Τα ΝΕΑ - Τεχνολογία

Σοκάρει το νέο περιστατικό ενδοοικογενειακής βίας που βλέπει το φως της δημοσιότητας με θύμα μια 23χρονη, η οποία καταγγέλλει, ότι ξυλοκοπήθηκε άγρια από τον 27χρονο σύντροφό της.

Κάτι που έγινε μπροστά στα μάτια του νεογέννητου παιδιού τους. Το περιστατικό έλαβε χώρα αφού οι δυο τους είχαν γυρίσει από τον παιδίατρο, με τον 27χρονο να αρνείται την επίθεση, παραδεχόμενος ωστόσο πως μετά από καυγά θόλωσε και την έπιασε από τον λαιμό.

Ο ίδιος υποστηρίζει ότι «την απώθησε» καθώς του μιλούσε υποτιμητικά.

Η υπόθεση όπως μεταδίδει το MEGA, οδηγείται σήμερα στη Δικαιοσύνη.

«Προσπάθησε να την πνίξει ενώ είχε το βρέφος αγκαλιά»

«Στη συγκεκριμένη περίπτωση, όλοι έδρασαν γρήγορα», λέει η συνήγορος της κοπέλας, Ανθούλα Ανάσογλου.

«Η κοπέλα κυνηγήθηκε στο σπίτι με το λεχούδι στην αγκαλιά της, χτυπήθηκε, τσίριζε και φώναζε. Όταν ο δράστης κατάλαβε ότι θα συλληφθεί, κατέβηκε τις σκάλες αλλά τον πρόλαβαν».

Σύμφωνα με την ποινικολόγο, «η κοπέλα ήταν γεμάτη μελανιές. Προσπάθησε να την πνίξει ενώ είχε το βρέφος αγκαλιά».

Μάλιστα, αυτή δεν ήταν η πρώτη φορά που η νεαρή ξυλοκοπήθηκε από τον ίδιο άνθρωπο. «Όταν ήταν έγκυος η κοπέλα την χτύπησε. (…) Θεώρησε ότι πάει να τον παγιδεύσει και ξέσπασε με τον χειρότερο τρόπο», είπε η κ. Ανάσογλου και πρόσθεσε:

«Αυτό που μας ενδιαφέρει είναι οι ποινές, ειδικά σε ευάλωτες ομάδες. Θα έπρεπε ένα μέρος να εκτίεται. Με τον καινούργιο ποινικό κώδικα θα μπορούσε να εκτίσει ένα μέρος, αυτό με ενδιαφέρει. Αυτός ο άνθρωπος δεν ενδιαφέρεται για το παιδί του, δε δίνει διατροφή, αλλά κανείς δεν ξέρει τι θα κάνει μεθαύριο», καταλήγει η κ. Ανάσογλου.

«Η βία δεν έρχεται ξαφνικά»

Από την πλευρά της, η κλινική ψυχολόγος, Άννα Κανδαράκη, σημειώνει ότι βία σε ένα ζευγάρι δεν προκύπτει ποτέ ξαφνικά, αντίθετα πάντα προϋπάρχουν σημάδια που φανερώνουν μια προβληματική συμπεριφορά.

«Η βία δε θα έρθει ποτέ ξαφνικά, θα υπάρχουν κι άλλα δείγματα από πίσω, που μπορεί να είναι πιο κρυφά, είτε λέγεται έλεγχος, είτε λέγεται αποκλεισμός. (…) Πολύ μεγάλη προσοχή πριν αποφασίσουμε να μπούμε στο κομμάτι της γονεϊκότητας διότι μετά μπαίνουν άλλες ευθύνες. Πολύ σωστή επεξεργασία ποιον άνθρωπο επιλέγω να έχω δίπλα μου».

«Να καλυφθούν οι τρύπες του νόμου»

«Είναι πασιφανές ότι ήταν ένα απόστημα στην ελληνική κοινωνία και έσπασε. Δεν είναι όλα ψυχολογία και ψυχολογικά προβλήματα. Είναι και η πατριαρχία και η κακία, είναι και το πόσο κάθαρμα είναι ο άλλος μέσα στην ψυχή του», λέει, αναφερόμενος στο συμβάν, ο ειδικός αστυνομικός αναλυτής, Σταύρος Μπαλάσκας.

«Αυτά τα πράγματα για να λυθούν κανονικά θα πρέπει να λυθούν με ένα καλό μάντρωμα. Παίζει ρόλο πότε θα τον μαντρώσεις, δεν πρέπει να αφήσουμε σαν κοινωνία, σαν Δικαιοσύνη και σαν Αστυνομία τα πράγματα να ξεφεύγουν, ιδιαίτερα όταν είναι καταγγελλόμενα. Θα πρέπει να φροντίσουμε να μαντρώνουμε τον κάθε κακοποιητή την στιγμή που πρέπει για να μην ξεφύγει».

Όπως λέει ο ίδιος: «Θα πρέπει να καλυφθούν οι τρύπες του νόμου. Εγώ δε συμφωνώ με την ήπια φυλάκιση και ποινική μεταχείριση ανθρώπων που έχουν τόσο σοβαρά αδικήματα, ιδιαίτερα κατά των γυναικών και κατά των παιδιών».

«Αν ένας άνθρωπος πάει φυλακή ή φυλακιστεί ενώ είναι κακοποιητής ή ποινικός και βγει από τη φυλακή και δεν έχει σωφρονιστεί, εκεί δεν μπορείς να κάνεις τίποτα», συμπληρώνει.

Σε εξέλιξη είναι η έρευνα της Πυροσβεστικής προκειμένου να διαπιστωθούν οι συνθήκες κάτω από τις οποίες ξέσπασε η πυρκαγιά στο εργοστάσιο, που ήταν υπεύθυνο για τα σχολικά γεύματα, στη ΒΙΠΕ Λαμίας.

Οι πύρινες γλώσσες που ξεπήδησαν υπό αδιευκρίνιστες συνθήκες στο εργοστάσιο που εμπλέκεται με την υπόθεση μαζικής τροφικής δηλητηρίασης δεκάδων μαθητών «πρόλαβαν» τον έλεγχο του ΕΦΕΤ που ήταν προγραμματισμένος για χθες (20/05) προκειμένου να διαπιστωθεί αν τηρούνταν όλα τα μέτρα ασφαλείας και οι υγειονομικοί κανονισμοί.

Η ανώτατη εισαγγελέας με παραγγελία της προς τη προϊσταμένη της Εισαγγελίας Πρωτοδικών Λαμίας ζητά επίσης να διερευνηθούν τα αίτια της πυρκαγιάς σε συνάρτηση με το γεγονός της εμπλοκής του συγκεκριμένου εργοστασίου με τα σχολικά γεύματα που οδήγησαν στο νοσοκομείο μαθητές δημοτικών σχολείων, λόγω μαζικής τροφικής δηλητηρίασης.

Κλιμάκιο του ΕΦΕΤ στο εργοστάσιο

Σύμφωνα με το MEGA, σήμερα θα βρεθεί κλιμάκιο του ΕΦΕΤ  στην συγκεκριμένη μονάδα καθώς ένα τμήμα του δεν έχει καταστραφεί και μπορεί να επαναλειτουργήσει.

Υπενθυμίζεται ότι σε δείγματα από τα σχολικά γεύματα, τα οποία σχετίζονται με την υπόθεση μαζικής δηλητηρίασης μαθητών εντοπίστηκε το βακτήριο του σταφυλόκοκκου. Σύμφωνα όσα έγιναν γνωστά το βακτήριο απομονώθηκε σε δέκα δείγματα που εστάλησαν στο περιφερειακό εργαστήριο δημόσιας υγείας του ΕΟΔΥ στη Θεσσαλία.

Επισημαίνεται πως η εργαστηριακή και επιδημιολογική διερεύνηση των δειγμάτων συνεχίζεται.

Εκτός από τα μηχανήματα και τα φορτηγά που μεταφέρουν το φαγητό, είναι πιθανόν ο σταφυλόκοκκος – που μεταδίδεται στον άνθρωπο και μπορεί να βρίσκεται στα χέρια ή τα νύχια του – να βρέθηκε από μη τήρηση κανόνων ατομικής υγιεινής.

Εργατικό Κέντρο Λαμίας: Τίθεται επιτακτικά το ζήτημα μέτρων πυροπροστασίας

Να διερευνηθούν τα αίτια της πυρκαγιάς και να απαντηθούν τα δικαιολογημένα ερωτηματικά που υπάρχουν στο λαό της περιοχής ζητά το Εργατικό Κέντρο Λαμίας για τη φωτιά σε εργοστάσιο στη ΒΙΠΕ.

Ακόμη απαιτεί να ληφθούν όλα τα αναγκαία μέτρα για να μη συμβεί άλλο τέτοιο περιστατικό, να μην μείνει εργαζόμενος χωρίς μεροκάματο και να διασφαλιστούν όλα τα δικαιώματά τους.

Σημειώνει ότι αντιπροσωπεία του Εργατικού Κέντρου βρέθηκε στο χώρο και προσθέτει ότι «το περιστατικό αυτό θέτει επιτακτικά το ζήτημα σε σχέση με τα μέτρα πυροπροστασίας του εργοστασίου, συνολικά στους χώρους δουλειάς αλλά και γενικότερα θέματα ασφάλειας των εργαζομένων. Ιδιαίτερα όσον αφορά την ΒΙΠΕ απασχολεί το ζήτημα του κινδύνου βιομηχανικού ατυχήματος.

Σε κάθε περίπτωση θα πρέπει να διασφαλιστούν με κάθε τρόπο τα δικαιώματα των εργαζομένων της επιχείρησης και τα ημερομίσθια τους μέχρι να επιστρέψουν στην εργασία τους εξασφαλίζοντας τα μέτρα υγιεινής και ασφάλειας».

Αν ένα μέρος του ελληνικού τραγουδιού έχει γραφτεί μεταπολιτευτικά από τα ανεξάρτητα labels, ένα επίσης μέρος έχει γραφτεί σε αυτόν τον ακατάστατο μα γοητευτικό χώρο σε όροφο της Πλατείας Βικτωρίας, ανάμεσα σε κούτες και μουσικά όργανα, αφίσες και δίσκους. Απέναντί μου κάθεται ο Μωυσής Ασέρ, παραγωγός – ιδιοκτήτης της δισκογραφικής Καθρέφτης και τραγουδοποιός ο ίδιος. Με πάνω από 500 παραγωγές δίσκων αλλά και με δικά του τραγούδια, έχει εδώ και πάνω από 30 χρόνια μια αξιοσημείωτη πορεία στο ελληνικό τραγούδι. Είναι κι ένας οξυδερκής ερευνητής, του χρωστάμε άγνωστες στιγμές της μουσικής ιστορίας μας ή παρεξηγημένες που μας τις υπενθύμισε (π.χ. τα πιο δεύτερα λαϊκά του ’70). Οσο χαοτικός είναι ο χώρος, τόσο οργανωμένη είναι η σκέψη του. Και το μεσημέρι που τα είπαμε, είχα την ευκαιρία να του θέσω ερωτήματα ευρύτερα για το σημερινό τοπίο.

Σπουδάσατε Μαθηματικά, σωστά;

Ναι και ήμουν καλός στα Μαθηματικά. Ηθελα να γίνω καθηγητής για να έχω ελεύθερο χρόνο και να ασχολούμαι με τη μουσική, αρχικά με το μπουζούκι. Το όργανο βέβαια το αγόρασα μετά που τελείωσα το σχολείο. Μου άρεσε και το πιάνο αλλά τελικά κατέληξα στο μπουζούκι. Πιο άμεσο. Προσπαθούσα να μάθω, είχα κι έναν φίλο που μου έκανε μερικά μαθήματα. Γρήγορα διαπίστωσα πως δεν θα γινόμουν καλός μουσικός και άρχισα να γράφω πιο πολύ τραγούδια. Και πιο συστηματική παραγωγή. Μπήκα στην παράλληλη δραστηριότητα της δημιουργίας. Επειδή ήμουν παρατηρητικός, άκουγα παλιά τραγούδια, μάζευα υλικό, το οποίο βέβαια κάποια στιγμή ξεφορτώθηκα. Από το σχολείο όλα αυτά. Μελετούσα για το γυμνάσιο και είχα δίπλα μου το ραδιοφωνάκι και άκουγα. Μετά άρχισα να μαγνητοφωνώ και κάποιες εκπομπές. Αρχικά μου άρεσε πολύ το ελληνικό τραγούδι γιατί μπορούσα να επικοινωνώ με το κείμενο. Και τα διεθνή, όχι το ροκ, επίσης. Αλλά περισσότερο συγκεντρωμένος ήμουν στο λαϊκό και το ρεμπέτικο. Ημουν ζαμπετομανής αλλά μου άρεσε και ο Μάνος Χατζιδάκις.

Ο γονείς σας;

Οι γονείς μου ήταν σε άλλο κλίμα. Η γιαγιά μου που ήταν από τη Θεσσαλονίκη, μου ‘λεγε να μη λέω πως μου άρεσαν τα ρεμπέτικα.

Η καταγωγή των γονιών σας;

Ο μπαμπάς μου είναι Ελληνοεβραίος, Ρωμανιώτης, με καταγωγή από Χαλκίδα και Πρέβεζα. Και η μητέρα μου Σεφαραδίτισσα από τη Θεσσαλονίκη. Μιλάγανε και ισπανικά η γιαγιά μου και η μαμά μου.

Ηταν προφανώς διωγμένοι τότε.

Διωγμένοι ήταν επί Κατοχής από τους Ναζί. Κρυβόντουσαν συνέχεια. Δεν είχαμε απώλειες σε οικογένεια, μόνον σε έναν ευρύ κύκλο ας πούμε, ξαδέλφια κ.τ.λ. Ο μπαμπάς μου έμεινε για έναν χρόνο κλεισμένος στο σπίτι στο Κουκάκι και δεν έβγαινε. Οι Αθηναίοι ήταν πιο δικτυωμένοι, είχαν πάει και σε κάτι φίλους στο Κορωπί. Επειδή ο παππούς ήταν έμπορος είχε γνωριμίες, συναλλαγές με Ελληνες. Ο πατέρας του πεθερού μου που ήταν επίσης Ελληνοεβραίος πήγε Αουσβιτς και χάθηκε. Το βίωμα το έχω. Εννοείται πρέπει να μείνει αυτή η μνήμη. Υπήρχε πάντα αυτό το βάρος των διωγμών και του Ολοκαυτώματος.

Παίρνετε το πτυχίο των Μαθηματικών;

Πήρα το πτυχίο των Μαθηματικών. Ηθελα να γίνω καθηγητής αλλά ήταν μακρά η επετηρίδα και έγινα αρχικά πωλητής σε ένα κατάστημα σχολικών ειδών. Και μετά ξεκίνησα να κάνω εισαγωγές μουσικών οργάνων από την Τουρκία.

Αυτό είναι το πρώτο βήμα με τη μουσική επαγγελματικά, καταλαβαίνω.

Ναι, το 1988. Το μαγαζί μου ήταν στα Εξάρχεια στη Μαυρομιχάλη μέχρι το 2002 που πήγα στην Αραχώβης και έφτιαξα τον Καθρέφτη.

Κάνετε εμπόριο μουσικών οργάνων ή κατασκευάζετε κιόλας;

Κάνω μόνον εμπόριο και μάλιστα συνεργάζομαι τότε και με κατασκευαστές εδώ αφού δεν παίρνουμε όλα τα όργανα από την Τουρκία, π.χ. μπουζούκια, μπαγλαμάδες. Ενας από τα Μέγαρα, ο Κυριακούλης, ας πούμε. Μια φορά είχα πάρει και μια καλή παρτίδα βιολιά από τη Βουλγαρία. Στην ίδια έδρα όμως είχα εν τω μεταξύ ξεκινήσει τις παραγωγές δίσκων.

Η έννοια της παραγωγής πότε σας γεννιέται ως ιδέα;

Από το 1990 ξεκίνησα αλλά η παραγωγή έχει πολλά στάδια. Στην αρχή κάναμε ένα ή δύο τον χρόνο. Πιο πυκνά από το 1997. Είναι δουλειές που σου τις φέρνουν έτοιμες οι καλλιτέχνες και άρα δεν μπορείς να παρέμβεις. Και είναι και άλλες που έχεις δημιουργική σχέση με όλη την παραγωγή. Και αυτό είναι πιο καλό γιατί η συλλογική δουλειά φέρνει πάντα καλύτερο αποτέλεσμα. Βέβαια οι περισσότεροι είναι δύσκολοι να επικοινωνήσουν. Για να γίνει μια καλή δουλειά καλό είναι να ξεκινάς από το μηδέν και να υπάρχει ένα ομαδικό πνεύμα.

Ως label Καθρέφτης πόσες παραγωγές έχετε κάνει ως τώρα;

Περίπου πεντακόσιες.

Είχα κάνει συνέντευξη με τον μεγάλο ερευνητή Πέτρο Δραγουμάνο (μετράει μόνο τις τυπωμένες δουλειές) και μου ‘χε πει πως ως ετικέτα έχετε κάνει μεγάλη παραγωγή, και έχετε και ρεκόρ.

Ναι γιατί είμαστε πιο προσιτοί. Οι μεγάλες εταιρείες έχουν σταματήσει να τυπώνουν δίσκους. Τώρα βέβαια έχουμε και τα ψηφιακά. Η συσκευασία πολλές φορές, αν πλαισιώνεται με βιβλιαράκι, έχει ενδιαφέρον.

