Τα ΝΕΑ - Τεχνολογία

Ενάμιση χρόνο μετά την επίθεση της Χαμάς και με τις εχθροπραξίες στη Γάζα να συνεχίζονται, ο πρεσβευτής του Ισραήλ στην Ελλάδα Νόαμ Κατς μιλά στα «ΝΕΑ Σαββατοκύριακο» για την επικείμενη Τριμερή, το μέλλον της ηλεκτρικής διασύνδεσης Ελλάδας – Κύπρου – Ισραήλ (GSI) και τον βηματισμό της Τουρκίας στην ευρύτερη περιοχή.

Τι πρέπει να περιμένουμε από την Τριμερή Ελλάδας – Κύπρου – Ισραήλ και πότε αναμένεται να συγκληθεί;

Η τριμερής αρχιτεκτονική αντιπροσωπεύει την ισχυρή, ζωτική κατανόηση μεταξύ Ισραήλ, Ελλάδας και Κύπρου ότι η συνεργασία μεταξύ των χωρών μας εξυπηρετεί τα κοινά μας συμφέροντα και το κοινό μας όραμα. Δημιουργεί έναν πυλώνα σταθερότητας σε μια ασταθή περίοδο, λειτουργώντας ως επιταχυντής της συνεργασίας που οδηγεί στην ανάπτυξη. Αυξάνει τη σταθερότητα και την ασφάλεια στη γειτονιά μας. Η επερχόμενη σύνοδος κορυφής δεν θα χρησιμεύσει μόνο ως σημείο συνάντησης για τη συζήτηση διεθνών και περιφερειακών εξελίξεων αλλά και για την ανάπτυξη κοινών δραστηριοτήτων και επιχειρήσεων σε ένα ευρύ φάσμα τομέων, από την ενέργεια έως το περιβάλλον, το εμπόριο και την καλύτερη ασφάλεια. Δεν θα προσδιορίσω ημερομηνία, αλλά πιστεύω ότι θα συμβεί σύντομα.

googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_m1'); }); Ποιες εγγυήσεις ασφαλείας μπορεί να προσφέρει στην Ανατολική Μεσόγειο το σχήμα συνεργασίας Ελλάδας – Κύπρου – Ισραήλ με την προσθήκη των ΗΠΑ;

Το σαφές όραμα της Τριμερούς είναι η προώθηση της ασφάλειας και της ευημερίας στην περιοχή μας. Και οι τρεις εταίροι έχουν έντονο ενδιαφέρον για την ανάπτυξη συνεπούς βιώσιμης συνεργασίας που θα ωφελήσει τις τρεις χώρες και άλλους εταίρους στην περιοχή. Η υποστήριξη των ΗΠΑ ενισχύει τη δύναμη αυτής της εταιρικής σχέσης και θα συμβάλει επίσης στην ενσωμάτωσή της στο όραμα του διαδρόμου IMEC.

Αναφορικά με την επανεκκίνηση των ερευνών για το GSI, πιστεύετε ότι θα ολοκληρωθούν εντός χρονοδιαγράμματος και παρά την προσπάθεια της Αγκυρας να τις εμποδίσει;googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_m2'); });

Δεν θα υπεισέλθω σε χρονοδιαγράμματα, αλλά το Ισραήλ έχει δεσμευτεί για τη διασύνδεση. Μπορεί και πρέπει να υλοποιηθεί. Για εμάς, αποτελεί μέρος της προσπάθειας διαφοροποίησης των ενεργειακών μας πηγών και θα συμβάλει στον μελλοντικό ενεργειακό μας εφοδιασμό, καθώς το Ισραήλ είναι μια νησιωτική χώρα από ενεργειακής άποψης. Στην πρόσφατη συνάντησή του με τον πρόεδρο της Κύπρου Νίκο Χριστοδουλίδη, ο πρωθυπουργός Νετανιάχου εξέφρασε σαφώς την υποστήριξή μας για το ηλεκτρικό καλώδιο. Συμφωνήθηκε ότι το ηλεκτρικό καλώδιο (έργο IMEC) που θα συνδέει τις δύο χώρες θα υπογραφεί φέτος.

googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_middle_2'); });

Πώς αξιολογείτε το επίπεδο της ελληνοϊσραηλινής συνεργασίας και σε ποιους τομείς μπορεί να εμβαθύνει ή να διευρυνθεί μελλοντικά;

Εχουμε μια ισχυρή, στρατηγική φιλία που βασίζεται σε κοινές αξίες και συμφέροντα. Η συνεργασία μας εκτείνεται σε ένα ευρύ φάσμα τομέων, όπως η άμυνα, η ενέργεια, το εμπόριο και ο πολιτισμός. Η πρόσφατη επίσκεψη του Πρωθυπουργού Μητσοτάκη στο Ισραήλ επιβεβαίωσε το βάθος αυτής της σχέσης. Πέρα από τις κυβερνητικές σχέσεις, παρατηρούμε μια σταθερή αύξηση στις επιχειρηματικές και διαπροσωπικές επαφές. Εργαζόμαστε σκληρά για να εμβαθύνουμε αυτές τις συνδέσεις σε κυβερνητικό επίπεδο, με έμφαση στην ενίσχυση της αμοιβαίας προβολής και ευαισθητοποίησης σχετικά με τις τεράστιες ευκαιρίες συνεργασίας. Αυτό περιλαμβάνει την προώθηση ακαδημαϊκών ανταλλαγών, κοινοπραξιών στον τομέα της τεχνολογίας και επιχειρηματικών αντιπροσωπειών. Πρόσφατα, φιλοξενήσαμε σημαντικές ισραηλινές επιχειρηματικές αντιπροσωπείες στην Ελλάδα, με στόχο ειδικά την ανάπτυξη αμοιβαία επωφελών κοινοπραξιών. Το εμπόριο και ο τουρισμός μεταξύ των χωρών μας αναπτύσσονται. Το διμερές εμπόριο έχει πλέον φτάσει τα 1,4 δισεκατομμύρια ευρώ και υπάρχει σημαντικός χώρος για περαιτέρω επέκταση.

googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_middle_3'); });

Πώς αντιλαμβάνεστε τις ρητορικές απειλές της Τουρκίας κατά του Ισραήλ και ανησυχείτε για το τι συμβαίνει στο εσωτερικό της μετά τη σύλληψη Ιμάμογλου;

Πέρα από το ότι είναι φρικτές αυτού του είδους οι δηλώσεις από την Τουρκία, είναι αποσταθεροποιητικές και ρίχνουν λάδι στη φωτιά σε μια πολύ εύφλεκτη περιοχή. Η υποστήριξη της Τουρκίας προς τη Χαμάς και άλλους σουνίτες ριζοσπάστες στην περιοχή μας είναι σίγουρα αποσταθεροποιητική. Ελπίζουμε ότι η Τουρκία θα αλλάξει πορεία και θα παίξει έναν πιο εποικοδομητικό ρόλο. Ανησυχούμε για τις εξελισσόμενες συνθήκες στη Συρία μετά την πτώση του καθεστώτος Ασαντ. Είναι σημαντικό οι μειονότητες στη Συρία να προστατεύονται, όπως φαίνεται από την πρόσφατη σφαγή των Αλεβιτών και τις συνεχιζόμενες επιθέσεις εναντίον των Δρούζων. Το Ισραήλ είναι σε επιφυλακή για να προστατεύσει τους πολίτες του.

Ο πόλεμος στη Γάζα συνεχίζεται. Ποιος είναι ο στόχος και πότε θα τελειώσει;

Βρισκόμαστε ακόμα σε πόλεμο με τη Χαμάς. Θα τελειώσει όταν και οι 59 όμηροί μας θα επιστρέψουν στην πατρίδα τους και όταν οι στρατιωτικές και κυβερνητικές δυνατότητες της Χαμάς θα διαλυθούν. Αυτή είναι μια προϋπόθεση για μελλοντική σταθερότητα. Η Χαμάς είναι μόνο ένας από τους πληρεξούσιους του Ιράν. Μέσω των πληρεξουσίων του, το Ιράν είναι ο κύριος ενορχηστρωτής της αστάθειας στην περιοχή μας.Η φιλοδοξία του καθεστώτος των αγιατολάχ να αποκτήσει στρατιωτικές πυρηνικές δυνατότητες αποτελεί απειλή για την παγκόσμια ειρήνη και ασφάλεια.

Με τον Πάπα Λέοντα ΙΔ΄ να εμφανίζεται στον εξώστη του Αγίου Πέτρου και να δηλώνει πως παραμένει «ιεραπόστολος», η νέα εποχή για το Βατικανό ξεκίνησε δυναμικά. Το 2025 είναι έτος ιωβηλαίου και προσθέτει βαρύτητα στην ατζέντα του νέου ποντίφικα, ο οποίος καλείται να σταθεί στο ύψος ιστορικών προκλήσεων.

Η παγκόσμια κοινότητα αναμένει να δει αν θα ακολουθήσει τη ριζοσπαστική και ταυτόχρονα ταπεινή πορεία του προκατόχου του Φραγκίσκου, ο οποίος αναδείχθηκε σε πολιτική φωνή για τα δικαιώματα των μεταναστών και την ειρήνη, συχνά προκαλώντας έντονες αντιδράσεις.

Ο Λέων ΙΔ΄ καλείται να ισορροπήσει ανάμεσα στις απαιτήσεις μιας Εκκλησίας που διχάζεται σε κοινωνικά και ηθικά ζητήματα, να απαντήσει σε αιτήματα ενίσχυσης της συμμετοχής των γυναικών αλλά και να δώσει σαφείς απαντήσεις στη διαχείριση των χρόνιων σκανδάλων σεξουαλικής κακοποίησης που έχουν πλήξει την αξιοπιστία της Καθολικής Εκκλησίας και να τη θωρακίσει από νέα κρούσματα.

googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_m1'); });

Οι πρώτες του παρεμβάσεις θα σκιαγραφήσουν τον ρόλο του ως πνευματικού ηγέτη, αντανακλώντας αναπόφευκτα τη θέση της Εκκλησίας σε έναν κόσμο που αλλάζει ραγδαία.

Αν και η απόρριψη της πολυτέλειας και ο ηπιότερος τόνος που ο Πάπας Φραγκίσκος ακολουθούσε σε κοινωνικά ζητήματα είχαν επαινεθεί από ορισμένους δυτικούς ηγέτες, παραμένει μια μερίδα της Εκκλησίας που ζητά αυστηρότερη στάση σε συγκεκριμένα θέματα.

Ερωτηθείς για τη συμβολή των τριών γυναικών που διορίστηκαν μέλη του Δικαστηρίου για τους Επισκόπους, ο Πρέβοστ είχε δηλώσει στο Vatican News: «Πιστεύω πως ο διορισμός τους δεν είναι απλώς μια συμβολική κίνηση εκ μέρους του Πάπα για να πει ότι υπάρχουν πλέον και γυναίκες εδώ. Υπάρχει πραγματική, αυθεντική και ουσιαστική συμμετοχή που προσφέρουν στις συνεδριάσεις μας όταν συζητάμε τους φακέλους των υποψηφίων».

googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_m2'); });

Ως νέος Πάπας πλέον πρέπει επίσης να επιλέγει με προσοχή τις παρεμβάσεις του στη διεθνή πολιτική σκηνή. Oπως σχολίαζαν στο Reuters αναλυτές, ο Φραγκίσκος τα τελευταία χρόνια έκανε όλο και περισσότερο παρεμβάσεις με πολιτική διάσταση.

googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_middle_2'); });

Οι συνεχιζόμενες συγκρούσεις σε συνδυασμό με την άνοδο του λαϊκισμού και του αυταρχισμού παγκοσμίως διαμορφώνουν ένα σύνθετο πλαίσιο μέσα στο οποίο ο νέος Πάπας – ως σημαντική προσωπικότητα της παγκόσμιας διπλωματίας – θα κληθεί να δράσει.

Καθοριστικός θα είναι επίσης ο τρόπος με τον οποίο ο Λέων ΙΔ΄ θα χειριστεί τα σκάνδαλα σεξουαλικής κακοποίησης που εδώ και χρόνια ταλανίζουν την Εκκλησία. «Υπάρχουν περιοχές όπου έχει ήδη γίνει καλή δουλειά εδώ και χρόνια και οι κανόνες εφαρμόζονται. Ταυτόχρονα, πιστεύω ότι έχουμε ακόμη πολλά να μάθουμε», έχει δηλώσει στο παρελθόν.

Οπως χαρακτηριστικά αναφέρει η Χάριετ Σέργουντ στην «Guardian», όταν τελειώσουν οι προσευχές και οι πανηγυρισμοί, ο νέος ποντίφικας θα κληθεί να αντιμετωπίσει σημαντικά ζητήματα.

Ενότητα της Εκκλησίας

Η ενίσχυση της ενότητας της Εκκλησίας θεωρείται κρίσιμη από αναλυτές που παρακολουθούν επί χρόνια τα τεκταινόμενα στο εσωτερικό της. Παρατηρητές έχουν κατά καιρούς εκφράσει την ανησυχία τους για το ότι υπάρχει πραγματικός κίνδυνος σχίσματος έπειτα από 20 χρόνια κατά τα οποία οι Πάπες βρίσκονταν στα δύο άκρα του φάσματος: ο παραδοσιακός/συντηρητικός Βενέδικτος ΙΣΤ΄ και ο φιλελεύθερος/προοδευτικός Φραγκίσκος.

googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_middle_3'); });

Ο νέος προκαθήμενος θεωρείται μετριοπαθής. Μένει να αποδειχθεί αν θα καταφέρει να λειτουργήσει ως ενοποιητικός παράγοντας, προσεγγίζοντας τόσο τους παραδοσιακούς όσο και τους προοδευτικούς, οδηγώντας την Εκκλησία μέσα από τα ταραγμένα νερά του 21ου αιώνα, ή θα ταυτιστεί με μία πτέρυγα, αποξενώνοντας την άλλη.

Πολλοί θεωρούν ότι ρόλο – κλειδί μπορεί να παίξει η Καθολική Εκκλησία των ΗΠΑ και η προτεραιότητα μιας επίσκεψης στις ΗΠΑ ενδέχεται να βρίσκεται ψηλά στην ατζέντα του νέου Πάπα.

Διακυβέρνηση και ρόλος των γυναικών

Ο Πάπας Λέων ΙΔ΄ θα πρέπει να λάβει αποφάσεις για την εσωτερική διακυβέρνηση της Εκκλησίας, όπως ο ρυθμός αλλαγών και τα επίπεδα συμμετοχής των λαϊκών και των γυναικών. Θα πρέπει επίσης να κάνει κρίσιμους διορισμούς εντός ολίγων ημερών ώστε να αρχίσει να λειτουργεί η νέα παποσύνη.

Τα τελευταία χρόνια καταγράφηκε μια τάση διορισμού ανθρώπων με προσόντα, επαγγελματιών λαϊκών σε θέσεις στο Βατικανό αντί για κληρικούς. Επί Φραγκίσκου, κάποιες βασικές θέσεις ανατέθηκαν για πρώτη φορά σε γυναίκες, αλλά κάποιοι υποστηρίζουν ότι η διαδικασία αλλαγής θα μπορούσε να είναι ταχύτερη και βαθύτερη.

Οπως επισημαίνει στο «Time» η Ρεμπέκα Σνάιντ, το 2023, ο Φραγκίσκος επέτρεψε για πρώτη φορά στις γυναίκες να ψηφίσουν σε μια σημαντική συνάντηση επισκόπων – μια βαθιά μεταρρύθμιση της οποίας προήδρευσε ο νέος Πάπας Λέων ΙΔ΄. Ομως ο Πάπας θα πρέπει να αντιμετωπίσει ορισμένα ευρύτερα ερωτήματα που άφησε αναπάντητα ο Φραγκίσκος σχετικά με τον ρόλο των γυναικών στην Εκκλησία, συμπεριλαμβανομένης μιας από τις πιο έντονες συζητήσεις που βρίσκονται σε εξέλιξη: εάν πρέπει να επιτρέπεται στις γυναίκες να γίνονται διάκονοι και αν τελικά αυτό είναι ένας δρόμος για να γίνουν ιερείς.

Σεξουαλική ταυτότητα και ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητα

Ο Φραγκίσκος μετατόπισε τη στάση της Εκκλησίας σε ζητήματα σεξουαλικής ταυτότητας καταδικάζοντας τις διακρίσεις κατά των ΛΟΑΤΚ+ ατόμων, συναντώντας τρανς άνδρες και γυναίκες και επιτρέποντας την ευλογία για ομόφυλα ζευγάρια. ΛΟΑΤΚ+ καθολικοί χαιρέτισαν τις πρωτοβουλίες του, αναγνωρίζοντας ωστόσο ότι δεν άλλαξε τη διδασκαλία της Εκκλησίας, ενώ την ίδια ώρα η στάση του προκάλεσε έντονες αντιδράσεις στους κόλπους των παραδοσιακών. Μένει να φανεί αν ο νέος Πάπας είναι λιγότερο συμπεριληπτικός σε σύγκριση με τον Φραγκίσκο. Πάντως, σύμφωνα με τους «New York Times», το 2012 είχε δηλώσει ότι ορισμένες δυτικές αξίες δείχνουν συμπάθεια σε πράγματα που είναι «αντίθετα με το Ευαγγέλιο», αναφερόμενος στον «ομοφυλοφιλικό τρόπο ζωής».

Θα πρέπει επίσης να εξετάσει το ζήτημα της αγαμίας των ιερέων. Ο Φραγκίσκος τελικά απέφυγε να αποφασίσει για το αν θα επιτρέψει έγγαμους ιερείς σε περιοχές όπως ο Αμαζόνιος, όπου υπάρχει έντονη έλλειψη κληρικών.

