώρας ξεκίνησε στην Ευρώπη για εξοικονόμηση ενέργειας. Πρώτη φορά εφαρμόστηκε στη Γερμανία το καλοκαίρι του 1916, εν μέσω πολέμου, προκειμένου το ανθρώπινο δυναμικό να μπορεί να παράγει πολεμικό υλικό χωρίς να καταναλώνει ηλεκτρικό ρεύμα.

googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_m2'); });

Στην Ελλάδα, το μέτρο πρωτοεφαρμόστηκε δοκιμαστικά το 1932, από τις 6 Ιουλίου έως την 1η Σεπτεμβρίου εκείνου του έτους, με τα ρολόγια να τίθενται μία ώρα μπροστά. Η επίσημη καθιέρωση του μέτρου έγινε αργότερα, με σκοπό την εναρμόνιση με τις ευρωπαϊκές πρακτικές και την εξοικονόμηση ενέργειας.

Από το 1996 ισχύει μία ενιαία, πανευρωπαϊκή ρύθμιση, κατά την οποία την άνοιξη γυρίζουμε τα ρολόγια μία ώρα μπροστά και το Φθινόπωρο τα επαναφέρουμε μία ώρα πίσω.

Οταν πριν από λίγες εβδομάδες περνούσα την πόρτα του Μουσείου Βαν Γκογκ στο Αμστερνταμ, περίμενα να είμαι θεατής στο γνώριμο έργο των πολυσύχναστων εκθεσιακών χώρων όπου οι επισκέπτες στριμώχνονται για μια ματιά στους διάσημους πίνακες. Αντίθετα, με περίμενε μια απρόσμενη ησυχία. Είχα την άνεση να θαυμάσω από κοντά, στον χρόνο μου, την ποιητική, σχεδόν ονειρική εικόνα της «Ανθισμένης αμυγδαλιάς» με τα λεπτεπίλεπτα μπουμπούκια, τα οποία έμοιαζαν να αιωρούνται σ’ έναν ανοιξιάτικο ουρανό. Αλλά και να περιηγηθώ με ηρεμία στα σκιτσαρισμένα με μολύβι στιγμιότυπα από καθημερινές ασχολίες της υπαίθρου και να βγάλω φωτογραφίες τα «Ηλιοτρόπια» εστιάζοντας στις παχιές πινελιές κάθε απόχρωσης του κίτρινου που έμοιαζαν να πάλλονται ζωντανές χωρίς κάποιος να μπαίνει στο κάδρο μου. Στάθηκα μπροστά στην «Εναστρη νύχτα πάνω από τον Ροδανό» αφήνοντας τα μάτια μου να περιπλανηθούν στα στροβιλιζόμενα αστέρια και τις αντανακλάσεις του φωτός στο νερό, χωρίς βιασύνη και κατάφερα να ακούσω χωρίς να περιμένω στην ουρά τα αποσπάσματα για τις τελευταίες ημέρες του ζωγράφου στην Αρλ της Γαλλίας. Ακόμα και το «Δωμάτιο στην Αρλ» με τις παραμορφωμένες προοπτικές του, φαινόταν πιο ζεστό και οικείο μέσα στη γαλήνη του χώρου.

Αναζητώντας την πηγή αυτής της απρόσμενης αρμονίας στις συνθήκες ξενάγησης σε ένα από τα πιο δημοφιλή μουσεία του κόσμου, τη βρήκα στην αντισυμβατική απόφαση της διοίκησής του να περικόψει τον αριθμών των επισκεπτών του. Εφαρμόζοντας ένα διαφορετικό μοντέλο από αυτό που έχουν καθιερώσει τα τελευταία χρόνια οι πιο δημοφιλείς πολιτιστικοί οργανισμοί που βλέπουν στις ορδές των επισκεπτών την επιτυχία τους, η διευθύντρια του Μουσείου Εμιλι Γκόρντεκερ, αντίτεινε την ποιότητα της εμπειρίας μιας βόλτας μπροστά στις εγκαταστάσεις του. Ετσι, το 2022 προχώρησε σε μείωση 18% των διαθέσιμων εισιτηρίων εισόδου, περιορίζοντας κατά 400.000 τους επισκέπτες της χρονιάς.

«ΔΥΣΑΡΕΣΤΗ ΕΜΠΕΙΡΙΑ». Μιλώντας στους λονδρέζικους «Times», η Γκόρντεκερ η οποία ανέλαβε τα ηνία του Μουσείου το 2020 λίγο πριν απ’ την πανδημία, εξήγησε ότι οδηγήθηκε στη συγκεκριμένη λύση προκειμένου να αντιμετωπίσει το φαινόμενο του συνωστισμού που είχε αρχίσει να γιγαντώνεται στις αίθουσές του. «Η εμπειρία της επίσκεψης γινόταν δυσάρεστη. Μειώσαμε την αναμονή των επισκεπτών πολύ συνειδητά δίνοντας προτεραιότητα στην ποιότητα της επίσκεψης», ανέφερε η διευθύντρια. Η παύση που επέβαλαν τα περιοριστικά μέτρα για τον κορωνοϊό, βοήθησαν να εδραιωθεί η αλλαγή κατεύθυνσης και το Μουσείο με την επανεκκίνησή του να λειτουργήσει με διαφορετικό πλάνο. Αυτό περιλαμβάνει πλέον τον περιορισμό του αριθμού των διαθέσιμων δελτίων εισόδου ώστε η ροή εκείνων που εισέρχονται στο Μουσείο να είναι ομαλή, την επιβολή ωριαίας ποσόστωσης στις κρατήσεις και τη βελτίωση της σήμανσης των χώρων για την ευκολότερη πλοήγηση μεταξύ των ορόφων. «Θέλουμε να βεβαιωθούμε ότι οι επισκέπτες πραγματικά απολαμβάνουν τον χρόνο τους με τα έργα του Βαν Γκογκ. Ζητάμε από τους ανθρώπους να κάνουν κράτηση εκ των προτέρων ώστε να είναι σίγουροι ότι όταν όντως θα μας επισκεφθούν, θα έχουν μια ευχάριστη εμπειρία», επισήμανε η Εμιλι Γκόρντεκερ.

Η απόφαση αυτή δεν ήρθε ξαφνικά αλλά ήταν μάλλον μια λογική επέκταση των μέτρων που είχαν ληφθεί λίγα χρόνια νωρίτερα, την επαύριο του 2017, όταν η επισκεψιμότητα χτύπησε κόκκινο, φτάνοντας τον αριθμό ρεκόρ των 2,26 εκατομμυρίων ανθρώπων και η βόλτα στους χώρους του Μουσείου μετατράπηκε σ’ έναν μικρό εφιάλτη. Τότε, ο συνωστισμός στις αίθουσες με τους 200 πίνακες συνολικά και τα 500 σχέδια του Βαν Γκογκ ήταν κανόνας, η αναμονή ακόμα και στην γκαρνταρόμπα ήταν μεγάλη, ενώ η ουρά για την είσοδο κύκλωνε το κτίριο καθημερινά. Η επέκταση του ωραρίου λειτουργίας ώστε να ικανοποιήσει το τόσο αυξημένο ενδιαφέρον που έπεσε στο τραπέζι ως μία πιθανή λύση, συνεπαγόταν την έκθεση των έργων του Βαν Γκογκ σε περισσότερο φως, προκαλώντας τους ζημιές, άρα απορρίφθηκε αμέσως. Ποιος λοιπόν ήταν ο καλύτερος τρόπος για να ανταποκριθούν οι ιθύνοντες του Μουσείου στην πρόκληση της υπερεπισκεψιμότητας;

ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΟΥ ΠΛΗΘΟΥΣ. Από το αδιέξοδο τους έβγαλε η εκπόνηση ενός ρεαλιστικού σχεδίου διαχείρισης του πλήθους που σήμαινε ταυτόχρονα την υιοθέτηση περιοριστικών κανόνων. Οπως είχαν εξηγήσει εκπρόσωποι του Μουσείου μιλώντας στην ιστοσελίδα Skift, το σημείο εκκίνησής τους ήταν η ανάλυση της συμπεριφοράς των επισκεπτών εντός των τειχών του Μουσείου για να διασφαλίσουν ότι χρησιμοποιούνται όσο το δυνατόν περισσότερο οι γωνιές του κτιρίου για την αποτελεσματικότερη κατανομή τους στις αίθουσες. Η κίνηση αυτή κρίθηκε αναγκαία αφού αν κι οι χώροι του ήταν σχετικά μικροί, υποδέχονταν πολύ περισσότερους επισκέπτες, 500 ανά τετραγωνικό μέτρο, σε σύγκριση με άλλους μεγάλους πολιτιστικούς οργανισμούς όπως η Tate Modern με 171 και το Λούβρο με 140.

googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_middle_2'); });

Στην εξίσωση που θα οδηγούσε στο ιδανικό νούμερο όσων θα έπρεπε να κόβουν εισιτήριο κάθε χρόνο, έβαλαν κι άλλες μεταβλητές όπως οι εκδηλώσεις και οι αργίες που επηρεάζουν την επισκεψιμότητα, τα εποχιακά μοτίβα και η ροή τουριστών στην ίδια την πόλη του Αμστερνταμ που έβαινε διαρκώς αυξανόμενη. Ιδιαίτερα χρήσιμη αποδείχτηκε η δημιουργία μιας νέας ομάδας που προσάρμοζε τα διαθέσιμα εισιτήρια στα ταμεία ανά 15 λεπτά με βάση την κίνηση εντός του Μουσείου σε πραγματικό χρόνο. Μολονότι οι νέες πρακτικές που τέθηκαν σε ισχύ σήμαιναν και τη μείωση της προσέλευσης, την ίδια στιγμή στις μετρήσεις του Μουσείου αυξήθηκαν οι δείκτες ικανοποίησης των επισκεπτών, γεγονός που έστειλε ένα ηχηρό μήνυμα ότι οι πρωτοβουλίες ήταν προς τη σωστή κατεύθυνση. Παράδοξο στην εποχή του υπερτουρισμού; Μάλλον ανακουφιστικό κι ένα ηχηρό παράδειγμα για όλα τα μουσεία στον κόσμο, ακόμα και τα ελληνικά που στροβιλίζονται στη δίνη της συμφόρησης επισκεπτών και μοιάζουν να πνίγονται. Μερικές φορές, το λιγότερο είναι όντως το πραγματικό περισσότερο!

Τα Προπύλαια της Ακρόπολης απεικονίζονται στην πρώτη, πιθανότατα, γνωστή φωτογραφία από την Ελλάδα που τραβήχτηκε το 1839, με τον Παρθενώνα και τους Στύλους του Ολυμπίου Διός να ακολουθούν. Η πρώτη σωζόμενη πανοραμική άποψη της Ακρόπολης – πολύτιμο τεκμήριο τόσο για τον ίδιο τον Βράχο και τα μνημεία του, όσο και για την πόλη των Αθηνών – είναι μια διπλή δαγγεροτυπία του 1842, διαστάσεων 24,1×9,5 εκ. η καθεμία, που εστιάζει στη βόρεια πλευρά της Ακρόπολης και της γειτονιάς των Αναφιώτικων. Οι καλοτυπίες δε που τράβηξε ο Γάλλος Εζέν Πιό το 1852 έχοντας στο επίκεντρο τον Ιερό Βράχο, τρία χρόνια αργότερα, στην Παγκόσμια Εκθεση του Παρισιού βραβεύονται με το μετάλλιο Α’ τάξης και ο δημιουργός τους αναδεικνύεται ως ένας από τους πρώτους που εμπορεύεται ταξιδιωτικές φωτογραφίες.