Η πρώτη σας δουλειά;

Βυζαντινή οργανική μουσική με τον Πέτρο Ταμπούρη. «Κρατήματα» λεγόταν. Μετά κάναμε δίσκο με την ομάδα Κόραξ. Και «Το Κενό» με την Κατερίνα Πετράκου που είχε κάνει επιτυχία τότε.

Η παραγωγή τι προϋποθέτει;

Να πάρεις πρωτοβουλία να κάνεις δουλειά με έναν καλλιτέχνη και να ξεκινήσεις από το μηδέν. Να βρεις εσύ τους μουσικούς κ.τ.λ. Βέβαια οι περισσότεροι τα ξέρουν όλα.

Από την πορεία σας συνεργαστήκατε και με περισσότερο γνωστούς καλλιτέχνες;

Πετυχημένη παραγωγή ήταν το 2004 με το συγκρότημα μπουζουκιών Δρόμος. Αυτός ο δίσκος από τις ψηφιακές κυκλοφορίες έχει και σήμερα ακόμη επιτυχία. Είχα κάνει και ένα κόλπο. Είχα κρατήσει τα play back και κυκλοφόρησα και τα τραγούδια και τα instrumental. Επίσης κάναμε τον τελευταίο δίσκο του Μπάμπη Γκολέ. Εκανε την ηχογράφηση στο σπίτι του μουσικού απ’ τους Παίδες Εν Τάξει, Βασίλη Κορδάτου. Και στο σπίτι του είχαμε κάνει έναν δίσκο σε δικά μου τραγούδια με τη Σοφία Ασσυχίδου (σ.σ.:  Λίστα Αναμονής) και τον Κοσμά Κοκόλη.

Ενας αγαπημένος μου στιχουργός κα συνεργάτης ήταν ο Μιχάλης Μπουρμπούλης. Ηταν ένας μικρός Γκάτσος, όχι με την έννοια της αξίας. Είχε ποιητικό λόγο. Συνεργαστήκαμε απί το 2007 και στο «Κυριακοδρόμιο» – σε μουσική του Φίλιππου Περιστέρη – ήταν μια από τις πρώτες συμμετοχές της Μαρίνας Σάττι. Κάναμε πολλές δουλειές με τον Μιχάλη, δοτικός άνθρωπος.

Η Σοφία που έφυγε τόσο αδόκητα και άδικα σε τροχαίο.

Και στενοχωρήθηκα τότε πολύ, αφού στη φωνή της είχα βρει την ιδανική ερμηνεύτρια. Εκανα καιρό να ξαναγράψω τραγούδια. Μου κόπηκε η διάθεση. Η φωνή της με εξέφραζε ως τραγουδοποιό. Επανέρχομαι σε μένα και στις δύο ιδιότητές μου. Παραγωγός και τραγουδοποιός.

Πείτε για το δεύτερο.

Είμαι τραγουδοποιός με ψευδοβιωματικά τραγούδια. Οπως τον «Πρόστυχο» που έπαιζε στο ραδιόφωνο πολύ ο Γιάννης Καλαμίτσης. Τον έγραψα όχι για μένα αλλά με αφορμή έναν φίλο μου που δούλευε σε ένα νοσοκομείο. Η δεύτερη παρτίδα τραγουδιών που γράφω είναι για να τα πουν κανονικοί τραγουδιστές, όχι εγώ.

Φέρνετε ή θυμίζετε μια παράδοση σκωπτικού τραγουδιού, από τον Ηλία Μεγαλούδη μέχρι τον Θέμη Ανδρεάδη ή τον Μπίλη.

Εγώ δηλώνω περισσότερο μαθητής του Γιάννη Λογοθέτη ή Λογό. Και μια από τις καλύτερες παραγωγές που έχω κάνει και η πιο επιτυχημένη είναι το «Ρε γυαλάκια πονηρέ» που κάναμε με τον Παντελή Αμπαζή. Είχε μεγάλη απήχηση.

Γνωριστήκαμε τότε στον Φελλό στο Κουκάκι με τον Λογό, εσάς και τον εκδότη Θανάση Συλιβό.

Ηταν παραγωγή ομαδικού πνεύματος, με σπουδαίους μουσικούς (Μπότσης, Κούρος, Κουλούρης) και ο φίλος που είχε κάνει τις ενορχηστρώσεις ο Μπάμπης ο Κοπελιάρης, πέθανε δυστυχώς πέρυσι. Σπουδαίος μουσικός, κιθαρίστας fusion. Οταν έκανα εκπομπές στον 902 με τον Αλέξη Βάκη είχαμε καλέσει τον Λογό. Με επηρέασε πολύ. Μετά από χρόνια έγραψα το «Κανένα έλεος για τους κοντούς» μαζί με τον Παντελή Αμπαζή. Το άκουσε ο Λογό με πήρε τηλέφωνο κι έτσι κολλήσαμε. Και κάναμε την παραγωγή που ήταν σχεδόν όλα παλιά δικά του ξαναπαιγμένα εκτός από κάποια καινούργια. Θα κυκλοφορήσουν με τον Γιάννη και δύο τραγούδια που γράψαμε τώρα.

Πώς ορίζετε εσείς το σκωπτικό τραγούδι;

Εχει διαφορά το σκωπτικό από το σκωπτικό. Γιατί το χιούμορ του Λογοθέτη σε αντίθεση με άλλων έχει αγάπη μέσα. Αγαπάει το πρόσωπο που σατιρίζει, νομίζω και ο Μητσικώστας είναι σε αυτό τον δρόμο. Αγαπησιάρικο χιούμορ θα το έλεγα.

Πώς γράφετε εσείς;

Εχω μια ιδεολογία. Τραγούδια που γράφω για μένα και τραγούδια για ερμηνευτές. Τώρα έχω γράψει με τον Σπύρο Κουτσοβασίλη. Ή σε στίχους με τον Δημήτρη Τσακαλία για την Αννα Σωπιάδου. Παλιά είχα γράψει για τα Παιδιά από την Πάτρα, για την Αννα Μελίτη, με τον Σπύρο Χαλκιόπουλο, με διάφορους.

Το 1998 κάνατε δύο συλλογές με ινδικά κάπως εξευρωπαϊσμένα του Bollywood που είχαν όλα μεταγλωττιστεί στα ελληνικά. «Το τραγούδι της Ναργκίς» και «Ο γυρισμός της Μαντουμπάλα».

Μου τα φέρανε έτοιμα. Ενας συλλέκτης και οδοντίατρος, ο Μανουήλ Τασούλας. Μας έφερε τα πρωτότυπα τραγούδια δηλαδή. Και η Ελένη Αμπατζή – που είχε γράψει μαζί με τον Τασούλα την έρευνα για τα ινδοπρεπή με τίτλο «Ινδοπρεπών αποκάλυψη: από την Ινδία του εξωτισμού στη λαϊκή μούσα των Ελλήνων» – πήγε στην Ινδία και πήρε την άδεια. Ηταν συνήθεια της εποχής το ’60 εδώ. Δεν μπορούμε να τους κατηγορήσουμε τότε τους έλληνες δημιουργούς που αντέγραψαν ορισμένα από εκεί. Ασε που το έκαναν με ταλέντο. Και ήταν έτσι κι αλλιώς μεγάλοι δημιουργοί οι δικοί μας.

Τώρα πώς είναι η δισκογραφία;

Εμείς είμαστε ευτυχισμένοι. Δουλεύουμε εκ των ενόντων. Αλλά γλιτώσαμε συναλλαγές με μαγαζιά και όλα αυτά, έρχονται τα λεφτά κατευθείαν με τα ψηφιακά. Οι πολυεθνικές εταιρείες εισπράττουν από τα μάστερ και πληρώνουν μόνο την ΕΔΕΜ. Δουλεύουμε με Spotify και iTunes. Εχουμε δύο προβλήματα: επειδή έχει φτηνύνει το κόστος παραγωγής και ο καθένας με ένα PC κάνει κομμάτια, το οποίο δεν σημαίνει πως δεν γίνονται καλά, υπάρχει συνωστισμός και δεν ξέρεις να ξεχωρίσεις. Οι καλλιτέχνες που θα ξεχωρίσουν και θα διακριθούν είναι όσοι παίζουν ζωντανά και επιμένουν στο έργο τους. Η καλύτερη διαφήμιση είναι το ζωντανό. Σαν το ψάρι που σαλεύει. Δεν πειράζει που υπάρχει μεγάλη παραγωγή, αφήστε όλα τα λουλούδια να ανθίσουν, που έλεγε και ο Μάο. Μπερδεύονται τα καλά με τα κακά. Τα χειρότερα είναι τα ψευτοποιοτικά. Που πουλάνε φύκια για μεταξωτές κορδέλες. Αλλοι πάλι μελοποιούν μεγάλους ποιητές και νομίζουν πως είναι σπουδαίοι οι ίδιοι. Υπάρχει όμως δημιουργία σήμερα. Δεν τα παίζουν όμως τα ραδιόφωνα. Εχουν πάρει και τα πόστα μερικοί στιχουργοί και δεν αφήνουν χώρο για νέους ανθρώπους. Οι εκπομπές στην τηλεόραση παίζουν όλο τα ίδια και διώχνουν και τον κόσμο από τα μαγαζιά.

Γράψατε, για να γυρίσουμε σε εσάς, ένα σκωπτικό με τίτλο «Είμαι ακόμα ΠΑΣΟΚ».

Δεν ήμουν ποτέ. Αλλά άκουσα μια συνέντευξη που ο Γιώργος Λιάνης είχε φωνάξει τον Γιώργο Νταλάρα. Και πάνω στην κουβέντα είπαν πως η Μελίνα παρότι πολιτεύτηκε με το ΠΑΣΟΚ δεν ήταν ποτέ ΠΑΣΟΚ. «Αλλά κι εσύ, Γιώργο μου», λέει ο Νταλάρας, «επίσης δεν ήσουν ΠΑΣΟΚ ποτέ». Μια εποχή ήταν όλοι αρνητές του ΠΑΣΟΚ. Και είπα να το υπερασπιστώ εγώ.

«Από τότε που πήραν την εξουσία οι τραγουδιστές, χάλασε η δουλειά» Τώρα τι κάνετε;

Γράφω δικά μου και κάνω και παραγωγές. Μια που κάναμε με αφιέρωμα στον Μανώλη Ρασούλη, παλιά δικά του που τα λένε ξανά Βιτάλη, Κότσιρας κ.ά. Να κάνω ειδική αναφορά στον παραγωγό Αγγελο Κουτσούκη που χάσαμε πρόσφατα. Μαζί κάναμε δύο παραγωγές. Τα «Διεθνή του Μίκη» και μια παραγωγή σε τραγούδια του Ρασούλη, που σου είπα. Ηταν πολύ άξιος και με σωστή ματιά. Κλείνει η παρένθεση. Εναν δίσκο με την Ειρήνη Χαρίδου επίσης. Ιδεολογικά είμαι με τη νέα δημιουργία. Εχουμε κάνει πολλά με τον στιχουργό Δημήτρη Τσακαλία. Εχει κύκλο μαθητών που έχουν προκύψει και από κει νέα τραγούδια. Γράφω και με τον Κώστα Χρηστίδη, τον Γιάννη Λογό. Το τραγούδι πρέπει να είναι παρεΐστικο.

Ποιο ήταν το κλίμα τότε που θυμάστε ως φοιτητής;

Μπαίνω στη Σχολή το 1977. Ρεμπέτικα πιο πολύ τότε ήταν μόδα. Εγώ ήμουν χατζιδακικός. Μου άρεσε πολύ κι ο Γιάννης Σπανός. Πολύ βασικό ήταν πως στη δισκογραφία τότε την εξουσία είχαν οι δημιουργοί. Από τότε που πήραν την εξουσία οι τραγουδιστές, από το 1975, χάλασε η δουλειά. Ετσι άρχισαν να γράφουν και λιγότερο πολλοί συνθέτες. Εχω μια γνώμη πως οι ίδιοι άνθρωποι που γράφουν τα άσχημα τραγούδια γράφουν και τα ωραία.

Εχετε κάνει «Το Καταραμένο ’70».

Ωραία παραγωγή, παλιά λαϊκά, σχεδόν άγνωστα. Και 2 ή 3 σουξέ.

Τι κάνει ένα καλό τραγούδι να μην το ανακαλύπτουμε στην ώρα του;

Ερχεται το πλήρωμα του χρόνου. Οι συνθήκες επίσης μας οδηγούν σε αυτά.

Γιατί αγαπάτε τα τραγούδια;

Γιατί είναι μουσική και λόγος μαζί και περπατάνε. Κάθε τραγούδι είναι μια εικόνα. Ο Κόκοτας έλεγε τον «Τρελό» και νόμιζες πως βλέπεις μια εικόνα. Κάναμε παρεμπιπτόντως μαζί δίσκο με τον Σταμάτη, σε τραγούδια του Μίκη. Πηγαίναμε στο σπίτι του Μίκη. Είχε δέος για τον Θεοδωράκη ο Κόκοτας. Και έκανε πολλές εύστοχες παρατηρήσεις ή πράγματα που επαληθεύτηκαν. Τον είχε πάρει ο Καζαντζίδης τηλέφωνο – μας είχε πει – και τον είχε επιδοκιμάσει για το πώς είχε πει το «αα» στο «Μερτικό μου απ’ τη χαρά» (είχε κάνει ο Κόκοτας το 1984 δίσκο με επανεκτελέσεις και με τίτλο «Τα μεγάλα τραγούδια»). Και μετά από χρόνια έκανε ο Καζαντζίδης τον δίσκο «Γλέντι με τον Στελάρα» και πρόσθεσε το επιφώνημα αυτό!

Ευχάριστες εκπλήξεις και ενδιαφέρουσες στιγμές επεφύλασσε το περασμένο τριήμερο το φεστιβάλ των Καννών, το οποίο σήμερα διανύει την έβδομη ημέρα διεξαγωγής του. Παρότι η φετινή διοργάνωση – τουλάχιστον μέχρι στιγμής – δεν μπορεί να συγκριθεί με το μεγαλείο και την ποιότητα της περυσινής, όπου είχαν παιχτεί ταινίες όπως οι «Ανατομία μιας πτώσης», «Ζώνη ενδιαφέροντος» και «Πεσμένα φύλλα», έχει αφήσει όμορφες εντυπώσεις, ενώ το θερμόμετρο αναμένεται να ανεβεί ακόμα ψηλότερα την εβδομάδα που ξεκινά.

Σήμερα προβάλλονται οι ταινίες «The shrouds» του Ντέιβιντ Κρόνενμπεργκ με τον Βενσάν Κασέλ και την Νταϊάν Κρούγκερ και «The apprentice» του Αλί Αμπάσι με θέμα τα πρώτα χρόνια στον χώρο των επιχειρήσεων του Ντόναλντ Τραμπ τον οποίο υποδύεται ο Σεμπάστιαν Σταν. Θα ακολουθήσει η «Παρθενόπη» του Πάολο Σορεντίνο (Τρίτη 21 Μαΐου) αλλά και η ινδική ταινία «All we imagine as light» της Παγιάλ Καπάντια που προβάλλεται την Παρασκευή και για την οποία έχουν ακουστεί πολύ καλά πράγματα.

Καλές εντυπώσεις έχει αφήσει η ταινία «Ιστορίες καλοσύνης» του Γιώργου Λάνθιμου, η οποία σε γενικές γραμμές άρεσε. «Η ταινία κινείται σε έναν εσωτερικό ρυθμό που είναι αρκετά μπερδεμένος ώστε να δίνει την αίσθηση ότι δομικά είναι απρόβλεπτη, παρόλο που μια δομή τριών πράξεων δύσκολα θα μπορούσε να είναι πιο κλασική» ανέφερε χαρακτηριστικά το Screen International επισημαίνοντας επίσης τη δουλειά στη φωτογραφία του Ρόμπι Ράιαν: «Οπτικά και τεχνικά η ταινία του κ. Λάνθιμου είναι απολαυστική».

Οσο για τον ίδιο τον δημιουργό, στη συνέντευξη Τύπου της ταινίας ήταν όπως πάντα συγκρατημένος και γενναιόδωρος μιλώντας για την καλή συνεργασία με τους ανθρώπους γύρω του. Ο κ. Λάνθιμος υποστηρίζει ότι δουλεύει «κυρίως με το ένστικτο», ότι όλες οι ταινίες του είναι διαφορετικές μεταξύ τους και ότι είναι ο «χειρότερος άνθρωπος από τον οποίο κάποιος θα πρέπει να περιμένει απαντήσεις» για τις ταινίες του. Μάλιστα, αποκάλεσε τη γνώμη των άλλων για τα έργα του «το ωραιότερο δώρο». Στο πάνελ της συνέντευξης Τύπου ήταν όλοι οι βασικοί ηθοποιοί που συνεργάστηκαν μαζί του στην ταινία – ανάμεσά τους οι Εμα Στόουν, Γουίλεμ Νταφόε και Τζέσι Πλέμονς. Ολοι αναφέρθηκαν με εγκωμιαστικά φυσικά λόγια στο τι σημαίνει να μπαίνει ένας ηθοποιός στον κόσμο του Γιώργου Λάνθιμου.

Σε αυτή την ερώτηση όμως η Εμα Στόουν αντιστρέφοντας τον χαρακτηρισμό που της έχουν προσάψει αποκαλώντας την «μούσα του Γιώργου Λάνθιμου» είπε, ίσως, την κορυφαία ατάκα της συνέντευξης Τύπου: «Ο Λάνθιμος είναι η μούσα μου».