Το αγκάθι της σεξουαλικής κακοποίησης

Πρόκειται για ένα ζήτημα που σκίασε τα πρώτα χρόνια της παποσύνης του Φραγκίσκου καθώς θεωρήθηκε ότι ήταν αργός στο να αντιληφθεί την έκταση και τη συστημική φύση του προβλήματος, και αρχικά δεν κατανόησε τον πόνο και την οργή των επιζώντων. Στη συνέχεια ο εκλιπών Πάπας προσπάθησε να μεταρρυθμίσει τις πολιτικές της Εκκλησίας, παραδέχθηκε ενώπιον θυμάτων ότι ο ίδιος «ήταν μέρος του προβλήματος» και ζήτησε συγγνώμη για την απόρριψη κατηγοριών συγκάλυψης από καθολικούς επισκόπους.

Η αμφιλεγόμενη ιστορία της καθολικής κοινότητας με τη σεξουαλική κακοποίηση – και οι συντονισμένες προσπάθειές της να καλύψει αυτές τις περιπτώσεις – παραμένει ένα διαρκές ζήτημα και η προσέγγιση του νέου Πάπα θα εξεταστεί εξονυχιστικά. Η προστασία των παιδιών και των ευάλωτων ενηλίκων, ιδίως σε περιοχές όπου η εφαρμογή διαδικασιών προστασίας είναι δύσκολη, αποτελεί καίριο ζήτημα στη «στοίβα υποθέσεων» του Βατικανού.

Οικονομικά του Βατικανού

Υπάρχουν δύο πτυχές για την προσοχή του νέου Πάπα: η γενική εποπτεία και η διαφάνεια, όπου υπήρξε σημαντική πρόοδος επί Φραγκίσκου αλλά παραμένει έργο να γίνει· και τα μη βιώσιμα ελλείμματα στα οικονομικά του Βατικανού, τα οποία επιδεινώθηκαν κατά την παποσύνη του Φραγκίσκου. Το 2022, ο προϋπολογισμός του Βατικανού εμφάνισε έλλειμμα περίπου 94 εκατομμυρίων δολαρίων, ενώ το ταμείο συντάξεων του Βατικανού φέρεται να παρουσίαζε έλλειμμα άνω των 700 εκατομμυρίων.

Ενας ανώτερος καρδινάλιος, ο Αντζελο Μπεκίου, αποσύρθηκε από το Κονκλάβιο λόγω καταδίκης το 2022 για οικονομικά εγκλήματα (έχει ασκήσει έφεση). Ο Φραγκίσκος τον είχε εξαναγκάσει σε παραίτηση έπειτα από καταγγελίες για οικονομική κακοδιαχείριση, αλλά ο Μπεκίου αποσύρθηκε από το Κονκλάβιο μόνο όταν του παρουσιάστηκαν επιστολές του Φραγκίσκου, γραμμένες πριν από τον θάνατό του, στις οποίες ανέφερε ότι δεν έπρεπε να συμμετάσχει στη διαδικασία εκλογής του νέου Πάπα.

Γεωγραφική ποικιλομορφία της καθολικής κοινότητας

Η Καθολική Εκκλησία – και το Κολέγιο των Καρδιναλίων – έχει αποκτήσει μια πολύ διαφορετική μορφή από τότε που ο Φραγκίσκος έγινε Πάπας το 2013. Το Κονκλάβιο του 2025 υπήρξε το πλέον ποικιλόμορφο γεωγραφικά στην Ιστορία, μια κληρονομιά που εν μέρει οφείλεται στον Φραγκίσκο, ο οποίος απέρριπτε την ιδέα ότι η εθνικότητα ή η γεωγραφική καταγωγή πρέπει να καθορίζει ποιος γίνεται Πάπας.

Αν και η Ευρώπη εξακολουθεί να είναι υπερεκπροσωπημένη στο Κολέγιο των Καρδιναλίων, σύμφωνα με το Pew Research Center, η ποικιλομορφία στην ηγεσία αντικατοπτρίζει τη μεταβαλλόμενη και αυξανόμενη επιρροή της Αφρικής και της Ασίας στην Καθολική Εκκλησία.

Αναλυτές υπογραμμίζουν ότι η εκλογή του Πάπα Λέοντα ΙΔ΄ ως του πρώτου Πάπα από τη Βόρεια Αμερική – έπειτα από τον Φραγκίσκο, τον πρώτο Πάπα από τη Λατινική Αμερική – ενισχύει ακόμη περισσότερο αυτή τη διαδικασία παγκοσμιοποίησης. Ο Λέων γεννήθηκε στο Σικάγο, αλλά πέρασε μεγάλο μέρος της ζωής του και της καθολικής διακονίας του στην Ευρώπη και στο Περού. Με δεσμούς στις ΗΠΑ, τη Νότια Αμερική και την Ευρώπη, η επιρροή του Λέοντα εκτείνεται σε πολλαπλά επίπεδα.

Διεθνής διπλωματία

Ο Πάπας έχει σημαντικό ρόλο στη διεθνή σκηνή, ιδιαίτερα για να διασφαλίσει ότι η θρησκεία δεν θα μετατραπεί σε γραμμή ρήξης. Εκ των πραγμάτων θα έρθει αντιμέτωπος με συγκρούσεις στην Ουκρανία, τη Μέση Ανατολή και το Σουδάν, καθώς και με πολιτικά διχαστικά ζητήματα όπως η μετανάστευση, η κλιματική κρίση, η θρησκευτική ελευθερία και τα ανθρώπινα δικαιώματα.

Η Κριστίν Αλεν, γενική διευθύντρια της Καθολικής Υπηρεσίας για την Ανάπτυξη στο Εξωτερικό (Cafod), δήλωσε ότι ο νέος Πάπας είναι «ένας από τους λίγους ανθρώπους στον κόσμο που μπορούν να υπερβούν τα πολιτικά χάσματα και να χρησιμοποιήσουν την ηθική τους επιρροή ώστε να μας βοηθήσουν να ξεπεράσουμε το στενό ατομικό συμφέρον και να συνεργαστούμε για να αντιμετωπίσουμε συλλογικές προκλήσεις».

Ογδόντα χρόνια από τη λήξη του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου στις 8 Μαΐου 1945, επανέρχεται στο μυαλό η σκέψη πως «όσοι δεν θυμούνται το παρελθόν είναι καταδικασμένοι να το επαναλάβουν».

Η έκφραση έχει αποδοθεί σε πολλούς πατεράδες. Στον Μαρξ, τον Τσόρτσιλ (που δεν είχε ποτέ ενδοιασμούς να οικειοποιηθεί μια ωραία φράση…), τον Πρίμο Λέβι και μερικούς άλλους.

Κυκλοφορεί μάλιστα σε διάφορες παραπλήσιες εκδοχές.

googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_m1'); });

Η αυθεντική διατύπωση όμως ανήκει στον ισπανοαμερικανό φιλόσοφο και δοκιμιογράφο Τζορτζ Σανταγιάνα (1863 – 1952). Περιέχεται στο βιβλίο του «The Life of Reason: the Phases of Human Progress», 1905, τόμος 1, σελ. 284.

Είναι έτσι όπως τα λέει ο Σανταγιάνα; Οχι πάντα και όχι νομοτελειακά.

Η Αμερική φαίνεται να επιλέγει σήμερα τον δρόμο που στον Μεσοπόλεμο δεν προκάλεσε μεν (μη λέμε ανοησίες…) τον πόλεμο αλλά σίγουρα δεν ανέκοψε την πορεία προς τη σύγκρουση.

googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_m2'); });

Ηταν ένας συνδυασμός εμπορικού προστατευτισμού μέσω υψηλών δασμών και πολιτικού απομονωτισμού.

Ακόμη και το «America First» του Τραμπ («Πρώτα η Αμερική») είναι η επανάληψη του «America First Committee», με το οποίο οι απομονωτιστές του Μεσοπολέμου (λίγο φιλογερμανοί, κάπως ψιλοφασίστες και αρκετά αντισημίτες…) προσπάθησαν να αποτρέψουν την είσοδο των ΗΠΑ στον πόλεμο στο πλευρό των Συμμάχων (1940 – 1941).

googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_middle_2'); });

Μόνο που τα καραγκιοζιλίκια και οι ακρότητες δεν οδηγούν απαραιτήτως σε πόλεμο. Γι’ αυτό ο Σανταγιάνα μάς προτρέπει να ανακαλούμε τι συνέβη για να καταλάβουμε εκείνο που μπορεί να συμβεί.

Αν γυρίσουμε στον Μεσοπόλεμο θα δούμε ότι ο απομονωτισμός των ΗΠΑ είχε ένα ουσιαστικό αποτέλεσμα. Αφαιρώντας την αμερικανική ισχύ από τη γενική ισορροπία ισχύος αποδυνάμωσε εκ των πραγμάτων τους Συμμάχους του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου προς όφελος των «αναθεωρητικών δυνάμεων».

Αυτό δηλαδή που κινδυνεύει να επαναληφθεί με τον Πούτιν. Η πολιτική του Τραμπ αφαιρεί τις ΗΠΑ από το δυτικό ισοζύγιο ισχύος στο όνομα κάποιας απαγκίστρωσης της Ρωσίας από την Κίνα.

Χωρίς ουσιαστικό λόγο και (έως τώρα) χωρίς πραγματικό αποτέλεσμα.

Σε μία από τις πρόσφατες αερολογίες του ο Πούτιν κατηγόρησε τη Δύση ότι «δεν άκουσε» την προειδοποίηση που της είχε απευθύνει στο Μόναχο, το 2007.

Η Ρωσία, είχε πει τότε ο Πούτιν, «είτε θα είναι ανεξάρτητη και κυρίαρχη, είτε δεν θα υπάρχει καθόλου» (συνέντευξη 4/5).

googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_middle_3'); });

Ωραία το είπε. Μόνο που ουδείς τότε ή αργότερα αμφισβήτησε την ανεξαρτησία και την κυριαρχία της Ρωσίας, ούτε απειλήθηκε από κάποιον. Αντιθέτως είναι η Ρωσία που αμφισβήτησε την ανεξαρτησία και των κυριαρχία των άλλων.

Το 2008 εισέβαλε στη Γεωργία. Το 2014 στην Κριμαία. Και το 2022 στην υπόλοιπη Ουκρανία. Τρεις εισβολές σε 14 χρόνια, όσες κι οι Ολυμπιακοί Αγώνες.

Με άλλα λόγια, ακόμη κι αν ο Τραμπ δεν καταλαβαίνει ιδιαίτερα τι συμβαίνει, θα έπρεπε να έχει αντιληφθεί το προφανές. Οτι η Ρωσία αποτελεί την επιτιθέμενη δύναμη και συνεπώς το ζητούμενο είναι η ανάσχεση και όχι η ενθάρρυνσή της καθ’ οιονδήποτε τρόπο.

Αλλά ενδεχομένως ο πρόεδρος καταλαβαίνει περισσότερα από όσο δείχνει.

Διότι η ταυτόσημη επιδίωξη του Τραμπ και του Πούτιν είναι η επιστροφή σε ένα «διπολικό σύστημα ισχύος» όπου οι δύο «υπερδυνάμεις» θα διευθετούν μεταξύ τους ό,τι προκύψει και οι Κινέζοι ή οι Ευρωπαίοι ας κόψουν τον λαιμό τους.

Υπερδυνάμεις;

«Μπουρκίνα Φάσο με πυρηνικά» αποκαλούσε (καθ’ υπερβολή) τη Ρωσία ο Χένρι Κίσινγκερ αλλά αυτό δεν κατευνάζει την επιθυμία επιστροφής σε ένα διπολικό μοντέλο. Εστω και σε φαντασιακό επίπεδο.

Η Ιστορία λοιπόν αλλά και η παραίνεση του Σανταγιάνα μάς δείχνουν τι μπορεί να συμβεί. Ογδόντα χρόνια μετά τη λήξη του πολέμου, η Ευρώπη απειλείται από μια αρχιτεκτονική, η οποία οικοδομείται ερήμην της και εναντίον της.

Αλλά και κάτι ακόμα. Πέρα από τη φιλοδοξία «υπερδύναμης», ο Πούτιν δεν έχει κρύψει την αναβίωση μιας αντίληψης που βρισκόταν στον πυρήνα της σταλινικής πολιτικής.

Σύμφωνα με την οποία κάθε χώρα γειτονική στη Ρωσία προορίζεται να αποτελεί μια «ζώνη ασφαλείας» που θα δημιουργεί στρατηγικό βάθος ώστε να προστατεύεται η ίδια τη Ρωσία.

Ηταν η βασική επιδίωξη του Στάλιν στα τέλη του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, από την οποία προέκυψε το «ανατολικό μπλοκ». Ο Τσόρτσιλ το είχε καταλάβει πολύ καλά όταν πήγε στην Μόσχα, τον Οκτώβριο 1944, και έκανε «τη συμφωνία των ποσοστών».

Τώρα όμως το «ανατολικό μπλοκ» έχει γίνει «δυτικό».

Πλην Λευκορωσίας και Μολδαβίας, όλες σχεδόν οι χώρες μεταξύ Ουραλίων και Ατλαντικού είναι πλέον μέλη του ΝΑΤΟ ή/και της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Και καμία δεν δείχνει διάθεση να αλλάξει προσανατολισμό διά της ψήφου των πολιτών της.

Ούτως ή άλλως, οι χώρες της Ανατολικής Ευρώπης έχουν σε βάθος αιώνων υποστεί τα πάνδεινα από τους Ρώσους και μετά τους Σοβιετικούς.

Μια αναστροφή των τετελεσμένων λοιπόν μπορεί να επιτευχθεί μόνο με πόλεμο. Κάτι που όπως φάνηκε και στην Ουκρανία δεν είναι καθόλου απίθανο να επιχειρηθεί από τη Μόσχα.

Κι εδώ μας βοηθάει ο Σανταγιάνα. Αν υποθέσουμε ότι η Ρωσία επιθυμεί με κάποιον τρόπο την αναστροφή των τετελεσμένων, είναι βέβαιο ότι το ίδιο επιθυμούν και οι ΗΠΑ και η Ευρώπη;

Και δεν εννοούμε βέβαια τον Τραμπ, τον Βανς ή το υπόλοιπο τσίρκο.

Αλλά το συντεταγμένο σύστημα ισχύος που αποτελεί εδώ και δεκαετίες τον δυτικό κόσμο και στο οποίο προσέφυγαν οι χώρες της Ανατολικής Ευρώπης μετά την κατάλυση της σοβιετικής κυριαρχίας.

Το σενάριο λοιπόν μοιάζει με πόλεμο μετά τον πόλεμο.

Και γι’ αυτό ίσως δεν είναι τόσο απλό να υλοποιηθεί. Αλλά αυτό δεν σημαίνει πως κάποιοι δεν θα το προσπαθήσουν.

Η Κατερίνα Ράιχε ήταν από τους πρώτους που έφτασαν στο ξενοδοχείο Erstel Hotel για το «μικρό συνέδριο» του CDU. Στην παγγερμανική συνδιάσκεψη 150 κορυφαίων στελεχών επρόκειτο να εγκριθεί η προγραμματική συμφωνία με το SPD και να παρουσιαστούν από τον μελλοντικό καγκελάριο Φρίντριχ Μερτς οι επτά υπουργοί του CDU. Mπήκε στην αίθουσα ως επιχειρηματίας και βγήκε ως υπουργός Οικονομίας και Ενέργειας της Γερμανίας.

«Επιτέλους, η Γερμανία θα αποκτήσει ξανά πολιτική για την οικονομία», είπε ο Φρίντριχ Μερτς καλωσορίζοντας την Κατερίνα Ράιχε με μια παρατεταμένη χειραψία. Για την επιλογή της, εξήγησε ο Μερτς, βασικό κριτήριο ήταν πρωτίστως οι ικανότητες της Ράιχε «έπειτα από μία επιτυχημένη περίοδο στην ιδιωτική οικονομία». Η 51χρονη Ράιχε έχει πίσω της μία δεκαετία επιχειρηματικής πορείας. Το 2015, όταν εγκατέλειψε την πολιτική σκηνή, ανέλαβε διευθύνουσα σύμβουλος του Συνδέσμου Δημοτικών Επιχειρήσεων (VKU). Στην οικογένειά της ανήκει εδώ και δεκαετίες η επιχείρηση πλαστικών υλών Hesco στο Λούκενβαλντε, στην πόλη του Βρανδεμβούργου όπου γεννήθηκε, 20 χιλιόμετρα νότια του Βερολίνου.

Η ίδια είναι διπλωματούχος χημικός με σημαντική εμπειρία στον ενεργειακό τομέα από διευθυντικές θέσεις. Από το 2020 είναι πρόεδρος της επιχείρησης Westenergie AG, της μεγαλύτερης θυγατρικής του γερμανικού ενεργειακού κολοσσού Εon. Από το 2020 είναι επίσης πρόεδρος στο Εθνικό Συμβούλιο Υδρογόνου.

googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_m1'); });

Για τον καγκελάριο Μερτς, η επιλογή της Ράιχε αποτυπώνει την ελπίδα ότι η επιτυχημένη μάνατζερ θα ανατάξει τη γερμανική οικονομία, η οποία το 2025 βρίσκεται για τρίτη συνεχή χρονιά σε στασιμότητα. Πρόσφατα, ο απερχόμενος υπουργός Οικονομίας, ο Πράσινος Ρόμπερτ Χάμπεκ, παρουσίασε την εαρινή έκθεση του υπουργείου του, που προβλέπει μηδενική ανάπτυξη του ΑΕΠ της Γερμανίας για το 2025, και μόνο από την επόμενη χρονιά προβλέπεται αναιμική ανάπτυξη, αν προχωρήσουν γρήγορα οι εκταμιεύσεις από το Ειδικό Ταμείο μισού τρισεκατομμυρίου ευρώ για τις δημόσιες επενδύσεις στις υποδομές που ενέκρινε ήδη η απερχόμενη Ομοσπονδιακή Βουλή.