Σελίδες από μια ιστορία που είναι άγνωστη εν πολλοίς, καθώς θεωρείται – και όχι άδικα – ειδικού ενδιαφέροντος. Η μελέτη, ωστόσο, της αρχαιολόγου Μυρτιάς Χέλνερ «Ιστορία της αρχαιολογικής φωτογραφίας στην Ελλάδα» (εκδ. ΟΤΑΝ), η οποία απέσπασε το Κρατικό Βραβείο Δοκιμίου – Κριτικής 2024 και περιλαμβάνει πρόλογο του ακαδημαϊκού και ομότιμου καθηγητή του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου, Μανόλη Κορρέ, δεν καλύπτει απλώς ένα κενό στη βιβλιογραφία. Εστιάζει στην αρχαιολογική φωτογραφία (της οποίας η ιστορία δεν έχει μελετηθεί εξίσου διεξοδικά με εκείνη της φωτογραφίας στην Ελλάδα εν γένει) από τη γέννησή της ως την έλευση της ψηφιακής εκδοχής της. «Κρύβει» μέσα στις 572 σελίδες, πλάι στις εξειδικευμένες τεχνικές πληροφορίες και ζητήματα αισθητικής, ενδιαφέροντα στοιχεία για τον μέσο αναγνώστη, που συνδέουν την αρχαιολογική φωτογραφία με τα μνημεία και την εποχή τους. Του επιτρέπει να γνωρίσει πρόσωπα – κάποια γνωστά στο ευρύ κοινό όπως ο Φρεντ Μπουασονά και άλλα όχι, αλλά με σπουδαία συμβολή, όπως o καινοτόμος Γκέστα Χέλνερ του Γερμανικού Αρχαιολογικού Ινστιτούτου (1962-1984) που χρησιμοποίησε άγνωστο ως τότε στην Ελλάδα φωτογραφικό εξοπλισμό και υπήρξε «ο πρώτος που απαλλάχτηκε οριστικά από τον εξπρεσιονισμό των προκατόχων του». Να απολαύσει ανεκδοτολογικά στοιχεία και να κατανοήσει πώς οι τεχνολογικές εξελίξεις και οι κοινωνικές αλλαγές τροποποιούν το βλέμμα του φωτογράφου και τον ωθούν να προσεγγίσει με διαφορετικό τρόπο το θέμα του, είτε πρόκειται για ένα μνημείο, είτε για έναν αρχαιολογικό χώρο ή για ένα μεμονωμένο εύρημα.

ΤΟ ΠΡΩΤΟ ΦΩΤΟΓΡΑΦΕΙΟ. Τέτοιες στιγμές είναι η «γνωριμία» με τον Φίλιππο Μαργαρίτη, ο οποίος ανοίγει το πρώτο φωτογραφείο στην Αθήνα το 1848 διατηρώντας το μονοπώλιο και γίνεται ο πρώτος έλληνας φωτογράφος που όχι μόνο λαμβάνει μέρος στην Παγκόσμια Εκθεση του Παρισιού το 1855 αλλά βραβεύεται για τη φωτογράφιση των αναγλύφων του Παρθενώνα. Και με τον Κωνσταντινουπολίτη Κωνσταντίνο Αθανασίου, ο οποίος ανοίγει δικό του φωτογραφείο στην Αθήνα το 1877 και είναι ο πρώτος που ασχολείται αποκλειστικά με την απεικόνιση αρχαίων μνημείων.

Οσο προχωρούν τα χρόνια και οι τεχνικές δυσκολίες ξεπερνιούνται δίνοντας τη θέση τους κυρίως σε αισθητικούς προβληματισμούς, η παρουσία των φωτογραφιών με αρχαιολογικό περιεχόμενο αυξάνεται αριθμητικά, ενώ πλέον σήμερα, χάρη και στην ψηφιακή τεχνολογία, αποτελούν μαζί με το γραμμικό σχέδιο τις δύο κυριότερες οπτικές μεθόδους τεκμηρίωσης στην επιστήμη της αρχαιολογίας, καθώς η ανασκαφική φωτογραφία οπτικοποιεί τη φθορά – όπως σημειώνει η Μυρτιά Χέλνερ – και η εξέλιξη της ανασκαφικής φωτογραφίας σχετίζεται και με την εξέλιξη της αρχαιολογικής επιστήμης. Υπό αυτές τις συνθήκες οι ξένες αρχαιολογικές σχολές αποκτούν δικό τους εξοπλισμό. Οι αρχαιολόγοι αναλαμβάνουν συχνά τον ρόλο και του φωτογράφου, ενώ χαρακτηριστικό είναι ότι το αρχαιολογικό περιοδικό της Γαλλικής Σχολής Αθηνών (BCH) φιλοξένησε το 1878 μόλις 12 καρέ, το 1900 ο αριθμός τους ανήλθε στα 80. Αντιστοίχως το φωτογραφικό αρχείο του Γερμανικού Αρχαιολογικού Ινστιτούτου το 1891 διέθετε 1.500 γυάλινες πλάκες, το 1901 περί τα 7.000 αρνητικά και το 1912 περίπου 14.000 φωτογραφίες.

ΝΕΚΡΟΙ ΚΑΙ ΑΓΑΛΜΑΤΑ. Η διαδρομή έχει πολλές και ενδιαφέρουσες οπτικές γωνίες, από τις οποίες η συγγραφέας προτρέπει τον αναγνώστη να την προσεγγίσει, ώστε να παρατηρήσει πλέον όχι μόνο το θέμα της εκάστοτε φωτογραφίας, αλλά τα όσα μαρτυρά ο τρόπος λήψης της και η τεχνική του καλλιτέχνη, παράμετροι που δεν συνδέονται μόνο με την αντίληψη του φωτογράφου και τα μέσα που διαθέτει, αλλά και τις ιδέες που επικρατούν σε κάθε εποχή.

googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_middle_2'); });

Χαρακτηριστικό είναι το πώς συνδέει τη φωτογράφιση των γλυπτών με εκείνη των πορτρέτων. «Αξιο αναφοράς είναι το γεγονός ότι στις αρχές της φωτογραφικής εξέλιξης ιδιαίτερα δημοφιλή θέση κατέχει η νεκρική φωτογραφία. Η φωτογράφιση νεκρών έχει πολλά κοινά χαρακτηριστικά με εκείνη των αγαλμάτων. Πρόκειται, θα έλεγε κανείς, για ακίνητα ανθρώπινα ομοιώματα που φωτογραφίζονται», γράφει και επισημαίνει ότι η φωτογράφιση ζωντανών ανθρώπων είναι δυσκολότερη από εκείνη των αντικειμένων.

googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_m2'); });

Στην αναλυτικότατη έρευνά της η αρχαιολόγος με ειδικότητα στη μελέτη φωτογραφικών αρχείων δεν παραλείπει να εντάξει στο βιβλίο της και μια σύντομη, αλλά μεστή σκιαγράφηση της ιστορίας της φωτογραφίας, όπως και να αναφερθεί και στην ανάγκη αποτύπωσης των ελληνικών αρχαιοτήτων πριν από την εφεύρεση της φωτογραφίας – ζητούμενο των ξένων ταξιδιωτών στην Ελλάδα σε όλες τις εποχές – μεταφέροντας μεταξύ πολλών άλλων την περιπέτεια του βρετανού ζωγράφου Εντουαρντ Ντόντγουελ, ο οποίος επισκέφθηκε την Ελλάδα στα πρώτα χρόνια του 19ου αι. και θέλησε να σχεδιάσει τα μνημεία του Ιερού Βράχου με τη βοήθεια της camera obscura: «Μια μέρα καθώς προσπαθούσα να σχεδιάσω τον Παρθενώνα ο Δισδάρης (σ.σ. τούρκος φρούραρχος) έκπληκτος με ρώτησε με φανερή ανησυχία τι σκάρωνα με αυτή την παράξενη μηχανή. Επιχείρησα να του εξηγήσω τοποθετώντας ένα άσπρο φύλλο χαρτιού και βάζοντάς τον να κοιτάξει μέσα στον θάλαμο. Μόλις είδε τον ναό να αντανακλάται πάνω στο χαρτί (…) φαντάστηκε πως το κατόρθωσα χάρη σε κάποια μαγική διαδικασία. Καθώς ξανακοίταξε διστακτικά μέσα στον σκοτεινό θάλαμο έτυχε να περάσουν μερικοί στρατιώτες του μπροστά στο αντανακλαστικό γυαλί της μηχανής. Και μόλις τους είδε να περπατούν πάνω στο χαρτί με αποκάλεσε γουρούνι, διάβολο και Βοναπάρτη. Και μου είπε ότι αν ήθελα μπορούσα να αποσπάσω από την Ακρόπολη και τον ναό και τις πέτρες, αλλά δεν θα μου επέτρεπε ποτέ να κλείσω με μάγια τους στρατιώτες του στο κουτί μου». Ο Ντόντγουελ διαπιστώνοντας πως ήταν μάταιο παρά τις προσπάθειές του να του εξηγήσει πώς λειτουργούσε η camera obscura, τον απείλησε πως αν δεν τον αφήσει ήσυχο θα βάλει τον ίδιο στο κουτί και θα ήταν πολύ δύσκολο να ξαναβγεί. Πανικοβλημένος ο φρούραρχος αποτραβήχτηκε και ουδέποτε ξαναενόχλησε τον βρετανό επισκέπτη.

Βουλευτής μπούκαρε στην Εθνική Πινακοθήκη και βανδάλισε έργα τέχνης. Πρωτόγνωρη είδηση για τη χώρα μας, παρότι έχουμε δει βουλευτές να κάνουν και χειρότερα. Κι αν η ιδιότητα του δράστη είναι που καθιστά την είδηση πρωτοφανή, η πράξη καθεαυτή δεν είναι καθόλου. Οι περισσότερες καταστροφές έργων τέχνης – σε ιδιωτικούς, αλλά και δημόσιους χώρους – στον τόπο μας, συνοδεύονται κυρίως από θρησκομανία ή ηθικολογικά κίνητρα και δευτερευόντως από πολιτικά. Υπάρχει βέβαια πάντα και η ανόθευτη βλακεία, όπως στην περίπτωση του γκραφίτι πάνω από την τοιχογραφία του Στέλιου Φαϊτάκη, που αποχαιρετούσε τον δημιουργό καταστρέφοντας το έργο του…

Τα τελευταία χρόνια στους βανδάλους έχουν προστεθεί και οι περιβαλλοντιστές, με πάνω από 60 καταγεγραμμένες επιθέσεις σε μουσεία όλου του κόσμου την περασμένη χρονιά, με σούπες, μπογιές, καφέδες και ό,τι άλλο μπορεί κανείς να πετάξει σε έναν πίνακα. Δύσκολο να μπεις στο μυαλό ενός ανθρώπου που καταστρέφει ένα έργο υψηλής τέχνης για να διαμαρτυρηθεί. Ισως να σκέφτονται πως όσο πιο διάσημος ο στόχος, τόσο μεγαλύτερος ο ντόρος. Ετσι, έχουν καταστραφεί έργα παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς από κορυφαίους καλλιτέχνες. Πικάσο, Κλιμτ, Μονέ, Ρέμπραντ, Βαν Γκογκ…

Τα έργα του διαβόλου. Ή «παραγγελίες του σατανά» ή «προσβάλλουν τον χριστιανισμό» ή «πώς είναι δυνατόν να τα βλέπουν τα παιδιά μας», είναι συνήθως οι φράσεις που ακούγονται από τους δράστες των επιθέσεων. Οπως συνέβη και τώρα… «Προσβάλλουν τη θρησκεία!» φώναζε ο βουλευτής – καταστροφέας. «Χαμός στην Εθνική Πινακοθήκη για τη βλασφημία στην Παναγία μας» γράφτηκε λίγο αργότερα στον προσωπικό του λογαριασμό στα κοινωνικά δίκτυα.

Δεν μιλάμε απλώς για διαμαρτυρίες από επίσημους φορείς ή γραφικούς πολίτες, που πήγαιναν – ας πούμε – έξω από τις παραστάσεις του Τζίμη Πανούση επειδή ένιωθαν προσβεβλημένοι από τις αφίσες του ή έξω από θέατρα ζητώντας το κατέβασμα παραστάσεων (βλ. «Corpus Christi», 2012)… Ούτε μιλάμε για την απόσυρση έργων ύστερα από πολιτικές πιέσεις, όπως είχαμε δει το 2007 στην Art-Athina, όταν ύστερα από καταγγελία του βουλευτή τότε του ΛΑΟΣ Αδωνη Γεωργιάδη κατασχέθηκε από την αστυνομία έργο τέχνης και συνελήφθη ο διευθυντής της έκθεσης! Εδώ μιλάμε για άλλη πίστα…

Η ΛΙΣΤΑ ΤΗΣ ΝΤΡΟΠΗΣ.Επιθέσεις σε έργα τέχνης στο πρόσφατο παρελθόν έχουν γίνει στο Μουσείο Μπενάκη και στο Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο, με baby oil! Επίσης, σε δύο μουσεία στη Μακεδονία (Πέλλα και Βεργίνα) με ψεκασμό μπογιάς… Η λίστα είναι μεγάλη. Αν μπορούν να καταστραφούν με σχετική ευκολία έργα σε κλειστούς προστατευμένους χώρους, σκεφτείτε τι γίνεται με τα έργα που βρίσκονται απροστάτευτα σε δημόσια θέα. Δεν θα ξεχάσω το μουτζουρωμένο με μαύρο σπρέι πρόσωπο του Κωστή Παλαμά, που γεμάτος περίσκεψη κρατάει το κεφάλι του στην οδό Ακαδημίας ή τον «Παλαιστή» και τον «Ερμή» στην πλατεία Συντάγματος, που συχνά λαβώνονται.