Ο Πολ Σρέιντερ

Μετά τις «Ιστορίες καλοσύνης» σειρά είχε ο Πολ Σρέιντερ, ένας δημιουργός με ποικιλόμορφη καριέρα τόσο ως σεναριογράφος («Ταξιτζής», «Οργισμένο είδωλο») όσο και ως σκηνοθέτης («Επάγγελμα ζιγκολό», «Νυχτερινές επισκέψεις», «Οδύνη» κ.ά.). Με την τελευταία ταινία του, «Oh Canada!» όπου πρωταγωνιστεί ο Ρίτσαρντ Γκιρ, ο Σρέιντερ ακολουθεί το γνωστό μοτίβο όλων σχεδόν των ταινιών του: ο μοναχικός ήρωας που αντιστέκεται στο «σύστημα» αδιαφορώντας για το αν θα κερδίσει ή όχι τη μάχη.

Ο Πολ Σρέιντερ ανάμεσα στους πρωταγωνιστές της ταινίας του, Ούμα Θέρμαν και Ρίτσαρντ Γκιρ

Ο Γκιρ, ένας ηθοποιός ο οποίος οφείλει πολλά στον Σρέιντερ (πρωταγωνιστής στο «Επάγγελμα ζιγκολό»), υποδύεται έναν διάσημο ντοκιμαντερίστα ο οποίος λίγο πριν αφήσει την τελευταία πνοή του (πάσχει από καρκίνο), αποφασίζει να μιλήσει για τη ζωή του μπροστά στην κάμερα ενός άλλου ντοκιμαντερίστα αλλά και παρουσία της γυναίκας του (Ούμα Θέρμαν).

Με αυτή την αφορμή η ταινία μάς ταξιδεύει στο παρελθόν, στο 1968, όταν κάτω από αντίξοες συνθήκες ο ήρωας του Γκιρ αποφάσισε να εγκαταλείψει τις Ηνωμένες Πολιτείες και να διαφύγει στον Καναδά για να αποφύγει την εμπλοκή του στον πόλεμο του Βιετνάμ. Ο χαρακτήρας έχει πολύ ενδιαφέρον και ο Γκιρ τον υποδύεται έξοχα, όμως το σενάριο της ταινίας, παρά τον σαφή πολιτικό προσανατολισμό του, δεν καταλήγει σε κάτι πολύ μεγάλο όπως καθ’ όλη τη διάρκειά της σε προετοιμάζει.

«Λιμόνοφ»

Με το «Λιμόνοφ» ο σκηνοθέτης Κίριλ Σερεμπρένικοφ που εδώ και καιρό έχει εγκαταλείψει την πατρίδα του, τη Ρωσία, και ζει στην Ευρώπη, δίνει σάρκα και οστά σε ένα πολύ διάσημο μυθιστόρημα, το «Λιμόνοφ» του Εμανουέλ Καρέρ (κυκλοφορεί στην Ελλάδα από τις εκδόσεις του 21ου).

Μυθιστόρημα και ταινία καταγράφουν την αληθινή ιστορία ενός Ρώσου, του Εντουαρντ Λιμόνοφ, του οποίου η ιστορία είναι πραγματικά απίστευτη: εργάτης και ριζοσπαστικός νέος ποιητής στη Σοβιετική Ενωση της δεκαετίας του 1960, αργότερα τυχοδιώκτης που έζησε τη θολή δεκαετία του 1970 στη Νέα Υόρκη είτε στους δρόμους είτε προσφέροντας τις υπηρεσίες του ως μπάτλερ μεγαλοεκδότη.

Ο Λιμονοφ έκανε για πρώτη φορά αίσθηση ως καλλιτέχνης στη Γαλλία (όπου εκδόθηκαν βιβλία του) και εν τέλει επέστρεψε στην πατρίδα του όπου ίδρυσε κόμμα εθνικιστών, μπήκε στη φυλακή και αποφυλακίστηκε ως ήρωας.

Στον ρόλο του Λιμόνοφ ο Μπεν Γουίσον είναι ένα από τα πρόσωπα που θα συζητηθούν για το βραβείο ανδρικής ερμηνείας.

Ολα εξελίσσονται με ακρίβεια και μεγάλη προσοχή. Η καλά οργανωμένη ομάδα «Οδικής Ασφάλειας» του 1ου ΓΕΛ Νέας Φιλαδέλφειας έχει πάρει θέση (φορώντας φωσφοριζέ γιλέκα) στο φανάρι Δεκελείας και Φωκών. Η Αγγελική Φουρκιώτη χρονομετρά – 40 δεύτερα διαρκεί το κόκκινο φανάρι, τόσο χρόνο έχουν ο συντονιστής εκπαιδευτικός Βαγγέλης Δήμας, κρατώντας ένα χαρτόνι που γράφει «ΔΡΑΣΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΟΔΙΚΗ ΑΣΦΑΛΕΙΑ», και η Βασιλίνα Πολυχρονοπούλου που τον ακολουθεί να μοιράσουν τα μηνύματά τους: «Φίλε οδηγέ, τους πεζούς και τα μάτια σου! Στον φωτεινό σηματοδότη όταν ανάψει πράσινο θα εμφανιστούν κίτρινα βελάκια που αναβοσβήνουν, άρα αν στρίψεις αριστερά οφείλεις – σύμφωνα με τον ΚΟΚ – να προχωρήσεις με προσοχή και να παραχωρήσεις προτεραιότητα στους πεζούς. Ευχαριστούμε». Πριν λήξει ο χρόνος, η Αγγελική τους ειδοποιεί να επιστρέψουν στο πεζοδρόμιο.

Στη γωνία, η Φρίντα Λάτα κρατά μια πινακίδα με το μήνυμα: «Προσοχή, παιδιά! Κόψε ταχύτητα». Δίπλα της ο Αχιλλέας Ξουρής με τη Βάσω Μαγκλάρα μετρούν τα αποτελέσματα της παρέμβασης – «πολλοί κόβουν ταχύτητα, σε αυτό πάμε καλά», μας λέει ο Αχιλλέας, «αλλά αρκετοί δεν βγάζουν φλας». Παρακολουθούμε την 11η (τελευταία για φέτος) ημίωρη δράση της ομάδας (με έναν απόντα, ο Αρμάντο Μάρκου δεν μπόρεσε να είναι παρών σήμερα).

Η διάβαση αυτή είναι το ένα από τα σημεία που έχουν επιλέξει – τη διάλεξαν γιατί χρησιμοποιείται συχνά από μαθήτριες και μαθητές, γονείς και κηδεμόνες του σχολικού συγκροτήματος που φιλοξενεί το 1ο Γυμνάσιο, το 1ο Γενικό Λύκειο Νέας Φιλαδέλφειας, το 2ο Δημοτικό και το 1ο Νηπιαγωγείο. Το δεύτερο, εναλλακτικό, σημείο βρίσκεται δίπλα στο σχολικό συγκρότημα.

Ενα τροχαίο ήταν η αφορμή

Η ιδέα για τη δημιουργία της ομάδας, που αποτελείται από μαθητές της Β’ Λυκείου, γεννήθηκε μετά τον σοβαρό τραυματισμό του Μανώλη, ενός μαθητή του Γυμνασίου Χαλκηδόνας, που χτυπήθηκε πριν από λίγα χρόνια από όχημα που έτρεχε με μεγάλη ταχύτητα σε ένα σταυροδρόμι.

Ο συντονιστής εκπαιδευτικός Βαγγέλης Δήμας κρατώντας ένα χαρτόνι που γράφει «ΔΡΑΣΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΟΔΙΚΗ ΑΣΦΑΛΕΙΑ» και η Βασιλίνα Πολυχρονοπούλου που τον ακολουθεί μοιράζουν τα μηνύματά τους

Στην περιοχή του 1ου ΓΕΛ Νέας Φιλαδέλφειας, όπου σε ένα τετράγωνο λειτουργούν νηπιαγωγείο, δημοτικό, γυμνάσιο και λύκειο, οι οδηγοί τρέχουν με μεγάλη ταχύτητα – παρά τις πινακίδες που προειδοποιούν για την ύπαρξη σχολείου. Αυτό, όπως διηγούνται τα παιδιά, αποτέλεσε το κίνητρό τους. «Είπαμε να προσπαθήσουμε εμείς με τη δράση μας να τους το επισημάνουμε – πάντα με ευγένεια και χαμόγελο» συμπληρώνει η Φρίντα.

Χιούμορ και ευγένεια

Παρακολουθούμε τις αντιδράσεις. Οι περισσότεροι οδηγοί παίρνουν το χαρτί και χαμογελούν στα παιδιά. Κάποιος κορνάρει και τους φωνάζει «μπράβο». Οι μαθητές μάς διηγούνται κάποιες από προηγούμενες δράσεις. «Πολλές φορές αφηρημένοι νομίζουν ότι μοιράζουμε υλικό για τις ευρωεκλογές. Αλλοτε ψάχνουν το πορτοφόλι τους γιατί νομίζουν ότι ζητούμε χρήματα» λέει η Βασιλίνα. Η Φρίντα θυμάται κάποιον που τους θεώρησε τροχονόμους και σταμάτησε για να ψάξει το δίπλωμά του. «Οι αντιδράσεις ποικίλλουν ανάλογα με τη μέρα» μας λένε. «Κάποιες φορές είναι μουτρωμένοι και μας αγνοούν. Τότε φοράμε το χαμόγελό μας και συνεχίζουμε».

Δεν ξεχνούν τη συγκίνησή τους όταν συμμετείχε στη δράση τους ο Κώστας, ο οποίος ήταν αθλητής και λόγω τροχαίου κινείται πλέον με αναπηρικό αμαξίδιο. Ούτε και τον θυμό τους όταν κάποιος οδηγός είχε απωθήσει τον Κώστα στη διάρκεια της δράσης. Από τις διηγήσεις, αντιλαμβάνεται κανείς πόσο σημαντική είναι κάθε αντίδραση για τα παιδιά – νιώθουν την ηθική επιβράβευση των προσπαθειών τους, ιδιαίτερα όταν κάποιοι τους δείχνουν ότι έχουν φυλάξει το γραπτό μήνυμα από προηγούμενη δράση. Γιατί καθεμία έχει και διαφορετικό. Αποφασίζεται στη συνάντηση που κάνουν (πάντα εκτός σχολικού χρόνου) μια μέρα πριν, στην οποία μοιράζουν τους ρόλους – είναι εξαιρετικά οργανωμένοι και προσεκτικοί.

Μας διηγούνται πόσο μεγάλη απήχηση είχε στις Απόκριες η μεταμφίεση του Αχιλλέα σε… άγγελο που κρατούσε το μήνυμα «Μη βιάζεσαι να γίνεις άγγελος». Εκτός από τις τακτικές εβδομαδιαίες δράσεις, έχουν ετοιμάσει ευγενικά μηνύματα για τα παρμπρίζ των παρκαρισμένων πάνω στις ράμπες. Επίσης έχουν στήσει ένα ταμπλό- σταθμό ενημέρωσης μέσα στο σχολείο.

Και στη Νέα Ιωνία

Τρεις παρόμοιες δράσεις έχουν οργανώσει και παιδιά από το 2ο ΓΕΛ Νέας Ιωνίας, με πρωτοβουλία του συλλόγου γονέων και κηδεμόνων, στη διάβαση που βρίσκεται μπροστά από το σχολείο. Κάποια παιδιά κρατούσαν χαρτόνια με μηνύματα, ενώ υπήρχαν και γονείς να συντονίζουν με ασφάλεια τη δράση.

Πέντε, έξι ή επτά; Οποια κι αν είναι η απάντηση, το βέβαιο είναι ότι η κυβέρνηση του Ρίσι Σούνακ μετρά μήνες στην εξουσία. «Πολύ φοβάμαι ότι θα τρίβουμε τα μάτια μας στις επερχόμενες εκλογές. Οι πάντες στο Ουέστμινστερ προβλέπουν τεκτονικές αλλαγές στο πολιτικό σκηνικό της Βρετανίας» είπε στα «ΝΕΑ» βουλευτής των κυβερνώντων (για την ώρα…) Συντηρητικών, ο οποίος, όπως εκμυστηρεύθηκε στη συνέχεια, «ανησυχεί» ότι θα χάσει την έδρα του. Οχι άδικα.

Οι δημοσκοπήσεις στη Γηραιά Αλβιώνα φέρνουν τους Εργατικούς ακόμη και 30 (!) μονάδες μπροστά από τους Τόρις, διαβλέποντας «μακελειό» στην κοινοβουλευτική ομάδα του κυβερνώντος κόμματος. Υπολογίζεται ότι θα μπορούσαν να χαθούν έως 200 από τις 365 έδρες που είχαν κατακτήσει οι Συντηρητικοί στις κάλπες του 2019. Αλλες έρευνες καταδεικνύουν ότι το κόμμα του Σούνακ ενδέχεται να καταλάβει λιγότερες από 100 κοινοβουλευτικές έδρες, καταγράφοντας το χειρότερο εκλογικό αποτέλεσμα από την ίδρυσή του. Δεν προκαλεί, λοιπόν, έκπληξη το γεγονός ότι περισσότεροι από 60 βουλευτές των Συντηρητικών – μεταξύ τους πρώην υπουργοί και άλλα προβεβλημένα στελέχη – έχουν ήδη ανακοινώσει ότι δεν πρόκειται να θέσουν υποψηφιότητα στις προσεχείς εκλογές, φοβούμενοι – όπως και ο συνομιλητής μας – ότι οι ψηφοφόροι θα τους «μαυρίσουν».

Οι εθνικές εκλογές, που το πιθανότερο είναι ότι θα διεξαχθούν τον Οκτώβριο ή τον Νοέμβριο, μοιάζουν από τώρα χαμένο παιχνίδι για τους Τόρις – το κόμμα που διαφεντεύει τη χώρα τα τελευταία 14 χρόνια, αλλά σήμερα αντιμετωπίζεται σχεδόν ως παρίας από τους πολίτες, έπειτα από τους χαοτικούς χειρισμούς της κυβέρνησης της Τερίζα Μέι στο Brexit, τα αλλεπάλληλα σκάνδαλα της περιόδου του Μπόρις Τζόνσον, την καταστροφική για την οικονομία θητεία-εξπρές της Λιζ Τρας και την επιεικώς ανεπαρκή διακυβέρνηση του Ρίσι Σούνακ.

Στην προσπάθειά τους να περιορίσουν το εύρος της επικείμενης ήττας (την οποία, ιδιωτικά, τα στελέχη τους παραδέχονται ως αναπόφευκτη), οι Συντηρητικοί έχουν αναγάγει την «τάξη και την ασφάλεια» σε βασικό πυλώνα της προεκλογικής τους στρατηγικής, με τον ηγέτη τους και πρωθυπουργό να απευθύνεται, πριν από λίγες ημέρες, στους βρετανούς πολίτες και να τους ρωτά:

«Ποιον εμπιστεύεστε για να σας προστατέψει;» – ατάκα που προκάλεσε την «πληρωμένη» απάντηση του αρχηγού του Εργατικού Κόμματος Κιρ Στάρμερ: «Τα λέει αυτά ο άνθρωπος που αποψίλωσε τις ένοπλες δυνάμεις μας!».

Δεν είναι όλα ανέφελα

Οι Εργατικοί μοιάζουν να έχουν στο «τσεπάκι» τη νίκη, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι όλα είναι ανέφελα για αυτούς.

Ο Στάρμερ βρίσκεται αντιμέτωπος με εσωκομματικές αντιδράσεις για την απόφασή του να δεχθεί στις τάξεις του κόμματος τη μέχρι πρότινος βουλευτή των Συντηρητικών Νάταλι Ελφικ. Πρόκειται για μια καθαρόαιμη δεξιά πολιτικό, γνωστή για τις σκληρές θέσεις της εναντίον της μετανάστευσης και την ένθερμη υποστήριξή της στους νόμους που περιορίζουν τις απεργίες. Παράλληλα, το κόμμα έχει απολέσει την εμπιστοσύνη μερίδας ψηφοφόρων εξαιτίας της στάσης του στον πόλεμο στη Γάζα και της, αρχικώς, άνευ όρων υποστήριξης του Ισραήλ. «Πρέπει να κάνουμε τα πάντα για να τους ξανακερδίσουμε» τόνισε πηγή των Εργατικών.

Ο πυροβολισμός εναντίον του σλοβάκου πρωθυπουργού Ρόμπερτ Φίτσο δείχνει το όλο και πιο οργισμένο και πολωμένο τοπίο της ευρωπαϊκής πολιτικής.

Αυτή η έκρηξη βίας εν μέσω της προεκλογικής εκστρατείας είναι τόσο συγκλονιστική που μπορεί να δώσει το παράδειγμα, αμβλύνοντας τον δηλητηριώδη τόνο του πολιτικού λόγου και υπενθυμίζοντας στις παλιές και νέες δημοκρατίες τι πρόκειται να χάσουν. Πιθανότερο είναι όμως να επιδεινώσει την πόλωση και ίσως να λειτουργήσει όπως η «πυρκαγιά στο Ράιχσταγκ» για την εθνική λαϊκιστική κυβέρνηση της Σλοβακίας, οδηγώντας σε ένα πιο κατασταλτικό καθεστώς στην Μπρατισλάβα και πέρα ​​από αυτή.

Καθώς ο 59χρονος Φίτσο πάλευε για τη ζωή του, ο σλοβάκος υπουργός Εσωτερικών Μάτους Σουτάι Εστοκ δήλωσε ότι «είμαστε στα πρόθυρα του εμφυλίου πολέμου» και προειδοποίησε τους πολιτικούς να μην αναζωπυρώσουν μια επικίνδυνη κατάσταση. Ωστόσο άλλοι υπουργοί αξιοποίησαν την επίθεση για να δικαιολογήσουν τα σχέδια του Φίτσο να περιστείλει τα μέσα ενημέρωσης και την κοινωνία των πολιτών.