«Η Κατερίνα Ράιχε καλείται να φέρει την αλλαγή. Θα καταφέρει να βγάλει τη Γερμανία από τη στασιμότητα;», τιτλοφορούσε το σχετικό δημοσίευμα η οικονομική εφημερίδα «Χάντελσμπλατ». Η προγραμματική συμφωνία της επόμενης κυβέρνησης Χριστιανικής Ενωσης και Σοσιαλδημοκρατών στοχεύει σε δυναμική ανάπτυξη της γερμανικής οικονομίας «εμφανώς πάνω από 1%». Την υλοποίηση του στόχου αυτού επωμίζεται η Κατερίνα Ράιχε. Θα χρειαστεί για αυτό και την εμπειρία που έχει τόσο στον επιχειρηματικό κόσμο όσο και στην πολιτική σκηνή. Στο κόμμα της, τη συντηρητική Χριστιανοδημοκρατική Ενωση (CDU), φοβούνται ότι οι Σοσιαλδημοκράτες, έχοντας πάρει ήδη τη χαλάρωση του «φρένου χρέους», θα μπλοκάρουν δομικές αλλαγές, π.χ. στο Ασφαλιστικό, ενώ θα αυξάνεται το χρέος της χώρας.

googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_middle_2'); });

Η Κατερίνα Ράιχε δεν φέρνει μόνο επιχειρηματικό αέρα στην πολιτική. Για τον καγκελάριο Μερτς, λύνει ταυτόχρονα ένα διπλό πρόβλημα που είχε στο κόμμα του με τη σύνθεση της κυβέρνησής του: πρώτον, είναι γυναίκα και με την επιλογή της απαντά στην κριτική για την περιορισμένη εκπροσώπηση των γυναικών στη νέα κοινοβουλευτική ομάδα του CDU. Δεύτερον, είναι Ανατολικογερμανίδα από το κρατίδιο του Βρανδεμβούργου και ενισχύει το επιχείρημά του ότι δεν άφησε χωρίς κυβερνητική εκπροσώπηση τους Χριστιανοδημοκράτες των νέων κρατιδίων της Ανατολικής Γερμανίας.

googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_m2'); });

Μολονότι η ίδια δεν αυτοπροσδιορίζεται ως «ανατολικογερμανίδα» πολιτικός, έχει διαγράψει σημαντική πολιτική πορεία από το 1992, όταν σε ηλικία 19 χρονών εντάχθηκε στην οργάνωση νεολαίας του CDU. Από το προεδρείο του CDU Βρανδεμβούργου πέρασε το 2000 στο ομοσπονδιακό προεδρείο του CDU. Στις εκλογές του 2002 ο υποψήφιος καγκελάριος της Χριστιανικής Ενωσης, Εντμουντ Στόιμπερ, τη συμπεριέλαβε στην εκλογική του ομάδα, υπεύθυνη για θέματα γυναικών, νεολαίας, οικογένειας. Για το τελευταίο, βρέθηκε αντιμέτωπη με ενστάσεις και επιθέσεις από συντηρητικούς κύκλους του κόμματός της, επειδή, ανύπαντρη ούσα, περίμενε το δεύτερο παιδί της. Στο μεταξύ παντρεύτηκε, έχει τρία παιδιά, είναι σε διάσταση με τον σύζυγό της και σε σχέση με τον πρώην υπουργό Αμυνας Καρλ Τέοντορ τσου Γκούτενμπαργκ.

googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_middle_3'); });

Από το 1998 μέχρι το 2015 ήταν βουλευτής του Μπούντεσταγκ στις κυβερνήσεις της Ανγκελα Μέρκελ, ανέλαβε το 2009 υφυπουργός Περιβάλλοντος και το 2013 υφυπουργός Συγκοινωνιών και Ψηφιακών Υποδομών μέχρι το 2015 που μεταπήδησε στην οικονομία. Με την επιστροφή της στην πολιτική, η κυβερνητική εμπειρία θα της είναι χρήσιμη στο υπουργείο Οικονομίας και Ενέργειας. Μολονότι μειώθηκαν οι αρμοδιότητες που είχε συγκεντρώσει σ΄ αυτό ο προκάτοχός της Ρόμπερτ Χάμπεκ, μένει η βασική της αποστολή: να δώσει πνοή στην ασθμαίνουσα γερμανική οικονομία.

Ενας από τους πιο πετυχημένους – αν όχι ο πιο πετυχημένος – επενδυτής στην ιστορία, το «Θαύμα της Ομαχα», ο άνθρωπος που αρέσκεται να τρέφεται κυρίως με χάμπουργκερ και αναψυκτικά, ο έκτος πλουσιότερος άνθρωπος στον κόσμο, ο Ουόρεν Μπάφετ, αποφάσισε να παραδώσει τα ηνία της επενδυτικής του εταιρείας Berkshire Hathaway στα 94 χρόνια του.

Κάθε χρόνο οι πιστοί του οπαδοί και επενδυτές της Berkshire Hathaway συνέρρεαν στην Ομαχα της Νεμπράσκα των ΗΠΑ για να παρευρεθούν στη γενική συνέλευση της εταιρείας και να έχουν την ευκαιρία να κάνουν ερωτήσεις και να μιλήσουν με το είδωλό τους. Για αυτό άλλωστε η ετήσια γενική συνέλευση της Berkshire έχει αποκαληθεί το Γούντστοκ του Καπιταλισμού. Ολοι περίμεναν ότι κάποια στιγμή θα αποχωρούσε λόγω ηλικίας, κανείς όμως δεν ήθελε να το παραδεχτεί.

Ηδη από πέρυσι ο ίδιος άρχισε να ετοιμάζει τους επενδυτές και τα στελέχη της εταιρείας για το μέλλον χωρίς αυτόν. Μιλώντας τότε στην ετήσια γενική συνέλευση, ο δισεκατομμυριούχος Μπάφετ με προσωπική περιουσία που το Bloomberg υπολογίζει σήμερα σε 162 δισ. δολάρια, θέλησε να καθησυχάσει τους παρευρισκομένους ότι έχει ήδη ετοιμάσει σχέδιο διαδοχής. Τότε είχε μιλήσει για τον αντιπρόεδρο της εταιρείας, Γκρεγκ Αμπελ. Αυτό είναι το πρόσωπο που από τα τέλη του 2025 θα αναλάβει πλέον τα καθήκοντα του διευθύνοντος συμβούλου, παίρνοντας το χρίσμα από τον ίδιο το Μπάφετ. Ακόμη και ο Αμπελ εξεπλάγη από την παράδοση της εξουσίας σε αυτόν το προηγούμενο Σάββατο στη γενική συνέλευση της Berkshire.

googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_m1'); });

Φαίνεται ότι ο θάνατος του Τσάρλι Μάνγκερ τον Νοέμβριο του 2023, που ήταν το δεξί χέρι του Μπάφετ στην Berkshire, σηματοδότησε το τέλος μιας εποχής. Η εταιρεία εδώ και περίπου πέντε χρόνια ετοιμαζόταν για την επόμενη γενιά στελεχών που θα λαμβάνουν τις επενδυτικές αποφάσεις αντί για τον Μπάφετ και τον Μάνγκερ.

Ο Ουόρεν Μπάφετ ούτε λίγο ούτε πολύ έκανε την επενδυτική του εταιρεία όμιλο – κολοσσό με κεφαλαιοποίηση άνω των 1,16 τρισ. δολαρίων και τον εαυτό του  πολυδισεκατομμυριούχο. Παρέμεινε στη θέση του διευθύνοντος συμβούλου για 60 συναπτά έτη και κατάφερε να προσφέρει αποδόσεις χωρίς προηγούμενο για όσους επένδυσαν στις μετοχές της Berkshire Hathaway. Προσέφερε συνδυασμένη ετήσια άνοδο 20% για τις μετοχές της Berkshire μεταξύ 1965 και 2024, σε σύγκριση με περίπου 10% για τον βασικό χρηματιστηριακό δείκτη S&P 500. Αυτή του η επιτυχία από προσεκτικά επιλεγμένες επενδύσεις σε εταιρείες του έδωσε τη μεγάλη του φήμη.

googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_middle_2'); });

Ο Μπάφετ είχε απορρίψει βραχυπρόθεσμες και αμιγώς κερδοσκοπικές επενδυτικές στρατηγικές και είχε υιοθετήσει στρατηγική αγοράς και διακράτησης μετοχών μέσω μακροπρόθεσμων επενδύσεων, ενώ όταν αγόραζε ποσοστό σε μια εταιρεία έδινε πάντα ιδιαίτερη έμφαση στο ποιόν της διοίκησής της.

googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_m2'); });

Το χαρτοφυλάκιο της Berkshire Hathaway είναι ενδεικτικό του βεληνεκούς των επενδύσεών του, αφού περιλαμβάνει μερικές από τις μεγαλύτερες εταιρείες του κόσμου με βάση την κεφαλαιοποίηση. Πρόκειται μεταξύ άλλων για την Apple, την American Express, την Bank of America, την Coca-Cola, τη Chevron, τη Moody’s, την Occidental Petroleum και την Kraft Heinz.

Η φιλοσοφία του στις επενδύσεις ήταν συγκεκριμένη. «Ενας απλός κανόνας υπαγορεύει τις αγορές μου: Να φοβάσαι όταν οι άλλοι είναι άπληστοι και να είσαι άπληστος όταν οι άλλοι είναι φοβισμένοι», έλεγε.

Με την ανακοίνωση της αποχώρησής του, τα μηνύματα θαυμασμού για ό,τι πέτυχε ήταν πολλά – και από κορυφαία στελέχη μερικών από τις πιο πετυχημένες εταιρείες στον κόσμο. «Δεν υπήρξε ποτέ κάποιος σαν τον Ουόρεν και αμέτρητοι άνθρωποι, συμπεριλαμβανομένου εμού, έχουν εμπνευστεί από τη σοφία του. Ηταν ένα από τα μεγάλα προνόμια της ζωής μου να τον γνωρίζω», είπε για αυτόν ο Τιμ Κουκ, το αφεντικό της Apple, της εταιρείας με τη μεγαλύτερη κεφαλαιοποίηση στον κόσμο.

googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_middle_3'); });

Ο Μπάφετ γεννήθηκε στην Ομαχα της Νεμπράσκα το 1930. Ανέπτυξε ενδιαφέρον για τις επιχειρήσεις και για επενδύσεις από πολύ νέος. Το 1947 σπούδασε στη σχολή Wharton του Πανεπιστημίου της Πενσιλβάνια και στη συνέχεια στο Πανεπιστήμιο της Νεμπράσκα. Αποφοίτησε από το Columbia Business School.

Το 1956 δημιούργησε την εταιρεία Buffett Partnership, η οποία στην πορεία απέκτησε την εταιρεία κατασκευής κλωστοϋφαντουργικών προϊόντων με την ονομασία Berkshire Hathaway. Η εταιρεία είναι όμιλος συμμετοχών με στόχο τις επενδύσεις χαρτοφυλακίου.

Τώρα οι μέτοχοι της Berkshire Hathaway ελπίζουν ότι ο όμιλος που έχτισε σε διάστημα 60 ετών θα διατηρήσει τη μακροπρόθεσμη εστίαση και κουλτούρα του, αλλά ανησυχούν για την απώλεια του οράματος του Μπάφετ. Από εδώ και στο εξής όλοι περιμένουν να δουν την πορεία που θα ακολουθήσει ο επενδυτικός όμιλος, ο οποίος έχει συμμετοχές σε 189 επιχειρήσεις, 264 δισεκατομμύρια δολάρια σε μετοχές και 348 δισεκατομμύρια δολάρια σε μετρητά, αφού ο άνθρωπος που είναι τόσο συνδεδεμένος με αυτόν αποχωρήσει από το προσκήνιο.

Αυτό που πιστεύω πως χαρακτηρίζει τον άγγλο συγγραφέα Τζόναθαν Κόου είναι μια εντελώς ιδιότυπη μείξη λογοτεχνικής γραφής και πολιτικού σχολιασμού. Μια μείξη που την έχουμε συναντήσει και σε προηγούμενα μυθιστορήματά του – ο Κόου είναι ιδιαίτερα αναγνωρίσιμος από το ελληνικό αναγνωστικό κοινό.

Η συγγραφική του ταυτότητα έχει σαφέστατα πάνω της το αποτύπωμα ενός άγγλου συγγραφέα – εννοώ πως ο Κόου καταπιάνεται με εντελώς αγγλικά ζητήματα του χθες και του σήμερα και τα διαχειρίζεται με εντελώς αγγλικό φλέγμα. Και όμως καταφέρνει να επιτυγχάνει μια πλήρη επικοινωνία και με αναγνώστες άλλων χωρών και άλλων τρόπων ανάγνωσης της καθημερινότητάς τους.

Δεν έχω καταφέρει να αποκωδικοποιήσω την τεχνική με την οποία επιτυγχάνεται αυτή η αναγνωστική επαφή και σε τελευταία ανάλυση η μεγαλύτερη απόλαυση ενός αναγνώστη είναι να αφήνεται χωρίς αντιστάσεις στη δυναμική αφήγηση ενός συγγραφέα.

googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_m1'); });

Στο πλέον πρόσφατο βιβλίο του, «Η απόδειξη της αθωότητάς μου», ο Κόου σπάει κάθε κανόνα αφηγηματικής δόμησης και χρησιμοποιεί μια εντελώς δική του κατασκευή για να ολοκληρώσει ένα έργο που, αν και έχει σαφέστατο και συγκεκριμένο πολιτικό σχολιασμό, παράλληλα δανείζεται όρους αφήγησης αστικού αγγλικού αστυνομικού μυθιστορήματος, χρησιμοποιεί τεχνικές ενός campus novel και δεν αποφεύγει τον πειρασμό να αγγίξει το κοσμοπολίτικο commercial fiction.

Πολύ δύσκολο και ίσως εν τέλει ανεφάρμοστο το να περιγράψει κανείς με λίγα λόγια την υπόθεση του έργου.

Ο μυθιστορηματικός χρόνος είναι οι μέρες – επτά εβδομάδες όλες κι όλες – όταν την πρωθυπουργία της Αγγλίας είχε αναλάβει η Λιζ Τρας και γινόταν η κηδεία της βασίλισσας Ελισάβετ. Δύο σημαντικές στιγμές της σύγχρονης αγγλικής ιστορίας καθώς η καθεμία έχει τη δική της σηματοδότηση, που τελικά εκφράζουν τις νέες συνθήκες που θα επικρατήσουν εντός της αγγλικής κοινωνίας.

googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_m2'); });

Αυτές τις συνθήκες με το σαφέστατο συντηρητικό πρόσημο ο Κόου θα τις σχολιάζει περιγράφοντας τη διάλυση του Εθνικού Συστήματος Υγείας και παράλληλα θα τις ερμηνεύει τοποθετώντας την αρχή της μυθιστορηματικής δράσης στη δεκαετία του ’80, τότε που οι πολιτικές Θάτσερ και Ρίγκαν ξεκινούσαν να υλοποιούν τον άκρατο νεοφιλελευθερισμό.

googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_middle_2'); });

Αρκετά τα κεντρικά πρόσωπα του έργου. Αλλα από αυτά ζούνε στην επαρχία έχοντας στην ουσία αφήσει πίσω τους τα όνειρα που είχαν όταν φοιτούσαν σε κολέγιο του Κέιμπριτζ· ένα άλλο παραμένει ενεργό – και γι’ αυτό για κάποιους επικίνδυνο – ως προς τον προοδευτικό πολιτικό σχολιασμό του· κάποια άλλα έχουν καταφέρει να πάρουν σημαντικές θέσεις μέσα στο Συντηρητικό Κόμμα, ένα άλλο απολαμβάνει – αλλά «μετά θάνατον» – τη συγγραφική του αναγνώριση, δυο νέες κοπέλες αναζητούν να σχεδιάσουν ένα δικό τους μέλλον μέσα σε ισοπεδωτικές ως προς την αναγνώριση της ατομικότητας συνθήκες.

Ολοι αυτοί οι χαρακτήρες κινούνται μέσα στις σελίδες του βιβλίου, μετακινούνται χρονικά, παίρνουν κάποιες στιγμές στα χέρια τους τη συνέχεια της αφήγησης και… ναι, ο αναγνώστης τελικά υποκύπτει στα αφηγηματικά τεχνάσματα του Κόου, δεν αναζητεί να ξεκαθαρίσει πού τελειώνει η μυθοπλασία και πού αρχίζουν τα ντοκουμέντα, αποδέχεται άλλοτε να διαβάζει ευφάνταστους διαλόγους, άλλοτε να επισκέπτεται κοσμοπολίτικα μέρη, άλλοτε να προβληματίζεται πάνω στο πώς κάποιοι από τα πριν έχουν σχεδιάσει τις πολιτικές επεμβάσεις τους και άλλοτε να παθιάζεται με καθαρόαιμα και κλασικά μυθιστορηματικά πάθη.

googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_middle_3'); });

Στην ουσία, έχουμε ένα μυθιστόρημα που εμπεριέχει ένα άλλο και που αυτό με τη σειρά του κάποιο τρίτο. Ισως να είναι και ένα παιχνίδι ανάμεσα στον αφηγητή και στον αποδέκτη της αφήγησής του.

Κι όμως, υπάρχει μια ενιαία οντότητα, ένα ολότελα όσο και απροσδόκητα πολιτικό έργο που, αν και δείχνει να αφορά μια συγκεκριμένη χώρα και μια συγκεκριμένη χρονική περίοδο, ο σαρκαστικός σχολιασμός του είναι στραμμένος προς μια επίκαιρη παγκοσμιότητα – την επικράτηση του νεοφιλελεύθερου ατομικισμού.