Ο βασανισμένος «Ξυλοθραύστης».Την ώρα που η Εκκλησία αντί να καταδικάσει τον βανδαλισμό καταδικάζει την τέχνη στο τελευταίο περιστατικό στην Εθνική Πινακοθήκη, θυμήθηκα και την περίπτωση του ταλαίπωρου «Ξυλοθραύστη». Του εκπληκτικού γλυπτού που κοσμεί μέχρι σήμερα την Αθήνα. Παρότι δείχνει τόσο δυνατός, το γλυπτό του μέγιστου γλύπτη Δημήτρη Φιλιππότη δεν γλίτωσε… Ο πρώτος του βανδαλισμός καταγράφεται το 1910, με μπογιά και καυστικό υγρό, ενώ το 1912 κάποιος άλλος βλάκας έσπασε τα γεννητικά του όργανα (για λόγους σεμνοτυφίας). Το 1914 τον λιθοβόλησαν! Ναι, το άγαλμα! Σήμερα με εμφανή τα σημάδια του σπάει με τα γυμνά του μέλη το ξύλο απέναντι από το Καλλιμάρμαρο…

googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_middle_2'); });

googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_m2'); });

Θεός Phylax…ει!«Δεν στενοχωριέμαι τόσο για την καταστροφή του “Phylax” στο Φάληρο, όσο για το τι σηματοδοτεί αυτή η συμπεριφορά σε κοινωνικό επίπεδο», δήλωνε ο Κωστής Γεωργίου, δημιουργός του επιβλητικού κατακόκκινου γλυπτού που είχε τοποθετηθεί σε δημόσιο χώρο στο Παλαιό Φάληρο, όταν το 2018 μια ομάδα κουκουλοφόρων προσέγγισαν το άγαλμα με ένα τζιπ και ένα ημιφορτηγό, το έδεσαν με σκοινιά και το πέταξαν στο έδαφος σπάζοντάς το. Είπαν πως ήταν έργο του Σατανά!

Οι στόχοι των βανδάλων.Βασικοί στόχοι των καταστροφέων – που συνήθως είναι και υπέρμαχοι του ολοκληρωτισμού – είναι δύο. Ο πρώτος, τα διαπιστευτήρια «παλικαροσύνης» που θα λάβουν από τις σκοταδιστικές αυλές τους, λειτουργώντας ως σκιώδεις αρχισυμμορίτες που επέδειξαν τόλμη! Ο δεύτερος στόχος είναι η βίαιη εξαφάνιση του έργου από τη δημόσια έκθεση. Το πρώτο συνήθως το επιτυγχάνουν και είναι έτοιμοι να φωτογραφιστούν περήφανοι για την ηρωική τους πράξη. Στο δεύτερο τα πράγματα δεν πηγαίνουν καλά για αυτούς. Τα έργα παίρνουν ακόμη μεγαλύτερη δημοσιότητα, οι καλλιτέχνες γίνονται πιο γνωστοί και ο κόσμος μοιράζεται την εικόνα τους στα social media ως ένδειξη υποστήριξης στον καλλιτέχνη, αλλά και αντίδρασης στην ολοκληρωτική λογική.

Ευτυχώς, πάντως, που οι βανδαλιστές είναι άσχετοι από τέχνη, αλλιώς τώρα θα «κλαίγαμε» και τα έργα του Γκόγια, που ήταν κι αυτά μέρος της έκθεσης «Η σαγήνη του αλλόκοτου», η οποία συνεχίζεται στην Εθνική Πινακοθήκη.

Η πολύνεκρη τραγωδία των Τεμπών έφερε ξανά στην επιφάνεια, με τον πιο δραματικό τρόπο, τις αδυναμίες, τις καθυστερήσεις και τις χρόνιες παθογένειες ενός κράτους που αντιστέκεται σθεναρά σε κάθε προσπάθεια που αποσκοπεί στη μεταρρύθμισή του και στην αμφισβήτηση των διαχρονικών κεκτημένων του. Ωστόσο, το ξέσπασμα της λαϊκής οργής όπως εκφράστηκε μέσα από τις μαζικότερες διαδηλώσεις των τελευταίων δεκαετιών, δεν κατάφερε να ταρακουνήσει τα νερά του πολιτικού συστήματος όπως φάνηκε κατά τη συζήτηση της πρότασης δυσπιστίας στη Βουλή. Οι άγονες αντιπαραθέσεις, τα επικοινωνιακά τρικ και τα προκλητικά χειροκροτήματα ήταν ασυμβίβαστα με το πένθος για τις ανθρώπινες απώλειες και το αίτημα για απονομή δικαιοσύνης.

Αντίθετα με τα παραπάνω, θα περίμενε κανείς η συζήτηση να επικεντρωθεί στις θέσεις των κομμάτων για την εξυγίανση του ΟΣΕ και τον εκσυγχρονισμό των σιδηροδρόμων ώστε να αποκλειστεί κάθε κίνδυνος η τραγωδία να επαναληφθεί. Επίσης θα έπρεπε να κατατεθούν, σε συναινετικό πνεύμα, προτάσεις για τη θωράκιση της ανεξαρτησίας της δικαιοσύνης αλλά και της αξιοπιστίας των κοινοβουλευτικών διαδικασιών ώστε να μην επαναληφθούν στις μελλοντικές επιτροπές φαινόμενα όπως εκείνα που απαξίωσαν την εξεταστική επιτροπή για τα Τέμπη. Οταν το κάθε κόμμα καταλήγει να παρουσιάζει ξεχωριστά τα δικά του συμπεράσματα σε κάθε επιτροπή, το πολιτικό σύστημα ευτελίζεται.

Η κυβέρνηση δεν μπορεί να επαναπαυθεί στην επιβίωσή της από την πρόταση δυσπιστίας. Ο Πρωθυπουργός γνωρίζει καλά ότι η εκλογική πλειοψηφία που του εξασφάλισε την κοινοβουλευτική αυτοδυναμία δεν υφίσταται πλέον. Είναι καιρός να συνειδητοποιήσει ότι οι ανασχηματισμοί προσώπων δεν αρκούν για να αποκατασταθεί η εμπιστοσύνη προς την εξουσία. Απαιτείται ανάληψη πολιτικών ευθυνών και συγκρουσιακή μεταρρυθμιστική πολιτική. Ο,τι δεν έκανε δηλαδή μέχρι σήμερα και ειδικά στα δύο χρόνια που μεσολάβησαν από την τραγωδία. Την ίδια στιγμή, η αξιωματική αντιπολίτευση οφείλει να εκπέμψει καθαρό πολιτικό μήνυμα και πειστική εναλλακτική πρόταση διακυβέρνησης.

Οι μαζικές παλλαϊκές συγκεντρώσεις γέννησαν την ελπίδα ότι το αίτημα για πλήρη διαφάνεια και απονομή δικαιοσύνης για τη φονική τραγωδία των Τεμπών μπορεί να γίνει η κινητήρια δύναμη για την ενίσχυση του κύρους και της αξιοπιστίας των δημοκρατικών θεσμών. Ταυτόχρονα, όμως, ελοχεύει ο κίνδυνος το κίνημα αυτό να ενταφιαστεί μέσα στη λάσπη του λαϊκισμού που δηλητηριάζει καθημερινά την πολιτική ατμόσφαιρα. Οι ακραίες φωνές που ακούστηκαν τις προηγούμενες μέρες μέσα και έξω από τη Βουλή αλλά και οι πράξεις βανδαλισμού των έργων τέχνης στην Εθνική Πινακοθήκη είναι ενδεικτικές των προκλήσεων και των απειλών κατά των αξιών της δημοκρατίας.

Οι πρώτες δημοσκοπήσεις, μετά την πρόταση δυσπιστίας, δείχνουν παντελή, σχεδόν, έλλειψη εμπιστοσύνης στο έργο της Δικαιοσύνης και θεαματική άνοδο των ακραίων κομμάτων που φαίνεται να επιλέγονται από το ένα τρίτο σχεδόν των πολιτών. Η άποψη ότι ο ακραίος χώρος είναι διάσπαρτος στο πολιτικό φάσμα είναι παραπλανητική αφού οι δυνάμεις του λαϊκισμού δεν μπορεί να διαχωρίζονται με βάση την «ονομασία προέλευσης» – την οποία άλλωστε αρνούνται και οι ίδιες – ούτε και έχουν ουσιαστικές διαφορές μεταξύ τους. Αυτό που έχει σημασία είναι ότι, αν γινόντουσαν σήμερα εκλογές και με δεδομένη την αδυναμία επίτευξης αυτοδυναμίας, η επόμενη κυβέρνηση της χώρας θα έπρεπε να προκύψει από τα δύο τρίτα περίπου του εκλογικού σώματος. Κι αυτό θα αποτελέσει την επόμενη μεγάλη πρόκληση για το πολιτικό σύστημα.

Ο Γιάννης Μεϊμάρογλου είναι εκδότης του ηλεκτρονικού περιοδικού metarithmisi.gr

Στην πιο δύσκολη καμπή της εξαετίας για την κυβέρνηση, ο Κυριάκος Μητσοτάκης εξόκειλε από την τακτική των σημειακών διορθώσεων ή των μεγάλων αλλαγών μόνο αριθμητικά. Ο πιο βαθύς ανασχηματισμός από το 2019, που ανακοινώθηκε χθες, συνοδεύτηκε από άγριο παρασκήνιο με καραμπόλες, διλήμματα και… δύσκολες ζυμώσεις έως την τελευταία στιγμή ενώ σύρθηκε για μέρες, οδηγώντας σε κατεβασμένα μολύβια. Με σχεδόν παγωμένο τον (κυβερνητικό) χρόνο από τα πρώτα συλλαλητήρια για τα Τέμπη στις 26 Ιανουαρίου, ο  Πρωθυπουργός ξόρκιζε έναν περιορισμένο «ανασχηματισμό Τεμπών» και πιεζόταν για πιο αποφασιστικές απαντήσεις στην παρατεταμένη δημοσκοπική και κοινωνική πίεση. Στοίχημά του, ο ανασχηματισμός να λειτουργήσει ως έστω μικρό σινιάλο εισόδου της κυβέρνησης σε καινούργιο κύκλο με «μπόλιασμα» νεότερων στελεχών που βρίσκονται εγγύτερα στον Μητσοτάκη, τεχνοκρατών και παλαιότερων μελών της Κοινοβουλευτικής Ομάδας – με ή χωρίς σημεία αναφοράς στους πρώην πρωθυπουργούς Κώστα Καραμανλή και Αντώνη Σαμαρά. Οι αποφάσεις άγγιξαν για πρώτη φορά κορυφαίες θέσεις σε Μαξίμου και Υπουργικό Συμβούλιο, αφήνοντας ανεπηρέαστα μόνο πέντε από τα 20 υπουργεία – τα Υγείας, Δικαιοσύνης, Εσωτερικών, Αγροτικής Ανάπτυξης, Πολιτισμού. Την έξοδο είδαν 14 στελέχη – τέσσερις υπουργοί (Χρήστος Σταϊκούρας, Θεόδωρος Σκυλακάκης, Νίκος Παναγιωτόπουλος, Χρήστος Στυλιανίδης) και 10 υφυπουργοί – ενώ μπήκαν 15 πρόσωπα…

«Aποτέλεσμα» και «ταχύτητα»

Η πρώτη εντολή Μητσοτάκη για «αποτέλεσμα» και «ταχύτητα» δίνεται on camera στη σημερινή συνεδρίαση του Υπουργικού με τη νέα σύνθεση, μετά τις ορκωμοσίες από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας Κώστα Τασούλα. Ο Πρωθυπουργός, κατά πληροφορίες, θα δώσει σε όλους έναν μπλε φάκελο με μόνο μία σελίδα – διαφορετική για τον καθένα – με τις επείγουσες (μία ή περισσότερες) προτεραιότητες κάθε χαρτοφυλακίου σε μια νέα προσέγγιση που επιλέγει ο Μητσοτάκης για τον έλεγχο των υπουργών του. Από τη Δευτέρα ο ίδιος θα επισκεφθεί – για τους αναγκαίους συμβολισμούς – τρία υπουργεία: Οικονομικών, Υποδομών, Μετανάστευσης. Ομως τα πεδία στα οποία το Μαξίμου παλεύει για αποφυγή λαθών, για καλύτερη επικοινωνία και μεγαλύτερη ταχύτητα είναι περισσότερα, φέρνοντας συνολικά επτά στελέχη σε ειδική αποστολή: Κωστής Χατζηδάκης (Μαξίμου), Κυριάκος Πιερρακάκης (Οικονομίας), Σταύρος Παπασταύρου (Ενέργειας), Μάκης Βορίδης (Μεταναστευτικής Πολιτικής), Γιάννης Κεφαλογιάννης (Πολιτικής Προστασίας) και βεβαίως οι Χρίστος Δήμας και Κωνσταντίνος Κυρανάκης ως το νέο δίδυμο στο Υποδομών και Μεταφορών.