Μέχρι στιγμής γνωρίζουμε ελάχιστα για τον 71χρονο ένοπλο ή τα κίνητρά του. Ο Εστοκ τον αποκάλεσε «μοναχικό λύκο». Αλλά οι θεωρητικοί των συνωμοσιών στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης έσπευσαν να κατηγορήσουν τις φιλελεύθερες ελίτ της Ευρώπης για τη δημιουργία ενός περιβάλλοντος μίσους εναντίον του Φίτσο.

Το κατά πόσο η απόπειρα δολοφονίας ενός ηγέτη που αντιτάχθηκε στη στρατιωτική βοήθεια προς την Ουκρανία και έβλεπε θετικά το αφήγημα του προέδρου Πούτιν για τον επιθετικό πόλεμο της Ρωσίας μπορεί ή όχι να επηρεάσει τις εκλογές στην ΕΕ μένει να φανεί.

Ομως τα λαϊκιστικά και ακροδεξιά κόμματα που υπόσχονται να αποκαταστήσουν τον νόμο και την τάξη μπορεί να είναι αυτά που θα αποκομίσουν εκλογικά οφέλη από την ανησυχία που προκαλεί η πολιτική βία. Η φούσκα των Βρυξελλών ήταν ήδη τρομοκρατημένη από την προοπτική ορδές ακροδεξιών βουλευτών να εισβάλουν στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο στις εκλογές της ΕΕ τον επόμενο μήνα.

Πέρα από μια τρομακτική ιστορία, μοιάζει περισσότερο με αυτοεκπληρούμενη προφητεία. Προβάλλοντας την απειλή από εθνικιστές που τάσσονται κατά της μετανάστευσης, τα κεντροαριστερά κόμματα της Ευρώπης κινδυνεύουν να ενισχύσουν το ίδιο το φαινόμενο που προσπαθούν να αποτρέψουν.

Είναι επίσης απογοητευτικό το γεγονός ότι η Αριστερά δεν προσφέρει κανένα εμπνευσμένο όραμα για ένα καλύτερο αύριο που θα μπορούσε να απομακρύνει τους ψηφοφόρους από αυτούς που θέλουν να κλείσουν τα σύνορα και να γυρίσουν το ρολόι πίσω. Ωστόσο, μια ψύχραιμη ανάλυση των πρόσφατων δημοσκοπήσεων υποδηλώνει ότι η Ακροδεξιά απέχει πολύ από το να ασκήσει οποιαδήποτε σημαντική εξουσία στα θεσμικά όργανα της ΕΕ, είτε στο κοινοβούλιο είτε στην Επιτροπή είτε στο Συμβούλιο των κρατών-μελών.

Η τακτική του αντιφασιστικού εκφοβισμού αποδείχθηκε επιτυχής στην Ισπανία πέρυσι, όταν ο πρωθυπουργός Πέδρο Σάντσεθ, το Σοσιαλιστικό Κόμμα και οι αριστεροί σύμμαχοί του χρησιμοποίησαν με επιτυχία το σύνθημα της εποχής του εμφυλίου πολέμου No pasarán («Δεν θα περάσουν») για να αποκρούσουν την πρόκληση του συντηρητικού Λαϊκού Κόμματος, επισημαίνοντας τη συμμαχία του με το ακροδεξιό κόμμα Vox.

Αυτή η εκστρατεία, σε μια χώρα με ζωντανή μνήμη φασιστικής κυριαρχίας, δεν μπορεί εύκολα να επαναληφθεί σε ολόκληρη την Ευρώπη. Αλλού, η Αριστερά θα έκανε καλύτερα να δώσει στους ανήσυχους ψηφοφόρους αξιόπιστες ελπίδες για καλύτερο βιοτικό επίπεδο και δικαιότερη φορολογία, αντί να καταφεύγει στη φασιστική απειλή.

Ο Πολ Τέιλορ ανώτερος ερευνητής στο Κέντρο Ευρωπαϊκής Πολιτικής (www.epc.eu) στις Βρυξέλλες

Ισως δεν ήταν «μοναχικός λύκος» ο δράστης

Ο ύποπτος για την απόπειρα δολοφονίας κατά του σλοβάκου πρωθυπουργού Ρόμπερτ Φίτσο μπορεί να μην ήταν απλώς ένας «μοναχικός λύκος», επεσήμανε ο υπουργός Εσωτερικών, την ώρα που οι υπηρεσίες ασφαλείας προσπαθούν να ρίξουν φως σε μια επίθεση που προκάλεσε σοκ στην Ευρώπη.

Τέσσερις μέρες μετά την απόπειρα, ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης ανακοίνωσε χθες ότι ο Φίτσο δεν διατρέχει πλέον άμεσο κίνδυνο όμως εξακολουθεί να βρίσκεται σε κρίσιμη κατάσταση. Οι πυροβολισμοί που δέχθηκε την περασμένη Τετάρτη προκάλεσαν συναγερμό για την πολιτική πόλωση στην κεντροευρωπαϊκή χώρα των 5,4 εκατομμυρίων κατοίκων, ενώ η απόπειρα δολοφονίας ήταν η πρώτη εναντίον ενός ευρωπαίου πολιτικού ηγέτη για περισσότερα από 20 χρόνια.

Ολοκληρώνονται οι προετοιμασίες στη φρεγάτα «Ψαρά», καθώς στα τέλη Μαΐου ή το αργότερο στις αρχές Ιουνίου θα πρέπει να αποπλεύσει προκειμένου να… σκαντζάρει τη φρεγάτα «Υδρα» που θα συμπληρώνει τρεις μήνες σε μια από τις πλέον επικίνδυνες θαλάσσιες περιοχές του πλανήτη, όπου οι επιθέσεις των ανταρτών Χούθι είναι σχεδόν καθημερινές.

Ενδεικτικό της επικινδυνότητας της περιοχής είναι και το περιστατικό που έλαβε χώρα χθες τα ξημερώματα, όταν το ραντάρ της φρεγάτας «Υδρα» εντόπισε σε μεγάλη απόσταση από την ίδια και το πλοίο που συνόδευε, να πέφτει στη θάλασσα γρήγορα κινούμενο ιπτάμενο αντικείμενο (πιθανολογείται πύραυλος των Χούθι). Στο συγκεκριμένο περιστατικό δεν υπήρξε άμεσος κίνδυνος ούτε για την ελληνική φρεγάτα ούτε για το πλοίο που συνόδευε.

Επισημαίνεται ότι στους τρεις αυτούς μήνες που η φρεγάτα «Υδρα» επιχειρεί στην περιοχή του Κόλπου του Αντεν έχει χρειαστεί σε δύο περιπτώσεις να ανοίξει πυρ, καταρρίπτοντας στη δεύτερη ένα από τα δύο Μη Επανδρωμένα Αεροσκάφη των ανταρτών Χούθι, που κατευθύνονταν κατά της ίδιας και του πλοίου που συνόδευε. Στο ζήτημα της επικινδυνότητας είχε εστιάσει και ο υπουργός Εθνικής Αμυνας, Νίκος Δένδιας, όταν είχε επισκεφθεί την φρεγάτα «Υδρα» στο Τζιμπουτί, μαζί με τον αρχηγό ΓΕΕΘΑ και τον αρχηγό ΓΕΝ, αναφέροντας στο ελληνικό πλήρωμα: «Η πατρίδα σάς έχει στείλει σε ζώνη κινδύνου. Είστε όμως εδώ για να υπερασπίσετε τα εθνικά μας συμφέροντα…».

100 αποστολές

Είναι γεγονός ότι σε λιγότερους από τρεις μήνες από την έναρξη της επιχείρησης «Ασπίδες» της ΕΕ, τα πλοία που συμμετέχουν σε αυτή, έχουν ολοκληρώσει τουλάχιστον 100 αποστολές συνοδείας εμπορικών πλοίων. Οπως και η «Υδρα» έτσι και τα «Ψαρά» διαθέτουν 16 πυραύλους ESSM, για τις εισερχόμενες απειλές, δύο συστήματα Phalanx για εγγύς προστασία, πυροβόλα Shark των 20 χιλιοστών κατά των εγγύς απειλών και 8 αντιπλοϊκούς πυραύλους Harpoon, καθώς και συστήματα εντοπισμού drones αλλά και επιπλέον σύστημα ηλεκτρονικού πολέμου κατάλληλα για την εξουδετέρωση drone. Στη φρεγάτα υπάρχει οργανικό ελικόπτερο αλλά και μια ομάδα των ΟΥΚ καλά εκπαιδευμένων, με υπερσύγχρονο οπλισμό.

Στις 15 Μαΐου ο διοικητής της ευρωπαϊκής επιχείρησης, υποναύαρχος Βασίλειος Γρυπάρης, ενημέρωσε τη Στρατιωτική Επιτροπή της ΕΕ στις Βρυξέλλες σχετικά με τις επιχειρησιακές δραστηριότητες, την κατάσταση ασφαλείας και τις προκλήσεις που αντιμετωπίζει η επιχείρηση «Ασπίδες» στην τρέχουσα πολύπλοκη και υψηλού κινδύνου περιοχή. Στις 6 Μαΐου, το ιταλικό πολεμικό «ITS FASAN», που επίσης παρέχει στενή προστασία στα εμπορικά πλοία στον Κόλπο του Αντεν, απέκρουσε επιτυχώς επιθέσεις UAV που προέρχονταν από εδάφη που ελέγχονται από τους Χούθι στην Υεμένη και αποτελούσαν άμεση απειλή για την ελευθερία της ναυσιπλοΐας. Κατά τη διάρκεια αυτής της επιχείρησης, το ιταλικό πλοίο κατέρριψε ένα UAV.

Από τα τέλη του 2023, ως αποτέλεσμα των επιθέσεων των Χούθι, η ασφάλεια στην Ερυθρά Θάλασσα και τον Ινδικό Ωκεανό έχει υποβαθμιστεί σημαντικά, αναστατώνοντας παράλληλα μια βασική γεωπολιτική περιοχή για τη διεθνή ναυτιλία. Αυτό επηρεάζει αρνητικά την ΕΕ, καθώς και την ευρύτερη διεθνή κοινότητα. Είναι χαρακτηριστικό ότι η μείωση της κίνησης προς τον Πειραιά έχει φτάσει και ίσως ξεπεράσει το 40% με ό,τι αυτό συνεπάγεται και για τις τιμές στο ράφι…

Λίγες ώρες αφότου ολοκλήρωσε τις επαφές της στην Αθήνα, τον τελευταίο σταθμό της περιοδείας της σε Λίβανο, Τουρκία, Κύπρο και Ελλάδα με επίκεντρο την κρίση στη Μέση Ανατολή, η καναδή υπουργός Εξωτερικών μίλησε στα «ΝΕΑ» για το επίπεδο των διμερών μας σχέσεων, τις νέες συνεργασίες που βρίσκονται στα σκαριά αλλά και για την προετοιμασία ενός σχεδίου εκκένωσης προς Κύπρο για όσους Καναδούς μένουν στον Λίβανο, σε περίπτωση αιφνίδιας κλιμάκωσης.

Πριν και μετά τη συνέντευξη, η Μέλανι Τζολί, μεταξύ άλλων, σημείωσε πως οι επενδύσεις του Καναδά στην Ελλάδα βρίσκονται στο ιστορικό υψηλό των 6 δισ. δολαρίων και ότι μπορούν να αυξηθούν έτι περαιτέρω, ενώ στάθηκε ιδιαίτερα στο πρώτο εθνικό σχέδιο δράσης της χώρας της «Γυναίκες, ειρήνη και ασφάλεια», τονίζοντας ότι ο Καναδάς έχει μια «φεμινιστική εξωτερική πολιτική» και πως όταν οι γυναίκες εμπλέκονται σε θέματα ασφάλειας «η ειρήνη διαρκεί περισσότερο».

Πώς θα περιγράφατε την επίσκεψη του έλληνα Πρωθυπουργού στον Καναδά τον περασμένο Μάρτιο; Θα ακολουθήσουν άλλες επίσημες επισκέψεις από την Ελλάδα;

Από εμάς υπάρχει πάντα μια ανοιχτή πρόσκληση. Απηύθυνα μόλις πρόσκληση στον Γιώργο Γεραπετρίτη να έρθει στον Καναδά. Η επίσκεψή μου στην Αθήνα έρχεται έναν χρόνο μετά την επίσκεψη του Νίκου Δένδια στον Καναδά και έξι εβδομάδες μετά την εξαιρετικά επιτυχημένη επίσκεψη του Κυριάκου Μητσοτάκη, που ανέδειξε τη δύναμη της σχέσης του με τον Τριντό. Θεωρώ ότι βρισκόμαστε στη χρυσή εποχή της φιλίας Καναδά – Ελλάδας.

Γιατί τη χαρακτηρίζετε έτσι;

Γιατί συνεργαζόμαστε σε πολλά θέματα. Αρχικά, επηρεαζόμαστε από τη διεθνή κρίση ασφάλειας. Συνεργαζόμαστε για την Ουκρανία και τη σύγκρουση στη Μέση Ανατολή μεταξύ Ισραήλ και Χαμάς. Πιστεύω ότι είναι πιο σημαντικό από ποτέ να είμαστε ισχυροί εταίροι στο ΝΑΤΟ και ότι μπορούμε να φέρουμε αυτή τη σχέση σε άλλο επίπεδο. Ο Καναδάς έχει να προσφέρει στην Ελλάδα πολλά όσον αφορά την ενέργεια και την ασφάλεια. Είδαμε ότι είχε ανακοινωθεί μια σημαντική συμφωνία για τα Canadair και νομίζω ότι μπορούμε να κάνουμε ακόμη περισσότερα. Επίσης, αντιμετωπίζουμε υπαρξιακές απειλές που περιλαμβάνουν την κλιματική αλλαγή.

Ο ελληνικός λαός υπέφερε από σημαντικές πυρκαγιές, ο Καναδάς βιώνει μεγάλες πυρκαγιές αυτή τη στιγμή. Πρέπει να μπορούμε να βοηθάμε ο ένας τον άλλον. Επιπλέον, υπάρχει το σημαντικό Κέντρο Ασφάλειας του ΝΑΤΟ για την Κλιματική Αλλαγή (ΝΑΤΟ Climate Change and Security Centre of Excellence) που μόλις ανοίγει στο Μόντρεαλ και στο οποίο η Ελλάδα αποφάσισε να συμμετάσχει. Μπορούμε επίσης να παρέχουμε στην Ελλάδα υδρογόνο, πυρηνική ενέργεια, να είμαστε εταίροι ενεργειακής ασφάλειας και να συνεργαστούμε περισσότερο πάνω στις ανάγκες ασφάλειας.

Συζητήσατε άλλα πεδία συνεργασίας κατά την επίσκεψή σας;

Βεβαίως, μιλήσαμε και για γεωπολιτικά ζητήματα. Υπάρχει μια πρωτοβουλία για την Ουκρανία στην οποία η Ελλάδα επιβεβαίωσε ότι θα συμμετάσχει. Θέλουμε να επαναπατρίσουμε 20.000 παιδιά Ουκρανών που έχουν μεταφερθεί παράνομα στη Ρωσία. Για τον σκοπό αυτόν, έχουμε ξεκινήσει έναν Διεθνή Συνασπισμό στον οποίο η Ελλάδα αποφάσισε να ενταχθεί.

Πώς βλέπετε τον ρόλο της Ελλάδας σήμερα σε σχέση με τις γεωπολιτικές εξελίξεις;

Βρέθηκα στην Ελλάδα στο πλαίσιο μιας περιοδείας. Επισκέφθηκα την Κύπρο, τον Λίβανο, την Τουρκία και μετά την Ελλάδα για να συζητήσω για την κατάσταση ασφάλειας στη Μέση Ανατολή και την αντιμετώπιση της ανθρωπιστικής κρίσης στη Γάζα. Με την Ελλάδα, αυτή τη στιγμή, συμφωνούμε πλήρως σε κάθε θέμα. Σκοπός της περιοδείας μου ήταν να ανταλλάξουμε πληροφορίες, να ενισχύσουμε τις θέσεις μας και να διασφαλίσουμε ότι θα μπορούσαμε να υποστηρίξουμε τον νέο θαλάσσιο διάδρομο από Κύπρο – που φυσικά υποστηρίζει η Ελλάδα – προς Γάζα, στο νέο λιμάνι που έχτισαν οι ΗΠΑ. Ο Καναδάς βλέπει την Ελλάδα ως έναν σταθερό σύμμαχο και αγαπητό φίλο.

Γνωρίζουμε ότι ετοιμάζετε ένα σχέδιο εκκένωσης προς Κύπρο – εφόσον χρειαστεί – για Καναδούς που ζουν στον Λίβανο…

Στην περιοδεία μου μίλησα με αξιωματούχους στην Κύπρο, την Τουρκία και την Ελλάδα για το σχέδιο εκκένωσης των Καναδών από τον Λίβανο, σε περίπτωση πολέμου μεταξύ Ισραήλ και Χεζμπολάχ. Ελπίζουμε ότι δεν θα γίνει, αλλά πρέπει πάντα να είμαστε έτοιμοι. Και, φυσικά, στον Λίβανο συναντήθηκα με την ομάδα που θα είναι υπεύθυνη για μια τέτοια εκκένωση. Το μήνυμά μου προς τους Καναδούς στον Λίβανο είναι εδώ και επτά μήνες το εξής: «Ηρθε η ώρα να επιστρέψετε σπίτι».