Ολοκληρώνοντας αυτή την παρουσίαση του μυθιστορήματος «Η απόδειξη της αθωότητάς μου», θα ήθελα να αντιγράψω κάποιες αράδες, από αυτές που δεν υπηρετούν μεν τη μυθιστορηματική πλοκή, αλλά που, αν και κάπως ελαφρώς καλυμμένες από τις μυθιστορηματικές εξελίξεις, τελικά επιβεβαιώνουν το πολιτικό στίγμα του έργου, φωτίζουν τις επισημάνσεις του Κόου με έναν γνήσιο αγγλικό σαρκασμό. Πρόκειται για ένα απόσπασμα ομιλίας μιας εκπροσώπου συντηρητικών απόψεων που: «…η θεωρία της ήταν ότι οι κίνδυνοι της πανδημίας του κορωνοϊού το 2020 είχαν μεγαλοποιηθεί, ότι το λοκντάουν είχε προκαλέσει ένα απαράδεκτο πλήγμα στη βρετανική οικονομία και ότι όλο αυτό θα μπορούσε να είχε αποφευχθεί αν οι άνθρωποι δεν ήταν τόσο ευαίσθητοι με τους θανάτους μερικών χιλιάδων συνταξιούχων που θα είχαν πεθάνει έτσι κι αλλιώς, μερικούς μήνες αργότερα».

Και που η ίδια αυτή ομιλήτρια αμέσως μετά θα συνέχιζε δηλώνοντας πως: «Το πρόβλημα της βρετανικής κοινωνίας, αυτό που πραγματικά την παρέλυε και την κρατούσε πίσω ήταν η “woke” κουλτούρα. Δεν εξήγησε τι ακριβώς ήταν η “wokeness”. Δεν χρειαζότανε άλλωστε, αφού το κοινό της την καταλάβαινε… Οι λέξεις έγιναν υπηρέτες της και μπορούσε να τις χρησιμοποιεί δίνοντάς τους όποια σημασία ήθελε εκείνη. Ετσι τα πάντα ήταν woke. Ή τουλάχιστον, όλα όσα έλεγε και έκανε η βρετανική ελίτ ήταν woke, αν και ούτε αυτή η ελίτ μπορούσε να προσδιοριστεί με ακρίβεια».

Ο Τζόναθαν Κόου αποδεικνύει πως γνωρίζει τον τρόπο να μετατρέπει το συγκεκριμένο εθνικό σε συγκεκριμένο παγκόσμιο. Ή, με άλλα λόγια, ξέρει να χρησιμοποιεί την παγκοσμιοποίηση στη λογοτεχνική σύνθεση.

Αυτή την τεχνική του η μετάφραση της Αλκηστης Τριμπέρη για μία ακόμα φορά τη μετέφερε στη γλώσσα μας με απόλυτη επιτυχία.

Συμπληρώνει περίπου είκοσι χρόνια ενεργού παρουσίας στη γραφή. Κάθε της μυθιστόρημα ανοίγεται σε έναν κόσμο με τις δικές του ορίζουσες, όπου το φανταστικό κυριαρχεί μαζί με τις κοινωνικοπολιτικές ανταύγειες του σήμερα. Είναι σπάνιο για μια συγγραφέα από την Ελλάδα όχι μόνο να επιμένει να γράφει «ειδολογικά», αλλά σχεδόν σε κάθε της προσπάθεια να εμπλουτίζει και να διευρύνει το είδος. Η Μπουραζοπούλου κινείται πέρα από τις τάσεις που ξεπετάγονται ανά καιρούς. Χρησιμοποιεί το όχημα της παρεξηγημένης πεζογραφίας του «fantasy» για να αναστοχαστεί αλληγορικά πάνω στα ερωτήματα της ύπαρξης του σημερινού ανθρώπου και της κοινωνίας. Τη δωδεκαετία 2011-2023 έγραψε τη μυθιστορηματική τριλογία «Ο Δράκος της Πρέσπας», που αποτελείται από τα εξής βιβλία: «Η Κοιλάδα της Λάσπης», «Κεχριμπαρένια Ερημος» και «Η Μνήμη του Πάγου» (όλα από τις εκδόσεις Καστανιώτη). Η συγγραφέας έχει κερδίσει πολλά βραβεία και το τελευταίο ήταν το Κρατικό Βραβείο Μυθιστορήματος για το 2024.

Τι σας ανησυχεί στη δημόσια σφαίρα σήμερα; Η λέξη «κρίση» πλανάται στη χώρα πάνω από μία δεκαετία τώρα. Μπορείτε να δείτε μερικά από τα συστατικά της;

Η κρίση αποκτά μόνιμο χαρακτήρα, θυμίζοντας τον διαρκή πόλεμο εναντίον αόρατων εχθρών στο «1984» του Οργουελ. Ο φόβος ριζώνει και οδηγεί σε εκπτώσεις κάθε είδους: μειωμένες απαιτήσεις, μειωμένες ελευθερίες, μειωμένες προσδοκίες. Ακούμε διαρκώς ότι πρέπει να προετοιμαστούμε για τα χειρότερα, όχι να επιδιώξουμε τα καλύτερα, λες και το δεύτερο είναι πολυτέλεια που θα μας απασχολήσει αφού πετύχουμε το πρώτο. Τέτοια ιεράρχηση προτεραιοτήτων δημιουργεί φαύλο κύκλο, μοιάζει σαν να αναλαμβάνουμε οι ίδιοι να αναπαράγουμε την κρίση. Οτιδήποτε δυναμώνει το πνεύμα μας και ενισχύει την πίστη μας στην ελευθερία, οτιδήποτε τονώνει τον αλληλοσεβασμό και την εμπιστοσύνη στον διπλανό μας, είναι αντίδοτο στην κατάθλιψη και την ηττοπάθεια, αντίσταση στην αγριότητα της απελπισίας. Είναι θύρα εξόδου από τον φαύλο κύκλο.

googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_m1'); });

Πώς αποφασίσατε να γίνετε συγγραφέας και τι σημαίνει για εσάς να υπηρετείς τη λογοτεχνία στην Ελλάδα, ενίοτε με αντίξοες συνθήκες;

Ονειρεύτηκα να γίνω συγγραφέας στην εφηβεία μου, τώρα ονειρεύομαι να γίνω καλή συγγραφέας, κάτι που μόνον ο χρόνος θα δείξει. Οι συνθήκες, κοινωνικές, πολιτικές ή οικονομικές, επηρεάζουν ίσως τη θεματολογία, τη συναισθηματική μου κατάσταση, το εισόδημά μου, αλλά όχι και την ανάγκη να εκφραστώ μέσα από τους δρόμους της τέχνης. Πάντως δεν είναι όλα τα σημάδια των καιρών αποθαρρυντικά. Οι λέσχες ανάγνωσης πληθαίνουν, μολονότι ζούμε στην εποχή της κυριαρχίας των εικόνων, πληθαίνουν οι ιστοσελίδες με θέμα το βιβλίο, όπως και οι διαδικτυακές συζητήσεις για κείμενα. Η λογοτεχνία παύει να θεωρείται μοναχική απόλαυση, γίνεται αφορμή για επικοινωνία και πεδίο ανταλλαγής ιδεών. Τι πιο αισιόδοξο από αυτό;

Από το πρώτο σας μυθιστόρημα, «Το μπουντουάρ του ναδίρ», έχουν αλλάξει οι αναζητήσεις μέσα σας; Τι εξερευνάτε – όσο μπορεί να οριστεί – στη λογοτεχνία σας;

googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_middle_2'); });

googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_m2'); });

Εξερευνώ συνταγές μιας άλλης πραγματικότητας, πρόκειται για σχέδια επί χάρτου, πειράματα σε εργαστήριο αλχημιστή. Η λογοτεχνία του φανταστικού είναι από τη φύση της κοσμοπλαστική, αψηφά τους περιορισμούς του ρεαλισμού, ανέχεται την υπερβολή, γοητεύεται από το θαύμα. Εκείνο που επιδιώκω είναι να εξορθολογίσω το θαύμα, να το φέρω κοντά στο σήμερα, στις σκέψεις και στις ανάγκες μας, ώστε να μας μεταγγίσει τη μαγεία του, χωρίς να θαμπώσει από την αμφίδρομη ανταλλαγή.

Είναι δύσκολο να συμβεί στις μέρες μας τριλογία. Πότε το αποφασίσατε και με ποια κριτήρια;

Ξεκίνησα να τη σχεδιάζω το μακρινό 2012 και ήξερα ότι θα χρειαστώ δώδεκα με δεκαπέντε χρόνια για να την ολοκληρώσω –ριψοκίνδυνη δέσμευση, έχετε δίκιο, τρομακτική και γοητευτική μαζί. Αποφάσισα να το τολμήσω επειδή το απαιτούσε η ανάπτυξη του μύθου. Ισως και ως αντίδραση στην περιρρέουσα αβεβαιότητα, που ευνοεί μόνο βραχύβια πλάνα. Από τις πρώτες σελίδες του πρώτου τόμου ο αναγνώστης προειδοποιείται ότι κρατά στα χέρια του μόνο το ένα τρίτο του συνόλου, όπως και ότι η κατάληξη ανήκει στον ίδιο, όχι στη συγγραφέα. Θα αποδεχθεί μια τέτοια πρόκληση; Η σκέψη ότι δοκιμάζω την υπομονή του και καταχρώμαι την εμπιστοσύνη του με βασάνιζε καθ’ όλη τη διάρκεια της συγγραφής και ορίστε που ο αναγνώστης με κατέπληξε. Ανταμώσαμε στο τέλος της τριλογίας, συνοδοιπόροι και συν-ερμηνευτές, αναγνωρίζοντας ο ένας τη συνεισφορά του άλλου στην επιτυχή έκβαση του ταξιδιού. Αισθάνομαι ευγνωμοσύνη.

googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_middle_3'); });

Οι Πρέσπες είναι σύνορο κι ένας μεγάλος καθρέφτης παράλληλα – για να το πω μεταφορικά –, καθότι λίμνες. Αποτέλεσαν τους άξονες για να δείτε την άλλη πλευρά, αλλά και το μέσα μας; Τι ανακαλύψατε;

Οτι είμαστε καλύτεροι από ό,τι νομίζουμε. Οτι οι γύρω μας είναι επίσης καλύτεροι από ό,τι νομίζουμε. Οτι η αλήθεια δεν είναι αποκλειστικότητα κανενός και ότι η σοφία βρίσκεται στη σύνθεση.

Στα παραμύθια ο δράκος υπερασπίζεται πάντα κάτι πολύτιμο. Εναν θησαυρό, κυριολεκτικά και μεταφορικά. Ο δικός σας ποιος είναι ακόμα και σήμερα;

Αναμφίβολα ο δράκος κάτι μας κρύβει, κάτι δικό μας, κάτι ανεκτίμητο, που δεν θυμόμαστε πότε το χάσαμε. Επειδή είναι μάστορας της ψευδαίσθησης, σκηνοθετεί φαντασμαγορίες τρόμου που μας παραλύουν, αλλά η πηγή της δύναμής του βρίσκεται μέσα μας. Από εκεί θρέφεται και εκεί εδραιώνεται. Ισως όταν διαλυθεί το προπέτασμα καπνού να αντικρίσουμε μόνο το πρόσωπό μας. Οπως και να ‘χει, η κατάληξη της τριλογίας ανήκει στον αναγνώστη.

Στην τριλογία βλέπουμε τη σταδιακή μετάβαση από τον χώρο της βίας στην ανάδυση της λογικής και έπειτα μεταφερόμαστε στον συναισθηματικό κόσμο. Πώς τα συνδέετε όλα αυτά;

Το μυθιστόρημα εξελίσσεται παράλληλα με ένα θεατρικό έργο, το οποίο μας υποδέχεται σε κάθε τόμο. Στο μυθιστόρημα παρακολουθούμε τη δράση των ηρώων και των λαών. Στο θεατρικό παρακολουθούμε έναν αλχημιστή και έναν μαθητή να κατασκευάζουν το ελιξίριο της αυτογνωσίας. Οσο προχωρά το αλχημιστικό έργο, οι ήρωες του μυθιστορήματος ανεβαίνουν επίπεδο αυτογνωσίας. Στον πρώτο τόμο κυριαρχούν τα ένστικτα, η σύγχυση, η ωμή βία. Στον δεύτερο εισάγονται η λογική και η μέθοδος, τους βλέπουμε να καταστρώσουν σχέδια και να αιτιολογούν τις απόψεις τους. Στον τρίτο και τελευταίο τόμο εμφανίζεται το μονοπάτι προς την Εξοδο, ο συλλογικός σκοπός, πέρα από ιδιοτελή συμφέροντα και τυχοδιωκτισμούς, πέρα από πολιτικές και ιδεολογικές περιχαρακώσεις. Εχει ελπίδα εκπλήρωσης;..  Θα μας το πει ο τέταρτος τόμος, που δεν θα γραφτεί από μένα, αφού τέτοιες απαντήσεις δίνει μόνο η ζωή.

Ποια είναι η συγγραφική σας μέθοδος; Ο οραματισμός, το χτίσιμο κόσμων από το μηδέν σχεδόν, τι απαιτεί;

Μεγάλη υπομονή και συνεχείς προσπάθειες. Η έμπνευση δεν έρχεται ακαριαία σαν επιφοίτηση, το έργο δεν μου χαρίζεται εύκολα, θα πρέπει να το ανακαλύψω. Χρειάζεται επίπονο ξαναγράψιμο κάθε ιδέας, για να ξεθάψω μια ενδιαφέρουσα σύλληψη ή μια πρωτότυπη πλοκή κάτω από επάλληλα στρώματα μονότονων και συνηθισμένων ιστοριών, που ξεπηδούν αμέσως και απορρίπτονται. Το όραμα και η λογοτεχνική του απόδοση τέμνονται κάθε τόσο στιγμιαία στη διάρκεια της συγγραφής, μα ποτέ δεν ταυτίζονται πλήρως, γιατί η ιδέα είναι ανεξάντλητη, αλλά το ταλέντο μου πεπερασμένο – ευτυχώς. Ετσι συνεχίζω την προσπάθεια στο επόμενο βιβλίο.

Τα τελευταία αρκετά χρόνια παρακολουθούμε τη μυθοπλασία να γίνεται περισσότερο μαρτυρία ή προέκταση ειδησεογραφικών γεγονότων. Εναλλάσσονται «θεματικές» αλλά λείπει ο μύθος και η δραματουργία, πώς το βλέπετε αυτό;

Δεν είχα αντιληφθεί ότι ισχύει κάτι τέτοιο. Το βρίσκω πάντως λογικό, η επικαιρότητα επιβάλλεται με τέτοια δριμύτητα που δεν αφήνει και πολλά περιθώρια ονειροφαντασίας. Το ζητούμενο στις μέρες μας είναι η αλήθεια, έτσι η δημοσιογραφική ματιά μοιάζει η πιο σίγουρη οδός για την αλήθεια, επειδή εστιάζει στο γεγονός. Παραβλέπουμε βέβαια ότι και αυτή είναι υποκειμενική ή προκατειλημμένη ή υπόκειται σε περιορισμούς. Ο μύθος απασχολείται με τη νομοτέλεια, τη διαχρονικότητα και τις αναλογίες. Κατά τη γνώμη μου είναι πολύ πιο αποκαλυπτικός. Διευρύνει την οπτική, εγείρει την ερμηνευτική μας ικανότητα και έχει λιγότερους πειρασμούς να αντιπαλέψει.

Πώς μπορούμε να εισαγάγουμε τα νέα παιδιά στη λογοτεχνία; Η τεχνητή νοημοσύνη σάς φοβίζει;

Τα νέα παιδιά είναι τόσο αγχωμένα με το μέλλον τους, ή τουλάχιστον οι γονείς τους, που θα πρέπει να έχουν έναν καλό λόγο για να διαβάσουν λογοτεχνία. Η ανάγνωση για λόγους απόλαυσης θεωρείται χάσιμο χρόνου, το όφελος θα πρέπει να είναι ορατό και μετρήσιμο. Δύσκολο λοιπόν να σε πάρουν στα σοβαρά αν τους υποσχεθείς πως στη λογοτεχνία θα βρουν ό,τι ακριβώς τους απασχολεί. Δύσκολο να σε πιστέψουν αν τους περιγράψεις τη συγκίνηση που προκαλεί ο επαναπατρισμός μιας σκέψης. Οι δικές τους σκέψεις κρύβονται στα βιβλία και με την ανάγνωση επαναπατρίζονται. Οι δικές τους οικουμενικές εμπειρίες αποτυπώνονται στη λογοτεχνία και με την ανάγνωση βιώνονται. Το βιβλίο είναι πρωτίστως παιχνίδι, σκανταλιά και περιπέτεια, όχι υποχρέωση και αγγαρεία, μακάρι να είχα τρόπο να το μεταδώσω αυτό στα παιδιά. Τώρα, στη δεύτερη ερώτησή σας, για την τεχνητή νοημοσύνη. Τη θεωρώ ένα εργαλείο που θα αξιοποιηθεί υπερβολικά στο μέλλον, επειδή, όπως κάθε καινούργιο τεχνολογικό επίτευγμα, γεννά την ελπίδα ότι θα λύσει όλα μας τα προβλήματα. Η ανακάλυψη του κινηματογράφου δεν απείλησε το θέατρο, αντιθέτως συνομίλησε καλλιτεχνικά μαζί του, έτσι και η τεχνητή νοημοσύνη δεν πιστεύω ότι θα απειλήσει τη λογοτεχνία. Ισως μάλιστα να την αναβαθμίσει, γιατί θα βοηθήσει να διαχωριστούν καθαρότερα τα έργα καλλιτεχνικής έμπνευσης από τα τυποποιημένα κείμενα μαζικής παραγωγής. Αυτό βέβαια απομένει να αποδειχθεί.

Γιος μιας ρουμάνας πλύστρας και ενός κεφαλονίτη λαθρεμπόρου καπνού, έζησε μια εκ γενετής βασανισμένη ζωή που μπορεί ίσως κανείς να παραβάλει μόνο με τους ταπεινούς και καταφρονεμένους του Ντοστογέφσκι ή με τους ήρωες του Ντίκενς που διαβιούν στο ημίφως του κοινωνικού περιθωρίου. Ο λόγος είναι για τον Ελληνορουμάνο Παναΐτ Ιστράτι, τον «Γκόρκι των Βαλκανίων», τον οποίο επέλεξε να «βιογραφήσει» ο Κώστας Ακρίβος στο τελευταίο του βιβλίο Ονομα πατρός: Δούναβης, που ειδολογικά ισορροπεί μεταξύ ιστορικής και μυθιστορηματικής βιογραφίας, καθώς η ζωή του πλανόβιου συγγραφέα της Κυρά Κυραλίνας θα μπορούσε να ονομαστεί η ίδια μυθιστόρημα.