Αυτή τη φορά το ανακάτεμα της τράπουλας αποδείχθηκε σύνθετη άσκηση: οι παρεμβάσεις στο τιμ του Μαξίμου και στα υπουργεία Οικονομικών, Υποδομών, Ενέργειας  οδήγησαν τον Μητσοτάκη σε τηλεφωνήματα και διά ζώσης συζητήσεις με εντάσεις και αδιέξοδα πίσω από τις κλειστές πόρτες του γραφείου του, σε επιλογές με πολιτικά κριτήρια και σε προσπάθεια ελέγχου των εσωτερικών αναταράξεων από το ντόμινο αλλαγών. Αυτό ήταν αναπόφευκτο με αφετηρία την αναδιαμόρφωση ισορροπιών στον κυβερνητικό πυρήνα: μπαίνει ένα μετριοπαθές στέλεχος γέννημα – θρέμμα της ΝΔ, ο αντιπρόεδρος του κόμματος Κωστής Χατζηδάκης σε θέση αντιπροέδρου της κυβέρνησης και βγαίνει ένα πρόσωπο με ερείσματα στο σκληρότερο δεξιό ακροατήριο, ο Μάκης Βορίδης με κατάργηση της θέσης του στο Μαξίμου. Η μετακόμιση του Χατζηδάκη από την οδό Νίκης στα άλλοτε γραφεία του Βορίδη, στον πρώτο όροφο του Μαξίμου και στο κτίριο της οδού Ζαλοκώστα, σημάνει για τον ίδιο έναν νέο στρατηγικό ρόλο: εποπτεία από τα «κεντρικά» όλων των παραγωγικών υπουργείων. Ο Ακης Σκέρτσος κρατά τον γενικό συντονισμό του έργου και ειδικότερα την εποπτεία των κοινωνικών και θεσμικών υπουργείων.

Το δίλημμα που έφερε καθυστερήσεις

Με πολιτικά κριτήρια έδωσε ο Μητσοτάκης απάντηση και για τον νέο υπουργό Οικονομικών. Το δίλημμα για τον «τσάρο» της οικονομίας καθυστέρησε τις ανακοινώσεις, καθώς η επιλογή του Πιερρακάκη αντί του Θεόδωρου Σκυλακάκη κέρδιζε έδαφος από την περασμένη Τρίτη και οριστικοποιήθηκε ένα 24ωρο πριν από τις ανακοινώσεις. Ο πρώτος φέρεται ότι σε προκαταρκτικές συζητήσεις αρνήθηκε το «ευαίσθητο» Υποδομών, ο δεύτερος έχει διαχρονικά στενή σχέση με τον Μητσοτάκη αλλά περισσότερο τεχνοκρατικό προφίλ και πάντως όχι υψηλούς δείκτες δημοφιλίας. Κρίθηκε ότι εκεί όπου καθορίζονται σε μεγάλο βαθμό οι εκλογές, και ιδιαίτερα στην επικοινωνία των θεμάτων που αφορούν την καθημρινή ζωή σε ένα περιβάλλον διεθνούς αβεβαιότητας χρειάζεται ένα θετικό «πέρασμα» στην κοινωνία. Εξού και προκρίθηκε ο «υπουργός του gov.gr και των μη κρατικών πανεπιστημίων», όπως έλεγαν με νόημα κυβερνητικά στελέχη, ενώ αναπληρωτής του παραμένει ένας άνθρωπος της απόλυτης εμπιστοσύνης του Μητσοτάκη, ο Νίκος Παπαθανάσης.

googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_middle_2'); });

googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_m2'); });

Αλλο ένα σκληρό δίπολο υπήρξε για το Ενέργειας, που διεκδικούσαν ο Βορίδης (έπαιζε για σειρά υπουργείων από το Υποδομών έως το Μεταναστευσης, το οποίο αναλαμβανει) και ο Σταύρος Παπασταύρου ο οποίος πέτυχε την επιστροφή του στην κυβέρνηση με υφυπουργό για τα ενεργειακά τον πρωθυπουργικό σύμβουλο Νίκο Τσάφο. Πολλοί εκτιμούσαν ότι ο Βορίδης αναλαμβάνει με βαριά καρδιά το μεταναστευτικό, αν και πρωθυπουργικοί συνεργάτες παρέπεμπαν στις προτεραιότητες της Κομισιόν και στις προκλήσεις σε ευρωπαϊκό επίπεδο που έχει στηρίξει στις Βρυξέλλες η Αθήνα. Αποστολή του Βορίδη, το θέμα των επιστροφών και η δρομολόγηση της νόμιμης μετανάστευσης «με όρους και κανόνες». Ο ίδιος θα συνεχίσει να σηκώνει κοινοβουλευτικό βάρος, εκπροσωπώντας τον Πρωθυπουργό όποτε κρίνεται αναγκαίο.

Το «καυτό» υπουργείο

Οσο για το καυτό υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών, η ηγεσία κλείδωσε ύστερα από εντατικές ζυμώσεις. Οι μεταφορές και ειδικότερα ο σιδηρόδρομος έχουν ενταχθεί πια στα «μεταρρυθμιστικά» στοιχήματα ενώ είναι σαφής η προσπάθεια να δοθεί σήμα «ανανέωσης και ευκαιριών» στη γενιά των 40άρηδων. Αυτό δείχνουν όχι μόνο οι περιπτώσεις του 44χρονου Δήμα και του 37χρονου Κυρανάκη στον οποίο πιστώνεται η επιτυχία του Κτηματολογίου, αλλά επιπλέον η επιστροφή της Δόμνας Μηχαηλίδου (Οικογένειας), η αναβάθμιση του Γιάννη Κεφαλογιάννη (Πολιτικής Προστασίας), η είσοδος του Κώστα Κατσαφάδου στο ίδιο υπουργείο για την κρατική αρωγή (στη θέση του ελεγχόμενου από την προανακριτική επιτροπή Χρήστου Τριαντόπουλου), η μετακίνηση της Σοφίας Ζαχαράκη στο Παιδείας, η μεταφορά του Γιώργου Κώτσηρα στα φορολογικά (Οικονομίας).

googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_middle_3'); });

Με το βλέμμα στη γαλάζια βάση

Δεν είναι μόνο η επιλογή Χατζηδάκη για το Μαξίμου αυτή που δίνει παραταξιακό αποτύπωμα, σε μια περίοδο που ζητείται συσπείρωση της κομματικής βάσης. Κλείσιμο ματιού στη γαλάζια ομάδα και στον παραδοσιακό κόσμο της ΝΔ, επιχειρήθηκε με την ανάδειξη σε υφυπουργικές θέσεις προσώπων που είναι ταυτισμένα με τη νεοδημοκρατική πορεία. Σε δεύτερη ανάγνωση διακρίνονται και έμμεσα μηνύματα προς πάσα… τάση και φυλή. Τετοιες περιπτώσεις είναι ο Μεσσήνιος Γιάννης Λαμπρόπουλος (Προστασίας του Πολίτη), ο Λάκωνας Θανάσης Δαβάκης (Αμυνας) και οι Βορειοελλαδίτες Λάζαρος Τσαβδαρίδης (Ανάπτυξης) και Αννα Καραμανλή (Τουρισμού). Ο Μητσοτάκης προσπάθησε να ισορροπήσει το πρόσημο με επιλογή – έκπληξη τεχνοκρατών: εκτός από τον Τσάφο στην ενέργεια, μπαίνει στο Ανάπτυξης ο Αρίστος Δοξιάδης και αναβαθμίζεται σε υφυπουργό (Παιδείας) ο πρώην πρύτανης Νίκος Παπαϊωάννου.

Φωτιά με 51 -μέχρι στιγμής- νεκρούς, σημειώθηκε τα ξημερώματα της Κυριακής στο νυχτερινό κέντρο «Pulse Disco Club»στην πόλη Κότσανη, στη Βόρεια Μακεδονία.

Η φωτιά προκλήθηκε υπό αδιευκρίνιστες μέχρι στιγμής συνθήκες, περί τις 03:00, ωστόσο εικάζεται ότι ξεκίνησε από τη χρήση πυροτεχνημάτων.

Η στιγμή που ξεκίνησε η πυρκαγιά στο κέντρο διασκέδασης.

Ο αριθμός των νεκρών είναι 51 -μέχρι στιγμής-, σύμφωνα με όσα ανέφερε ο υπουργός Εσωτερικών, Πάντσε Τοσκόφσκι σε συνέντευξη τύπου. Κατά τις ίδιες αναφορές, στο σημείο όταν ξέσπασε η πυρκαγιά βρισκόντουσαν 1.500 άτομα. Ταυτόχρονα, τραυματίστηκαν 118 άτομα, σύμφωνα με τον υπουργό Υγείας Αρμπέν Ταραβάρι.

Στο πλαίσιο των ερευνών για την τραγωδία, οι Αρχές έχουν συλλάβει ένα άτομο.

Δείτε βίντεο: Στέλνουν τραυματίες στη Θεσσαλονίκη

Τα ασθενοφόρα μεταφέρουν συνεχώς τραυματίες στο νοσοκομείο «8 Σεπτέμβρη» στα Σκόπια, ενώ συγγενείς των τραυματιών βρίσκονται μπροστά από το κτίριο.

Σύμφωνα με πληροφορίες του in, η κυβέρνηση της Βόρειας Μακεδονίας έχει αιτηθεί να μεταφερθούν τραυματίες σε νοσοκομεία της Θεσσαλονίκης.

googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_m2'); });

Νωρίτερα, ο υπουργός Εξωτερικών Γιώργος Γεραπετρίτης είχε τηλεφωνική συνομιλία με τον υπουργό Εξωτερικών της Βόρειας Μακεδονίας Τίμτσο Μουτσούνσκι.

Ο κ. Γεραπετρίτης εξέφρασε τα συλλυπητήριά του για τους θανάτους που προκλήθηκαν από τη φωτιά. Ο υπουργός Εξωτερικών εξέφρασε την ετοιμότητα της Ελλάδας να παράσχει κάθε απαραίτητη βοήθεια, συμπεριλαμβανομένων σωστικών ομάδων διάσωσης και ιατρικής υποστήριξης.

Παράλληλα η Ποδοσφαιρική Ομοσπονδία της Βόρειας Μακεδονίας ανέβαλε όλους τους σημερινούς αγώνες σε όλες τις διοργανώσεις λόγω της τραγωδίας στο Κότσανη.