Είστε εξαιρετικά ανήσυχη για την κατάσταση εκεί…

Φυσικά και είμαι. Ποιος δεν θα ήταν; Η δουλειά μου είναι να επισημάνω τους κινδύνους για τους Καναδούς που ταξιδεύουν στο εξωτερικό. Και για τους 45.000 Καναδούς που βρίσκονται στον Λίβανο, εξακολουθούν να οργανώνονται εμπορικές πτήσεις και θα πρέπει να επιστρέψουν στην πατρίδα τους.

Θεωρείτε θετικό το γεγονός ότι Ελλάδα και Τουρκία διανύουν μια μάλλον ειρηνική περίοδο στις σχέσεις τους εν μέσω τόσης έντασης στην περιοχή;

Νομίζω ότι στο πλαίσιο των τόσων πολέμων στην περιοχή, το γεγονός ότι η Ελλάδα και η Τουρκία έχουν πιο θετικές σχέσεις αποτελεί ένα καλό νέο. Θα προσπαθούμε πάντα να συνεργαζόμαστε και με τις δύο χώρες για την προώθηση της ειρήνης και της σταθερότητας. Αυτό χρειάζεται και ο ελληνικός λαός και ο τουρκικός λαός και αυτό χρειάζονται οι χώρες του ΝΑΤΟ. Το ότι οι δύο χώρες είναι μέλη του ΝΑΤΟ είναι σημαντικό.

Σχεδιάζετε τις κινήσεις σας στη βάση μιας κλιμάκωσης στη Μέση Ανατολή;

Φυσικά. Πάντα ανησυχώ για μια κλιμάκωση. Γι’ αυτό ζητάμε κατάπαυση του πυρός στη Γάζα. Πρέπει να απελευθερωθούν οι όμηροι και να διασφαλίσουμε ότι η Χαμάς θα καταθέσει τα όπλα της. Πρέπει να φτάσει η ανθρωπιστική βοήθεια στη Γάζα. Και, κατά βάση, χρειάζεται η δημιουργία ενός παλαιστινιακού κράτους που θα μπορεί να συνυπάρχει με το κράτος του Ισραήλ, ειρηνικά και με ασφάλεια. Επίσης, είναι απαραίτητο η περιοχή να αναγνωρίζει και τα δύο αυτά κράτη.

Κατά τη συνάντησή σας με τον Χακάν Φιντάν μιλήσατε για τη Χαμάς;

Πιστεύουμε ότι η Χαμάς είναι τρομοκρατική οργάνωση. Και εμμένουμε σε αυτή τη θέση. Τούτου λεχθέντος, οποιαδήποτε χώρα είναι σε θέση να φέρει τη Χαμάς στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων για να επιτύχουμε κατάπαυση του πυρός και να μην αποτελεί πλέον η Χαμάς απειλή για τους Ισραηλινούς, εμείς θα συνεργαζόμαστε μαζί της.

Ο θάνατος του προέδρου του Ιράν, Εμπραχίμ Ραϊσί μετά τη συντριβή του ελικοπτέρου πιθανώς να επιφέρει αλλαγές και να ανατρέψει τα σχέδια κάποιων σκληροπυρηνικών κύκλων στο θεοκρατικό καθεστώς των σιιτών της Τεχεράνης που τον ήθελαν ως διάδοχο του ανώτατου ηγέτη, Αγιατολάχ Αλί Χαμενεΐ.

Μάλιστα κάποιοι αναλυτές προχωρούν και ένα βήμα παραπάνω και θεωρούν ότι θα προκαλέσει αντιπαλότητες για το ποιος θα αναλάβει την ηγεσία στην Ισλαμική Δημοκρατία όταν πεθάνει ο ανώτατος ηγέτης.

«Ο θάνατος του Ραϊσί θα δημιουργούσε κρίση διαδοχής στο Ιράν», δήλωσε στο περιοδικό TIME την Κυριακή ο Καρίμ Σαντζαντπούρ, ανώτερος συνεργάτης του Carnegie Endowment for International Peace.

Ο 63χρονος Ραϊσί, που θεωρούνταν ως ο «προστατευόμενος» του Χαμενεΐ, ανέβηκε στις τάξεις της θεοκρατίας και θεωρούνταν ευρέως ως ο επικρατέστερος υποψήφιος για να διαδεχθεί τον 85χρονο ανώτατο ηγέτη.

Η άνοδός του στην προεδρία αποτέλεσε μέρος της εδραίωσης της εξουσίας στα χέρια των σκληροπυρηνικών, οι οποίοι είναι αφοσιωμένοι στην ενίσχυση των πυλώνων της Ισλαμικής Δημοκρατίας.

Ο Ραϊσί είχε την αμέριστη υποστήριξη του Χαμενεΐ, ο οποίος κατείχε ο ίδιος τη θέση του προέδρου πριν γίνει ανώτατος ηγέτης το 1989 μετά το θάνατο του ιδρυτή της Ισλαμικής Δημοκρατίας, Αγιατολάχ Ρουχολάχ Χομεϊνί.

Ο ανώτατος ηγέτης κατέχει την απόλυτη εξουσία στο Ιράν, ενεργεί ως αρχιστράτηγος των ενόπλων δυνάμεων και αποφασίζει για την κατεύθυνση της εξωτερικής πολιτικής.

Οι δύο υποψήφιοι διάδοχοι

Παρόλο που ο Χαμενεΐ δεν έχει εγκρίνει διάδοχο, αναλυτές υποστηρίζουν ότι ο Ραϊσί ήταν ένα από τα δύο ονόματα που αναφέρονταν συχνότερα, ενώ το δεύτερο ήταν ο δεύτερος γιος του Χαμενεΐ, ο Μοτζταμπά, ο οποίος πιστεύεται ευρέως ότι ασκεί επιρροή στο παρασκήνιο.

Με τον Ραϊσί να μην είναι πλέον υποψήφιος, η προσοχή στρέφεται στον Μοτζταμπά. Ορισμένοι αναλυτές, ωστόσο, εξέφρασαν σκεπτικισμό σχετικά με την πιθανότητα να αναλάβει τον ρόλο του επόμενου ανώτατου ηγέτη.

«Ο Ραϊσί και ο Μοτζταμπά Χαμενεΐ, είναι οι μόνοι υποψήφιοι που συζητούνται για τη διαδοχή. Στη συνωμοσιολογική πολιτική κουλτούρα του Ιράν, λίγοι θα πιστέψουν ότι ο θάνατος του Ραϊσί ήταν τυχαίος», προσέθεσε ο Σαντζαντπούρ.

Εμπραχίμ Ραϊσί (Πηγή: Majid Asgaripour/WANA)

Ο Ραϊσί, υποστηριζόταν από μια ομάδα που ήθελε να τον δει να γίνεται ανώτατος ηγέτης και ήθελε σαφώς να αναλάβει το ρόλο, δήλωσε ο Βαλί Νασρ, καθηγητής Μεσανατολικών Σπουδών και Διεθνών Υποθέσεων στη Σχολή Προηγμένων Διεθνών Σπουδών στο Πανεπιστήμιο John Hopkins.

«Τώρα δεν έχουν υποψήφιο και αυτό ανοίγει την πόρτα σε άλλες φατρίες ή άλλες προσωπικότητες να εμφανιστούν ως σοβαροί υποψήφιοι», είπε χαρακτηριστικά.

Για τον Ραϊσί, έναν σιίτη κληρικό μεσαίου βαθμού, η προεδρία ήταν ένα μέσο για να φτάσει στην ανώτατη ηγεσία. «Δεν υπάρχει άλλος υποψήφιος αυτή τη στιγμή σε αυτό το είδος φατρίας και γι’ αυτό οι προεδρικές εκλογές στο Ιράν, όπως και αν εξελιχθούν, θα είναι ο πρώτος παράγοντας που θα αποφασίσει το τι θα ακολουθήσει», δήλωσε ο Νασρ.

Πλήγμα για το κατεστημένο

Οι απόψεις του Ραϊσί απηχούσαν τις απόψεις του Χαμενεΐ σε κάθε σημαντικό θέμα και εφάρμοσε τις πολιτικές του ηγέτη με στόχο την εδραίωση της εξουσίας του κλήρου, την καταστολή των αντιπάλων και την υιοθέτηση σκληρής γραμμής σε θέματα εξωτερικής πολιτικής, δήλωσαν δύο Ιρανοί με γνώση της κατάστασης σύμφωνα με το Reuters.

Οι σκληροπυρηνικοί διατήρησαν τον έλεγχό τους στις βουλευτικές εκλογές που διεξήχθησαν τον Μάρτιο, αλλά η συμμετοχή βυθίστηκε στο χαμηλότερο επίπεδο από την επανάσταση. Οι επικριτές θεώρησαν ότι αυτό αντανακλά μια κρίση νομιμοποίησης για την ιερατική ελίτ, εν μέσω αυξανόμενων διαφωνιών μεταξύ των Ιρανών.

Μάλιστα παρόλο που το όνομά του έχει αναφερθεί συχνά, έχουν δημιουργηθεί αμφιβολίες σχετικά με την πιθανή υποψηφιότητα του Μοτζτάμπα, ενός κληρικού μεσαίου βαθμού που διδάσκει θεολογία στην ιερή σιιτική πόλη Κομ.

Το πρόβλημα με το κληρονομικό αξίωμα

Ο Χαμενεΐ έχει δηλώσει την αντίθεσή του στην υποψηφιότητα του γιου του επειδή δεν θέλει να δει οποιαδήποτε ολίσθηση προς ένα σύστημα κληρονομικής διακυβέρνησης σε μια χώρα όπου η υποστηριζόμενη από τις ΗΠΑ μοναρχία ανατράπηκε το 1979, δήλωσε ιρανική πηγή προσκείμενη στο γραφείο του Χαμενεΐ.

Μια περιφερειακή πηγή που γνωρίζει τις σκέψεις στην Τεχεράνη δήλωσε ότι η αντίθεση του Χαμενεΐ στην κληρονομική διακυβέρνηση θα εξαλείψει τόσο τον Μοτζτάμπα όσο και τον Αλί Χομεϊνί, εγγονό του ιδρυτή της Ισλαμικής Δημοκρατίας που εδρεύει στη Νατζάφ του Ιράκ.

«Ο Μοτζτάμπα δεν έχει δημόσιο προφίλ στο Ιράν και δεν έχει ποτέ αναλάβει υψηλό αξίωμα», ανέφερε ο Τζορτζ Μρπου του Eurasia Group όπως αναφέρει το Al Alarabiya. «Επιπλέον, η άνοδός του θα μετέτρεπε τον ρόλο του ανώτατου ηγέτη σε κληρονομικό αξίωμα, το οποίο είναι ανάθεμα για την πολιτική φιλοσοφία της Ισλαμικής Δημοκρατίας», πρόσθεσε.

Αν ο Μοτζτάμπα διαδεχθεί τον πατέρα του, αυτό θα μπορούσε να οδηγήσει σε λαϊκή αναταραχή, υποστήριξε. «Η έλλειψη νομιμοποίησης και δημοτικότητας του Μοτζταμπά σημαίνει ότι θα εξαρτάται εξ ολοκλήρου από το Σώμα των Φρουρών της Ισλαμικής Επανάστασης (IRGC) για να διατηρήσει την τάξη. Αυτό θα μπορούσε να επιταχύνει τη μετάβαση του καθεστώτος σε στρατιωτική διακυβέρνηση ή την πιθανή κατάρρευσή του», υπογράμμισε ακόμα ο Καρίμ Σαντζαντπούρ.

Ένας Ιρανός πρώην αξιωματούχος δήλωσε ότι ισχυροί παράγοντες, συμπεριλαμβανομένων των Φρουρών της Επανάστασης και των κληρικών με επιρροή στην Κομ, αναμένεται τώρα να εντείνουν τις προσπάθειές τους για να διαμορφώσουν τη διαδικασία με την οποία θα επιλεγεί ο επόμενος ανώτατος ηγέτης.

«Ο θάνατος του Ραϊσί είναι ένα πλήγμα για το κατεστημένο που δεν έχει πλέον άλλον υποψήφιο», δήλωσε ο αξιωματούχος, προσθέτοντας ότι ενώ πιστεύεται πως ο Ραϊσί είχε προετοιμαστεί για να διαδεχθεί τον Χαμενεΐ, κανείς δεν γνώριζε με βεβαιότητα ποιες ήταν οι προθέσεις του ανώτατου ηγέτη.

Η Συνέλευση των Εμπειρογνωμόνων

Ο Χαμενεΐ δεν ήταν σαφές φαβορί για τον ρόλο του, το 1989 και αναδείχθηκε μόνο μετά από παρασκηνιακές συναλλαγές μεταξύ της ιερατικής ελίτ. Σύμφωνα με το σύνταγμα του Ιράν, ο ανώτατος ηγέτης διορίζεται από τη Συνέλευση των Εμπειρογνωμόνων, ένα  σώμα κληρικών με 88 μέλη που σε θεωρητικό βαθμό έχει την εποπτεία και μπορεί μέχρι και να απολύσει τον ανώτατο ηγέτη.

Παρόλο που η Συνέλευση προκύπτει με εκλογές, ένα άλλο σκληροπυρηνικό όργανο επιτήρησης που αποτελείται από κληρικούς και νομικούς που πρόσκεινται στον Χαμενεΐ έχει την εξουσία να ασκεί βέτο σε νόμους και να αποφασίζει ποιος μπορεί να είναι υποψήφιος.

Η νέα σύνοδος της Συνέλευσης των Εμπειρογνωμόνων, του οργάνου δηλαδή που είναι αρμόδιο για την επιλογή του επόμενου ηγέτη της Ισλαμικής Δημοκρατίας, είχε προγραμματιστεί να αρχίσει την Τρίτη 21 Μαΐου.

Αγιατολάχ Αλί Χαμενεΐ

Το αν η σύνοδος θα προχωρήσει σύμφωνα με τον προγραμματισμό παραμένει αβέβαιο. Παρόλο που ο Χαμενεΐ έχει κηρύξει πενθήμερο δημόσιο πένθος, το Μετζλέ (Κοινοβούλιο) ανακοίνωσε ότι θα πραγματοποιήσει κανονικά τη συνεδρίασή της την Τρίτη.

Ωστόσο, η σύνοδος της Τρίτης της Συνέλευσης των Εμπειρογνωμόνων ήταν ιδιαίτερα σημαντική, καθώς την εναρκτήρια ημέρα θα διεξαχθεί εσωτερική ψηφοφορία για τον καθορισμό του νέου προέδρου της Συνέλευσης και των αναπληρωτών του.

Σύμφωνα με Ιρανούς δημοσιογράφους, ο Ραϊσί, ο οποίος ήταν ο αρχαιότερος αναπληρωτής πρόεδρος της Συνέλευσης, ήταν ο πιθανότερος υποψήφιος για τη θέση του προέδρου. Μάλιστα ο αναλυτής του Iran International, Μοράντ Βεϊσί τόνισε τη σημασία της συνεδρίασης και τον προβλεπόμενο ρόλο του Ραϊσί σε αυτήν, καθώς δεδομένου ότι η εκλογή του επόμενου ανώτατου ηγέτη θα εξαρτηθεί από μια σχετικά μικρή ομάδα κληρικών και πολιτικών, ο ρόλος του προέδρου θα είναι κρίσιμος παράγοντας.

Ο ρόλος του Ραϊσί

Παρόλο που πολλοί εικάζουν ότι ο Ραϊσί θα ήταν υποψήφιος για τη θέση του ανώτατου ηγέτη, οι αναλυτές, συμπεριλαμβανομένου του Μεχντί Χαλατζί, πιστεύουν ότι ο ρόλος του θα περιοριζόταν στο να επηρεάσει την επιλογή του επόμενου ηγέτη.

Το καθήκον του θα ήταν να βοηθήσει εκείνους που δρουν στο παρασκήνιο να κατευθύνουν την Ισλαμική Δημοκρατία με τρόπο που να διασφαλίζει την εξουσία και τα οικονομικά τους συμφέροντα.

Αρκετοί Ιρανοί αναλυτές δήλωσαν ότι ο Ραϊσί αναμενόταν να διαδραματίσει βασικό ρόλο στη Συνέλευση των Εμπειρογνωμόνων, προετοιμάζοντας ενδεχομένως τον γιο του Χαμενεΐ, τον Μοτζτάμπα ή μια ομάδα κληρικών για την ηγεσία της χώρας.

If Raisi is indeed dead, the key takeaway is not really who succeeds him (that’s the 1st VP Mohammad Mokhber, but only as a caretaker for 50 days before an election).

It’s the fact that the next Supreme Leader is most likely Ali Khamenei’s son, Mojtaba Khamenei.

Internal… pic.twitter.com/frBnFpHmop

— Gabriel Noronha (@GLNoronha) May 19, 2024

Δύο πηγές που γνωρίζουν το θέμα δήλωσαν ότι η Συνέλευση των Εμπειρογνωμόνων είχε αφαιρέσει τον Ραϊσί από τον κατάλογο των πιθανών διαδόχων πριν από περίπου έξι μήνες λόγω της πτώσης της δημοτικότητάς του, η οποία αντανακλά τις οικονομικές δυσχέρειες που προκλήθηκαν από τις κυρώσεις των ΗΠΑ και την κακοδιαχείριση.

Θα οδηγήσει σε κατάρρευση του καθεστώτος;

Μία από τις πηγές είπε ότι είχαν ξεκινήσει εντατικές πιέσεις από ισχυρούς, φιλο-Ραΐσι κληρικούς για να επαναφέρουν το όνομά του. Ο Αλί Βάεζ, διευθυντής προγράμματος για το Ιράν στο International Crisis Group, δήλωσε ότι «κανείς εκτός από μια χούφτα στην κορυφή δεν γνωρίζει πιθανότατα πόσο η αφήγηση του Ραϊσί ως διαδόχου είχε βάση στην πραγματικότητα».