Η ανέχεια και ο επίμοχθος βιοπορισμός της τρικυμισμένης παιδικής και νεανικής ηλικίας τού Παναΐτ Ιστράτι (λαντζέρης, ασπριτζής, αχθοφόρος, σκαφτιάς, οδηγός τρακτέρ, πλανόδιος φωτογράφος κ.ά.) παραπέμπει στον αρχετυπικό «αλήτη» των έργων του Μαξίμ Γκόρκι και αποτελεί τη συστατική ουσία της πραγματικής και λογοτεχνικής ταυτότητας του «Ανατολίτη παραμυθά». Διάγοντας ο ίδιος ο Παναΐτ Ιστράτι έναν παιδεμένο πλάνητα βίο σε όλες τις συνοικίες της Βραΐλας αλλά και σε διάφορες χώρες (Αίγυπτος, Ελλάδα, Ιταλία, Συρία, Γαλλία, Ελβετία) θα ορίσει τη βιωματική του εμπειρία ως οδοδείκτη της συγγραφικής του διαδρομής. Μπορεί να φοίτησε μόνο μέχρι τα μισά του Δημοτικού αλλά ως μανιώδης αναγνώστης με σπάνια φιλομάθεια έμαθε μόνος του τα γαλλικά, τη γλώσσα στην οποία καταξιώθηκε η λογοτεχνική γραφίδα του. Τον ισόβιο αυτόν πάμφτωχο μέτοικο της Μεσογείου τον συναντούμε να κοιμάται σε φτηνά πανδοχεία και σιδηροδρομικούς σταθμούς, λαθρεπιβάτη σε βαπόρια, παρ’ ολίγον αυτόχειρα, συνεπιβάτη σε εφήμερες φιλίες με ανθρώπους που ζουν μια παράφορα επικίνδυνη ζωή, έγκλειστο σε σανατόριο, μάρτυρα περιστατικών παρακμιακής κοινωνικής συνθήκης σε κακόφημες συνοικίες και σε κρασοπουλειά με μέθυσους μαχαιροβγάλτες. Στα κείμενα του Παναΐτ Ιστράτι είναι ευδιάκριτη η προτεραιότητα να αναδειχθεί με μια de profundis εξομολογητική παρόρμηση το προσωπικό βίωμα, ευθυγραμμισμένο με το καλλιτεχνικό δόγμα για το αδιάσπαστο δίδυμο Ζωής – Τέχνης που επηρέασε σημαντικά στο πρώτο μισό του 20ού αιώνα τόσο την πρωτότυπη λογοτεχνική παραγωγή όσο και τον θεωρητικό και εφαρμοσμένο κριτικό λόγο.

Η ζωή του ανέστιου Παναΐτ Ιστράτι ανασυντίθεται μέσα από το αυτοβιογραφικό υλικό πάνω στο οποίο πατάει εν πολλοίς το πεζογραφικό έργο του, για να τραπεί επαγωγικά, χάρη στον Κώστα Ακρίβο, σε απεικόνιση ενός κόσμου παραδομένου στη φορά των μεγάλων ιστορικών ανακατατάξεων των αρχών του 20ού αιώνα, όπου οι άνθρωποι, άλλοι από τυχοδιωκτισμό, άλλοι από το «σαράκι της αειφυγίας» και άλλοι από ακοίμητη πνευματική ανησυχία, περιπλανώνται στις χώρες που βρέχει η Μεσόγειος με την ελπίδα ότι θα εκπληρώσουν τις προσδοκίες τους για ένα εύτακτο μέλλον. Το πρώτο τέταρτο του 20ού αιώνα επιφυλάσσει στον ρουμάνο συγγραφέα τους κραδασμούς που γνώρισε ο κόσμος από τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο και την Οκτωβριανή Επανάσταση στην οποία πίστεψε συμμεριζόμενος το όραμα για έναν δίκαιο κόσμο που θα φρόντιζε για την κοινωνική αποκατάσταση των «κολασμένων της γης». Ομηρον εξ Ομήρου σαφηνίζειν, θα έλεγε κανείς. Ωστόσο, το νέο βιβλίο του Κώστα Ακρίβου διεμβολίζει πρωτότυπα το πεδίο της ιστορικής βιογραφίας, καθώς στον μακροσκοπικό καμβά της ιστορικής τεκμηρίωσης της εποχής του Ιστράτι, που εστιάζει από τη μια στον αστικό κοσμοπολιτισμό των παραδουνάβιων περιοχών και από την άλλη στην κοινωνική ηθογράφηση της ζωής των προλετάριων σε αγρούς, εργοστάσια, λιμάνια ή σιταποθήκες, ο Ακρίβος βάζει να συγκατοικήσουν περίτεχνα η μυθοπλασία, η βιογράφηση που δεν εκπίπτει σε βιογραφισμό, οι αναφορές σε όρους και νόρμες της λογοτεχνικής θεωρίας και πρακτικής.

googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_m1'); });

Ο Ιστράτι ψυχογραφείται με κριτήρια ασφαλούς εγκυρότητας, αφού η υπαρξιακή ταύτισή του με την αγωνία για το μέλλον του κόσμου εμφανίζεται ως μια μεγάλη χοάνη που μέσα της συμπλέουν το πολυκύμαντο οδοιπορικό του προς την αυτογνωσία, η βασανιστική του έγνοια για την καλλιτεχνική ποιότητα των γραπτών του, καθώς και η επώδυνη πάλη του για τη διαφυγή από το ύπουλο δόκανο της ψυχικής κατάρρευσης. Πασχίζει να ακουμπήσει στη στήριξη ενός ανθρώπου που θα πίστευε στην αξία των γραπτών του και στη δυνατότητά του να εγγραφεί στο «μητρώο» των ευρωπαίων λογοτεχνών. Αγωνιά να βρει ένα κοσμοθεωρητικό μοντέλο σκέψης, μια ιδεολογική σύλληψη του τρόπου της κοινωνικής οργάνωσης που θα κρατήσει ζωντανή την πίστη του στη δυνατότητα του κόσμου να βαδίσει στον δρόμο της κοινωνικής προόδου. Και αυτή η άσβεστη μέριμνα θα πλαισιωθεί από την ευεργετική συνάντηση με τον Ρωσοεβραίο Ζοζουέ Γεουντά, από την επιρροή που άσκησε στην προσωπική και συγγραφική του διαμόρφωση ο μέντοράς του ουμανιστής και υπέρμαχος της ειρήνης Ρομέν Ρολάν, που τον ενεθάρρυνε να γράφει, και από την πνευματική και ιδεολογική του συμπόρευση με τον Νίκο Καζαντζάκη, μια συμπόρευση που απλώνεται σε ικανό αριθμό σελίδων.

googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_middle_2'); });

Η γνωριμία με τον Καζαντζάκη το 1927 στη Ρωσία, στους εορτασμούς για τα δεκάχρονα της Οκτωβριανής Επανάστασης, υπήρξε κρίσιμος παράγοντας για την πνευματική του εξέλιξη. Η επίσκεψη στη Ρωσία συμπίπτει με τη μετοικεσία του Παναΐτ Ιστράτι από τον στριμωγμένο ανέστιο βίο στην οργανωμένη ζωή ενός συγγραφέα που έχει κατακτήσει την αναγνώριση και διακηρύσσει με παρρησία τα σοσιαλιστικά ιδεώδη. Και προχωρεί ακόμη παραπέρα, αφού είναι έτοιμος να εγκαταλείψει την αστική Δύση και να συνεχίσει τη συγγραφική του πορεία στη μητρόπολη του προλεταριακού διεθνισμού, όπου γνωρίζεται με ιερά τέρατα της λογοτεχνίας, όπως τον Γκόρκι και τον Μαγιακόφσκι. Ο θυελλώδης, ωστόσο, ενθουσιασμός για τον θρίαμβο της κοινής προλεταριακής υπόθεσης και τη «δημιουργία του νέου ανθρώπου» θα διαψευστεί στη συνείδηση του Παναΐτ Ιστράτι λόγω της «υπόθεσης Ρουσακώφ» (πεθερού του Βικτόρ Σερζ). Τότε ο Ιστράτι θα υποστεί τις συνέπειες της κριτικής του προς το «αλάθητο» της κομματικής γραφειοκρατίας. Ο ηττημένος αρχικός ενθουσιασμός του συνοψιζόταν σε αυτό που ο ίδιος είχε γράψει στο βιβλίο Προς την άλλη φλόγα: «Νικημένοι είναι όλοι οι άνθρωποι που βρίσκονται προς το τέλος της ζωής τους σε συναισθηματική ασυμφωνία με τους καλύτερους από τους ομοϊδεάτες τους. Είμαι ένας από αυτούς». Πολιτικά απομονωμένος, ο εμιγκρές του επαναστατικού ιδεώδους θα καταγραφεί στην Ιστορία ως «Φίλος των ονειροπόλων και των ηττημένων», έχοντας δεχτεί άδικες επιθέσεις από τους ευρωπαίους ομοτέχνους του.

googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_middle_3'); });

Στη γραφή του συγγραφέα της Κυρά Κυραλίνας η λογοτεχνική κριτική εξήρε την ακατέργαστη λαϊκότροπη γλώσσα, τη γνησιότητα του βιώματος, τον ανθρωπισμό, την εξύμνηση της φιλίας, τη λυρική ονειροπόληση, την απολαυστική πλοκή, την αξιοποίηση της λαϊκής προφορικής παράδοσης των Βαλκανίων. Θεωρώ, ωστόσο, ότι η περίπτωση του Παναΐτ Ιστράτι συνιστά έκτυπο φανέρωμα μιας συγγραφικής συνείδησης που επέδειξε ισόβια συνέπεια στη βιωματική παρακολούθηση του αδιάσπαστου ζεύγους Ζωής – Τέχνης, αρνούμενη «να πνίξει στο λαρύγγι της τα ίδια της τα τραγούδια». Και αυτό το βιοθεωρητικό απόσταγμα της λογοτεχνικής υπόστασης του Παναΐτ Ιστράτι ξεδιπλώνει αισθαντικά και δομημένα ο Κώστας Ακρίβος στο νέο του βιβλίο.

googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_m2'); });

Ο Θεοδόσης Ν. Νικολαΐδης είναι δρ Νεοελληνικής Φιλολογίας στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης

Απόσπασμα «Στο παζάρι της Τιφλίδας»

Το βράδυ οι δύο φίλοι θα αποκοπούν από την υπόλοιπη παρέα και ο Καζαντζάκης θα οδηγήσει τον Ιστράτι σ’ ένα υπόγειο, εκεί όπου θα γευτούν το θεϊκό κρασί της Αρμενίας. Νωρίς το πρωί της άλλης μέρας πηγαίνουν στο παζάρι της Τιφλίδας. Σε μια τσαϊνάγια πίνουν αρωματικό τσάι, ανάβουν ναργιλέδες με περσικό τουμπεκί και πιάνουν ξανά την κουβέντα. Ο κόσμος τούς φαίνεται καλός, η Τιφλίδα παράδεισος, η καρδιά τους αλαφρωμένη από κάθε έγνοια και στενοχώρια. Έξω από την τζαμαρία βλέπουν στο απέναντι βουνό τον ήλιο να ανεβαίνει και την ίδια ώρα τρεις μουσουλμάνοι γονατίζουν πάνω σε μια ψάθα, σηκώνουν τα λιγνά τους μπράτσα στον ουρανό και στρέφουν τα ρυτιδιασμένα πρόσωπα κατά τη Μέκκα.

Κάποια μέρα φτάνουν επιτέλους στη Μαύρη Θάλασσα. Άλλος καιρός εδώ: ηλιόλουστα ακρογιάλια και κύματα που ταξιδεύουν προς τον νότο. Οι υπόλοιποι καλεσμένοι μαζεύουν κοχύλια και κυλιούνται στην άμμο. Ο Ιστράτι αγκαλιάζει σφιχτά τον φίλο, τον αδερφό του. «Θα με πνίξεις!» του φωνάζει ο Καζαντζάκης. «Είσαι διάολος, μωρέ, είσαι διάολος και μ’ αρέσεις!» του αποκρίνεται εκείνος.

Στην επιστροφή, ο συνεχής απομονωτισμός τους παρεξηγείται από τους άλλους συνταξιδιώτες. Λίγο τους νοιάζει, αν και ανάμεσα σ’ αυτή την ετερόκλητη ομάδα βρίσκεται κάποιος που έχει κερδίσιε τη συμπάθειά τους. Δεν είναι άλλος από τον Γερμανό συγγραφέα Άρθουρ Χόλιτσερ. Θα πει για αυτόν ο Ιστράτι: «Εξόν από τον θαυμάσιο συγγραφέα Αρθούρο Χόλιτσερ όταν διασχίσαμε τον Καύκασο, οι υπόλοιποι αποτελούσαν έναν συρφετό μέτριας ποιότητας κερδοσκόπων της περίστασης». Αλλά και ο Καζαντζάκης έχει εντυπωσιαστεί από την προσωπικότητά του: «Ο Χόλιτσερ διηγείται τα ταξίδια του στην Ασία, τη συνάντησή του με το θεατρίνο φλύαρο Ταγκόρ, περιστοιχισμένο από αρώματα και γυναίκες· πώς είδε τον ασκητή και λίγομίλητο Γκάντη κι έπειτα πώς χάρηκε στην Κίνα τον σκοτεινό αναβρασμό της αφυπνιζόμενης κινέζικης μερμηγκιάς». Και ενώ για τον Ιστράτι οι άνθρωποι της Γκεπεσύ θα γράψουν στην έκθεσή τους: «Στο ταξίδι κράτησε πολύ σωστή στάση. Έκανε συζητήσεις με άλλα μέλη της αντιπροσωπείας, υποστηρίζοντας αποφασιστικά το έργο της σοβιετικής εξουσίας και του κόμματος», για τον Χόλιτσερ η κρίση τους ήταν σκληρή, παρόλο που ήξεραν τον σοβαρό ρόλο που θα μπορούσε να διαδραματίσει στον τομέα των πολιτιστικών σχέσεων ΕΣΣΔ – Γερμανία…

Από το ταξίδι στον Καύκασο γυρίζουν ξαναμμένοι μα και προβληματισμένοι. Μπορεί να είδαν καινούργιους τόπους, όμως δεν είδαν εκείνους τους ανθρώπους που θα ‘θελαν να δουν. Παραληρούσε ο κόσμος σε κάθε υποδοχή της αντιπροσωπείας, όμως πού βρίσκονταν οι χωρικοί και η εργατιά, με τους οποίους ήθελαν να συναντηθούν, να ακούσουν αδιαμεσολάβητα τα νέα τους, να τους σφίξουν το χέρι; Παίνρουν τώρα την απόφαση να φύγουν από τη Ρωσία και να πάνε σε άλλες χώρες για να κηρύξουν την πίστη τους στην αγνή ιδέα του μπολσεβικισμού. Ποιος μπορεί να είναι αυτός ο προορισμός; Με ένα στόμα και οι δύο συμφωνούν: η Ελλάδα.

(Από το 4ο κεφάλαιο, όπου περιγράφεται το ταξίδι Ιστράτι και Καζαντζάκη το 1927)

Τι είναι τελικά τα ελληνικά πανεπιστήμια; Φωτεινοί φάροι εκπαίδευσης ή μήπως δημόσιες τουαλέτες όπου ο κάθε περαστικός μπορεί να αφήσει την ακαθαρσία του; Είναι ιδρύματα όπου προετοιμάζουν τους αυριανούς επιστήμονες που θα προχωρήσουν μπροστά τη χώρα ή ξέφραγα αμπέλια, σκουπιδοτενεκέδες, χωματερές ή και στρατόπεδα εκπαίδευσης πολεμιστών;

Γιατί για σιγά. Ελευθερία – ελευθερία, αλλά όχι ασυδοσία, όπου ο καθένας μπορεί να κάνει ό,τι γουστάρει. Να μπει να σπάσει, να καταστρέψει, να απειλήσει, να δείρει, να σακατέψει ανθρώπους επειδή μπορεί και επειδή έτσι του αρέσει!

Βρίσκουν και τα κάνουν αυτοί οι ασύδοτοι μάγκες, που πριν από λίγες μέρες μπήκαν στην Πανεπιστημιούπολη του Ζωγράφου και χτύπησαν την υπάλληλο του κυλικείου επειδή… δεν ήθελε να κολλήσουν αφίσες σε έναν χώρο που μόλις είχε καθαρίσει.

googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_m1'); });

Εχουν γίνει κατά καιρούς απίστευτα πράγματα που ξεπερνούν ακόμα και τη φαντασία του… Στίβεν Σπίλμπεργκ! Πριν από λίγα χρόνια, στην πολυτεχνική σχολή της Ξάνθης, έχτισαν με τούβλα και τσιμέντο την πόρτα του πρύτανη! Εχουν κρατήσει… αιχμαλώτους καθηγητές και πρυτάνεις. Αλλους τους έχουν ξυλοκοπήσει! Πόσες και πόσες φορές δεν είχαμε το φαινόμενο να μπαίνουν εισβολείς και να καταστρέφουν τα πάντα, αμφιθέατρα, υπολογιστές, τα πάντα;

Πριν από μερικές μέρες χτύπησαν βάναυσα υποψήφιο διδάκτορα και τον έστειλαν στο νοσοκομείο με τραύματα στο κεφάλι και το πρόσωπο με όπλο έναν πυροσβεστήρα!