Μίτσκοσκι: Οι σκέψεις μας σε όσους έχασαν αγαπημένα πρόσωπα

Σε δήλωσή του ο πρωθυπουργός της Βόρειας Μακεδονίας Χρίστιαν Μίτσκοσκι τόνισε πως «σε αυτές τις στιγμές βαθιάς θλίψης, οι σκέψεις μας είναι με εκείνους που έχασαν τα αγαπημένα τους πρόσωπα. Εύχομαι στους τραυματίες ταχεία ανάρρωση και στις οικογένειες των εκλιπόντων δύναμη να υποστούν αυτή την αφάνταστη απώλεια. Ο λαός και η κυβέρνηση θα κάνουν ό,τι περνά από το χέρι τους για να απαλύνουν έστω και λίγο τον πόνο τους και να τους βοηθήσουν σε αυτές τις πιο δύσκολες στιγμές».

Ο ίδιος ανέβαλε το ταξίδι του στην Ποντγκόριτσα, όπου θα πραγματοποιηθεί αύριο η σύνοδος κορυφής του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος.

Τροχαίο ατύχημα σημειώθηκε τα ξημερώματα της Κυριακής 16 Μαρτίου στον κυκλικό κόμβο στα ΚΤΕΛ, στον Βόλο.

Το όχημα, σύμφωνα με το thenewspaper.gr, κινούνταν επί της οδού Γρηγορίου Λαμπράκη και, μπαίνοντας στη στροφή του κυκλικού κόμβου με κατεύθυνση προς την οδό Λάρισης, εξετράπη της πορείας του, καβαλώντας τη διαχωριστική νησίδα και καταλήγοντας να χτυπήσει σε στύλο του δημοτικού ηλεκτροφωτισμού.

Τρία άτομα επέβαιναν στο όχημα

Στο αυτοκίνητο επέβαιναν τρία νεαρά άτομα, τα οποία βγήκαν αλώβητα από το συμβάν, ενώ το τροχαίο περιορίστηκε σε υλικές ζημιές.

googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_m1'); });

Η πρόσκρουση προκάλεσε σημαντικές υλικές ζημιές στο όχημα, ενώ ο στύλος του ηλεκτροφωτισμού υπέστη επίσης φθορές.

Η τροχαία Βόλου διενεργεί προανάκριση για να διαπιστωθούν τα ακριβή αίτια του ατυχήματος, ενώ οι πρώτες ενδείξεις, σύμφωνα με πληροφορίες του ίδιου μέσου, κάνουν λόγο για απώλεια ελέγχου του οχήματος στη στροφή.

Δείτε φωτογραφίες:

Στιγμιότυπο από το τροχαίο ατύχημα

Στιγμιότυπο από το τροχαίο ατύχημα

Στιγμιότυπο από το τροχαίο ατύχημα

Η θεωρία του ελατηρίου δεν είναι πραγματική – δεν βασίζεται σε καμία πολιτική ανάλυση, σε καμία επιστημονική παρατήρηση, επί της ουσίας δεν έχει βιβλιογραφία. Στην Ελλάδα του 2025, ωστόσο, υπάρχει ένα βιωματικό παράδειγμα που επικαλούνται συχνά τα κόμματα που βλέπουν τα ποσοστά τους να «κολλάνε» σε χαμηλές πτήσεις, ενώ έχουν περιθώριο ανέλιξης: η εκτόξευση του ΣΥΡΙΖΑ του 2009, που έλαβε μόλις 4,6% και τρία χρόνια μετά, το 2012, ήταν αξιωματική αντιπολίτευση, παραμένει ο μύχιος πόθος όλων των δυνάμεων που, με τον έναν ή τον άλλον τρόπο, διεκδικούν τον ρόλο του βασικού αντιπάλου της σημερινής κυβέρνησης στο νέο πολιτικό τοπίο. Τότε, η χρονική στιγμή ήταν κομβική, καθώς η οικονομική κρίση αποτέλεσε τον καθοριστικό παράγοντα για τις αλλαγές. Δεν έριξαν μόνο το ποσοστό του ΠΑΣΟΚ – η κοινωνική αντίδραση της εποχής δεν βρήκε καταφύγιο στην πιο μετριοπαθή ΔΗΜΑΡ, όπως έδειχναν οι πρώτες δημοσκοπήσεις μετά τη διάσπαση του Συνασπισμού που τη μετρούσαν στο διψήφιο, αλλά στην εναπομείνασα ριζοσπαστική συμμαχία του ΣΥΡΙΖΑ που σε εκείνη τη φάση ακροβατούσε μεταξύ συστήματος και περιθωρίου.

Στη σημερινή κατάσταση, το ελατήριο θα μπορούσε να έχει τρεις αφετηρίες. Η πρώτη είναι το ΠΑΣΟΚ, καθώς σ’ αυτό ελπίζουν σχεδόν ανοιχτά πια τα στελέχη του – στη λογική μιας ρεαλιστικής εναλλακτικής, που θα έφερνε επαναφορά της δικομματικής κανονικότητας σε έναν κόσμο που μοιάζει, σε διεθνές επίπεδο, όλο και πιο αβέβαιος. Πού βασίζουν τις εκτιμήσεις της δικής τους ανοδικής πορείας στο κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης; Πως δεν είναι μόνο οι λεγόμενοι «αντισυστημικοί» ψηφοφόροι που αυτή τη στιγμή εκφράζονται εναντίον της κυβέρνησης, αλλά και πιο μετριοπαθείς, οι οποίοι σχεδόν αναπόφευκτα θα στραφούν, έστω και πάνω από την κάλπη, στο κόμμα που τους φαίνεται πιο οικείο, πιο έτοιμο και πιο σοβαρό να αναλάβει τα χρέη της διακυβέρνησης.

Η δεύτερη, η οποία αυτή τη στιγμή μοιάζει από άποψη δυναμικής πιο αμφίβολη, είναι η δημιουργία ενός Λαϊκού Μετώπου, με τον τρόπο που το περιγράφουν ο ΣΥΡΙΖΑ μέσω της διεύρυνσής του και η Νέα Αριστερά. Στο πρότυπο της γαλλικής Αριστεράς και Κεντροαριστεράς, που δημιούργησε ένα μετωπικό σχήμα λίγο πριν από τις κάλπες ως απάντηση σε μια κυβέρνηση που δεν ικανοποιεί και μια Ακροδεξιά που κερδίζει έδαφος – αυτή τη στιγμή, ωστόσο, πέρα από τη θεωρία, μια τέτοια σύγκλιση μοιάζει ακόμα μακρινή και, κυρίως, χωρίς ένα πρόσωπο που θα μπορούσε να λειτουργήσει συγκολλητικά.

Η τρίτη αφετηρία, ωστόσο, είναι αυτή που σ’ αυτή τη συγκυρία κάνει την έκπληξη, αλλάζοντας τη γραμμική πορεία της αντιπολίτευσης μετά τις συνεχείς διασπάσεις του ΣΥΡΙΖΑ τον τελευταίο χρόνο: οι δημοσκοπήσεις δείχνουν πως η Πλεύση Ελευθερίας της Ζωής Κωνσταντοπούλου συσπειρώνει τους ψηφοφόρους που είναι θυμωμένοι με τη διαχείριση της υπόθεσης των Τεμπών ή έχουν συσσωρεύσει δυσαρέσκεια απέναντι στην κυβέρνηση. Το ενδιαφέρον είναι πως δεν πρόκειται για μια πολιτική δύναμη με βαθιά κομματική δομή ή ισχυρή κοινοβουλευτική ομάδα – οι (όλοι κι όλοι) έξι βουλευτές της Πλεύσης είναι νέοι βουλευτές, άσχετοι μέχρι πρότινος με την πολιτική. Πριν από λίγους μήνες δεν ήταν καν βέβαιο πως το κόμμα θα διατηρήσει την ΚΟ του, μετά τις αποχωρήσεις δύο βουλευτών του.

Το βασικό δυναμικό στοιχείο για την Πλεύση είναι η πρόεδρός του («Εγώ κάνω για 100 βουλευτές», είχε πει μετά τις εκλογές), η οποία επικοινωνιακά έκανε μια συστηματική προσπάθεια να επανεφεύρει τον εαυτό της μοιράζοντας «καρδούλες» – πιστώνεται, από όσους σήμερα λένε πως «είναι η μόνη που αντιδρά», πως επανέφερε την υπόθεση των Τεμπών μέσα στη Βουλή προτού ξαναμπεί στην επικαιρότητα και πως είναι διαρκώς παρούσα και παρεμβατική, σπάζοντας τα νεύρα των πιο προβεβλημένων υπουργών της ΝΔ. Σε δύο προτάσεις δυσπιστίας η Κωνσταντοπούλου έγινε συνομιλήτρια δύο πρώην κυβερνητικών κομμάτων, συμπεριλαμβανομένου του ΠΑΣΟΚ, με το οποίο στην κρίση βρέθηκε απέναντι. Από την άλλη, η Κωνσταντοπούλου είναι μια γνώριμη φιγούρα από τα χρόνια της κρίσης, με μια αμφιλεγόμενη θητεία ως πρόεδρος της Βουλής για έξι μήνες το 2015, και πολιτικούς αντιπάλους που την κατηγορούν για αυταρχικότητα σε μια σειρά θεμάτων – από τον τρόπο που εκτοξεύει επιθέσεις έως τον τρόπο που διαλέγει τους βουλευτές της, στους οποίους περιλαμβάνονται κυρίως φιλικά της πρόσωπα. Για όσους την παρατηρούν, ίσως το μεγαλύτερο μειονέκτημά της είναι πως «παίζει» μονοθεματικά, πράγμα που δεδομένα την περιορίζει στη δεξαμενή των ψηφοφόρων που επιλέγουν έναν πιο γενικόλογο καταγγελτικό λόγο.

googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_middle_2'); });

Οι ομοιότητες

Οσοι βιάζονται να συγκρίνουν περιόδους, λένε πως οι πρώτες δημοσκοπήσεις στις οποίες η Πλεύση Ελευθερίας βρίσκεται στη δεύτερη θέση θυμίζουν τις πρώτες δημοσκοπήσεις, στο τέλος του 2011, που οι μαζικές διαδηλώσεις των Αγανακτισμένων είχαν ως αποτέλεσμα ο ΣΥΡΙΖΑ να περάσει το ΠΑΣΟΚ, για πρώτη φορά στα χρονικά, διεκδικώντας τον ρόλο της αξιωματικής αντιπολίτευσης που κέρδισε στην κάλπη λίγους μήνες μετά. Οι ομοιότητες όμως των δύο εποχών σταματούν εκεί. Σ’ αυτή τη φάση, στο ΠΑΣΟΚ έχουν αυξηθεί οι φωνές που «κόβουν» τις συζητήσεις για συνεργασίες («Στοιχεία που συνδέονται με αντιδραστικότητα και λαϊκισμό δεν συνάδουν με την πρόοδο της χώρας. Προσωπικά δεν θεωρώ ότι υπάρχει πεδίο συζήτησης», ανέφερε πριν από λίγες μέρες ο βουλευτής Μανώλης Χριστοδουλάκης λίγες ώρες προτού ο εκπρόσωπος Τύπου του κόμματος μιλήσει για «μονοπρόσωπα κόμματα διαμαρτυρίας χωρίς πρόγραμμα»). Αναπόφευκτα, και η ίδια η Πλεύση Ελευθερίας θα κληθεί το επόμενο διάστημα να απαντήσει τα ερωτήματα με τα οποία κάθε κόμμα σε άνοδο έρχεται αντιμέτωπο: γιατί, πώς και με ποιους.

googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_m2'); }); Το αντίθετο του ελατηρίου για τη Ζωή