«Αλλά αν αυτό ήταν το σχέδιο, ο θάνατος του Ραϊσί εισάγει μεγάλη αβεβαιότητα στη διαδοχή», είπε.

Ο Άλεξ Βατάνκα, διευθυντής του προγράμματος Ιράν στο Ινστιτούτο Μέσης Ανατολής στην Ουάσινγκτον, δήλωσε ότι πολλοί θεωρούσαν τον ρόλο του Χαμενεΐ στην προώθηση του Ραϊσί ως ένδειξη ότι τον ήθελε ως διάδοχο.

Ο θάνατός του «θα μπορούσε να οδηγήσει σε εσωτερικές διαμάχες στο καθεστώς (του), που δεν έχουμε ξαναδεί από τις αρχές της δεκαετίας του 1980», είπε.

Ακόμα, ο Χαλατζί δήλωσε ότι ο Χαμενεΐ λαμβάνει τις περισσότερες από τις βασικές αποφάσεις στο Ιράν και άλλοι πολιτικοί δεν είναι ικανοί να χειριστούν σημαντικά ζητήματα εσωτερικής και διεθνούς πολιτικής, οπότε η απουσία του από το προσκήνιο θα επιφέρει σοβαρή κρίση στην Τεχεράνη.

Τις ψηφιακές τους υπηρεσίες ενισχύουν διαρκώς οι τράπεζες, οι οποίες υπολογίζεται πως το 2023 έδωσαν περίπου 850 εκατομμύρια ευρώ σε δάνεια μέσω ψηφιακών καναλιών. Για το 2024, ο στόχος έχει τεθεί υψηλότερα, δηλαδή πάνω από τα 900 εκατ. ευρώ με 1 δισ.

Υπολογίζεται πως περίπου 65% των καταναλωτικών δανείων δίνονται από τις τράπεζες από το Διαδίκτυο, μέσω των υπηρεσιών e-banking και mobile banking και εφαρμογών που χρησιμοποιούν λιανέμποροι (αίτηση και έγκριση δανείου μέσω ειδικού περιβάλλοντος πρόσβασης στην τράπεζα από τον έμπορο).

Καθώς το σύνολο των εκταμιεύσεων καταναλωτικών δανείων για το 2023 ήταν σχεδόν 1,3 δισ. ευρώ, ξεπερνώντας αυτές των στεγαστικών, προκύπτει ποσό κοντά στα 850 εκατ. ευρώ. Μάλιστα, αν σε αυτά προστεθούν και κάποια μικρά επιχειρηματικά δάνεια που επίσης δίνονται με ψηφιοποιημένες διαδικασίες, το συνολικό ποσό ίσως να ξεπερνά το 1 δισ. ευρώ!

Τα καταναλωτικά δάνεια καταγράφουν ανοδική πορεία τα τελευταία χρόνια, ενώ με την αναμενόμενη μείωση των επιτοκίων της ΕΚΤ το καλοκαίρι εκτιμάται πως θα αυξηθεί και η ζήτησή τους. Η στροφή προς τις ψηφιακές υπηρεσίες είναι κεντρικός στόχος των τραπεζών για τα επόμενα χρόνια, όπως φαίνεται από τις μεγάλες επενδύσεις που πραγματοποιούν στον τομέα της ψηφιοποίησης.

Τα στοιχεία

Οπως αναφέρεται στα οικονομικά αποτελέσματα της Alpha Bank για το α’ τρίμηνο του 2024, ήδη έχουν προγραμματιστεί επενδύσεις ύψους 460 εκατ. ευρώ στην πληροφορική και τις ψηφιακές υπηρεσίες, με στόχο τη δημιουργία νέων ψηφιακών προϊόντων και 350 διαδρομών.

Τα καταναλωτικά προσωπικά δάνεια έως 5.000 ευρώ (fast loans), σε ποσοστό άνω του 70% των πωλήσεων, γίνονται σταθερά από την ψηφιακή πλατφόρμα της τράπεζας. Τους τελευταίους 15 μήνες, έχει εισαγάγει πάνω από 70 νέα ψηφιακά προϊόντα.

Από τη μεριά της, η Eurobank έχει επενδύσει περισσότερα από 200 εκατ. ευρώ την τελευταία τριετία σε έργα τεχνολογίας, με επίκεντρο το mobile και e-banking, ενώ ήδη από το 2021 προχωρά στη μετατροπή του επιχειρησιακού της μοντέλου στο «phygital», δηλαδή τον συνδυασμό της φυσικής παρουσίας με τον ψηφιακό κόσμο, τόσο στα καταστήματά της όσο και στις συναλλαγές με τους πελάτες της. Σε αυτό το πλαίσιο επανασχεδιάζει τα προϊόντα και τις λειτουργίες βάσει της εμπειρίας του πελάτη μέσω τεχνολογίας και ανθρώπινης επικοινωνίας.

Στόχο να γίνει η κορυφαία ελληνική τράπεζα έχει θέσει η Εθνική Τράπεζα σε ό,τι αφορά τις ψηφιακές υπηρεσίες. Κινούμενη προς αυτή την κατεύθυνση, από το 2019 εφαρμόζει πρόγραμμα επενδύσεων ύψους 1 δισ. ευρώ, το οποίο αναμένεται να ολοκληρωθεί το 2025. Ηδη η τράπεζα αναφέρει ότι το 97% των συναλλαγών πραγματοποιείται από τα ψηφιακά μέσα. Η ΕΤΕ υπολογίζει ότι το πρόγραμμα ψηφιοποίησης θα αυξήσει το ενεργό χαρτοφυλάκιο δανείων της τράπεζας.

Η Τράπεζα Πειραιώς αναμένεται να εγκαινιάσει την 100% ψηφιακή της τράπεζα Snappi μέχρι το τέλος του Ιουνίου, ένα πρότζεκτ στο οποίο η διοίκηση της τράπεζας δίνει ιδιαίτερο βάρος.

Επιπλέον, όπως αναφέρεται στην παρουσίαση των οικονομικών αποτελεσμάτων της τράπεζας για το α’ τρίμηνο, το 99% των συναλλαγών στην τράπεζα διεκπεραιώνεται ψηφιακά, ενώ έχουν υπερδιπλασιαστεί (2,5 φορές περισσότερο) οι ψηφιακές πωλήσεις προϊόντων της τράπεζας και έχουν αυξηθεί κατά 35% οι χρήστες e-banking από το 2020 μέχρι το τέλος του 2023.

Χαιρετήθηκαν ψυχρά και τυπικά, όπως συμβαίνει συνήθως όταν συναντιούνται σε εκδηλώσεις. Οι εκφράσεις του Στέφανου Κασσελάκη και του Νίκου Ανδρουλάκη που στάθηκαν πλάι-πλάι στην τελετή μνήμης για τη Γενοκτονία των Ποντίων αποτυπώνουν συμβολικά το στάτους της σχέσης μεταξύ ΣΥΡΙΖΑ και ΠΑΣΟΚ: τουλάχιστον μέχρι να έχουν στα χέρια τους το αποτέλεσμα των ευρωεκλογών, τα δύο κόμματα είναι ευθέως ανταγωνιστικά, διεκδικούν το ίδιο ακριβώς ακροατήριο – η Χαριλάου Τρικούπη προσπαθεί να αλλάξει τους συσχετισμούς παίρνοντας ατύπως τη θέση της αξιωματικής αντιπολίτευσης, την ώρα που η Κουμουνδούρου απευθύνεται καθαρά σε ένα εύρος κεντροαριστερών ψηφοφόρων με πασοκικές αναφορές.

Καθόλου τυχαία δεν είναι ούτε η συνεχής επίκληση του Ανδρουλάκη στους προοδευτικούς ψηφοφόρους που ψάχνουν αξιόπιστη διέξοδο ούτε η χθεσινή επίκληση του Κασσελάκη στον Ανδρέα Παπανδρέου κατά την επίσκεψή του στο περίπτερο του ΠΑΣΟΚ στον Εύοσμο: «Εμείς θέλουμε να κυβερνήσουμε καλύτερα για το καλό όλου του κόσμου. Οπως έκανε τη συμφιλίωση το 1981 ο Ανδρέας, να μονοιάσουμε όλη τη χώρα».

Ο Σμιτ στη Θεσσαλονίκη

Η εξίσωση έχει έναν ακόμα παράγοντα – και αυτός δεν είναι άλλος από την ευρωπαϊκή παρουσία των δύο κομμάτων, που αναπόφευκτα τα προηγούμενα χρόνια περνούσε μέσα από τους Ευρωπαίους Σοσιαλιστές. Το PES, μετά την αλλαγή ηγεσίας του ΣΥΡΙΖΑ, δείχνει να έχει αποφασίσει ποιον στηρίζει στην Ελλάδα: ο Κασσελάκης δεν κλήθηκε ποτέ ως παρατηρητής σε Προσυνόδους, όπως συνέβαινε με τον Αλέξη Τσίπρα, ενώ η παρουσία του σοσιαλιστή υποψηφίου για την προεδρία της Κομισιόν, Νίκολας Σμιτ, σήμερα το πρωί στη Θεσσαλονίκη και το απόγευμα στη Λάρισα, στο πλευρό του Νίκου Ανδρουλάκη (και μάλιστα σε εκδήλωση που έχει τη σφραγίδα όχι μόνο του ΠΑΣΟΚ, αλλά και του PES) δείχνει σαφώς τη στήριξη που παρέχεται στη Χαριλάου Τρικούπη από την ευρωπαϊκή της οικογένεια – ο ίδιος ο Ανδρουλάκης, άλλωστε, λόγω της πρόσφατης θητείας του στην Ευρωβουλή, διατηρεί και προσωπική επαφή με υψηλά κλιμάκια του PES.

Το αντίπαλο δέος στη ΝΔ

Σημαίνει αυτό ότι το αποτέλεσμα των ευρωεκλογών και οι ελληνικοί κεντροαριστεροί συσχετισμοί των δυνάμεων αφήνουν αδιάφορους τους Ευρωπαίους; Η προοπτική της συνθετικής δημιουργίας ενός αντίπαλου δέους στη ΝΔ που θα ενίσχυε την όποια πιθανότητα υπάρχει για έναν κεντροαριστερό πρωθυπουργό το 2027, είναι μία παράμετρος: σε συζητήσεις τους με στελέχη του ευρύτερου χώρου, καθίσταται σαφές στους συνομιλητές τους πως διατηρούν μεν καθαρές αποστάσεις, όμως παρακολουθούν τις κινήσεις του σημερινού ΣΥΡΙΖΑ.

Ενας ακόμα δίαυλος, περισσότερο προσωπικός παρά κομματικός, παραμένει ενεργός: οι σχέσεις τουλάχιστον της παλιάς φουρνιάς Ευρωσοσιαλιστών με τον Αλέξη Τσίπρα παραμένουν πολύ καλές – ενδεικτική είναι η συνάντηση που είχε ο πρώην πρωθυπουργός με τον επίτροπο Οικονομίας της ΕΕ, Πάολο Τζεντιλόνι, την οποία ο ιταλός πολιτικός δημοσιοποίησε στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης με τη λεζάντα «παλιοί φίλοι». Οι ευρωπαϊκές επαφές του Τσίπρα για το Ινστιτούτο αφορούν, συν τοις άλλοις, πρώην και νυν παράγοντες της ευρωπαϊκής σοσιαλδημοκρατίας, κάποιοι εκ των οποίων φέρεται ότι θα συμμετέχουν στην πρώτη Διάσκεψη που συνδιοργανώνουν οι Τσίπρας και Ζόραν Ζάεφ στις 17 και 18 Ιουνίου στην Αθήνα.

Τι θέλει η Κουμουνδούρου

Στην πλευρά του επίσημου ΣΥΡΙΖΑ, πάντως, το είδος της σχέσης που θα ήθελαν με το PES δεν είναι ακόμα ξεκαθαρισμένο: ο Κασσελάκης έχει επιλέξει τη στρατηγική του προκατόχου του, παραμένοντας στην Ευρωπαϊκή Αριστερά, γνωρίζοντας ωστόσο πως εντός του κομματικού μηχανισμού υπάρχουν από τη μια αυτοί που προκρίνουν τη μεταγραφή στους Σοσιαλιστές και άλλοι που επιμένουν στον αριστερό προσδιορισμό. Μια τέτοια συζήτηση προεκλογικά θα άνοιγε νέες εσωκομματικές περιπέτειες και αυτό έγινε σαφές και από τις τοποθετήσεις στο τελευταίο συνέδριο – ο επόμενος κομματικός σταθμός παρόμοιων θεμελιωδών εξελίξεων θα είναι, εκτός απροόπτου, το καταστατικό συνέδριο που προανήγγειλε εκ νέου ο Κασσελάκης για το φθινόπωρο.

Νέος γύρος καταβολής αυξήσεων και αναδρομικών σε 12.000 συνταξιούχους τραπεζοϋπαλλήλους – μέσω του επανυπολογισμού των συντάξεων – έρχεται στο τέλος Μαΐου. Σε αυτήν την ομάδα τα ποσά που θα πληρωθούν, σύμφωνα με εκτιμήσεις, φτάνουν τα 15.000 ευρώ και σε κάποιες περιπτώσεις, και τα 50.000 ευρώ. Τα ποσά των αναδρομικών αυτών είναι πριν από την παρακράτηση φόρου και την εισφορά υγειονομικής περίθαλψης, αλλά και τυχόν εισφοράς αλληλεγγύης. Συνολικά οι κρατήσεις είναι της τάξης του 20% με 26%.

Τουλάχιστον 40.000 συνταξιούχοι είναι αυτοί που ανήκουν σ΄ αυτές τις κατηγορίες, στις οποίες είτε ο επανυπολογισμός της κύριας σύνταξης δεν έχει ολοκληρωθεί, είτε έχει προβλήματα γιατί τα στοιχεία που χρησιμοποιήθηκαν από τα Ταμεία ήταν ελλιπή.

Νέες πληρωμές

Επιπλέον, νέες πληρωμές θα υπάρξουν και για τις ιδιαίτερα δύσκολες περιπτώσεις όπως αυτές των συντάξεων με παράλληλη ασφάλιση, καθώς σε ορισμένα Ταμεία δεν υπάρχουν ακριβή δεδομένα χρόνων ασφάλισης και ως εκ τούτου οι επανυπολογισμοί καθυστερούν γιατί η κάθε περίπτωση ερευνάται ξεχωριστά. Σε αυτή την κατηγορία ανήκουν συνταξιούχοι γιατροί του ΕΣΥ, δικαστικοί υπάλληλοι, μηχανικοί που εργάστηκαν στο Δημόσιο και δικαστές, συνταξιούχοι υπάλληλοι νομικών προσώπων δημοσίου δικαίου, όπου ο επανυπολογισμός θα οδηγήσει σε αύξηση της ανταποδοτικής τους σύνταξης λόγω του επασφάλιστρου που κατέβαλαν, καθώς και συνταξιούχοι προερχόμενοι από πρώην ΔΕΚΟ, όπου ο επανυπολογισμός δεν έχει ολοκληρωθεί, σύμφωνα με τις επιπλέον εισφορές που έχουν καταβάλει.

Σε αυτήν την ομάδα τα ποσά που θα πληρωθούν, σύμφωνα με εκτιμήσεις, φτάνουν τα 15.000 ευρώ και σε κάποιες περιπτώσεις, και τα 50.000 ευρώ. Τα ποσά των αναδρομικών αυτών είναι πριν από την παρακράτηση φόρου 20%, της εισφοράς υγειονομικής περίθαλψης 6%, αλλά και τυχόν εισφοράς αλληλεγγύης.

Περισσότερα αναδρομικά θα λάβουν οι συνταξιούχοι που αποχώρησαν με 36-40 έτη ασφάλισης, καθώς ευνοούνται από τα βελτιωμένα ποσοστά αναπλήρωσης του νόμου Βρούτση. Οι επανυπολογισμοί αυτοί ισχύουν από την 1η Οκτωβρίου 2019 και μετά. Δηλαδή, όσοι περιμένουν αυξήσεις από τον επανυπολογισμό θα τις πάρουν με αναδρομικά άνω των τεσσάρων ετών, 54 μηνών έως τον Απρίλιο (Οκτώβριος 2019 – Απρίλιος 2024).

Οι επανυπολογισμοί στις μεν νέες συντάξεις γίνονται σε όσους αποχώρησαν με 30 έτη ασφάλισης και άνω από 13/5/2016 έως και τις 30/9/2019, ενώ για τις παλαιότερες συντάξεις αφορούν όσους αποχώρησαν με περισσότερα από 30 έτη έως και 12/5/2016.

Διαφορά

Η διαφορά είναι ότι οι νέοι συνταξιούχοι παίρνουν στο χέρι την αύξηση που προκύπτει από τον επανυπολογισμό της σύνταξης, ενώ οι παλαιοί θα πάρουν αύξηση εφόσον η νέα επανυπολογισμένη σύνταξη βγει μεγαλύτερη από τη σύνταξη που έβγαλε ο πρώτος επανυπολογισμός που έγινε με τον νόμο Κατρούγκαλου.

Ακόμη πιο δύσκολοι είναι οι επανυπολογισμοί που εκκρεμούν για συντάξεις χηρείας από παράλληλη ασφάλιση, καθώς σε αυτές τις περιπτώσεις δεν εκδίδονται από ορισμένους φορείς ούτε ενημερωτικά που να δείχνουν στις χήρες πώς υπολογίστηκε το ποσό που λαμβάνουν από τη σύνταξη του θανόντος συζύγου.