Εχει γίνει φάρσα η φύλαξη των πανεπιστημίων και η πανεπιστημιακή αστυνομία. Το… αμπέλι παραμένει ξέφραγο κι ίσως έγινε ακόμα χειρότερο, παρότι καταργήθηκε το περίφημο άσυλο. Κι υπάρχει μία και μοναδική ερώτηση και μάλιστα απλή: πρέπει να θρηνήσουμε νεκρό για να ληφθούν μέτρα προστασίας; Πρέπει να εμπλακούν η… Χαμάς και οι Χούθι για να γίνει κατανοητό ότι κάποια στιγμή επιτέλους πρέπει να αλλάξουν όλα; Οτι δεν μπορεί να μπαίνουν κουκουλοφόροι, ροπαλοφόροι, εωσφόροι και να σκορπάνε τον πανικό επειδή… έτσι;

googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_middle_2'); });

googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_m2'); });

Ποιος θα τολμούσε σε πανεπιστήμιο του εξωτερικού – για σοβαρά κράτη

μιλάμε – όχι να σπάσει και να δείρει και να τρομοκρατήσει, αλλά ακόμα και να κάνει μια μολυβιά στον τοίχο! Θα τον είχαν τυλίξει σε μια κόλλα χαρτί και θα τον παρέδιδαν στη δικαιοσύνη με συνοπτικές διαδικασίες. Α, και κάτι σοβαρό: με την απολύτως σύμφωνη γνώμη όλων των κομμάτων! Κι αυτό έχει τη σημασία του. Γιατί εδώ μια τέτοια σύμπλευση είναι αδύνατη. Γιατί ακόμα κάποιοι όλους αυτούς τους χαϊδεύουν «γιατί πρέπει να είναι απολύτως ελεύθερη η διακίνηση των ιδεών». Αλήθεια τώρα;

Κι είναι και το άλλο. Εδώ τα πανεπιστήμια, μέσα και έξω, θυμίζουν… μάντρες γηπέδων και μάλιστα μικρών κατηγοριών. Κι ίσως αυτό είναι το λιγότερο μπροστά στα υπόλοιπα.

Τι ελευθερία είναι αυτή ώστε να μπορεί μια δράκα ανθρώπων να διαλύει τα πάντα;

Χιλιάδες φοιτητές, δεκάδες χιλιάδες, δίνουν αγώνα ζωής για να μπουν στο πανεπιστήμιο, με τις οικογένειές τους να φτύνουν αίμα για να τα καταφέρουν. Αλλά αν μια ομάδα κάποιων αποφασίσει ότι η σχολή είναι υπό κατάληψη, δεν μπορούν να κάνουν μάθημα! Χάνονται ολόκληρα εξάμηνα επειδή πολύ απλά δεν γίνονται μαθήματα, άρα δεν μπορούν να γίνουν και εξετάσεις. Και επ’ αυτού έχει παρατηρηθεί το φαινόμενο κάποιοι φοιτητές που περίμεναν να πάρουν πτυχίο για να ξεκινήσουν μεταπτυχιακά στο εξωτερικό, να μην μπορούν να πάνε.

Αυτή είναι η – φρικτή – εικόνα, για την οποία το κράτος διαχρονικά έχει αποτύχει παταγωδώς όχι να λύσει, έστω να βελτιώσει.

Κι όσο δεν λαμβάνονται σοβαρά μέτρα, η κατάσταση θα γίνεται διαρκώς χειρότερη. Μέχρι να θρηνήσουμε κάποιον νεκρό από τις επισκέψεις κουκουλοφόρων – ροπαλοφόρων.

Στα χρόνια του ευρύτερου αναθεωρητισμού που ζούμε έχει ιδιαίτερη σημασία η στάση εναντίον της ουσίας του δημόσιου τομέα που υιοθετούν οι εκφραστές της λεγόμενης ριζοσπαστικής ή νέας Δεξιάς. Με επικεφαλής τον αμερικανό πρόεδρο Ντόναλντ Τραμπ παντού, σε όλο τον κόσμο, τα κόμματα του αναθεωρητισμού εκφράζουν μια έντονη επιθετικότητα κατά της ψυχής του σύγχρονου κράτους, που είναι η δημόσια γραφειοκρατία. Οχι βέβαια με την έννοια των νεοφιλελεύθερων οπαδών του λιγότερου δημόσιου τομέα. Αλλά με την αντίληψη της πολεμικής κατά των όποιων «φωτισμένων ειδικών» που εκφράζουν την καινούργια τάξη των μάνατζερ που διαφεντεύει από κρίσιμες θέσεις τις διάφορες εθνικές και διεθνείς πολιτικές χωρίς να είναι εκλεγμένη και να έχει έτσι λαϊκή νομιμοποίηση.

Ο στόχος, που είναι η αποδόμηση του γενικότερου κρατικού τομέα, επιχειρείται να γίνει μέσα από επιθέσεις κατά των κοινωνικών ελίτ που ελέγχουν τους εξουσιαστικούς μηχανισμούς του κράτους και εμφανίζονται αντίθετες προς τον απλό λαό και τις αξίες και τα συμφέροντά του. Μια εξαιρετική ανάλυση αυτών των τάσεων και επιδιώξεων βρίσκει κανείς στο πρόσφατο βιβλίο των Russell Muirhead και Nancy Rosenblum, «Ungoverning: The Attack on the Administrative State and the Politics if Chaos» (Princeton, 2025). H επιτηδευμένη προσπάθεια να απαξιωθεί και να αποσυντεθεί η δυνατότητα του δημόσιου τομέα να ασκήσει τα καθήκοντά του αποτελεί για κάποιες κυβερνήσεις και κόμματα πολιτικό στόχο και όραμα. Προϋπόθεση για τη λειτουργία της Δημοκρατίας είναι μια κυβέρνηση που να μπορεί να διοικεί. Και για να το πετύχει αυτό εκ των πραγμάτων χρειάζεται έναν γραφειοκρατικό μηχανισμό. Χωρίς αυτόν δεν υπάρχει κυβερνητική δυνατότητα και η ολίσθηση στο χάος είναι αναπόφευκτη. Το «Ungoverning» περιγράφει τις αντιδραστικές κινήσεις που επιδιώκουν ακριβώς την αποσύνθεση του διοικητικού κράτους. Πετυχαίνοντας, δεν καταλήγουν σε εκπλήρωση πολιτικών στόχων αλλά σε αδιέξοδα που προκαλούν πιθανότατα τη βία.

Πολλές δημοκρατικές λειτουργίες που για πολλούς πολίτες θεωρούνταν για γενεές ολόκληρες δεδομένες, όπως οι τακτικές και τίμιες εκλογές, η προστασία της δημόσιας υγείας, κάποιες βασικές κρατικές λειτουργίες στην παιδεία, την καθαριότητα, την αστυνόμευση, την προστασία των ατομικών δικαιωμάτων κ.ά., θα βρεθούν στο κενό και οι κοινωνίες θα κατρακυλήσουν σε ένα επίπεδο πλήρους αδράνειας και χάους. Θύμα ουσιαστικά θα είναι η δημοκρατία που εφόσον δεν αποδίδει θα εγκαταλειφθεί από τους λαούς. Με βάση αυτό το δεδομένο, οι πολίτες οφείλουν να βρίσκονται σε εγρήγορση με στόχο την υπεράσπιση αρχών με τις οποίες έχουν μεγαλώσει και θέλουν να ζουν μαζί τους. Πέρα από κόμματα και ιδεολογικές επιλογές…

Τραυματισμένος ανασύρθηκε 32χρονος αναρριχητής μετά την πτώση του σε βάραθρο στον Άγιο Κωνσταντίνο στη Λαυρεωτικής από στελέχη της 1ης Ε.Μ.Α.Κ.

Το βίντεο που έδωσε στη δημοσιότητα ο Πυροσβεστική κόβει την ανάσα με την δραματική επιχείρηση διάσωσης.

googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_m1'); });

Τραυματισμένος ανασύρθηκε ο 32χρονος μετά την πτώση του σε βάραθρο τον Άγιο Κωνσταντίνο Λαυρεωτικής από στελέχη της 1ης Ε.Μ.Α.Κ. pic.twitter.com/BTc3ahX6Xo

googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_m1'); });

— Πυροσβεστικό Σώμα (@pyrosvestiki) May 10, 2025

googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_m2'); });

Ο 32χρονος κατά τη διάρκεια της αναρρίχησης έχασε την ισορροπία του και έπεσε αρκετά μέτρα με συνέπεια να ακινητοποιηθεί τραυματισμένος στη μέση του γκρεμού.

googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_m2'); });

Στο σημείο έσπευσαν δυνάμεις της Πυροσβεστικής, της ΕΜΑΚ και εθελοντές.

Με ειδικό εξοπλισμό στήθηκε επιχείρηση προσέγγισης του 32χρονου και ανάσυρσης από τον γκρεμό.

Τραυματισμένος αλλά εκτός κινδύνου μεταφέρθηκε στο νοσοκομείο όπου και νοσηλεύεται.

Σε κρίσιμη κατάσταση στη ΜΕΘ του Βενιζελείου Νοσοκομείου Ηρακλείου νοσηλεύεται ένας 48χρονος Βρετανός τουρίστας, ο οποίος τραυματίστηκε σοβαρά μετά τη πτώση τμήματος τζαμαρίας μπαλκονιού τρίτου ορόφου σπιτιού στην παραλιακή της Χερσονήσου.

Ο άτυχος άνδρας διέσχιζε πεζός μαζί με τη σύζυγό του τον πολυσύχναστο δρόμο, με τον ίδιο να τραυματίζεται σοβαρά στο κεφάλι και στο σώμα. Στην τουριστική περιοχή επικράτησε έντονη αναστάτωση, με τους εργαζόμενους να σπεύδουν στο σημείο προκειμένου να τον βοηθήσουν

Σοκάρουν οι εικόνες

Οι εικόνες που κατέγραψε η κάμερα κόβουν την ανάσα. Στο πλάνο διακρίνεται το ακριβές σημείο όπου αποκολλήθηκε τμήμα γυάλινης επιφάνειας από μπαλκόνι τρίτου ορόφου διαμερίσματος, καταλήγοντας πάνω σε 49χρονο Βρετανό τουρίστα που περνούσε πεζός από τον πολυσύχναστο δρόμο.

googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_m1'); }); googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_m1'); });

Ο εκκωφαντικός θόρυβος και ο πανικός που ακολούθησε, προκάλεσαν σοκ σε τουρίστες και εργαζόμενους της περιοχής.

Το βαρύ αντικείμενο τραυμάτισε σοβαρά στο κεφάλι και στο σώμα τον Βρετανό τουρίστα, ο οποίος μεταφέρθηκε στο Βενιζέλειο, όπου υποβλήθηκε σε δύο χειρουργικές επεμβάσεις, μία αφαίρεση σπλήνας και μία νευροχειρουργική για πολλαπλά κατάγματα στο κρανίο, με τον ίδιο να νοσηλεύεται σε κρίσιμη κατάσταση στη ΜΕΘ του νοσοκομείου.

Ισχυροί άνεμοι

Σύμφωνα με πληροφορίες, το περιστατικό σημειώθηκε υπό συνθήκες ισχυρών ανέμων που έπνεαν στην ευρύτερη περιοχή, ενώ το διαμέρισμα από το οποίο αποκολλήθηκε η γυάλινη επιφάνεια μπαλκονιού ανήκει σε κάτοικο εξωτερικού, ενώ προανάκριση διενεργεί το αρμόδιο αστυνομικό τμήμα.

Την πρόθεση της Ρωσίας να εξετάσει το αίτημα για κατάπαυση του πυρός στην Ουκρανία για 30 ημέρες ανακοίνωσε ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου, Ντμίτρι Πεσκόφ.

Όπως τόνισε ο Ρώσος αξιωματούχος, η Μόσχα έχει τη δική της θέση για το ζήτημα, υπογραμμίζοντας ότι δεν θα υποκύψει στις πιέσεις της Δύσης για το ζήτημα του πολέμου στην Ουκρανία.

«Πρέπει να το εξετάσουμε, πρόκειται για μια νέα εξέλιξη», είπε ο Πεσκόφ μιλώντας στο αμερικανικό τηλεοπτικό δίκτυο CNN. «Αλλά, να προσπαθούν να μας ασκήσουν πιέσεις είναι εντελώς μάταιο», πρόσθεσε.

googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_m1'); }); googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_m1'); }); Το «τελεσίγραφο» της Δύσης

Υπενθυμίζεται ότι οι μεγάλες ευρωπαϊκές δυνάμεις στήριξαν την πρόταση για άνευ όρων 30ήμερη κατάπαυση του πυρός στην Ουκρανία, με τη σύμφωνη γνώμη και του προέδρου των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ και απείλησαν τη Ρωσία με «τεράστιες» νέες κυρώσεις.

Ειδικότερα, η Ουκρανία και οι κυριότεροι Ευρωπαίοι σύμμαχοί της, σε συνεννόηση με τις ΗΠΑ, απηύθυναν σήμερα «τελεσίγραφο» στη Ρωσία, καλώντας την να αποδεχτεί την «πλήρη και άνευ όρων» κατάπαυση του πυρός, διάρκειας 30 ημερών, αρχής γενομένης από τη Δευτέρα 12 Μαΐου, απειλώντας ότι σε αντίθετη περίπτωση θα προχωρήσουν σε «μαζικές κυρώσεις».

googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_m2'); }); googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_m2'); });

Η ανακοίνωση αυτή έγινε κατά την επίσκεψη που πραγματοποίησαν το Σάββατο στο Κίεβο οι ηγέτες της Γαλλίας Εμανουέλ Μακρόν, της Γερμανίας Φρίντριχ Μερτς, της Βρετανίας Κιρ Στάρμερ και της Πολωνίας Ντόναλντ Τουσκ, οι οποίοι δήλωσαν ότι έχουν εξασφαλίσει την υποστήριξη του Αμερικανού προέδρου Ντόναλντ Τραμπ – σε μια σπάνια επίδειξης ενότητας από τη Δύση.

googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_middle_2'); });

googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_middle_2'); }); Η «απάντηση» Πεσκόφ

Χωρίς να απαντήσει ευθέως στην πρόταση, ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου Ντμίτρι Πεσκόφ εξέφρασε τη λύπη του, μιλώντας σε δημοσιογράφους, για τη «συγκρουσιακή» στάση που τηρούν οι Ευρωπαίοι απέναντι στη Ρωσία. «Ακούμε αντιφατικές δηλώσεις εκ μέρους της Ευρώπης. Γενικά, επικεντρώνονται στην αντιπαράθεση παρά στις προσπάθειες αποκατάστασης των σχέσεών μας, με τον έναν ή τον άλλο τρόπο», είπε.

Αξίζει να σημειωθεί ότι η πρόταση εκεχειρίας 30 ημερών έχει διατυπωθεί πολλές φορές από την Ουκρανία τις τελευταίες εβδομάδες, αλλά είχε απορριφθεί από τη Ρωσία, η οποία θέλει πρώτα να εξασφαλίσει κάποιες δεσμεύσεις για τα δικά της αιτήματα, όπως να σταματήσουν οι παραδόσεις όπλων στο Κίεβο.

Τι λένε οι Ευρωπαίοι

Σύμφωνα με τον Γάλλο πρόεδρο, περίπου 20 χώρες μέλη του «συνασπισμού των προθύμων» που στηρίζουν την Ουκρανία και συμμετείχαν σήμερα στην τηλεδιάσκεψη με τους ηγέτες που είχαν συγκεντρωθεί στο Κίεβο, μαζί με τον Ουκρανό πρόεδρο Βολοντίμιρ Ζελένσκι, «αποφάσισαν να στηρίξουν την εκεχειρία» των 30 ημερών, υπό την επίβλεψη κυρίως των ΗΠΑ, αλλά στην οποία «θα συμβάλλουν όλοι οι Ευρωπαίοι».

googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_middle_3'); });

googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_middle_3'); });

Εάν η Ρωσία αρνηθεί την εκεχειρία ή την δεχτεί και στη συνέχεια την παραβιάσει «συμφωνήσαμε ότι θα προετοιμαστούν μαζικές κυρώσεις εκ μέρους των Ευρωπαίων και των Αμερικανών», πρόσθεσε.

Ο Βρετανός πρωθυπουργός Κιρ Στάρμερ επιβεβαίωσε ότι η πρόταση στηρίζεται πλήρως από τις ΗΠΑ.

Ο Μερτς από την πλευρά του είπε ότι θα συνεχιστεί η βοήθεια προς το Κίεβο εάν δεν υπάρξει κάποια αντίδραση από το Κρεμλίνο και εκτίμησε ότι ο πόλεμος στην Ουκρανία έχει ως στόχο «να καταστρέψει ολόκληρη την ευρωπαϊκή πολιτική τάξη».

Ο Ζελένσκι και οι τέσσερις Ευρωπαίοι ηγέτες τηλεφώνησαν στον Ντόναλντ Τραμπ για να τον ενημερώσουν για το αποτέλεσμα των συνομιλιών τους. Στις φωτογραφίες που δόθηκαν στη δημοσιότητα, οι πέντε πρόεδροι και πρωθυπουργοί κάθονται γύρω από ένα χαμηλό τραπεζάκι στο ουκρανικό προεδρικό μέγαρο και ένα κινητό τηλέφωνο είναι ανοιχτό μπροστά τους. Ένας από τους αξιωματούχους που ήταν παρόντες στην αίθουσα είπε ότι χρησιμοποίησαν το κινητό τηλέφωνο του Μακρόν για την κλήση αυτή.

Η επίσκεψη των «τεσσάρων» στο Κίεβο ήταν επίσης μια συμβολική απάντηση στις εκδηλώσεις που οργάνωσε η Ρωσία τις προηγούμενες ημέρες για την επέτειο των 80 ετών από το τέλος του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, με την παρουσία περίπου 20 ξένων ηγετών, μεταξύ των οποίων ήταν και ο Κινέζος πρόεδρος Σι Τζινπίνγκ.