Πάμε λίγο πίσω, στο 2012. Εδώ, στις διπλές εθνικές εκλογές αποτυπώθηκε η θεωρία του πολιτικού ελατηρίου για τον τότε ΣΥΡΙΖΑ του Αλέξη Τσίπρα. Το 2007 είχε αποσπάσει 5,04% και το 2009 4,60%. Από το 2010 και τις πολιτικές λιτότητας του καταλύτη που λεγόταν Μνημόνιο, το όλο σκηνικό μεταβλήθηκε ραγδαία. Ο πάλαι δικομματισμός ανατράπηκε, παραδοσιακά κόμματα εξουσίας κατέρρευσαν και το ελατήριο έφερε γρήγορα τον ΣΥΡΙΖΑ (2012) με τη μορφή του «ελατηρίου» στη θέση της αξιωματικής αντιπολίτευσης. Σήμερα η διαιρετική τομή του Μνημόνιο – Αντιμνημόνιο έχει εξαλειφθεί. Η κυβέρνηση Μητσοτάκη όμως είναι στον 6ο χρόνο που βρίσκεται στο Μέγαρο Μαξίμου. Η λογική φθορά της έχει έναν ιδιότυπο επιταχυντή που σήμερα κυριαρχεί στην πολιτική αντιπαράθεση. Το δυστύχημα των Τεμπών έχει επανέλθει πολύ δυναμικά επισωρεύοντας και επιμέρους ρεύματα δυσαρέσκειας για την κυβέρνηση της ΝΔ. Ο νέος καταλύτης έχει μια ιδιομορφία: μοιάζει – και αυτό επιβεβαιώθηκε από δύο πρόσφατες μετρήσεις της εβδομάδας που μας πέρασε – πως καρπωτή έχει μόνον τη Ζωή Κωνσταντοπούλου και την Πλεύση Ελευθερίας. Μάλιστα – εν μέσω αντιδράσεων – και οι δύο δημοσκοπήσεις την έφεραν στη 2η θέση μετά τη ΝΔ. Εχει ρεύμα; Εχει αναμφίβολα. Μπορεί να έχει ανθεκτικότητα μέχρι τις εθνικές εκλογές του 2027 και να είναι όντως 2η; Κοινώς, το ελατήριο εδώ θα έχει πρωταγωνιστή την πρώην πρόεδρο της Βουλής; Μια θεωρία λέει, πως αυτό είναι εξόχως δύσκολο. Καταρχάς ένα μέρος των αναλυτών σημειώνει τη μονοθεματική ατζέντα που τώρα δίνει αέρα στη Ζωή και που είναι δύσκολο να κρατηθεί μακρά. Μαραθώνιος η Πολιτική και θέλει γκάμα θέσεων. Το είπε με τον τρόπο του ο Ευκλείδης Τσακαλώτος, κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος της Νέας Αριστεράς (Action 24) την Τετάρτη: «Είναι προφανές γιατί πάει καλά η Ζωή. Εχει ένα στόχο εδώ και ένα χρόνο και πριν από τις ευρωεκλογές, έβαλε δυνατά το θέμα των Τεμπών, είναι και θέμα της Δικαιοσύνης, είναι σαν να παίζει στο δικό της γήπεδο. Οταν όμως θα μπούμε στη σοβαρή συζήτηση και για την ακρίβεια, τη στεγαστική κρίση και τους χαμηλούς μισθούς, πρέπει ο καθένας να πείσει πως υπάρχουν απαντήσεις». Η πρόεδρος της Πλεύσης Ελευθερίας είναι νομικός εκπρόσωπος οικογενειών των θυμάτων από τα Τέμπη και αυτό διαμορφώνει ένα ευνοϊκό πεδίο διαύλων με το κίνημα σήμερα. Αρκεί; Μια έτερη για παράδειγμα παρατήρηση σκεπτικιστικού χαρακτήρα που γίνεται είναι πως η Πλεύση παρά την κοινοβουλευτική της παρουσία, και δη την πληθωρική της ίδιας της Ζωής, δεν είναι κόμμα με οργανωτική διάταξη και έκφραση πολλών στελεχών ανά τη χώρα. Κάτι υποχρεωτικό αφού τις εκλογές τις κερδίζουν τα κόμματα (και τις χάνουν επίσης). Η όλη δυναμική που τώρα επιδεικνύει, δεν είναι βέβαιο πως θα αντέξει σε μια παλέτα θεμάτων που και η κυβέρνηση θα επιχειρήσει να αναδείξει προσεχώς και άρα να μεταβάλει τους όρους πολιτικής αντιπαράθεσης. Ας μην ξεχνούμε και τις δυνάμεις της Κεντροαριστεράς, με κύριο το ΠΑΣΟΚ, που επίσης θα θελήσουν να αναταχθούν δυναμικά και άρα θα επιδοθούν σε πολεμική με την Πλεύση. Από την άλλη ο ΣΥΡΙΖΑ θα μείνει στη γραμμή πως η Ζωή έχει «προγραμματική ασάφεια» επιχειρώντας να πει πως το αριστερόστροφο κοινό δεν πρέπει να την επιλέξει. «Τη σέβομαι, αλλά είναι δική της υπόθεση, ότι δεν είναι ούτε αριστερά ούτε δεξιά», είπε ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ Σωκράτης Φάμελλος (Action24).

Η μικρή έστω δυναμική του ΠΑΣΟΚ που εμφανίστηκε στις σφυγμομετρήσεις μετά την εσωκομματική εκλογή εξατμίζεται. Επιστρέφει εκεί ακριβώς από όπου ξεκίνησε η όλη διαδικασία: στην αθυμία των συμπαθούντων και την αδιαφορία των υπολοίπων. Υπάρχουν τρία κεντρικά ερωτήματα, στα οποία το ΠΑΣΟΚ δεν απαντά.

Το πρώτο αφορά τον δρόμο προς την εξουσία που δηλώνει ότι διεκδικεί. Εχει επιλέξει στρατηγική «Λαϊκού Μετώπου»; Θέλει δηλαδή το ΠΑΣΟΚ να προτείνει τον εαυτό του ως ηγετική δύναμη ενός συνασπισμού που θα συμπεριλάβει όσους προσυπέγραψαν την πρόταση δυσπιστίας; Ο κ. Ανδρουλάκης μιλά για αυτόνομη πορεία. Αλλά πώς να γίνει πιστευτός όταν συνυπογράφουν την δική του πρόταση δυσπιστίας όλοι όσοι αυτοπροσδιορίζονται ως «προοδευτικές δυνάμεις»; Ο κοινός παρονομαστής τους είναι τα νωπά ακόμη υβρεολόγια προς το ΠΑΣΟΚ και η αλήστου μνήμης «αντιμνημονιακή» ρητορική. Εκτός από την προσωποπαγή Πλεύση, όλες οι συνιστώσες ενός τέτοιου «προοδευτικού» συνονθυλεύματος βρίσκονται σε πολιτική αποδρομή: τα απομεινάρια του ΣΥΡΙΖΑ υπό τον κ. Φάμελλο, οι 11 βουλευτές και περίπου ισάριθμοι ψηφοφόροι της Νέας Αριστεράς, κάτι χειροκροτητές του ήδη λησμονημένου κ. Κασσελάκη, πιθανόν ακόμη και ο κ. Βαρουφάκης με τους εναπομείναντες θιασώτες του. Αναρωτιέται κανείς εάν οι κήρυκες του αντικυβερνητικού μετώπου έχουν εξετάσει το – όχι απίθανο πια – ενδεχόμενο από τέτοιες ζυμώσεις να αναδειχθεί η κυρία Κωνσταντοπούλου ως μείζων εταίρος. Το βέβαιο είναι πως πολλοί ψηφοφόροι του ΠΑΣΟΚ δεν έχουν καμία διάθεση να στοιχηθούν πίσω από ένα οπορτουνιστικό ψηφιδωτό. Δεν βλέπουν σε τι θα ωφελούσαν σήμερα οι εκλογές που ζήτησε το κόμμα τους, προσβλέποντας σε ποιο άραγε ρεαλιστικά πιθανό αποτέλεσμα… Η συζήτηση και μόνον αποτελεί δώρο προς την κυβέρνηση – και, βέβαια, προς τη Ζωή Κωνσταντοπούλου.

Το δεύτερο ερώτημα αφορά την αντιπολιτευτική τακτική. Ποιος είναι ο αντίπαλος του ΠΑΣΟΚ; Η Νέα Δημοκρατία ή ο κ. Μητσοτάκης; Η προσωποποίηση της κριτικής παραπέμπει στο δεύτερο. Είναι μια καταστροφική ψευδαίσθηση. Η ΝΔ διαθέτει εναλλακτικές ηγεσίας – παραπάνω από μία. Εφόσον, για οποιονδήποτε λόγο, το ΠΑΣΟΚ βρεθεί απέναντι σε άλλον πλην του κ. Μητσοτάκη, πώς θα διαχειριστεί κάποιον που θα έχει μείνει στο απυρόβλητο της αντιπολίτευσής του; Αν όλα είναι προσωπική ευθύνη Μητσοτάκη και του προσωπικού του συστήματος εξουσίας, πού στέκει ο κ. Ανδρουλάκης σε μια πιθανή (όσο μικρές κι αν είναι οι πιθανότητες) αντιπαράθεση με τον κ. Δένδια, ή τον κ. Χατζηδάκη, ή όποιον άλλο;

Και το τρίτο ερώτημα είναι ποια άραγε συμπεράσματα έβγαλε ο κ. Ανδρουλάκης από την επανεκλογή του. Αν είχε ενθουσιάσει η προηγούμενη θητεία του, δεν θα είχε αμφισβητηθεί. Η αισιοδοξία αφορούσε την προσδοκία διαμόρφωσης μιας ηγετικής ομάδας. Οτι δηλαδή αυτό που εξέφρασαν ο κ. Γερουλάνος, η κυρία Διαμαντοπούλου, ο κ. Δούκας θα αποτυπωνόταν στη διαμόρφωση της πολιτικής του ΠΑΣΟΚ. Το συμπέρασμα που έβγαλε ο κ. Ανδρουλάκης ήταν ότι αρκεί να τους μοιράσει από έναν τίτλο κι έναν μικρό ρόλο για να επανακάμψει στο παρελθόν του. Αν αρκεί σε εκείνους είναι ένα ερώτημα χωρίς ενδιαφέρον. Για τους υπολοίπους, αυτούς που είχαν ελπίσει, είναι μια επιστροφή στο αδιέξοδο.

Ο Φοίβος Καρζής είναι δημοσιογράφος

Οπως κάθε λαός που κουβαλά μέσα του βαθιά, πεισματικά κι ακλόνητα τα αδιευκρίνιστα καρυκεύματα του DNA του, κι εμείς οι Ελληνες δεν θα πάψουμε ποτέ να φοβόμαστε κάποια πράγματα και να προσκυνούμε κάποια άλλα. Ο,τι κι αν γίνει, ό,τι κι αν μας λένε και ό,τι κι αν λέμε εμείς οι ίδιοι. Θα ήταν διασκεδαστικό (αν είχαμε τη διάθεση και αντοχή να διασκεδάσουμε), να συγκρίνουμε την απόσταση ανάμεσα στον παφλασμό των ωκεανών διακηρύξεων, καταγγελιών και αποφάσεων που τα ενημερωμένα μυαλά κι αφηνιασμένα πληκτρολόγιά μας εξαπολύουν για όσα επ’ ουδενί δεν ανεχόμαστε, και την πραγματικότητα στην οποία παραμένουμε προσκολλημένοι. Διασκεδαστικό και πικρό.

Για παράδειγμα, δεν θα πάψουμε να τρέμουμε «τα ρεύματα»: το σατανικό εκείνο φύσημα κάποιας ριπής αέρα που γλίστρησε ύπουλα μέσα από ένα άνοιγμα κι όρμησε κακόβουλα καταπάνω μας για να μας προκαλέσει (σίγουρα, αποδεδειγμένα) νευροκαβαλίκεμα, πλευρίτιδα, φυματίωση, κακό χτικιό· δεν θα πάψουμε να διατηρούμε τη σαδομαζοχιστική σχέση μας με αυτό που ονομάζεται, συνοπτικά, «το Δημόσιο»: με το θάμβος που μας γεννά η αύρα του, με τη σαγήνη της αχλής του. Σαν άπατο πηγάδι πλούτου, ασφάλειας και υπερεξουσίας πασχίζουμε να το πλησιάσουμε, εμείς και τα παιδιά μας, ούτως ώστε κατόπιν και να πίνουμε απ’ αυτό και να φτύνουμε μέσα του.