Στους εκκρεμείς επανυπολογισμούς συμπεριλαμβάνονται και συνταξιούχοι από το ΙΚΑ, τον ΟΑΕΕ ή και το Δημόσιο οι οποίοι δεν έχουν λάβει τις αυξήσεις που δικαιούνται από τα βελτιωμένα ποσοστά αναπλήρωσης μετά τα 30 έτη ασφάλισης. Πρόκειται για συνταξιούχους με διαδοχική και παράλληλη ασφάλιση καθώς και για συνταξιούχους που εργάστηκαν και συνεχίζουν να εργάζονται μετά τη συνταξιοδότηση.

Δώρα – επιδόματα

Την ίδια ώρα, αναδρομικά σε 370.000 συνταξιούχους με ποσά ως 4.000 ευρώ – που αφορούν δώρα και το επίδομα αδείας των συνταξιούχων για την περίοδο 2013-2018 – θα δοθούν στην περίπτωση που από το Ανώτατο Ειδικό Δικαστήριο εκδοθεί θετική απόφαση για τους απόμαχους της δουλειάς. Η συζήτηση της υπόθεσης στο ΑΕΔ έγινε στις 17 Απριλίου 2024 και η σχετική απόφαση αναμένεται να εκδοθεί μέχρι το καλοκαίρι. Αν η απόφαση του ΑΕΔ είναι υπέρ των συνταξιούχων, θα επαναβεβαιώσει τις τρεις αποφάσεις που έχει εκδώσει το Συμβούλιο της Επικρατείας (ΣτΕ), του 2015, του 2019 και του 2021, με τις οποίες έχει κριθεί ότι οι συνταξιούχοι δικαιούνται επιστροφές από τις περικοπές που τους επιβλήθηκαν στο 11μηνο μεταξύ Ιουνίου 2015 – Μαΐου 2016, σε κύριες και επικουρικές συντάξεις καθώς και στα δώρα.

Καταβολή συντάξεων Ιουνίου

Ο ΕΦΚΑ ανακοίνωσε τις ημερομηνίες πληρωμής για τις συντάξεις Ιουνίου. Οι ημερομηνίες πληρωμής ακολουθούν τον κανόνα του διαχωρισμού μεταξύ μισθωτών και μη μισθωτών και διαμορφώνονται ως ακολούθως:

• Τρίτη 28 Μαΐου: Συντάξεις των τέως ταμείων μη μισθωτών (ΟΓΑ, ΟΑΕΕ, ΕΤΑΑ) και οι συντάξεις ΟΠΣ-ΕΦΚΑ για όσους είναι συνταξιούχοι από 1.1.2017 και μετά. Την ίδια ημέρα πληρώνονται όλες οι επικουρικές συντάξεις του ιδιωτικού τομέα (μισθωτών και μη μισθωτών).
• Πέμπτη, 30 Μαΐου: Συντάξεις των τέως ταμείων μισθωτών (ΙΚΑ-ΕΤΑΜ, τραπεζών, ΟΤΕ, ΔΕΗ, ΤΣΕΑΠΓΣΟ, ΤΣΠ-ΗΣΑΠ, ΝΑΤ, ΕΤΑΤ, ΕΤΑΠ-ΜΜΕ]. Επίσης, πληρώνονται οι κύριες και επικουρικές συντάξεις του Δημοσίου.

Καθοριστικής σημασίας τόσο για την (ανα)διαμόρφωση δυναμικών στη δεξιά πολυκατοικία, μεταξύ του… νεοδημοκρατικού ρετιρέ και των χαμηλότερων διαμερισμάτων, όσο και για το μπρα ντε φερ ανάμεσα στα μεγαλύτερα προοδευτικά κόμματα είναι η Κεντρική Μακεδονία – η μεγαλύτερη σε έκταση περιφέρεια και η δεύτερη μεγαλύτερη σε πληθυσμό μετά την Αττική. Για την ακρίβεια, οι πιο καθοριστικοί και «απαιτητικοί» για όλους με τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του ο καθένας είναι οι 14 δήμοι της εκλογικής Α’ και της Β’ Θεσσαλονίκης, εκεί όπου στράφηκαν διαδοχικά – με απόσταση έως και μερικών ωρών – ο Κυριάκος Μητσοτάκης, ο Στέφανος Κασσελάκης και ο Νίκος Ανδρουλάκης.

Ο Πρωθυπουργός ανηφορίζει εκ νέου σήμερα στην πόλη με ατζέντα έργων και καθημερινότητας (μετρό, ηλεκτρικά λεωφορεία ΟΑΣΘ), οικονομίας (εξαγωγές) και «υπεύθυνου πατριωτισμού» (με συμβολική επίσκεψη στο «Βέλος»), ενώ η κοινή εμφάνιση Κασσελάκη και Ανδρουλάκη στην εκδήλωση για τη Γενοκτονία των Ποντίων δείχνει τη σημασία της πόλης για τον ΣΥΡΙΖΑ και το ΠΑΣΟΚ. Οσο η Πειραιώς παλεύει πρωτίστως να ανακόψει τη δυναμική των δεξιότερων κομμάτων ιδίως στις δυτικές συνοικίες, η Κουμουνδούρου καλείται να κλείσει διαχρονικές πληγές και η Χαριλάου Τρικούπη επιδιώκει να συσπειρώσει στο μέγιστο τις δυνάμεις της.

Τα μηνύματα της κάλπης

Από τις θεσσαλονικιώτικες γειτονιές προέκυψαν άλλωστε για όλους πολλαπλά μηνύματα τον περασμένο Ιούνιο. Στην Α’ Θεσσαλονίκης η ΝΔ κινήθηκε πολύ χαμηλότερα (35,28%) από το πανελλαδικό 40%+, με δεύτερο τον ΣΥΡΙΖΑ (17,52%) και τέταρτο κόμμα μετά το ΚΚΕ το ΠΑΣΟΚ (8,14%). Η ΝΔ είδε δυσάρεστες εκπλήξεις σε περιοχές, όπου οριακά ξεπέρασε ή έγραψε το «2» μπροστά στην εκλογική επίδοση, όπως στον Δήμο Παύλου Μελά (28,36%). Ταυτόχρονα με τις χαμηλές γαλάζιες πτήσεις ο Κυριάκος Βελόπουλος σκαρφάλωνε σε διψήφια, μια δυναμική που κατά τόπους μετριέται ακόμα, κατά πληροφορίες: αθροιστικά Ελληνική Λύση, Νίκη, Σπαρτιάτες πήραν 18,36% στην Α’ Θεσσαλονίκης και 19,73% στη Β’ Θεσσαλονίκης.

Διόλου τυχαία εν όψει μιας παραδοσιακά χαλαρής κάλπης, ο Μητσοτάκης απευθύνεται ευθέως πια στους ψηφοφόρους αυτών των κομμάτων. «Οι “πατριώτες του καναπέ” συνεχίζουν να πωλούν αμφιλεγόμενα προϊόντα μαζικής κατανάλωσης. Η πολιτική, όμως, δεν είναι τηλεμάρκετινγκ. Ο κορμός της παράταξής μας γνωρίζει καλά πως δεν μπορεί να τους εμπιστευθεί» είπε ο ίδιος (εφημερίδα «Μακεδονία»). Επιπλέον την Περιφέρεια χρεώθηκε ως επικεφαλής της εκστρατείας ο Νίκος Δένδιας, κρατώντας ζωηρή την ατζέντα της άμυνας και των εθνικών, που παραδοσιακά κινητοποιούν τις δεξιότερες ευαισθησίες.

Με «πατριωτική» ατζέντα

Με ένα προφίλ στα εθνικά που θυμίζει περισσότερο «πατριωτικό ΠΑΣΟΚ» παίζει στο μεταξύ ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ, έχοντας παράλληλα την παρακαταθήκη της Συμφωνίας των Πρεσπών, η οποία αποτελεί ένα από τα λίγα σημεία πολιτικής της περιόδου 2015-2019 που η σημερινή ηγεσία συνεχίζει να υποστηρίζει. Με ευρύτερες επαφές στην πόλη και κοινωνικές παρεμβάσεις, αυστηρότητα σε θέματα ασφάλειας και χρησιμοποιώντας γλώσσα ευθέως επικριτική στην κυβέρνηση, η Κουμουνδούρου θέλει να απευθυνθεί στους προοδευτικούς ψηφοφόρους, που αντιδρούν και στα κρούσματα ακροδεξιάς βίας και ομοφοβίας στην πόλη τους – γνωρίζοντας πως μπορεί μεν να είναι λιγότεροι, αλλά μπορούν να στείλουν εκλογικό μήνυμα.

Προσπάθεια συσπείρωσης

Στο ΠΑΣΟΚ τα απόνερα που άφησε η επιλογή Ανδρουλάκη για την κοινοβουλευτική εκπροσώπηση της Θεσσαλονίκης λειτούργησαν ευρύτερα αποσυσπειρωτικά – και όλο το προηγούμενο διάστημα έγινε συστηματική προσπάθεια για αντιστροφή της κατάστασης. Το κόμμα πάντως (και παρά την ιδιότυπη σχέση που υπάρχει με τον προερχόμενο από το ΠΑΣΟΚ νυν δήμαρχο Στέλιο Αγγελούδη και την ηγεσία) διαθέτει αυτοδιοικητικούς και πολιτικούς παράγοντες που μπορούν να κινητοποιηθούν για ένα καλύτερο αποτέλεσμα. Και, σε κεντρικό επίπεδο, η αυστηρή στάση στα εθνικά αλλά και η επίμονη «πόρτα» στη Συμφωνία των Πρεσπών (με το «όχι» Ανδρουλάκη στην κύρωση των μνημονίων) θεωρείται πολιτικά επικερδής στο κομματικό κοινό.

Τόσο στο ΠΑΣΟΚ όσο και στον ΣΥΡΙΖΑ υπάρχει το «τυράκι» των υποψηφίων, με πρόσωπα που έχουν έρεισμα στην πόλη. Μερίδιο από τον (κεντρο)αριστερό σαλωνικιώτικο πληθυσμό διεκδικεί και η Νέα Αριστερά, καθώς πολλοί από τους 63 πρώην βουλευτές και υπουργούς που δήλωσαν πως στηρίζουν τον σχηματισμό στις ευρωεκλογές έχουν αναφορά στην Κεντρική Μακεδονία.

Και τώρα για άλλη μια φορά, ας μείνουμε όλοι συγκλονισμένοι μπροστά στις οθόνες μας, για τον βίαιο θάνατο μιας γυναίκας ακόμη.

Δεν ξέρω ποιο «Νο» είναι. Δεν έχει σημασία. Δεν είναι απλά ένας αριθμός.

Δεν είναι απλά μια γυναίκα, μια κόρη ή μια μάνα. Είναι άλλος ένας άνθρωπος, γένους θηλυκού, θύμα μιας αδιάφορης κοινωνίας και ενός ανύπαρκτου αστυνομικού και δικαστικού συστήματος.

Κάθε φορά κάνω την ίδια σκέψη, κι εγώ και όλοι οι δικοί μου: παραλίγο και θα ήμουν στη θέση της. Παραλίγο και θα έκλαιγαν τα δικά μου παιδιά, η δική μου μάνα, η δική μου οικογένεια. Ομως τουλάχιστον η δική μου οικογένεια είχε κάποια χρήματα, κινήθηκα άμεσα νομικά, είχα δικό μου σπίτι, είχα πατέρα και αδέλφια, και ο κακοποιητικός και νάρκισσος πρώην σύζυγος αναγκάστηκε να κρατήσει γενναίες αποστάσεις.

Οχι ότι δεν είδα τη ζωή μου να γκρεμίζεται, όχι ότι δεν βίωσα για μήνες ολόκληρους τον απόλυτο εξευτελισμό, την ψυχολογική βία, την απόρριψη, τις απειλές και βέβαια έφαγα κι εγώ λίγο ξύλο. Οχι όμως αρκετό, για να πάρει έστω μια ποινή, όταν έδωσε ο Θεός μετά από 6 ολόκληρα χρόνια να γίνει το πολυπόθητο ποινικό δικαστήριο! Βλέπεις ο νόμος είχε αλλάξει. Από 16 μήνες πρωτόδικα, πέσαμε στην αθώωση περί του συγκεκριμένου αδικήματος!

«Στην Ελλάδα, ο Νόμος δεν έχει φωνή…»

Ηταν τότε 2018 και σήμερα 2024! Τότε η κόρη μου η μικρή ήταν τριών μηνών και τώρα τελειώνει την πρώτη τάξη του δημοτικού! Τότε είχα σημάδια στον λαιμό και στο μέτωπο και τώρα έχω μόνο κάποιες βαθιές ουλές στην ψυχή μου. Δεν έχει όμως σημασία. Αυτές δεν φαίνονται. Σάμπως και για τις άλλες, που φαίνονταν και τις είδε και ο ιατροδικαστής, έγινε τίποτα; Σάμπως και εκείνοι οι μάρτυρες, που τους πήγα τρεις φόρες μες στο 2023 στο συνεχώς αναβαλλόμενο δικαστήριο, και που είχαν δει τα σημάδια μου – εκείνοι είδαν όλα τα σημάδια – χρησίμευσαν σε τίποτα;

Ούτε και βέβαια για όλα εκείνα τα υβριστικά τηλεφωνήματα, τις διαρκείς απειλές, τους ψυχολογικούς εκβιασμούς και τους πραγματικούς εκβιασμούς έγινε τίποτα. Κάποιες μηνύσεις μόνο, που κάποτε θα δικαστούν. Και φυσικά, για να δικαστούν θέλουν χρήματα (ευτυχώς εμένα έχει να μου δώσει αν χρειαστεί ο μπαμπάς μου!). Πού θα τα βρει κάποια; Ανευ σημασίας. Τι θα κερδίσει μετά από αυτό; Ακόμα περισσότερο άνευ σημασίας, αφού και μια ποινή φυλάκισης να πάρει, θα είναι με αναστολή. Αρα μηδέν εις το πηλίκον! Αρα τσάμπα λεφτά!

Και φυσικά, να μην πιάσω καν το κομμάτι παραβίασης απόφασης περί διατροφής, γιατί οποιαδήποτε «συνάδελφος» θα γελάει γοερά. Εκεί και αν δεν υπάρχει η παραμικρή πραγματική συνέπεια. Βλέπεις ο νόμος άλλαξε προς όφελος των πατεράδων – κι αν με ρωτάς, δικαίως! Ομως ξέχασε ο Νόμος να ορίσει τι σημαίνει και πατέρας. Ξέχασε να συμπεριλάβει στις διατάξεις του με σαφήνεια ποιες είναι οι υποχρεώσεις και ποια τα δικαιώματα του πατέρα και πώς τιμωρείται ΕΜΠΡΑΚΤΑ όταν τα παραβιάζει αυτά.

Και να ήταν θα μου πεις τα μόνα, που έχει ξεχάσει να μας πει.

Βλέπεις, τουλάχιστον στην Ελλάδα, ο Νόμος δεν έχει φωνή.

Δεν υφίσταται. Δεν τιμωρεί, δεν αποτρέπει, δεν παραδειγματίζει.

Δεν προφυλάσσει, δεν εξασφαλίζει. Απλώς υπάρχει για όλους εκείνους, που τον έχουν και τον σέβονται μέσα τους. Για όσοι έχουν έναν εσωτερικό δείκτη, που δεν τους επιτρέπει να τον παραβαίνουν. Για όλους εκείνους, που έχουν εσωτερική φωνή και κυρίως συνείδηση. Ευτυχώς είναι πολλοί. Ευτυχώς οι άνθρωποι είναι εκ φύσεως τις περισσότερες φορές καλοί. Διαφορετικά, την είχαμε άσχημα.

«Η ατιμωρησία δίνει τροφή στο έγκλημα»

Θα ‘θελα πάντως να ‘χε κάποτε και ο Νόμος φωνή, να μου απαντήσει γιατί σήμερα άλλο ένα παιδί κλαίει για τη μάνα του, που σφάχτηκε σαν ζώο έξω απ’ την πόρτα του σπιτιού της, γιατί μια μάνα μπήκε στο ψυχιατρείο, καθώς πριν κάποιες μέρες κάποιος έσφαξε την κόρη της έξω από ένα αστυνομικό τμήμα, γιατί εκείνος, που έστειλε τη γυναίκα του αιμόφυρτη στα επείγοντα αφέθηκε ελεύθερος με περιοριστικά μέτρα, γιατί ο κάθε καραγκιόζης, που του έδωσε ο Θεός περισσότερη μυϊκή δύναμη έχει το δικαίωμα να με απειλεί, να με βρίζει, να με πιάνει από τον λαιμό και να μου λέει πως θα κάνω ό,τι γουστάρει, αλλιώς θα με θάψει.

Θα ήθελα μια υπεύθυνη απάντηση και δέσμευση από τον Νόμο για το ότι ο αξιότιμος πρώην σύζυγός μου, που αθωώθηκε, διότι ήταν λέει πλημμεληματικού χαρακτήρα η πράξη του – βλέπεις, δεν με έδειρε αρκετά μπροστά στον δύο ετών γιο μου και τη νεογέννητη κόρη μου – δεν θα πειράξει ξανά ούτε εμένα ούτε οποιαδήποτε άλλη βρεθεί τώρα στον δρόμο του.