Το αίτημα της Ρωσίας

Μιλώντας στο αμερικανικό τηλεοπτικό δίκτυο ABC ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου, Ντμίτρι Πεσκόφ είπε ότι πριν από την εκεχειρία θα πρέπει να σταματήσουν οι παραδόσεις όπλων από τη Δύση στην Ουκρανία.

Όπως τόνισε ο Πεσκόφ, σε διαφορετική περίπτωση το Κίεβο θα αποκτήσει «ένα πλεονέκτημα» τη στιγμή που «οι ρωσικές δυνάμεις προελαύνουν σταθερά» στο μέτωπο.

Από την πλευρά του, ο Εμανουέλ Μακρόν σχολίασε ότι πρόκειται για έναν «ελιγμό αναβολής» εκ μέρους της Μόσχας.

Η προηγούμενη προσπάθεια

Η Ρωσία είχε κηρύξει μονομερώς τριήμερη εκεχειρία, η οποία θα λήξει απόψε τα μεσάνυχτα. Η Ουκρανία δεν ανέφερε κανένα πυραυλικό πλήγμα στις πόλεις της από την έναρξη αυτής της εκεχειρίας, όμως κατηγόρησε τη Ρωσία για εκατοντάδες παραβιάσεις στη γραμμή του μετώπου.

Εξάλλου, η αμερικανική πρεσβεία στο Κίεβο προειδοποίησε ότι υπάρχει ενδεχόμενο για μια σημαντική «αεροπορική επίθεση» της Ρωσίας τις επόμενες ημέρες. Ουκρανικά μέσα ενημέρωσης μετέδιδαν σήμερα ότι η Ρωσία ενημέρωσε ότι κλείνει τον εναέριο χώρο πάνω από τη στρατιωτική βάση που χρησιμοποιήθηκε το 2024 για την εκτόξευση του πυραύλου τελευταίας γενιάς Ορέσνικ, ένδειξη ότι ενδέχεται να σχεδιάζει ένα νέο βαλλιστικό πλήγμα.

«Ελάτε να γίνει το Κίνημα της αλλαγής, της εθνικής αναγέννησης και του ελληνικού ονείρου»,  τόνισε ο Στέφανος Κασσελάκης κατά την ομιλία του στο Ολυμπιακό Κέντρο Πυγμαχίας Περιστερίου «Γιώργος Στεφανόπουλος» στο Περιστέρι που διεξάγεται το ιδρυτικό συνέδριο του Κινήματος Δημοκρατίας.

«Τα βέλη ήταν στην πλάτη μου από την πρώτη μέρα. Με δύο διασπάσεις όμως παρέδωσα εκείνο το κόμμα στο 15%», επισήμανε ο κ. Κασσελάκης, μεταξύ άλλων, για τον ΣΥΡΙΖΑ – ΠΣ, ασκώντας σκληρή κριτική στην Κουμουνδούρου.

Αναφέρθηκε στο μαύρο χρήμα στην πολιτική ζωή, χαρακτηρίζοντάς το ως κατάρα του ελληνικού πολιτικού συστήματος. «Όσο οι πολιτικοί αλώνεται από αυτό δεν θα υπάρχουν στην Ελλάδα ανεξάρτητα κόμματα. Δεν θα λερώσω τα χέρια μου ποτέ. Και αν αυτό προαπαιτούμενο για την επιτυχία ενός κόμματος στην Ελλάδα, τότε προτιμώ να είμαι ιδιώτης παρά αρχηγός κόμματος στην Ελλάδα. Η χώρα δεν έχει ανάγκη άλλο ένα κόμμα – καρτέλ. Το Κίνημα Δημοκρατίας είναι το κόμμα του λευκού χρήματος. Όλα διάφανα. Όλα από τις συνδρομές, τις δωρεές, τις κάρτες των μελών. Δεν χρωστάμε σε κανέναν, δεν μας κρατάει κανείς. Το Κίνημα Δημοκρατίας είναι και το κόμμα της ψηφιακής δημοκρατίας. Εσείς ψηφίσατε από το όνομα και το λογότυπο μέχρι το καταστατικό, άρθρο-άρθρο, την ευρωπαϊκή οικογένεια που ανήκουμε», υπογράμμισε χαρακτηριστικά.

googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_m1'); }); googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_m1'); });

«Δεν δικάστηκα για το πόθεν έσχες μου, που είναι κρυστάλλινο και διάφανο», συμπλήρωσε, τονίζοντας πως «η αλήθεια είναι ότι η ελληνική κυβέρνηση ψήφισε το δικαίωμα του εκλέγεσθαι στους απόδημους διατηρώντας τον νόμο ότι οι εκλεγμένοι πολιτικοί δεν πρέπει να έχουν εταιρείες στο εξωτερικό. Για αυτό όμως που για τους Έλληνες είναι εξωτερικό, για εμάς τους απόδημους είναι η χώρα που ζήσαμε, επιχειρήσαμε, πετύχαμε», τόνισε σχετικά με την καταδίκη του για συμμετοχή σε εταιρείες στην αλλοδαπή.

Προανήγγειλε μέτωπο δικαιοσύνης

Ανέφερε ότι μετά από συζητήσεις με την πρόεδρο της Πλεύσης Ελευθερίας Ζωή Κωνσταντοπούλου, υιοθετήθηκαν κατηγορητήρια που έχει ετοιμάσει το Κίνημα Δημοκρατίας για την υπόθεση των Τεμπών. «Θα δουλέψουμε μαζί τις αμέσως ερχόμενες μέρες για να τα εμπλουτίσουμε και για να θέσουμε προ των ευθυνών τους όλους τους άλλους βουλευτές που επικαλούνται το αίτημα για Δικαίωση. Χρειαζόμαστε 30 βουλευτές που θα τιμήσουν τον όρκο τους και θα στείλουν σε προανακριτική όλα τα πολιτικά πρόσωπα, για όλες τις πράξεις – και φυσικά τον πρωθυπουργό τον ίδιο, όπως απαιτούν οι οικογένειες των θυμάτων», υπογράμμισε.

googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_middle_2'); });

googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_middle_2'); });

Συμπλήρωσε ότι «μαζί με τη Ζωή κι όλους εσάς θα γίνουμε ο δημοκρατικός τους εφιάλτης. Ενώνουμε τις φωνές μας με τη κραυγή για δικαιοσύνη από τους συγγενείς και τα πολλά εκατομμύρια των Ελλήνων που βγήκαν στους δρόμους και το απαίτησαν. Γιατί εμείς δεν είμαστε όμηροι της καρέκλας, αλλά διάκονοι του λαού».

googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_m2'); }); googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_m2'); });

«Φτιάχνουμε μαζί, εντός και εκτός κοινοβουλίου, ένα μέτωπο δικαιοσύνης που θα είστε εσείς, το Κίνημα Δημοκρατίας στον αγώνα αυτό, μαζί με εκατοντάδες χιλιάδες Έλληνες πολίτες. Η Ελλάδα μπορεί καλύτερα. Η Ελλάδα δικαιούται ένα καλύτερο μέλλον», πρόσθεσε ο κ. Κασσελάκης.

«Πάμε μπροστά ως Κίνημα Δημοκρατίας να φτιάξουμε ένα νέο ξεκίνημα για όλους τους Έλληνες. Πάρτε το Κίνημα στα χέρια σας. Πάρτε τη χώρα στα χέρια σας. Στείλτε τη διαπλοκή σπίτι της. Ελάτε να γίνει το Κίνημα της αλλαγής, της εθνικής αναγέννησης και του ελληνικού ονείρου», κατέληξε στην ομιλία του ο πρόεδρος του Κινήματος Δημοκρατίας.

Αρχικά στο βήμα ανέβηκε η αγωνίστρια του Πολυτεχνείου Μέλπω Λακατσά. Τόνισε μεταξύ άλλων πως «το Κίνημα κατάφερε να απλωθεί και σε Ελλάδα και σε εξωτερικό».

Το συνέδριο βρίσκεται σε εξέλιξη με χαιρετισμούς ξένων ευρωβουλευτών και αντιπροσώπων ξένων κομμάτων, όπως και αντιπροσώπων κομμάτων της χώρας. Οι εργασίες του συνεδρίου θα ολοκληρωθούν το απόγευμα της Κυριακής.

Όσα είπε ο Στέφανος Κασσελάκης:

Ελεύθεροι με την επιβολή περιοριστικών όρων αφέθηκαν, μετά τις απολογίες τους στον 1ο τακτικό ανακριτή Θεσσαλονίκης, οι 13 ανήλικοι που κατηγορούνται για την υπόθεση της εγκληματικής συμμορίας, η οποία φέρεται να δρούσε υπό τον μανδύα ακροδεξιάς συλλογικότητας, με την ονομασία «Εθνικιστική Νεολαία Θεσσαλονίκης».

Την ίδια ποινική μεταχείριση επιφύλασσαν ανακριτής και εισαγγελέας, με την ομόφωνη απόφασή τους, σε 25χρονο συγκατηγορούμενό τους.

Η διαδικασία θα συνεχιστεί αύριο, Κυριακή, οπότε το κατώφλι του ανακριτικού γραφείου θα περάσουν οι υπόλοιποι 14 κατηγορούμενοι (όλοι ενήλικες) που διώκονται για την υπόθεση, ανάμεσά τους τα φερόμενα ως ηγετικά στελέχη της συμμορίας που συντόνιζαν τους υπόλοιπους.

googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_m1'); }); googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_m1'); }); Αρνήθηκαν τις κατηγορίες

Ύστερα από μαραθώνια διαδικασία που ξεπέρασε τις δέκα ώρες, αποφασίστηκε να επιβληθούν, ανάλογα με την περίπτωση, περιοριστικοί όροι, όπως εμφάνιση σε αστυνομικό τμήμα, απαγόρευση παρακολούθησης αθλητικών εκδηλώσεων και αναμορφωτικά μέτρα.

Όσοι απολογήθηκαν σήμερα, αρνήθηκαν τις κατηγορίες που τους αποδίδονται και κάθε εμπλοκή σε επεισόδια ή βίαιες επιθέσεις και ληστείες με ρατσιστικά χαρακτηριστικά. Κατά πληροφορίες, υποστήριξαν ότι απλά ήταν μέλη στην ομάδα που είχε δημιουργήσει η συγκεκριμένη οργάνωση στη διαδικτυακή πλατφόρμα Telegram.

Επιθέσεις και βανδαλισμοί

Η δικογραφία περιλαμβάνει συνολικά 30 άτομα, από τα οποία συνελήφθησαν τα 28 (ένας ανήλικος φέρεται να βρίσκεται στο εξωτερικό και ο τελευταίος δεν έχει ταυτοποιηθεί). Στην ίδια δικογραφία που επικεντρώνεται στο διάστημα από τον περυσινό Σεπτέμβριο έως Μάρτιο του τρέχοντος έτους, περιγράφονται, μεταξύ άλλων, επιθέσεις ενάντια σε άτομα του αντιεξουσιαστικού χώρου (μεταξύ αυτών ένα περιστατικό με τραυματισμούς στο περιθώριο ερασιτεχνικού αγώνα μπάσκετ), δύο ληστείες, βανδαλισμοί με ακροδεξιά συνθήματα σε σχολεία, γραφείο πολιτικού κόμματος κ.ά.

googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_middle_2'); });

googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_m2'); }); googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_middle_2'); }); googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_m2'); });

Σε αστυνομικές έρευνες στα σπίτια των κατηγορούμενων βρέθηκαν και κατασχέθηκαν ρουχισμός και τεμάχια υφάσματος με εθνικιστικά σύμβολα, πλήθος αυτοκόλλητων, βιβλία και έντυπο υλικό που απεικονίζουν εθνικιστικά σύμβολα, σύμβολα ρατσιστικής φύσεως και λογότυπα της οργάνωσης, όπλα, όπως σιδηρογροθιές, μαχαίρια, σπαθί, μεταλλικές και ξύλινοι ράβδοι, κυνηγετικά φυσίγγια, σφεντόνα και πυροτεχνική κατασκευή, συσκευασίες κάνναβης, ζυγαριά ακριβείας, 33 κινητά τηλέφωνα, 6 ηλεκτρονικοί υπολογιστές και δύο αντιασφυξιογόνες μάσκες.

Οι κατηγορίες

Εις βάρος των 28 συλληφθέντων είχε ασκηθεί ποινική δίωξη, κατά περίπτωση, για συνολικά 13 πράξεις (δύο σε βαθμό κακουργήματος και 11 σε βαθμό πλημμελήματος). Πιο συγκεκριμένα πρόκειται για τις εξής πράξεις: εμπορία ανθρώπων με στρατολόγηση ανήλικων προς τέλεση εγκληματικών πράξεων, ληστεία κατά συρροή και ηθική αυτουργία στη συγκεκριμένη πράξη, εγκληματική οργάνωση (συμμορία), διέγερση σε διάπραξη εγκλημάτων και βιαιοπραγιών με ρατσιστικά κίνητρα, προτροπή σε πράξεις βίας ή μίσους μέσω διαδικτύου, αδικήματα βίας με αφορμή αθλητικές εκδηλώσεις, επικίνδυνη σωματική βλάβη και ηθική αυτουργία κατά συρροή, απάτη με υπολογιστή, παραβίαση προσωπικών δεδομένων, φθορά ξένης ιδιοκτησίας, παράβαση περί νόμων φωτοβολίδων και ναρκωτικών.

Για πρώτη φορά στα χρονικά μία τόσο σημαντική είδηση για την Ελλάδα και την Κύπρο προήλθε από κάπου που ουδείς έως τώρα μπορούσε να φανταστεί έστω και ως μακρινό ενδεχόμενο να προκύψει.

Και όμως: τα όσα συμβαίνουν πλέον στον ουρανό της Δαμασκού έχουν ήδη αποκτήσει μείζονα σημασία για το πώς θα εξελιχθούν τα πιο κρίσιμα ζητήματα που αφορούν τις δύο χώρες.

Προ ημερών τουρκικά και ισραηλινά μαχητικά έφτασαν κοντά σε εμπλοκή πάνω από την πρωτεύουσα της Συρίας όταν το Ισραήλ βομβάρδιζε την πόλη, ακόμα και κοντά στο προεδρικό μέγαρο, θέλοντας να καταστεί σαφές στη νέα εξουσία ποια πρέπει να θεωρεί ως όριά της στα θέματα ανάφλεξης μεταξύ των δύο κρατών.

googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_m1'); });

Τότε, όπως υποστηρίζουν τουρκικές και συριακές πηγές χωρίς πάντως να έχουν δεχθεί κάποια σοβαρή διάψευση από καμία πλευρά, τουρκικά μαχητικά επενέβησαν με διαδικασίες προειδοποίησης προς τα ισραηλινά και, χωρίς να έχουν γίνει γνωστές ακριβείς λεπτομέρειες, το επεισόδιο έληξε εκεί.

Και, καθώς δεν υπήρξε χτύπημα, λογικά πρέπει μάλλον να θεωρείται ότι πιθανότατα τα ισραηλινά αεροσκάφη αποχώρησαν.

Ομως οι λεπτομέρειες είναι καθοριστικής σημασίας – και χωρίς αυτές είναι αδύνατον να εξαχθούν ασφαλή συμπεράσματα, τόσο για το τι ακριβώς συνέβη, ιδίως για το πώς αποκλιμακώθηκε η ένταση, όσο και για το τι θα σημαίνει εν τέλει η γνώση αυτού που συνέβη.

googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_m2'); });

Είναι μάλλον δύσκολο, αν όχι σχεδόν αδύνατον, να φανταστεί κανείς την ισραηλινή αεροπορία, όπως και την κυβέρνηση, να τρομοκρατούνται από τις όποιες προειδοποιήσεις τούρκων πιλότων.

Αντιθέτως, είναι πολύ λογικό αυτό να συμβεί εάν προήλθαν όχι από την Αγκυρα, αλλά από την Ουάσιγκτον.

googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_middle_2'); });

Γιατί άλλη ερμηνεία που να βγάζει νόημα δεν φαίνεται απλό να υπάρχει.

Τι δουλειά έχουν όμως η Ελλάδα και η Κύπρος με όλα αυτά; Δυστυχώς, μεγάλη.

Προ ημερών ο πρωθυπουργός του Ισραήλ υποδεχόμενος τον πρόεδρο της Κυπριακής Δημοκρατίας δήλωσε ότι οι εργασίες για το καλώδιο θα ξεκινήσουν εντός του 2025.

Και ότι αναμένει το ταχύτερο και αντίστοιχη τριμερή συνάντηση και με την Ελλάδα.

Ακούγεται ωραίο, όμως δεν είναι όπως ακούγεται: μάλλον ήταν μία καλυμμένη κοινή μομφή προς την Αθήνα για την καθυστέρησή της στο τμήμα που της αναλογεί και για την απουσία.

Είναι λοιπόν κρίσιμο να καταστεί ξεκάθαρο εάν η ένταση πάνω από τη Δαμασκό είναι πρωτίστως ένα πόκερ μεταξύ της Τουρκίας και του Ισραήλ με διαμεσολαβητή τον ίδιο τον αμερικανό πρόεδρο που αγωνιά να εξομαλύνει την κατάσταση, ιδίως και με το νέο επιπρόσθετο χάος που σπέρνουν τώρα Ινδία και Πακιστάν.

Ή, αν πρόκειται για τελεσίδικα συγκρουσιακή κατάσταση.

Ακόμα κρισιμότερο όμως είναι αυτό να ξεκαθαρίσει ως προς το καλώδιο: θα πάει μέχρι τέλους, ή μπορεί και να αποδειχθεί ένα χαρτί στο τραπέζι μιας διαπραγμάτευσης από την οποία η Ελλάδα και η Κύπρος είναι απούσες ενώ, πιθανότατα, εκεί θα κριθούν πάρα πολλά γι’ αυτές;

Μήνυση και αγωγή ύψους 500.000 ευρώ κατά του πρώην βουλευτή της «Νίκης» και νυν ανεξάρτητου Β’ Θεσσαλονίκης Νίκου Παπαδόπουλου επρόκειτο να καταθέσει η Εθνική Πινακοθήκη για τους βανδαλισμούς που πραγματοποίησε στις 10 Μαρτίου.