Και δεν θα πάψουμε να έχουμε την ίδια θέση απέναντι «στα θεία»: πολύ απλά, απαγορεύεται να τα προσβάλλουμε. Μα πώς μπορούμε να τα προσβάλλουμε, ρωτούν οι αφελείς; Πώς μπορούμε εμείς, ανήμποροι και θανάσιμα ατελείς θνητοί, να προσβάλλουμε κάτι τόσο ανώτερο – αφού είναι «θείο»; Υπάρχουν άπειροι τρόποι, είναι η απάντηση, οι πιστοί ξέρουν να τους αναγνωρίζουν, κι αν δεν ξέρουν υπάρχουν εκείνοι που αγρυπνούν. Μα πώς γίνεται αυτό, επιμένει ο αφελής, πώς μπορεί κάτι ανθρώπινο να προσβάλλει το θεϊκό; Πώς μπορεί μια λέξη, μια εικόνα, να παραβιάσει την προσωπική, ιδιωτική, μύχια θρησκευτική συνείδησή μας, αυτό που κερδίσαμε με τόση εσωτερική αγωνία και κρατάμε τόσο σφαλιστά αποθηκευμένο μέσα μας; Γιατί η πίστη μας, «το μυστικό κεφάλαιο που φυλάμε στο σπίτι μας, κι εκεί εισπράττουμε κάθε μέρα κρυφά τον τόκο» όπως είπε ο Γκαίτε, να κινδυνεύει από οτιδήποτε εξωτερικό; Γιατί έτσι. Ψάξτε στον κόσμο όλο να βρείτε κάτι πιο ακλόνητο από το «γιατί έτσι», δεν θα βρείτε.

Δεν θα πάψουμε επίσης, φυσικά, να αγαπάμε την Τέχνη. Δεν είναι πάντα ξεκάθαρο τι εννοούμε με τον όρο αυτό, ξεκάθαρα όμως την αγαπάμε – ήμασταν ή δεν ήμασταν η κοιτίδα του πολιτισμού όταν οι άλλοι σκαρφάλωναν για βελανίδια; Κι επειδή την αγαπάμε, καταναλώνουμε με ενθουσιασμό προσαρμογές/μεταμορφώσεις κλασικών αριστουργημάτων, παρεμβάσεις, επεμβάσεις, επιδρομές και ακυρώσεις (cancel) σε έργα και ανθρώπους κ.λπ.

Είναι περίεργο: η Τέχνη δεν μοιάζει να προσβάλλεται από τα όσα πάμπολλα και αδιανόητα της κάνουμε, αντίθετα από την πίστη που, με τον πρώτο ψίθυρο «βλαστήμιας», αρπάζει πυρσούς, σπαθιά και βαριοπούλες και καθαρίζει. Ναι, περίεργο. Γιατί θα ήταν κατανοητό αν, ας πούμε, ήμασταν κράτος δεδηλωμένα θεοκρατικό, αν λ.χ. οι εκλεγμένοι βουλευτές μας φορούσαν άμφια και πετραχήλια, έφεραν στην κεφαλή ιρανικά τουρμπάνια ή είχαν χαραγμένους στα κούτελά τους χριστιανικούς σταυρούς α λα Ρούμπιο, αλλά εμείς είμαστε πολίτες χώρας σύγχρονης κι ευρωπαϊκής. Τι σημασία έχει όμως; Ολα αυτά είναι δευτερεύουσες λεπτομέρειες. Στην τελική πάντα θα μετράνε όσα κρατάμε ακλόνητα φυλαγμένα μέσα μας. Που μας προφυλάσσουν από βλαβερά ρεύματα και μας προστατεύουν από κάθε κακό.

Τον Μπάνον τον γνωρίζουμε. Είναι ένας συνωμοσιολόγος που επιδίδεται στην παραπληροφόρηση, πιστεύει ότι τα μέσα ενημέρωσης προσπαθούν να καταστρέψουν τους συντηρητικούς, έχει καταδικαστεί και φυλακιστεί για περιφρόνηση του Κογκρέσου και τα τελευταία χρόνια υποστηρίζει με πάθος την αμερικανική και ευρωπαϊκή Ακροδεξιά. Απεχθάνεται τον Ιλον Μασκ, τον οποίο έχει χαρακτηρίσει «παρείσακτο», «παρασιτικό παράνομο μετανάστη» και «πραγματικά κακό άνθρωπο». Ο Μασκ, με τη σειρά του, λέει για τον Μπάνον ότι είναι όλο λόγια – κι από έργα, μηδέν.

Οι άνθρωποι που βρίσκονται πίσω από τα δύο άλλα ρεύματα είναι λιγότερο γνωστοί στο ευρύτερο κοινό. Ο θεωρητικός του τεχνο-αυταρχισμού λέγεται Κέρτις Γιάρβιν. Είναι ένας 52χρονος μηχανικός ηλεκτρονικών υπολογιστών και μπλόγκερ, που πιστεύει ότι οι θεσμοί στην καρδιά της αμερικανικής πνευματικής ζωής πρέπει να διαλυθούν, ότι η κρατική γραφειοκρατία πρέπει να αναδιαρθρωθεί εκ βάθρων και ότι η αμερικανική δημοκρατία πρέπει να αντικατασταθεί από μια μοναρχία με επικεφαλής έναν «CEO» – ευφημισμός για έναν δικτάτορα.

«Δεν είναι πως η δημοκρατία είναι κακή», έλεγε πριν από λίγους μήνες σε μια μακρά συνέντευξή του στους New York Times.«Απλώς είναι πολύ αδύναμη. Απόδειξη, ότι η μαζική μετανάστευση συνεχίζεται παρά την αντίθεση ισχυρών πλειοψηφιών». Ο ίδιος δεν ψηφίζει ούτε πιστεύει στην ψήφο, που απλώς «σε κάνει να πιστεύεις ότι έχεις ένα στάτους, ότι μετράς». Ο στόχος δεν είναι να ψηφίζεις, ούτε να έχεις δημοκρατία, αλλά να έχεις μια αποτελεσματική κυβέρνηση. «Οταν ζητάω από τους ανθρώπους να απαντήσουν σε αυτό το ερώτημα, τους λέω να κοιτάξουν γύρω τους στο δωμάτιο και να ξεχωρίσουν όλα τα πράγματα που είναι φτιαγμένα από μια μοναρχία, γιατί αυτό που αποκαλούμε εταιρείες είναι στην πραγματικότητα μικρές μοναρχίες. Κοιτάς γύρω σου και βλέπεις, για παράδειγμα, ένα λάπτοπ, κι αυτό το λάπτοπ κατασκευάστηκε από την Apple, που είναι μια μοναρχία».

Ο αμερικανός δημοσιογράφος δεν πιστεύει αυτά που ακούει. Ακόμη κι αν αφήσουμε έξω τον Χίτλερ και πιάσουμε τον Μάο, τον Στάλιν, τον Πολ Ποτ, τον Πινοτσέτ ή τον Αμίν – λέει στον συνομιλητή του –, μιλάμε για ανθρώπους που ευθύνονται για τον θάνατο 75 ως 100 εκατομμυρίων ανθρώπων. Σοβαρά τώρα θέλουμε να δοκιμάσουμε στην Αμερική μια δικτατορία; «Aυτό που έχει σημασία είναι να κατανοήσουμε γιατί ο Χίτλερ ή ο Στάλιν ήταν τόσο κακός. Και στο κάτω-κάτω, αν πιάσουμε τον ευρωπαϊκό πολιτισμό από την αρχή του, δεν βλέπουμε μόνο χάος και βία».

Μην εκπλήσσεστε, τέτοιοι άνθρωποι επηρεάζουν σήμερα το Ρεπουμπλικανικό κατεστημένο και απειλούν να διαλύσουν ένα οικοδόμημα τουλάχιστον 80 ετών. Εκπρόσωπος των «εθνικιστών χριστιανών» είναι ο 60χρονος Πάτρικ Ντενίν, που έγινε γνωστός το 2018 από το βιβλίο του Γιατί απέτυχε ο φιλελευθερισμός.Εκεί υποστηρίζει ότι αντί για ζωή, ελευθερία και ευτυχία, ο φιλελευθερισμός οδήγησε στη διεύρυνση των ανισοτήτων, στη διάλυση των τοπικών κοινοτήτων, στην καταστροφή του περιβάλλοντος και στην ανεξέλεγκτη επέκταση της κυβερνητικής και επιχειρηματικής εξουσίας. Η βασική διαχωριστική γραμμή στη σημερινή αμερικανική πολιτική, λέει, δεν είναι ανάμεσα στην προοδευτική Αριστερά και τη συντηρητική Δεξιά, αλλά ανάμεσα στο «Κόμμα της Προόδου» (μια ομάδα φιλελεύθερων και συντηρητικών ελίτ που υποστηρίζουν την κοινωνική και οικονομική «πρόοδο») και το «Κόμμα της Τάξης» (μια συμμαχία ανθρώπων που δεν ανήκουν στις ελίτ και θέλουν δραστικούς περιορισμούς στις αμβλώσεις, εξάλειψη της woke και έναν κυρίαρχο ρόλο της θρησκείας στη δημόσια ζωή).

googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_middle_2'); });

Καθηγητής πολιτικών επιστημών στο Πανεπιστήμιο Νοτρ Νταμ, ο Ντενίν θαυμάζει τον Αριστοτέλη, τον Αλεξίς ντε Τοκβίλ, τον αμερικανό ακτιβιστή του περιβάλλοντος Γουέντελ Μπέρι και τον… Καρλ Μαρξ. Η διατριβή του είχε να κάνει με τις διάφορες ερμηνείες της Οδύσσειας από τους πολιτικούς φιλοσόφους. Και η απέχθειά του για τον φιλελευθερισμό τον οδήγησε το 2019 στην αγκαλιά του Ορμπαν. Εκεί, στο προεδρικό μέγαρο στις όχθες του Δούναβη, άκουσε εντυπωσιασμένος τον συνομιλητή του να του εκθέτει την πολιτική του για την οικογένεια, που περιλαμβάνει άτοκα δάνεια σε ετεροφυλόφιλα ζευγάρια που θέλουν παιδιά και τριετές επίδομα μητρότητας στις νέες μητέρες.

googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_m2'); });

Στο τελευταίο κεφάλαιο του Γιατί απέτυχε ο φιλελευθερισμός, ο Ντενίν εκφράζει την απογοήτευσή του για το ότι ο φιλελευθερισμός, αν και ηττήθηκε, δεν έχει καταρρεύσει τελείως. Πριν από δύο χρόνια έγραψε έτσι ένα νέο βιβλίο με τίτλο Αλλαγή καθεστώτος, όπου καλεί τις αντιφιλελεύθερες ελίτ να ενώσουν τις δυνάμεις τους με το Κόμμα της Τάξης για να εγκαθιδρύσουν τη «μεταφιλελεύθερη τάξη». Οπως είχε πει τότε στο Politico, «δεν θέλω να ανατρέψω βιαίως την κυβέρνηση. Θέλω κάτι πολύ πιο επαναστατικό».

Τόσο ο Γιάρβιν όσο και ο Ντενίν αρέσκονται να μιλούν για τον «συντηρητισμό της κοινής λογικής». Αν ακούσατε και τον Τραμπ να χρησιμοποιεί αυτόν τον όρο, μη νομίζετε ότι είναι τυχαίο.

googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_middle_3'); });

Ενας τόσο μικρός άνδρας

Ας επιστρέψουμε στην κανονικότητα. «Αυτό που βλέπουμε είναι ένας πρόεδρος που έθεσε υποψηφιότητα για να αποφύγει τις διώξεις και να εκδικηθεί όσους ψευδώς κατηγόρησε ότι έκλεψαν τις εκλογές του 2020», έγραψε αυτή την εβδομάδα η βεντέτα των New York Times. «Και όταν νίκησε, επανέφερε τις παλιές του εμμονές – με τους δασμούς και τον Πούτιν και τον Ζελένσκι και τον Καναδά – και γέμισε την κυβέρνησή του με ιδεολόγους του περιθωρίου, με αποκλειστικό κριτήριο τη νομιμοφροσύνη τους στον ίδιο και τα καπρίτσια του, που είναι πάνω και πέρα από το Σύνταγμα, τις παραδοσιακές αξίες της αμερικανικής εξωτερικής πολιτικής ή τους βασικούς νόμους της οικονομίας». Για τον Τραμπ, λέει ο Φρίντμαν, ισχύει εις διπλούν αυτό που είπε κάποτε ο αμερικανός κριτικός Λίον Ουίσελτιερ για τον Νετανιάχου: «Ενας τόσο μικρός άνδρας σε μια τόσο μεγάλη εποχή».