Ας μάς πει ο κύριος Νόμος με ποιον τρόπο θα διαφυλάξει όλες εκείνες τις γυναίκες που λιγότερο ή περισσότερο έχουν βρεθεί σε αυτή τη θέση. Ας μας πει ότι κάποια στιγμή θα τιμωρήσει παραδειγματικά όλους εκείνους που εξευτελίζουν το ανδρικό φύλο και την ανθρώπινη υπόσταση, θα προστατέψει έτσι όχι μόνο τις γυναίκες και τα κορίτσια του κόσμου, αλλά και όλους εκείνους τους άνδρες, που μάχονται, για να τις προστατέψουν και έρχονται αντιμέτωποι με τους αλήτες. Δεν είναι άλλωστε καιρός, που ένας πεθερός σκότωσε τον γαμπρό του, που βοήθησε τη γυναίκα του πρώτου, να φύγει από το σπίτι, αφού τη χτυπούσε και την απειλούσε διαρκώς. Ας μην ξεχνάμε κι αυτούς τους άντρες, θέλουν και εκείνοι προστασία. Κι αν θες, στο τέλος δεν είναι θέμα φύλων. Είναι θέμα καθαρά Νόμου, κατά τη γνώμη μου. Σήμερα μια γυναίκα, αύριο ένας άντρας και πάει λέγοντας. Η ατιμωρησία δίνει τροφή στο έγκλημα. Η ατιμωρησία επιτρέπει. Η ατιμωρησία διαφθείρει.

Τ.Θ.

Ενα από τα πρώτα εμβόλια που αναπτύχθηκαν σε χρόνο-ρεκόρ και εγκρίθηκαν εξίσου γρήγορα για χρήση κατά τη διάρκεια της πανδημίας του νέου κορωνοϊού ήταν αυτό της βρετανο-σουηδικής AstraZeneca, με την εμπορική ονομασία Vaxzevria. Ενα σκεύασμα που η πλειοψηφία των πολιτών περίμενε με αγωνία από το 2020 με σκοπό να κερδίσει την πολυπόθητη ανοσία κατά του ιού αλλά και την επιστροφή τους σε ρυθμούς κανονικότητας μετά από ενάμιση χρόνο περιορισμών, γνώρισε ημέρες δόξας τους πρώτους μήνες του 2021. Ωστόσο, μόλις λίγους μήνες από τον εμβολιασμό εκατομμυρίων – κυρίως νεότερων σε ηλικία – εκφράστηκαν οι πρώτες αμφιβολίες για την αποτελεσματικότητά του αλλά και σημαντικές ενστάσεις για την ασφάλειά του, καθώς η χορήγησή του συσχετίστηκε με σπάνιες περιπτώσεις θρομβώσεων, γεγονός που οδήγησε σε προσαρμογές στις οδηγίες χορήγησής του σε ορισμένες ηλικιακές ομάδες.

«Ενα σκεύασμα που έσωσε εκατομμύρια ζωές»

Δέκα ημέρες πριν, στις αρχές Μαΐου, το εμβόλιο της AstraZeneca αποσύρθηκε οριστικά για εμπορικούς λόγους, αφού η ζήτησή του είχε μειωθεί πολύ, τόσο λόγω της κυκλοφορίας νέων και επικαιροποιημένων εμβολίων κατά της COVID-19 όσο και λόγω της… κακής του φήμης. «Ηταν ένα σκεύασμα υποδεέστερο των νέων και ό,τι καινούργιο έρχεται είναι πολύ πιο βελτιωμένο έτσι κι αλλιώς» εξηγεί στα «ΝΕΑ» ο παθολόγος-κλινικός φαρμακολόγος και διδάκτωρ της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών Αναστάσιος Σπαντιδέας.

Παρά τις επίσημες ανακοινώσεις, όμως, η τελευταία πράξη στην πορεία του εμβολίου πυροδότησε εκ νέου τις θεωρίες συνωμοσίας που περιβάλλουν συνολικά τα εμβόλια κατά του κορωνοϊού, επαναφέροντας στο προσκήνιο όσα εξωφρενικά λέχθηκαν και γράφτηκαν διεθνώς τους πρώτους μήνες της πανδημικής κρίσης. Οι γνωστοί πολέμιοι των εμβολιασμών έσπευσαν να το συνδέουν την απόσυρση με… κρυφές παρενέργειες. Οι ειδικοί, από την πλευρά τους, κάνουν λόγο για αναίτια και άδικη κριτική σε ένα σκεύασμα που συνέβαλε καθοριστικά στην τελική νίκη κατά της COVID-19. «Το εμβόλιο της Astrazeneca ήταν ένα εξαιρετικό εμβόλιο και κάλυψε μια σημαντική ανάγκη, γιατί κατά την περίοδο της πανδημίας έσωσε εκατομμύρια ζωές» αναφέρει η καθηγήτρια Παιδιατρικής Λοιμωξιολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών Βάνα Παπαευαγγέλου.

Παρά τις διαβεβαιώσεις της ιατρικής κοινότητας, ωστόσο, τα σενάρια συνωμοσίας που καλλιεργούνται από μια μειοψηφική μερίδα δημοσιολογούντων φαίνεται πώς βρήκαν ευήκοα ώτα, επηρεάζοντας σε έναν βαθμό την εμβολιαστική κάλυψη του γενικού πληθυσμού. Την ίδια στιγμή, η ψυχολογική κόπωση της πανδημικής περιόδου και οι απανωτοί εμβολιασμοί των πρώτων μηνών άφησαν μια κληρονομιά φόβου και αμφισβήτησης.

Σύμφωνα με τα στοιχεία της ΗΔΙΚΑ (Ηλεκτρονική Διακυβέρνηση Κοινωνικής Ασφάλισης), το 2022 διενεργήθηκαν 4.445.546 εμβολιασμοί έναντι της COVID-19. Ωστόσο, ο αριθμός αυτός γνώρισε μείωση σχεδόν 94% το επόμενο έτος, με τους εμβολιασμούς να φτάνουν μόλις τους 276.857 το 2023, ενώ μέχρι τις αρχές Μαΐου του 2024 περιορίστηκαν περαιτέρω στους 167.617, μειούμενοι δηλαδή κατά 39,5%. Υπενθυμίζεται ότι το 2021, την πρώτη χρονιά ευρείας κυκλοφορίας των σκευασμάτων, οι εμβολιασμοί στην Ελλάδα έφτασαν τους 17.425.672, με 7.457.885 πολίτες να δέχονται το «τσίμπημα» που ξεκλείδωνε την επιστροφή στην κανονικότητα.

Μείωση και στον αντιγριπικό εμβολιασμό

Τα εμβόλια κατά της COVID-19, ωστόσο, δεν είναι τα μόνα στα οποία οι Ελληνες φαίνεται να γυρίζουν την πλάτη. Τα τελευταία τέσσερα χρόνια ο αντιγριπικός εμβολιασμός γνωρίζει μία μικρή αλλά σταθερή πτώση, παρά το γεγονός ότι από το 2022 και έπειτα διενεργείται χωρίς συνταγογράφηση και από τους φαρμακοποιούς, κάνοντας την πρόσβαση σε αυτό εξαιρετικά εύκολη. Συγκεκριμένα, την περίοδο από τον Οκτώβριο του 2020 έως τον Μάιο του 2021 διενεργήθηκαν 3.432.700 εμβολιασμοί έναντι της γρίπης, το αντίστοιχο διάστημα του 2021-2022 διενεργήθηκαν 3.160.700 εμβολιασμοί, το 2022-2023 διενεργήθηκαν 2.977.340 εμβολιασμοί, ενώ για το 2023-2024 διενεργήθηκαν 2.900.170 εμβολιασμοί (σ.σ. η εμβολιαστική περίοδος ολοκληρώνεται τον Μάιο), γνωρίζοντας σε βάθος τετραετίας μείωση της τάξης του 15,5%.

«Υπάρχει μια τάση αμφισβήτησης-επιφύλαξης προς τα εμβόλια. Συνήθως πρόκειται για εμβόλια που αφορούν τον παιδικό πληθυσμό. Είχαμε, για παράδειγμα, μια έξαρση της ιλαράς λόγω μείωσης της εμβολιαστικής κάλυψης. Είχαμε, επίσης, επιφυλακτικότητα της κοινότητας για το εμβόλιο της γρίπης, ειδικά μετά το πρώτο έτος της πανδημίας» λέει ο καθηγητής Επιδημιολογίας-Προληπτικής Ιατρικής του Πανεπιστημίου Αθηνών Δημήτρης Παρασκευής, αποτυπώνοντας τη μεταστροφή σημαντικής μερίδας των Ελλήνων έναντι των εμβολίων.

Οσον αφορά το εμβόλιο κατά της ιλαράς-ερυθράς-παρωτίτιδας (MMR), η Βάνα Παπαευαγγέλου επιβεβαιώνει τη μείωση στην κάλυψη του πληθυσμού, επισημαίνοντας ότι είναι κάτι που διαπιστώνεται σε πολλές χώρες. «Υπάρχει, όντως, μια μείωση στην εμβολιαστική κάλυψη στην ιλαρά-ερυθρά-παρωτίτιδα, αλλά λιγότερη στην Ελλάδα σε σχέση με άλλες χώρες. Το εμβόλιο αυτό διαχρονικά κατηγορείται για παρενέργειες και το φοβούνται οι γονείς. Αδίκως βέβαια. Ωστόσο, δεν είναι οριζόντια η μείωση σε όλα τα εμβόλια που αφορούν τα παιδιά. Για παράδειγμα, στις πρώτες δόσεις των εμβολίων πνευμονιόκοκκου, κοκκύτη και τετάνου δεν υπάρχει μείωση» περιγράφει.

Δεν είναι η πρώτη φορά

Τα εμβόλια αντιμετωπίζονται με καχυποψία διαχρονικά, ξεκαθαρίζει ο Δημήτρης Παρασκευής, και σε κάθε περίοδο κρίσης, όπως αυτή της πανδημίας, ξεφυτρώνουν νέα σενάρια συνωμοσίας, τα οποία καλλιεργούνται από μια μειοψηφική μερίδα που θεωρεί ότι κάτι αποκρύπτεται ή ότι εξυπηρετούνται σκοτεινοί σκοποί. «Αυτό το “κίνημα” δεν είναι πρόσφατο, δεν δημιουργήθηκε, δηλαδή, στην πανδημία, αλλά εκείνη την περίοδο ενισχύθηκε». Στο ίδιο πνεύμα, ο Αναστάσιος Σπαντιδέας αναφέρει ότι το φαινόμενο αυτό παρατηρείται από καταβολής των εμβολίων, δηλαδή «από το πρώτο εμβόλιο της ευλογιάς, το οποίο εξαφάνισε την ασθένεια από προσώπου γης, αλλά και από εκείνο της πολιομυελίτιδας που έχει σώσει εκατομμύρια παιδάκια, όταν τα περισσότερα πέθαιναν ή έμεναν παράλυτα».

Στην Covid-19 η μεγαλύτερη κινητοποίηση ΓΙΑ ΤΑ ΕΜΒΟΛΙΑ Η κάμψη της επιφυλακτικότητας

Στην περίπτωση του κορωνοϊού, η επιστημονική κοινότητα κατόρθωσε να δημιουργήσει ένα εμβόλιο που αναμφίβολα έσωσε εκατομμύρια ζωές, κάτι που τα παλαιότερα χρόνια δεν θα ήταν δυνατόν. «Στο παρελθόν η επίδραση των πανδημιών είχε σοβαρότατες επιπτώσεις, τη στιγμή που δεν υπήρχε διαθέσιμο εμβόλιο. Στην Covid-19 υπήρξε η μεγαλύτερη κινητοποίηση και η πιο ευρεία εμβολιαστική κάλυψη του ενήλικου πληθυσμού σε σχέση με όλες τις προηγούμενες περιόδους στην πρόσφατη ιστορία μας. Αυτό συνέβη λόγω της μεγάλης απειλής της πανδημίας και του γεγονότος ότι η επιστήμη πολύ γρήγορα κατόρθωσε να αναπτύξει ένα αποτελεσματικό και ασφαλές εμβόλιο, το οποίο μπόρεσε να χρησιμοποιηθεί εγκαίρως για την αντιμετώπιση αυτής της κρίσης. Κι αυτό είναι ένα σημαντικό κατόρθωμα. Αν, δηλαδή, δεν είχαμε το εμβόλιο, θα είχαμε τεκμηριωμένα πολλά εκατομμύρια θανάτους περισσότερους σε σχέση με τώρα, με ό,τι αυτό συνεπάγεται αναφορικά με την εφαρμογή για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα αυστηρών περιοριστικών μέτρων για να μπορέσουμε να αντιμετωπίσουμε την κρίση», υπογραμμίζει ο καθηγητής Επιδημιολογίας-Προληπτικής Ιατρικής του Πανεπιστημίου Αθηνών Δημήτρης Παρασκευής.

«Εγκυρη ενημέρωση»

Πώς, όμως, θα καμφθεί η επιφυλακτικότητα; Σύμφωνα με τον ίδιο, χρειάζεται προσπάθεια σε πολλαπλά επίπεδα. «Η κοινότητα πρέπει να ενημερώνεται από τους ειδικούς, από τον προσωπικό γιατρό, τον παιδίατρο, και τους υπόλοιπους επαγγελματίες Υγείας. Πρέπει να υπάρξουν, επίσης, ενημερωτικά εκπαιδευτικά προγράμματα για τους νέους αλλά και για τους γονείς, προκειμένου να λαμβάνουν έγκυρη ενημέρωση και να μπορούν να απαντηθούν τα ερωτήματά τους αναφορικά με τα εμβόλια. Τα ερωτήματα της κοινότητας δεν πρέπει να μένουν αναπάντητα».

Σε αυτό το πλαίσιο, η καθηγήτρια Παιδιατρικής Λοιμωξιολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών Βάνα Παπαευαγγέλου εξαίρει τον ρόλο που διαδραματίζουν οι ιδιώτες παιδίατροι στον απρόσκοπτο και σχεδόν καθολικό εμβολιασμό κατά την παιδική ηλικία.

«Στη χώρα μας δεν είναι τόσο έντονο το φαινόμενο της μείωσης των εμβολιασμών στα παιδιά λόγω του ιδιώτη παιδιάτρου ο οποίος ενημερώνει τον γονιό, τον καθησυχάζει και τον κατευθύνει στις σωστές αποφάσεις».

Καταλήγοντας και έχοντας λάβει υπόψη την ανταπόκριση των Ελλήνων στην πρώτη φάση των εμβολιασμών κατά της Covid-19, οι ειδικοί κρίνουν ως θετική τη στάση τους. Η συντριπτική πλειονότητα, λένε, αντιλήφθηκε τη σημασία του εμβολίου και ανταποκρίθηκε θετικά σε αυτό, έτσι ώστε να προφυλαχθεί αλλά και να λειτουργήσει στο πλαίσιο μιας κοινωνίας χωρίς περιοριστικά μέτρα. «Τα εμβόλια έχουν αλλάξει τη ζωή μας, έχουν περιορίσει σημαντικά τη θνησιμότητα, ιδιαίτερα στην παιδική ηλικία και έχουν εξαφανίσει νοσήματα. Αυτό είναι το σημαντικότερο», καταλήγει ο Αναστάσιος Σπαντιδέας.

ΧΡΗΣΤΟΣ ΛΟΓΑΡΑΣ

Διαβάστε στα «ΝΕΑ» της Τρίτης:

Διαγωνισμός ΑΣΕΠ

Πέτυχαν 14.837, διορίστηκαν… 51

• Δεκαπέντε μήνες μετά οι επιτυχόντες του διαγωνισμού παραμένουν κολλημένοι στη γραφειοκρατία

• Μόνο 4 στους χίλιους έχουν προσληφθεί ενώ έρχεται νέος πανελλαδικός γραπτός διαγωνισμός, που θα αφορά 15.000 μόνιμες θέσεις

===============

Θάνατος ιρανού προέδρου

Δυο σενάρια: Δυστύχημα ή σαμποτάζ

• Τι εξετάζεται για την πτώση του ελικοπτέρου

===============

Από το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο

Ενταλμα σύλληψης για Νετανιάχου

• Και για τους τρεις ηγέτες της Χαμάς

===============

Πειραιάς

Η ζωντανή ιστορία της αρχιτεκτονικής

• Από τα προσφυγικά έως τις πολυτελείς νεοκλασικές επαύλεις

===============

Σαμέχ Σούκρι στα «ΝΕΑ»

Περιμένουμε μεγαλύτερη υποστήριξη από την ΕΕ

• Ο αιγύπτιος υπουργός Εξωτερικών για όλες τις εξελίξεις

===============

Για τους «Σπαρτιάτες»

Το Εκλογοδικείο αποφάσισε να μην αποφασίσει

===============

Πολιτικό παρασκήνιο

Οταν ο Κασσελάκης λέει τον Μητσοτάκη «δουλευταρά»

ΠΑΣΟΚ: Ζητά προανακριτική για τα Τέμπη

===============

Συνέδριο

Ολάντ, Τζεντιλόνι και Σολτς στην Αθήνα για τον Τσίπρα

===============

Κάννες

Οταν ο Ντόναλντ γινόταν Τραμπ

===============

Βρετανία

3.000 θάνατοι από μεταγγίσεις αίματος

• Και 30.000 μολύνσεις

===============

Πήγα – είδα

Γιατί το θέατρο δεν σταματά στα 65

===============

Κάθε Τρίτη το ειδικό ένθετο Cityhub

===============

ΚΑΙ ΣΤΗΝ ΕΝΘΕΤΗ ΠΟΛΥΣΕΛΙΔΗ «ΟΜΑΔΑ»

Mπαρτζώκας για τον Ολυμπιακό:

«Εκπληκτικό αν σε μια εβδομάδα πάρουμε 2-3 Ευρωπαϊκά»

Πεπ Γκουαρντιόλα

Ο προπονητής που… καταστρέφει τον ανταγωνισμό

Τελικός Κόνφερενς Λιγκ

Αδιανόητες καταστάσεις με ευθύνη της ΕΠΟ

===============