Υπενθυμίζεται ότι ο Νίκος Παπαδόπουλος είχε με συνεργάτη του στον χώρο της έκθεσης «Η Σαγήνη του Αλλόκοτου» και προχώρησε στον βανδαλισμό των έργων του Χριστόφορου Κατσαδιώτη.

Ο Νίκος Παπαδόπουλος, μιλώντας στο MEGA, τόνισε πως δεν έχει μετανιώσει για την πράξη του.

googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_m1'); }); googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_m1'); }); «Από μισό ευρώ να βάλουμε όλοι οι Χριστιανοί, τα μαζέψαμε τα πεντακόσια χιλιάρικα»

«Τα 500.000 που θέλουν από εμένα αυτοί οι κύριοι που βάζουν τα βέβηλα έργα τα οποία προσβάλλουν ευθέως την Παναγία είναι μέσα στα πλαίσια της οικονομικής μου εξόντωσης, αφού προηγήθηκε η δολοφονία χαρακτήρα. Μετά έρχεται η πολιτική εξόντωση. Είδατε ότι με διαγράψανε από τη Νίκη και προσπαθούν να σβήσουν τη φωνή μου από το ελληνικό Κοινοβούλιο. Ο κόσμος όμως δεν το θέλει. Σύμφωνα με δημοσκόπηση, 9/10 Έλληνες θέλουν να ακούνε αυτή τη φωνή. Τώρα έρχεται η ποινική εξόντωση», είπε αρχικώς.

Ακολούθως τόνισε πως «μου κόψανε το μισό μισθό για τα βέβηλα έργα που κατέβασα. Και καλά έκανα που τα κατέβασα, μακάρι να με αξιώσει ο θεός να τα ξανακατεβάσω. Κανένας συμβιβασμός από εμένα. 500.000 ευρώ δεν είναι και πολύ μεγάλο ποσό, για του Ορθόδοξους πιστούς Χριστιανούς. Είμαστε 10 εκατομμύρια. Από μισό ευρώ να βάλουμε όλοι οι Χριστιανοί, τα μαζέψαμε τα πεντακόσια χιλιάρικα. Δεν φοβόμαστε τα πρόστιμά τους, δεν φοβόμαστε τίποτα».

Δείτε το ρεπορτάζ του MEGA:

Τα ΜΜΕ το παρουσίασαν με τον συνηθισμένο (γκαγκάν, γκαγκάν!) κραυγαλέο τρόπο τους: «Θα διαγράφονται αυτοί που διαπράττουν κακουργήματα στα πανεπιστήμια». Φυσικά, αυτό που είχε πει η υπουργός Παιδείας Σοφία Ζαχαράκη ήταν αρκετά διαφορετικό και εξαρτημένο από προϋποθέσεις, όπως αν είναι «αποδεδειγμένη η εμπλοκή του φοιτητή σε κακουργηματική δράση». Θα ακολουθεί, βεβαίως, «διαβάθμιση της σοβαρότητας του επεισοδίου» και μόνο τότε θα φτάνουμε «και στη διαγραφή». (Εχει σημασία ο σύνδεσμός «και», γιατί πριν από τη διαγραφή υπάρχει ποικιλία άλλων, ηπιότερων μορφών κυρώσεων, για να τις εξαντλήσουμε…) Και ποιος θα κρίνει αν η δράση είναι κακουργηματική, αν δηλαδή επισύρει ποινή φυλάκισης άνω των πέντε ετών; Μα, φυσικά, τα δικαστήρια! Είμαστε κράτος δικαίου, το ξεχάσατε;

Εχετε ήδη καταλάβει, είμαι βέβαιος. Κατ’ αρχάς, μόνο για κακούργημα. Για τις απλές χειροδικίες δεν θα τίθεται ζήτημα διαγραφής. Οπότε ο αφισοκολλητής, ετών 34, που χαστούκισε την ιδιοκτήτρια του κυλικείου στο πρόσφατο επεισόδιο στην Πανεπιστημιούπολη, τη γλιτώνει. Ενα χαστούκι της έδωσε. Σιγά! Δεν την πλάκωσε κιόλας. Να τη συνετίσει προσπάθησε, για το δικό της καλό μάλιστα! Για να τη φέρει στην πραγματική ταξική της συνείδηση. Αλλά και κακούργημα να ήταν, μέχρι να κριθεί τελεσιδίκως η υπόθεση από τη Δικαιοσύνη, ζήσε Μάη μου! Ο τραμπούκος θα έχει όλο τον χρόνο να πάρει το πτυχίο του, ίσως να κάνει και μεταπτυχιακές σπουδές, ακόμη και διδακτορικό, αν έχει κάποιον καθηγητή να τον βοηθήσει, και έπειτα από χρόνια, όταν αυτός θα είναι πια κάτι άλλο (από διαπρεπής εργατολόγος μέχρι κατάδικος για ληστεία τραπέζης) θα του έρχεται στο σπίτι η διαγραφή του από το πανεπιστήμιο! Ποιο σπίτι; Μα τι λέω; Μου διαφεύγει η πρόοδος που θα έχουμε κάνει μέχρι τότε στον τομέα της ψηφιοποίησης του κράτους. Η διαγραφή του θα του έρχεται στην ηλεκτρονική διεύθυνσή του, αλλά και στο κινητό, παρακαλώ, μέσω 112, για να πάρει και μια τρομάρα από το γκάρισμα.

Επειτα, υπάρχει και το ζήτημα των τρομοκρατών, εκείνων που έχουν ήδη καταδικαστεί για κακουργήματα και εκτίουν ποινές. (Αλλά και των άλλων που θα ακολουθήσουν, μην αμφιβάλλετε…) Αυτοί, θα το έχετε προσέξει, πολύ συχνά αξιοποιούν την πρόνοια του νόμου και σπουδάζουν ενόσω εκτίουν την ποινή τους. Με αυτούς τους επιβεβαιωμένα κακούργους τι γίνεται; Τίποτα δεν χρειάζεται να γίνει. Αυτοί τέλεσαν το κακούργημά τους εκτός πανεπιστημίου και σε προγενέστερο χρόνο, κανείς δεν μπορεί να τους διαγράψει, όπως και οποιονδήποτε άλλο φυλακισμένο σπουδάζει. Ναι, τότε όμως, μήπως αδικούμε όσους θα διαγράφονται για κακουργήματα εντός του πανεπιστημίου; Οπότε, για να αντισταθμίσουμε (πάνω απ’ όλα είμαστε κράτος δικαίου, μην το ξεχνάμε…) μήπως να επιτρέπουμε στους διαγραφέντες να γράφονται ξανά;

googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_m1'); });

Κοροϊδεύω, το έχετε καταλάβει – έτσι αντιδρώ, όταν καταλαβαίνω ότι με κοροϊδεύουν. Κοροϊδία είναι η φοβερή απειλή της κυρίας υπουργού, για τον απλό λόγο ότι το συγκεκριμένο μέτρο είναι σχεδιασμένο έτσι, ώστε να βάζει το κάρο μπροστά από το άλογο. Στις χώρες της κατηγορίας εκείνης στην οποία νομίζουμε ότι ανήκουμε, το σύστημα λειτουργεί με τον εξής απλό τρόπο: Το πανεπιστήμιο έχει έναν εσωτερικό κανονισμό, που του δίνει τη δυνατότητα να αποβάλει φοιτητές για ένα σωρό παραπτώματα που αφορούν τη συμπεριφορά και την απειλή για τους άλλους. Συνεδριάζει το αρμόδιο συμβούλιο, κρίνει την περίπτωση και, αν χρειάζεται, πετάει έξω τον επικίνδυνο φοιτητή κατευθείαν. Αν θέλει εκείνος μετά, ας τρέχει το πανεπιστήμιο στα δικαστήρια. Εμείς, το αντιστρέφουμε! Τον είχαν κάτω, τον χτυπούσαν τέσσερις και κατέληξε στο νοσοκομείο; Περιμένετε να αποφανθεί η Δικαιοσύνη και θα δείτε τι θα πάθουν! Τα περί διαγραφής, λοιπόν, είναι το παυσίπονο της πανεπιστημιακής αστυνομίας, σε νέα μορφή, βελτιωμένη. (Ξέρετε τι άλματα κάνει η Επιστήμη στις μέρες μας;) Πρόκειται, δηλαδή, για άλλη μία ανεφάρμοστη ιδέα, με εφήμερη επικοινωνιακή αξία.

Υστερόγραφο. Υπάρχει, απ’ όσο ξέρω, ένας ετήσιος θεσμός επιβράβευσης της γυναικείας επιχειρηματικότητας. Παίρνω το θάρρος να εισηγηθώ στους αρμοδίους να βραβεύσουν την κυρία που λειτουργεί τα κυλικεία στην Πανεπιστημιούπολη. Εφόσον δεν υπάρχει Ελληνίδα η οποία αναπτύσσει επιχειρηματική δραστηριότητα στην Ουκρανία, το σχετικό βραβείο το αξίζει αυτή η κυρία!

Ο Έντι Ράμα και ο 80χρονος Σαλί Μπερίσα αναμετρώνται αύριο Κυριακή για την πρωθυπουργία της Αλβανίας.

Στην ψηφοφορία θα συμμετάσχουν 3,7 εκατομμύρια Αλβανοί, ενώ δικαίωμα ψήφου για πρώτη φορά θα έχει και η διασπορά.

Όπως μετέδωσε ο απεσταλμένος του ΕΡΤNews  από τον συνοριακό σταθμό της Κακαβιάς προς την Αλβανία η κίνηση (18:30) ήταν μικρή.

googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_m1'); }); googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_m1'); });

Ωστόσο, αναμένεται το βράδυ και αύριο πολλοί να μεταβούν προς τα γειτονικά χωριά και προς τα χωριά της ομογένειας, αλλά και από την πλευρά της συνοριακής γραμμής της Κρυσταλλοπηγής, ούτως ώστε να ασκήσουν το εκλογικό τους δικαίωμα.

Σημειώνεται πως αν κερδίσει ο Έντι Ράμα θα είναι τέταρτη συνεχόμενη φορά και θα είναι ο μακροβιότερος πρωθυπουργός στη χώρα.

Ο Μπερίσα από τη μία πλευρά ο Ράμα από την άλλη «ρίχνουν γέφυρες» προς την Ευρωπαϊκή Ένωση, ενώ τεράστιο θέμα αποτελεί και το θέμα της οικονομικής ανάπτυξης, η αύξηση του ΑΕΠ και το θέμα της καταπολέμησης της διαφθοράς.

googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_m2'); }); googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_m2'); });

Ο 80χρονος Σαλί Μπερίσα εκτιμάται ότι θα προτάξει κυρίως το θέμα των συντάξεων. «Βλέπει» προς τους συνταξιούχους λέγοντας ότι θα υπάρξουν αυξήσεις των μισθών αλλά και γενικότερα της οικονομίας και της μείωσης των φόρων.

googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_middle_2'); });

Ο στρατηγός της προεκλογικής εκστρατείας του Τραμπ στην υπηρεσία του Μπερίσα

Ο ανώτερος σύμβουλος της προεκλογικής καμπάνιας του Τραμπ και γκουρού των Ρεπουμπλικανών για τις εκλογές, Κρις ΛαΤσιβίτα, υποστηρίζει τώρα το συντηρητικό Δημοκρατικό Κόμμα της Αλβανίας, του οποίου ο ηγέτης Σαλί Μπερίσα ελπίζει στη δική του πολιτική ανάκαμψη στις εθνικές εκλογές της Κυριακής (11/5), μετά τις κατηγορίες για διαφθορά που τον ακολουθούσαν για χρόνια.

googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_middle_2'); });

Με την υποστήριξη του εγκέφαλου της καμπάνιας που οδήγησε στην πολιτική ανάσταση του Ντόναλντ Τραμπ το 2024, ο Μπερίσα προσπαθεί να φέρει ένα τέλος στα 12 χρόνια διακυβέρνησης από τους Σοσιαλιστές του Ράμα, που σημαδεύτηκαν από την κομματική κατάληψη κράτους, σχολιάζουν πολλοί διεθνείς παρατηρητές. Επίσης όμως θα οδηγούσε στην εξουσία μια πολιτική δύναμη ανοιχτά ευθυγραμμισμένη με την ατζέντα του Τραμπ σε μια περιοχή που θεωρείται στρατηγικά ευάλωτη στην ρωσική και κινεζική επιρροή.

googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_middle_3'); });

«Τα τελευταία δύο χρόνια, ο Κρις ΛαΤσιβίτα έχει συμβουλεύσει δύο σημαντικές πολιτικές προσωπικότητες, σε δύο διαφορετικές χώρες… αυτές οι δύο περιπτώσεις είναι ο Ντόναλντ Τραμπ και ο Σαλί Μπερίσα», δήλωσε στο POLITICO ο εκπρόσωπος του Δημοκρατικού Κόμματος, Άλφρεντ Λέλα.

Όπως σημειώνει ο Λέλα, «οι δύο άνδρες έχουν εντυπωσιακά παρόμοια προφίλ… υπέστησαν διώξεις από κατεστημένα — εγχώρια και διεθνή –, στοχοποιήθηκαν από τα δικαστικά συστήματα των χωρών τους και παρουσιάστηκαν ως επικίνδυνα αουτσάιντερ που πρέπει να εξαλειφθούν πάση θυσία από την πολιτική».

googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_middle_3'); });

Ο 80χρονος σήμερα Μπερίσα, θεωρείται ως ο «πατέρας» της αλβανικής δημοκρατίας για τον ρόλο του στο κίνημα διαμαρτυρίας που ανέτρεψε το τελευταίο σκληροπυρηνικό κομμουνιστικό καθεστώς της Ευρώπης το 1992 και για το γεγονός ότι έγινε ο πρώτος δημοκρατικά εκλεγμένος πρόεδρος της χώρας.

Όμως το 2021 έγινε στόχος της κυβέρνησης Μπάιντεν για φερόμενη διαφθορά, πυροδοτώντας τρία χρόνια χάους στο Δημοκρατικό Κόμμα της Αλβανίας, κατά τη διάρκεια των οποίων ο Μπερίσα διαγράφηκε από την κοινοβουλευτική ομάδα και τελικά τέθηκε σε κατ’ οίκον περιορισμό ενόψει μιας έρευνας για διαφθορά. Τελικά, μέσω της δικαστικής οδού επανέκτησε τον έλεγχο του κόμματος το 2024.

Τα προγνωστικά

Οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι το κυβερνών Σοσιαλιστικό Κόμμα μπορεί να εξασφαλίσει περίπου το 48% των ψήφων στις εκλογές της Κυριακής, ενώ οι Δημοκρατικοί υστερούν κατά περίπου 10 ποσοστιαίες μονάδες.

Όμως η προσμέτρηση της ψήφου της διασποράς για πρώτη φορά, αλλά και η χαμηλή αξιοπιστία των δημοσκοπήσεων θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε κάποια έκπληξη, που θα αποτελούσε και την εκλογική αναγέννηση του Μπερίσα, που πριν λίγο καιρό θεωρούνταν πολιτικά νεκρός.

Νέος ομαδικός τάφος ανακαλύφτηκε στις Συκιές κατά τη διάρκεια της επέκτασης των ανασκαφών που άρχισαν στο πάρκο Εθνικής Αντίστασης, στη Θεσσαλονίκη.

Το νέο εύρημα ανακοίνωσε κατά την παρουσίαση του βιβλίου του δημοσιογράφου Σπύρου Κουζινόπουλου «Γεντί Κουλέ: Η Βαστίλη της Θεσσαλονίκης» (εκδ. Ιανός) ο δήμαρχος Νεάπολης Συκεών Σίμος Δανιηλίδης.

«Αποφασίσαμε να συνεχίσουμε τις έρευνες μετά την αποκάλυψη των ομαδικών τάφων. Έχω να σας πω ότι ήδη βρέθηκε και άλλος ομαδικός τάφος», είπε χαρακτηριστικά ο κ. Δανιηλίδης, σύμφωνα με το voria.gr.

googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_m1'); }); googletag.cmd.push(function() { googletag.display('300x250_m1'); }); Εκείνη την περίοδο εκτελέστηκαν 400 πολιτικοί κρατούμενοι

Κατά την ανάπλαση του πάρκου Εθνικής Αντίστασης στις Συκιές βρέθηκαν από τον περσινό Οκτώβριο τέσσερις ομαδικοί τάφοι με συνολικά 33 σκελετούς. Θεωρείται ότι πρόκειται για εκτελεσθέντες πολιτικούς κρατούμενους του Επταπυργίου την περίοδο του εμφυλίου.

Σύμφωνα με τον κ. Κουζινόπουλο, και όπως το αναφέρει στο βιβλίο του, τη συγκεκριμένη περίοδο εκτελέστηκαν 400 πολιτικοί κρατούμενοι που καταδικάστηκαν σε θάνατο για τις ιδέες τους από το Έκτακτο Στρατοδικείο Θεσσαλονίκης. Φαίνεται ότι εκτελέστηκαν στη συγκεκριμένη περιοχή που την περίοδο εκείνη ήταν έρημη.

Μετά τον εντοπισμό των πρώτων πέντε ομαδικών τάφων ο δήμαρχος Νεάπολης Συκεών Σίμος Δανιηλίδης αποφάσισε να ερευνηθεί όλος ο χώρος του πάρκου για το ενδεχόμενο εντοπισμού και άλλων ομαδικών τάφων, όπως κι έγινε.

Στην παρουσίαση του βιβλίου, σε χώρο της έκθεσης βιβλίου που κατακλύστηκε από κόσμο, μίλησε και ο Αγάπιος Σαχίνης, ο θείος του οποίου εκτελέστηκε το 1949, όπως και ο καθηγητής πολιτικών επιστημών του ΑΠΘ Άρης Στυλιανού.