Ολοκληρωτική είναι η καταστροφή στο εργοστάσιο ανακύκλωσης στη Ριτσώνα από τη φωτιά που εκδηλώθηκε το απόγευμα του Σαββάτου και η οποία έλαβε γρήγορα μεγάλες διαστάσεις.

Η προσπάθεια της Πυροσβεστικής να θέσει υπό έλεγχο την πυρκαγιά δεν έχει ολοκληρωθεί, λόγω των ιδιαίτερα εύφλεκτων υλικών που υπάρχουν στο χώρο.

Ωστόσο οι πυροσβέστες έχουν οριοθετήσει το ενεργό μέτωπο και έτσι αποφεύχθηκε ο κίνδυνος περαιτέρω εξάπλωσης στην περιοχή.

googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_m1'); }); Δείτε βίντεο:

Στο σημείο παραμένουν και επιχειρούν 10 πυροσβέστες με 4 οχήματα, με σκοπό την ολοκληρωτική κατάσβεση της φωτιάς.

Πώς ξέσπασε η φωτιά

Η πυρκαγιά ξέσπασε λίγο μετά τις 6 το απόγευμα στο εργοστάσιο ανακύκλωσης που βρίσκεται κοντά στο 75ο χλμ της εθνικής οδού Αθηνών – Θεσσαλονίκης στα όρια του δήμου Χαλκίδας στην περιοχή της Ριτσώνας.

googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_m2'); });

Αξίζει να σημειωθεί, μάλιστα, ότι το απόγευμα του Σαββάτου, λόγω του μεγάλου σύννεφου καπνού που είχε καλύψει την περιοχή, ενεργοποιήθηκε το 112 καλώντας τους κατοίκους να παραμείνουν σε κλειστούς χώρους.

Το εργοστάσιο βρίσκεται σχετικά κοντά και στο κέντρο φιλοξενίας μεταναστών της περιοχής, όπου όμως δεν παρουσιάστηκε κάποιο πρόβλημα.

Ζεστός θα είναι ο καιρός την Κυριακή με υψηλές για την εποχή θερμοκρασίες  που θα φτάσουν τους 26°C στην κεντρική Ελλάδα και στην Κρήτη τους 30°C, ενώ το κύμα αφρικανικής σκόνης θα παραμείνει και σήμερα.

Αραιές νεφώσεις κατά τόπους πιο πυκνές θα σχηματιστούν στα βορειοδυτικά και τη Μακεδονία, όπου τις μεσημβρινές και απογευματινές ώρες θα σημειωθούν πρόσκαιρες τοπικές βροχές ή όμβροι και μεμονωμένες καταιγίδες.

googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_m1'); });

Η ορατότητα τις πρωινές ώρες θα είναι τοπικά περιορισμένη.

Ευνοείται η μεταφορά αφρικανικής σκόνης σε όλη τη χώρα. Από το απόγευμα, όμως, θα περιοριστεί στα νοτιοανατολικά.

Οι άνεμοι θα πνέουν από νότιες διευθύνσεις 4 με 6 και στο Αιγαίο τοπικά 7 μποφόρ, βαθμιαία από τις μεσημβρινές ώρες και από τα δυτικά θα στραφούν σε δυτικούς βορειοδυτικούς 4 με 6 μποφόρ.

googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_m2'); });

Η θερμοκρασία παρά τη μικρή πτώση που θα σημειώσει στα δυτικά και βόρεια, θα διατηρηθεί σε υψηλά για την εποχή επίπεδα. Θα φτάσει στα δυτικά και βόρεια τους 23 με 24 βαθμούς, στην υπόλοιπη χώρα τους 25 με 26 βαθμούς και στη βόρεια Κρήτη τους 28 με 30 βαθμούς Κελσίου.

googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_m2'); }); Καιρός: Αναλυτικά η πρόγνωση της ΕΜΥ

ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ, ΘΡΑΚΗ

Καιρός: Αραιές νεφώσεις κατά τόπους πιο πυκνές. Τις μεσημβρινές και απογευματινές ώρες κυρίως στη Μακεδονία θα σημειωθούν πρόσκαιρες τοπικές βροχές ή όμβροι και μεμονωμένες καταιγίδες.

Ανεμοι: Μεταβλητοί ασθενείς. Στα θαλάσσια – παράκτια τμήματα νοτίων διευθύνσεων 3 με 5 τοπικά 6 που από το βράδυ θα στραφούν σε δυτικών διευθύνσεων 3 με 5 μποφόρ.

Θερμοκρασία: Από 07 έως 23 με 24 βαθμούς Κελσίου.

ΝΗΣΙΑ ΙΟΝΙΟΥ, ΗΠΕΙΡΟΣ, ΔΥΤΙΚΗ ΣΤΕΡΕΑ, ΔΥΤΙΚΗ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΣ

Καιρός: Αραιές νεφώσεις κατά περιόδους πιο πυκνές στην Ήπειρο και δυτική Στερεά όπου τις μεσημβρινές και απογευματινές ώρες θα σημειωθούν πρόσκαιρες τοπικές βροχές ή όμβροι και στα βορειότερα μεμονωμένες καταιγίδες

googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_middle_2'); });

googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_middle_2'); });

Ανεμοι: Νότιοι νοτιοανατολικοί 4 με 5, στο Ιόνιο τοπικά 6 μποφόρ που βαθμιαία από το μεσημέρι θα στραφούν σε δυτικούς βορειοδυτικούς με την ίδια ένταση.

Θερμοκρασία: Από 14 έως 23 με 24 βαθμούς Κελσίου. Στο εσωτερικό της Ηπείρου η ελάχιστη 3 με 4 βαθμούς χαμηλότερη.

ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ ΣΤΕΡΕΑ, ΕΥΒΟΙΑ, ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΣ

Καιρός: Αραιές νεφώσεις κατά περιόδους πιο πυκνές.

Ανεμοι: Από νότιες διευθύνσεις 4 με 5 και στα θαλάσσια τοπικά 6 με 7 μποφόρ. Βαθμιαία από το απόγευμα θα στραφούν σε δυτικούς 4 με 6 μποφόρ.

Θερμοκρασία: Από 12 έως 26 βαθμούς Κελσίου.

ΚΥΚΛΑΔΕΣ, ΚΡΗΤΗ

Καιρός: Γενικά αίθριος.

Ανεμοι: Νότιοι νοτιοανατολικοί 5 με 6 τοπικά στην Κρήτη τις πρωινές ώρες 7 μποφόρ. Βαθμιαία από αργά το απόγευμα θα στραφούν σε δυτικούς 4 με 6 μποφόρ.

Θερμοκρασία: Από 16 έως 25 και στη βόρεια Κρήτη έως 28 με 30 βαθμούς Κελσίου.

ΝΗΣΙΑ ΑΝΑΤΟΛΙΚΟΥ ΑΙΓΑΙΟΥ – ΔΩΔΕΚΑΝΗΣΑ

Καιρός: Γενικά αίθριος. Αραιές νεφώσεις στα βόρεια.

Ανεμοι: Νότιοι νοτιοανατολικοί 6 με 7 μποφόρ με βαθμιαία εξασθένηση από το μεσημέρι.

Θερμοκρασία: Από 16 έως 24 και τοπικά στα Δωδεκάνησα έως 26 βαθμούς Κελσίου.

ΘΕΣΣΑΛΙΑ

Καιρός: Γενικά αίθριος με αραιές νεφώσεις.

Ανεμοι: Από νότιες διευθύνσεις 3 με 5 και στις Σποράδες εως 6 μποφόρ. Βαθμιαία από αργά το απόγευμα θα στραφούν σε δυτικούς βορειοδυτικούς 4 με 6 μποφόρ.

googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_middle_3'); });

Θερμοκρασία: Από 11 έως 26 βαθμούς Κελσίου.

googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_middle_3'); });

ΑΤΤΙΚΗ

Καιρός: Γενικά αίθριος. Αραιές νεφώσεις από αργά το απόγευμα.

Ανεμοι: Νότιοι 3 με 5 μποφόρ που από αργά το απόγευμα θα στραφούν σε δυτικούς βορειοδυτικούς 3 με 5, στο Σαρωνικό έως 6 μποφόρ.

Θερμοκρασία: Από 13 έως 26 βαθμούς Κελσίου.

ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ

Καιρός: Αραιές νεφώσεις πρόσκαιρα αυξημένες.

Τοπικοί όμβροι είναι πιθανόν να εκδηλωθούν το μεσημέρι-απόγευμα.

Ανεμοι: Μεταβλητοί ασθενείς.

Θερμοκρασία: Από 10 έως 23 βαθμούς Κελσίου.

Ο καιρός τη Δευτέρα

Αραιές νεφώσεις κατά τόπους πιο πυκνές στα δυτικά και βόρεια, όπου θα σημειωθούν πρόσκαιρες τοπικές βροχές. Τα φαινόμενα από το μεσημέρι στα βόρεια θα ενταθούν και θα εκδηλωθούν και μεμονωμένες καταιγίδες. Ασθενείς χιονοπτώσεις θα σημειωθούν στα βόρεια ορεινά.

Οι άνεμοι θα πνέουν δυτικοί βορειοδυτικοί 4 με 5 και στα πελάγη τοπικά 6 και στα νότια 7 μποφόρ.

Η θερμοκρασία θα σημειώσει πτώση της τάξης των 3 με 5 βαθμών Κελσίου. Θα φτάσει στα βόρεια τους 17 με 19 βαθμούς, στα δυτικά τους 16 με 18, στην υπόλοιπη χώρα τους 18 με 20 βαθμούς και στην Κρήτη και τα Δωδεκάνησα τους 21 με 23 βαθμούς Κελσίου.

Ο καιρός την Τρίτη

Αυξημένες νεφώσεις με τοπικές βροχές και σποραδικές καταιγίδες αρχικά στο Ιόνιο, τα δυτικά και τα βόρεια ηπειρωτικά και σταδιακά στα υπόλοιπα ηπειρωτικά, την Εύβοια, τις Σποράδες και το βόρειο Αιγαίο. Τα φαινόμενα το βράδυ κατά τόπους στα ανατολικα τμήματα θα ενταθούν. Χιονοπτώσεις θα σημειωθούν στα κεντρικά και βόρεια ορεινά και από το βράδυ και σε ημιορεινές περιοχές.

Οι άνεμοι θα πνέουν από βόρειες διευθύνσεις 5 με 6, στα πελάγη 6 με 7 μποφόρ και από το μεσημέρι θα ενισχυθούν στο βόρειο Αιγαίο στα 8 και πιθανώς τα 9 μποφόρ.

Η θερμοκρασία θα σημειώσει αισθητή πτώση της τάξης των 6 με 8 βαθμών Κελσίου.

Ο καιρός την Τετάρτη

Στα δυτικά και βόρεια λίγες νεφώσεις παροδικά αυξημένες με ασθενείς τοπικές βροχές τις πρωινές ώρες. Στην υπόλοιπη χώρα νεφώσεις με βροχές και μεμονωμένες καταιγίδες. Μετά το μεσημέρι τα φαινόμενα θα εξασθενήσουν και θα περιοριστούν στην Κρήτη και το νοτιοανατολικό Αιγαίο.

Χιονοπτώσεις θα σημειωθούν μέχρι τις μεσημβρινές ώρες στα ηπειρωτικά ορεινά, τα ορεινά της Εύβοιας και της Κρήτης καθώς και σε ημιορεινές περιοχές της κεντρικής και βόρειας χώρας.

Οι άνεμοι θα πνέουν από βόρειες διευθύνσεις 5 με 6, στα ανατολικά 6 με 7 και στο Αιγαίο τοπικά 8 μποφόρ.

Η θερμοκρασία θα σημειώσει μικρή περαιτέρω πτώση. Παγετός θα σημειωθεί κατά τόπους στα ηπειρωτικά τις πρωινές και βραδινές ώρες.

Ο καιρός την Πέμπτη

Γενικά αίθριος καιρός με αραιές νεφώσεις.

Οι άνεμοι θα πνέουν από βόρειες διευθύνσεις στα δυτικά 3 με 4 μποφόρ, στα ανατολικά 5 με 6, και στο Αιγαίο τοπικά 7 και πρόσκαιρα το πρωί 8 μποφόρ.

Η θερμοκρασία θα σημειώσει άνοδο. Παγετός θα σημειωθεί κατά τόπους στα ηπειρωτικά τις πρωινές ώρες.